GEMİADAMLARININ SAĞLIĞININ KORUNMASI VE TIBBÎ BAKIMINA İLİŞKİN
164 SAYILI SÖZLEŞME
ILO Kabul Tarihi : 24 Eylül 1982
Kanun
No : 15.7.2003 / 4945
Resmi Gazete : 02.12.2003/25304
Uluslararası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulunun daveti üzerine, 24 Eylül 1982 tarihinde
Cenevre'de yaptığı Yirmidördüncü oturumunda;
Oturum
gündeminin dördüncü maddesinde yer alan, 1946 tarihli Tıbbi Muayene (gemi
adamları) Sözleşmesi, 1949 tarihli Mürettebatın Barındırılması Sözleşmesi
(revize), 1920 tarihli Mürettebatın Barındırılması (ilave hükümler) Sözleşmesi,
1958 tarihli Kazaların Önlenmesi (gemi adamları) sözleşme ve Tavsiyesini ve
gemiler de olası hastalık ve kaza durumlarında tıbbi yardım eğitimine ilişkin
1982 tarihli Gemiadamları için Eğitim, Sertifika ve
İzleme Standartları ile ilgili Uluslararası Sözleşme Hükümlerini not ederek,
Uluslararası Denizcilik Organizasyonu ve Dünya Sağlık Teşkilatı ile İşbirliğine
giderek aşağıdaki standartları yakalamak amacıyla Gemiadamlarının
sağlıklarının korunması ve tıbbi bakımlarına ilişkin bazı önerilerin kabulüne
karar vererek;
Bu
önerilerin bir uluslararası sözleşme şeklini alması gerektiğine hükmederek,
Sağlığın
Korunması ve Tıbbi Bakım (gemi adamları) Sözleşmesi, 1982 olarak adlandıracak
olan aşağıdaki sözleşmeyi bindokuzyüzyetmişyedi yılı
Ekim ayının sekizinci gününde kabul etmiştir.
Madde 1
1. Bu
Sözleşme; yürürlükte bulunan ülkeye kayıtlı, genellikle ticari deniz seferi ile
iştigal eden ve deniz aşırı seferler yapan, mülkiyeti özel veya kamuya ait olan
bütün gemilere uygulanır.
2. Yetkili
merci, bu Sözleşmenin hükümlerini, balıkçı gemisi sahipleri ve balıkçıları
temsil etme yetkisini haiz örgütlere danışarak, uygulanabilir olduğuna hükmedildiği
kadarıyla, ticari deniz balıkçılığına da uygular.
3. Bir
geminin, bu Sözleşme bağlamında, deniz nakliyatçılığıyla mı yoksa deniz
balıkçılığıyla mı iştigal ettiğine dair bir tereddüt hasıl olduğunda, söz
konusu belirsizlik gemi sahipleri, gemi adamları ve balıkçıların ilgili
örgütleriyle istişare edildikten sonra yetkili merci tarafından giderilir.
4. Bu
Sözleşme bağlamında "gemi adamı"; bu Sözleşmenin hükümlerinin geçerli
olduğu deniz aşırı sefer yapan gemilerde her hangi bir sıfatla istihdam edilen
kişiyi ifade eder.
Madde 2
Bu
Sözleşmenin yürürlüğe konması ulusal mevzuat, toplu sözleşmeler, işyeri
yönetmelikleri, hakem kararları, mahkeme kararları veya ulusal koşullara uygun
diğer vasıtalarla sağlanır.
Madde 3
Her üye
ülke; gemi sahiplerini, sağlık ve temizlik bakımından gemilerini uygun durumda
bulundurmalarından sorumlu tutar.
