GEMİADAMLARININ YILLIK ÜCRETLİ İZNİNE İLİŞKİN 146 SAYILI SÖZLEŞME
ILO
Kabul Tarihi : 13 Ekim 1976
Kanun
No : 15.7.2003 / 4940
Resmi
Gazete : 02.12.2003/25304
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim
Kurulunun daveti üzerine, 13 Ekim 1976 tarihinde Cenevre'de yaptığı
altmışikinci oturumunda;
Oturum gündeminin ikinci maddesinde
yer alan, 1970 tarihine ait 132 sayılı Ücretli Tatiller Sözleşmesi (revize)
ışığında, fakat söz konusu sözleşmeyle sınırlı kalmadan, 91 sayılı
Gemiadamlarının Ücretli Tatilleri Sözleşmesi'nde 1949, düzeltmeler yapılmasına
ilişkin önergeler benimsenerek ve bu önergelerin bir uluslararası sözleşme
şeklini alması gerektiğine hükmederek,
Gemiadamlarının Yıllık Ücretli
İzinlerine ilişkin Sözleşme, 1976 olarak adlandırılacak olan aşağıdaki
sözleşmeyi bindokuzyüzyetmişaltı yılı Ekim ayının işbu yirmidokuzuncu gününde
kabul etmiştir.
Madde 1
Bu sözleşme hükümleri, henüz toplu
sözleşmeler, hakem kararları, mahkeme kararları, yasa gereği ücret tespiti
yöntemi ya da ulusal koşullara uygun ulusal uygulamalarla tutarlı bir başka
tarzda yürürlük kazanmamışsa, ulusal yasa ya da tüzükler marifetiyle yürürlüğe
konur.
Madde 2
1. Bu sözleşme
gemiadamı olarak istihdam edilen kişilere uygulanır.
2. Bu
sözleşme bağlamında gemiadamı sıfatı;
a. savaş gemisi;
b. balık
avcılığı işinde kullanılan ya da balık avcılığı ile doğrudan ilişkili ya da
balina avcılığı ya da benzer işlerde kullanılan gemiler dışında,
bu
sözleşmenin yürürlükte olduğu ülkeye kayıtlı açık deniz seferi yapan gemilerde
her hangi bir sıfatla istihdam edilen kişileri ifade eder.
3. Hangi tip
gemilerin bu sözleşmenin uygulanması amacıyla açık deniz gemisi sayılacağı,
gemi sahipleri ve gemiadamlarının varsa ilgili örgütlerine danışıldıktan sonra
ulusal yasa veya tüzüklerle belirlenir.
4. Bu sözleşmeyi onaylayan her üye,
sözleşmenin uygulama alanını, sanayinin içinde bulunduğu koşulların
gerektirdiği değişiklikleri, gemi sahipleri ve işçilerin varsa ilgili
örgütlerine danıştıktan sonra, yapmak suretiyle, bu maddenin 2. fıkra (b)
bendinde yer alan gemiadamı tanımının dışında kalan kişileri veya bazı
kategorileri de kapsayacak şekilde genişletebilir.
5. Bu maddenin 4. paragrafına uygun
olarak bu sözleşmenin uygulanmasını genişleten her üye, uygulamanın genişletildiği
kategorileri ve varsa değişiklikleri onay sırasında bu onayına ekleyeceği bir
bildirimde belirtecektir.
6. Bu sözleşmeyi onaylamış olan üye
onaylama sırasında belirlenmiş kategoriler varsa ve daha sonra sözleşmenin
uygulama alanını bu kategorilerin dışında kalanları da kapsayacak şekilde
genişletirse bu durumu Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürlüğüne bir
deklarasyonla bildirir.
7. Zorunluluk gereği kadar olmak
üzere deniz aşırı sefer yapan gemilerde istihdam edilen kişilerden sınırlı
sayıda kategorilere dahil olanlar gemi sahipleri ile gemiadamlarının varsa
ilgili örgütleriyle danışılarak yetkili makam tarafından ya da ülkede geçerli
sistem yoluyla alınacak önlemlerle sözleşmenin uygulama kapsamının dışında
tutulabilirler.