Madde 4
Her üye;
gemi adamlarına, gemilerde koruyucu sağlık ve tıbbi bakım olanakları sağlayan
önlemlerin alınmasını temin eder. Alınan bu önlemler;
a. Hem
gemide yapılan işlere özgü özel koşullar hem de mesleki koruyucu sağlığa
ilişkin ve gemi adamlığı mesleğine has tıbbi bakım ile ilgili genel koşulların
sağlanmasını temin eder.
b. Karadaki
işçiler için genellikle elde edilebilir olanla mümkün olduğunca benzer koruyucu
sağlık olanakları ve tıbbi bakımı gemi adamlarına da sağlamayı hedefler.
c. Elverir
hallerde, gemiadamlarının uğrak limanlarında
gecikmeksizin doktora gitme hakkını garanti altına alır.
d. Gemiadamına, gemideki görevini sürdürürken,ulusal mevzuata
uygun bir şekilde ücretsiz koruyucu sağlık olanakları ve tıbbi bakım
sağlanmasını temin eder.
e. Hasta
veya yaralı gemiadamlarının tedavisi ile sınırlı
tutulmaz önleyici nitelikte önlemleri de içerir ve gemiadamlarının,
aralarında sağlıksız bir durumun baş göstermesini önlemek üzere kendi
üzerlerine düşeni yerine getirebilmeleri için sağlık eğitimi ve tanıtım
programlarının geliştirilmesine özel önem verir.
Madde 5
1. Bu Sözleşmenin
kapsamında olan gemiler bir ecza dolabı bulundurmakla yükümlüdürler
2. Ecza
dolabında bulundurulması gerekenler ve gemideki tıbbi ekipman, geminin tipi,
gemide bulunan insan sayısı ile seferin niteliği, varış yeri ve süresi göz
önünde tutularak yetkili merci tarafından belirlenir.
3. Ecza
dolabının muhtevası ve gemide bulundurulacak tıbbi ekipmanla ilgili ulusal
mevzuata ait hükümler kabul edilir ya da gözden
geçirilirken yetkili merci; hem tıp alanındaki ilerlemeler hem kabul görmüş
tedavi yöntemlerinde meydana gelen gelişmeler hem de Dünya Sağlık Teşkilatı
tarafından bastırılan Gemiler için Uluslararası Tıp Rehberi ve Temel İlaç
Listesi isimli yayınların en son basımları gibi bu alandaki uluslararası
başvuru kaynaklarını göz önünde tutar.
4. Ecza
dolabı ile muhtevası ve geminin tıbbi ekipmanı layıkıyla idame ettirilir ve
yetkili merciin görevlendireceği sorumlu kişiler tarafından 12 ayı aşmayacak
düzenli aralıklarla denetlenir, bütün ilaçların son kullanım tarihleri ile muhafaza
koşullarının kontrol edilmesi temin edilir.
5. Yetkili
merci ecza dolabında bulunan malzemenin; bir listesinin hazırlanmasını,
ilaçların özel adlarıyla birlikte genel olarak bilinen isimlerinin, son
kullanma tarihlerinin, muhafaza şartlarının etiketlerinde belirtilmesini ve
ülkesinde kullanılan tıp rehberi ile uyumlu olmasını temin eder.
6. Yetkili
merci tehlikeli madde olarak tasnif edilen ancak Uluslararası Deniz
Taşımacılığı Örgütü tarafından yayınlanan Tehlikeli Maddelerin Yol Açtığı
Kazalar İçin Tıbbi İlk Yardım Rehberi'nin en son basımında yer verilmemiş olan
yük söz konusu olduğunda, bu maddenin niteliği, yol açacağı tehlikelerle ilgili
gerekli bilgi ile gerekli kişisel korunma aygıtları, uygun tıbbi prosedürler ve
söz konusu maddeye özgü antidotların gemi kaptanı,
gemi adamları ve diğer ilgili kişilerin kullanımına hazır olmasını temin eder.
Böyle özgül antidotlar ve kişisel korunma aygıtları
tehlikeli madde niteliğini haiz yüklerin taşındığı zamanlarda gemide
bulundurulur.
7. Yetkili
bir tıp personeli tarafından gemiadamı için reçetelendirilen bir ilacın gemide bulunmadığı ve acil
ihtiyaç hasıl olduğu zaman, gemi sahibi bu ilacı en kısa zamanda getirtmek için
gereken her türlü imkana başvurur.
Madde 6
1. Bu
Sözleşmenin uygulanma kapsamında olan her gemi yetkili merci tarafından
onaylanıp kabul edilen Gemi Tıp Kılavuzu bulundurmakla yükümlüdür.
2. Söz
konusu tıp kılavuzu, ecza dolabında bulunan tıbbi malzemenin nasıl
kullanılacağının izahını yapar ve mesleği doktorluk olmayan bir kişinin, radyo
veya uydu aracılığıyla tıbbi yönlendirme olmaksızın gemideki hasta veya yaralı
bir kimsenin bakımını yapabilmesi göz önünde tutularak tasarlanır.
3. Ülkesinde
kullanılacak bir Gemi Tıp Kılavuzu, ittihaz edilir (kararlaştırılır) veya
varolan gözden geçirilirken yetkili merci Gemiler için Uluslararası Tıp Rehberi
ve Tehlikeli Maddelerin Yol Açtığı Kazalar İçin Tıbbi İlk Yardım Rehberi'nin en
yeni basımları da dahil olmak üzere bu alandaki uluslararası tavsiyeleri
dikkate alır.
Madde 7
1. Yetkili
merci amacına uygun olarak tasarlanıp kotarılmış bir sistem vasıtasıyla uzman
önerileri de dahil sefer halindeki gemilere radyo veya uydu aracılığıyla tıbbi danışma
yardımının gece ve gündüz kesintisiz olarak kullanıma hazır tutulmasını temin
eder.
2. Radyo
ve uydu aracılığıyla gemi ve kıyı arasında süre giden tıbbi haberleşme de dahil
bu tür bir tıbbi danışma yardımı kayıtlı oldukları ülkeye bakılmaksızın her
gemi için ücretsiz olarak kullanıma açıktır.
3. Radyo
ve uydu aracılığıyla tıbbi danışma yardımına açık olanların optimum kullanımı
maksadıyla;
a. Bu Sözleşmenin kapsamında olan ve radyo tesisatı ile
teçhiz edilmiş bütün gemiler tıbbi danışma yardımı alabilecekleri radyo
istasyonlarının tam bir listesini hazır bulundururlar.
b. Bu Sözleşmenin kapsamında olan ve uydu iletişim
sistemi ile teçhiz edilmiş bütün gemiler tıbbi danışma yardımı alabilecekleri
kıyıdaki yer istasyonlarının tam bir listesini hazır bulundururlar.
c. Listelerin güncelliği muhafaza edilir ve geminin
iletişim işlerinden sorumlu olan kimsenin vesayetine verilir.
4. Tavsiyede
bulunacak doktorun ne tür bir bilgiye ihtiyaç duyduğunu ve gönderilen tavsiyeyi
anlayabilmeleri için radyo veya uydu aracılığıyla tıbbi tavsiye talebinde
bulunacak gemiadamlarına Gemi Tıp Kılavuzu ile
Uluslararası Deniz Taşımacılığı Örgütü tarafından yayınlanan Uluslararası
İşaret Kodları'nın en son basımının tıp ile ilgili sinyaller bölümü öğretilir.
5. Yetkili
merci bu madde uyarınca tıbbi görüş bildirecek doktorların gerekli eğitimi
almış olmaları ve gemi şartları hakkında bilgi sahibi olmalarını temin eder.
Madde 8
1. Bu
Sözleşme kapsamında, içinde 100 den fazla gemiadamı
bulunduran ve genellikle süresi üç günü aşan uluslararası seferlere çıkan
gemiler mürettebatının tıbbi bakımdan sorumlu üyesi olarak bir tıp doktoru
bulundurur.
2. Hangi
gemilerin mürettebata dahil bir tıp doktoru bulunduracağını, diğer unsurların
yanı sıra seferin süresi, niteliği ve içinde bulunulacak şartlar ile gemideki gemiadamlarının miktarını dikkate alarak yetkili merci
belirler.
Madde 9
1. Bu
Sözleşme kapsamında olan ancak bir doktoru olmayan bütün gemiler mürettebat
dahil olmak üzere, devamlı işlerinin bir parçasını teşkil edecek şekilde tıbbi
bakımdan ve ilaçların kullanımından sorumlu belirli kişileri gemide bulundurur.
2. Doktor
olmayan ancak tıbbi bakımdan sorumlu kişiler tıbbi beceri alanında yetkili
merci tarafından onaylı teorik ve uygulamalı bir eğitim kursunu tatminkar bir
düzeyde tamamlamış olurlar. Bu kurslar;
a. 1600 groston dan küçük ve genellikle sekiz saat
zarfında vasıflı tıbbi bakım ve olanaklara ulaşabilecek gemilerde, böyle
istihdam edilen kişileri, bir gemide karşılaşılabilecek hastalık ve
yaralanmalara etkin bir şekilde derhal müdahale edebilecek ve radyo veya uydu
aracılığıyla alınacak tıbbi danışma yardımını uygulayabilecek şekilde eğiten
temel eğitimden oluşur.
b. Diğer bütün gemiler için daha ileri düzeyde, ilgili
kişinin sefer halindeki bir gemiye gönderilen eşgüdümlü tıbbi yardım
programlarına etkin bir şekilde katılımını mümkün kılacak, hasta veya yaralı
kişiye denizde kalındığı süre boyunca tatminkar bir tıbbi bakım verilebilmesini
sağlayabilecek, uygulanması mümkün ise bir hastanenin acil servisinde
uygulamalı eğitim ile damar içi tedavi gibi hayat kurtarma teknikleri üzerine
eğitimden oluşur. Olanaklı ise, bu eğitim, radyo ve uydu aracılığıyla tıbbi
hizmet alanında uzmanlık bilgisi dahil gemi adamlığı mesleğinin koşulları ve
ortaya çıkan tıbbi sorunlar hakkında tam bilgi ve anlayışa sahip bir hekimin
gözetiminde verilir.
3. Bu
maddede söz konusu edilen kurslar hem Uluslararası Deniz Taşımacılığı
Örgütü'nün yayınladığı Gemiler için Uluslararası Tıp Rehberi, Tehlikeli
Maddelerin Yol Açtığı Kazalar İçin Tıbbi İlk Yardım Rehberi, Rehber
Belgeler-Uluslararası Deniz Taşımacılığı Eğitim Rehberi isimli kitapların en
son basımlarının içerikleri ile Uluslararası İşaret Kodları'nın tıbbi işaretler
bölümü hem de benzer ulusal kılavuzlar temel alınarak yapılır.
4. Bu
maddenin 2 nci fıkrasında sözü edilen kişiler ve yetkili merciin gerekli
olduğuna hükmetmesi halinde diğer gemiadamları
yaklaşık beş yılda bir yeni gelişmelerden kopmamak, varolan bilgi ve
becerilerini idame ettirmek ve artırmak üzere tazeleme kurslarına giderler.
5. Bütün gemiadamları deniz taşımacılığı meslek eğitimleri
kapsamında, gemideyken bir kaza ile karşı kaşıya kalındığında veya ortaya
çıkabilecek bir başka acil tıbbi durumla karşılaştıklarında derhal yapılması
gerekenler hakkında eğitime tabi tutulurlar.
6. Gemide
tıbbi bakımdan sorumlu kişi veya kişilere ek olarak mürettebattan bir veya daha
fazla sayıda kişi gemide ortaya çıkması muhtemel kaza veya hastalık hallerinde
derhal etkin bir şekilde müdahale edebilmelerini teminen
temel tıbbi bakım eğitiminden geçirilirler.
Madde 10
Bu
Sözleşme kapsamında olan bütün gemiler uygulanabilir ise diğer gemilerden bir talep
geldiğinde mümkün olan her türlü tıbbi yardımı sağlarlar.
Madde 11
1. 15 ve
daha fazla gemiadamından oluşan mürettebatı bulunan
ve üç günden fazla süreyle seferde kalacak olan, 500 ve daha fazla grostonluk
her gemide ayrı bir hastane bölümü olur. Yetkili merci kıyı ticareti ile
iştigal eden gemiler için bu koşulu hafifletebilir.
2. Bu
hüküm 200 ila 500 grostonluk gemiler ve römorkörler için makul ve işlerliği
varsa uygulanır.
3. Yelkenle
sevk edilen gemilerde bu madde uygulanmaz.
4. Hastane
içinde yatanların rahatça yerleşebilecekleri, her türlü hava şartlarında
layıkıyla bakım görebilecekleri giriş ve çıkışı kolay uygun bir yere kurulur.
5. Hastane
yerleşimi konsültasyon yapılmasına ve ilk yardım hizmeti verilebilmesine uygun
olarak tasarlanır.
6. Giriş,
yataklar, havalandırma, ışıklandırma, ısıtma ve su tesisatı hastaların rahatını
sağlayacak ve tedavilerine imkan verecek şekilde tasarlanır.
7. Gerekli
yatak miktarı yetkili makam tarafından tespit edilir.
8. Helalar
sadece hastaların kullanımına tahsis edilir ve hastane içinde yada yakınında
olur.
9. Hastane
bölümü tıbbi amaçlar dışında kullanılmaz.
Madde 12
1. Yetkili
merci; gemi doktoru, kaptan veya tıbbi bakımdan sorumlu kişi ile kıyıdaki
hastane veya doktorlar tarafından kullanılmak üzere, gemiadamları
için örnek bir standart tıbbi rapor formu ittihaz eder (benimseyip kabul eder).
2. Söz
konusu form; hasta veya yaralı gemiadamı hakkında
tıbbi bilgiler ve ilintili malûmatın gemiyle kıyı arasında iletilmesini
kolaylaştıracak şekilde özel olarak tasarlanır.
3. Formda
yer alan bilgiler gizlidir ve gemiadamının tedavisini
kolaylaştırmaktan başka herhangi bir amaçla kullanılmaz.
Madde 13
1. Bu
Sözleşmenin tarafları gemiadamlarının sağlıklarının
korunması ve gemide tıbbi bakımlarının geliştirilmesi hususunda işbirliği
yapar.
2. Bu
işbirliği aşağıdaki hususları kapsar;
a. 1979 yılına ait Uluslararası Deniz Taşımacılığı Arama
ve Kurtarma Sözleşmesi ve Uluslararası Deniz Taşımacılığı Örgütü tarafından
geliştirilen Ticaret Gemileri Arama Kurtarma El Kitabı ile UDTÖ Arama ve
Kurtarma El Kitabı hükümlerine uyan; periyodik yer tespiti raporlama sistemleri,
kurtarma eşgüdüm merkezleri, acil helikopter hizmeti gibi vasıtalarla gemide
ciddi olarak hastalananlar veya yaralılara denizde süratli tıbbi yardım ve acil
tahliye operasyonları düzenlemek, arama ve kurtarma faaliyetlerini geliştirip
eşgüdümlü hale getirmek.
b. Doktor bulunduran balıkçı gemilerinden optimum yarar
sağlamak, denize hastane ve kurtarma imkanları sağlayacak gemiler
koşullandırmak,
c. Gemiadamlarına acil tıbbi
yardım verecek doktor ve tıbbi bakım olanaklarının dünya ölçeğinde hizmete
hazır uluslararası bir listesini derleyip bunu sürekli kılmak.
d. Acil tedavi için gemiadamlarını
limanlara indirmek.
e. Gemiadamının istek ve
ihtiyaçlarını dikkate alarak, söz konusu tıbbi durumla ilgili sorumlu doktorun
tıbbi tavsiyesi doğrultusunda gemide hastalanan gemiadamının
mümkün olan en kısa sürede ülkesine gönderilmesi.
f. Gemiadamının istek ve
ihtiyaçlarını dikkate alarak, söz konusu tıbbi durumla ilgili sorumlu doktorun
tıbbi tavsiyesi doğrultusunda, gemiadamına ülkesine
gönderilmesi esnasında kişisel yardım sağlamak.
g. Aşağıdaki amaçlar doğrultusunda sağlık merkezleri
kurmak için çaba göstermek
i. Gemiadamlarının genel sağlık
durumu, tedavi, önleyici sağlık bakımı için araştırma yapmak
ii. Deniz nakliyatı hekimliği alanında tıp ve sağlık personeli yetiştirmek
h. Gemiadamlarının
karşılaşabileceği iş kazaları, hastalıklar, ölümcül durumlar hakkında
istatistik! bilgi toplamak ve değerlendirmek, toplanan bu bilgileri diğer
işçilerle ilgili iş kazaları, hastalıklar ve ölümcül durumlar hakkında varolan
ulusal istatistiksi sistemlerle bütünleştirmek uyumlu hale getirmek
i. Teknik bilgi, eğitim malzemesi ve personeli, eğitim
kursları, seminer ve çalışma gruplarıyla ilgili uluslararası değişim
programları düzenlemek
j. Limanlarda gemiadamlarına
özel sağlık ve önleyici sağlık hizmeti ve tıbbi hizmet sağlamak veya genel
sağlık, tıp ve rehabilitasyon hizmetlerini gemiadamlarının
hizmetine açık tutmak
k. Mümkün olduğunca yaşamını yitiren gemiadamının
akrabalarının isteklerine uygun olarak bedenini veya küllerini ülkesine
göndermek
3. Gemiadamları için koruyucu sağlık ve tıbbi bakım alanında
uluslararası işbirliği Üyeler arasında karşılıklı veya çok taraflı sözleşmeler
veya istişare (konsültasyon) temelinde yapılır.
Madde 14
Bu
sözleşme’nin kesin onama belgeleri Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne
gönderilir ve onun tarafından tescil edilir.
Madde 15
1. Bu
Sözleşme sadece, onay belgeleri Genel Müdür tarafından tescil edilen
Uluslararası Çalışma Örgütü üyesi ülkeler için bağlıyıcıdır.
2. Bu Sözleşme
, iki üyenin onay belgesi Genel Müdür tarafından tescil edildiği tarihten on
iki ay sonra yürürlüğe girer.
3. Bu Sözleşme,
daha sonra, onu onaylayan her üye için, onay belgesinin tescil edildiği
tarihten on iki ay sonra yürürlüğe girer.
Madde 16
1. Bu
Sözleşmeyi onayan her üye, onu ilk yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on
yıllık bir süre sonunda Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndereceği
ve Genel müdürün tescil edeceği bir belge ile feshedebilir. Fesih, tescil
tarihinden ancak bir yıl sonra geçerli olur.
2. Bu
Sözleşmeyi onaylamış olup da, onu bundan önceki fıkrada sözü edilen on yıllık
sürenin bitiminden itibaren bir yıl zarfında bu maddede öngörüldüğü şekilde
feshetmeyen her üye, yeniden on yıllık bir müddet için bağlanmış olur ve bundan
sonra bu Sözleşmeyi, her on yıllık süre bitiminde, bu maddede öngörülen şartlar
içinde feshedebilir.
Madde 17
1. Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Örgüt üyeleri tarafından kendisine bildirilen
bütün onama ve fesihlerin kaydedildiğini Uluslararası Çalışma Örgütünün bütün
üyelerine duyurur.
2. Genel
Müdür, kendisine gönderilen Sözleşmenin ikinci onama belgesinin kaydedildiğini
örgüt üyelerine duyururken bu sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih hakkında
örgüt üyelerinin dikkatini çeker.
Madde 18
Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, yukarıdaki maddeler gereğince, kaydetmiş olduğu
bütün onama ve fesihlere ilişkin tam bilgileri, Birleşmiş Milletler
Antlaşmasının 102 nci maddesi uyarınca kaydedilmek üzere, Birleşmiş Milletler
Genel Sekreterine ulaştırır.
Madde 19
Uluslararası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu, gerekli gördüğü zaman bu Sözleşmenin,
uygulanması hakkındaki bir raporu Genel Konferansa sunar ve onun tamamen veya
kısmen değiştirilmesi konusunun konferans gündemine alınması gereği hakkında
karar verir.
Madde 20
1. Konferans,
bu Sözleşmeyi tamamen veya kısmen değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi
halinde ve bu yeni Sözleşme aksini öngörmediği takdirde;
a. Değiştirici yeni Sözleşmenin bir üye tarafından
onanması durumu, yukarıdaki 16 ncı madde dikkate alınmaksızın ve değiştirici
yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt ve şartıyla, bu Sözleşmenin derhal
ve kendiliğinden feshini gerektirir.
b. Değiştirici yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi
tarihinden itibaren, bu Sözleşme üyelerin onamasına artık açık bulundurulamaz.
2. Bu
Sözleşme, onu onayıp da değiştirici Sözleşmeyi onamamış bulunan üyeler için,
her halükarda şimdiki şekil ve içeriği ile geçerli olmakta devam eder.
Madde 21
Bu
sözleşmenin Fransızca ve İngilizce metinlerinin her ikisi de aynı şekilde
geçerlidir.