8. Bu sözleşmeyi onaylayan üye,
sözleşmenin uygulanması hakkında Uluslararası Çalışma Örgütü anayasasının 22.
Maddesi uyarınca vereceği ilk raporunda, bu maddenin 3. ve 7. fıkralarına uygun
olarak uygulama kapsamı dışında bıraktığı kategorileri gerekçeleri ile birlikte
bir liste halinde bildirir. Takip eden raporlarında ise, uygulama kapsamı
dışında bırakılan kategoriler açısından ulusal mevzuatının durumunu ve gene bu
kategoriler bakımından sözleşmenin hangi ölçüde uygulanabilir olduğu veya hangi
ölçüde uygulanmasını önerdiğini belirtir.
Madde 3
1. Bu sözleşmenin
uygulandığı her gemiadamı, asgari süre ile belirlenen yıllık ücretli izin
hakkına sahiptir.
2. Bu sözleşmeyi onaylayan her üye,
onaya ekleyeceği bir deklarasyon ile yıllık ücretli izin süresini
bildirecektir.
3. İzin, her halükarda bir yıllık
hizmet süresi için 30 takvim gününden az olmayacaktır.
4. Bu sözleşmeyi onaylayan her üye,
ILO Genel Müdürüne daha sonra bildireceği bir deklarasyon ile onay sırasında
bildirdiği süreden daha uzun yıllık izin süresini bildirebilir.
Madde 4
1. Önceki maddede
öngörülen tam izin hakkı için, herhangi bir yıldaki hizmet süresi gereken
süreden daha az olan bir gemiadamı o yıl içindeki hizmet süresiyle orantılı
yıllık ücretli izin hakkına sahiptir.
2. Bu sözleşmedeki "yıl"
deyimi bir takvim yılı veya aynı süreye denk herhangi bir süreyi ifade eder.
Madde 5
1. Yıllık ücretli
izne hak kazanmak için, hizmet süresinin hesaplanması yöntemi, her ülkede
yetkili makam veya uygun mekanizma ile belirlenir.
2. Her ülkede yetkili makam ya da
uygun mekanizma yoluyla belirlenecek koşullara bağlı olarak gemideki görev
yerleri dışında yapılan çalışma hizmet süresinden sayılır.
3. Her ülkenin yetkili makamı ya da
uygun mekanizma yoluyla belirlenecek koşullara bağlı olarak onaylı denizcilik
meslek kurslarına devam edilirken veya ilgili gemiadamının isteği dışında
hastalık, yaralanma, analık gibi nedenlerle işbaşında bulunulmayan süreler
hizmet süresinden sayılır.
Madde 6
Aşağıdaki süreler, bu Sözleşmenin 3
ncü madde 3 ncü paragrafında belirtilen asgari yıllık ücretli için süresinden
sayılmayacaktır.
a. Yıllık ücretli izin ile çakışsın
ya da çakışmasın, bandıra ülkesinin resmi ya da geleneksel tatil günleri,
b. Her ülkede yetkili makam ya da
uygun mekanizma yoluyla belirlenecek koşullara bağlı olarak hastalık, yaralanma
ya da analık nedeniyle oluşan iş göremezlik süreleri,
c. Görev başında olduğu süre içinde
geçici kıyı izinleri,
d. Her ülkede yetkili makam ya da
uygun mekanizma yoluyla belirlenecek koşullara bağlı olarak her türden telafi
izinleri
Madde 7
1. Bu sözleşmede geçen yıllık iznini
kullanan her gemiadamı en azından her ülkede yetkili makam ya da uygun
mekanizma yoluyla belirlenen yöntemle hesap edilen yıllık izin süresinin
karşılığı normal ücretini (ücretin ayni olarak ödenen kısmının nakit karşılığı dahil
olmak üzere) alır.
2. Bu maddenin 1. fıkrası uyarınca
tahakkuk ettirilen miktarlar, ulusal yasa ve yönetmelikler ya da gemiadamı ve
işvereni bağlayıcı bir sözleşmeyle farklı bir uygulama şart koşulmamış ise izne
çıkılmadan önce ödenir.
3. Hak kazandığı yıllık iznini
kullanmadan işinden ayrılan ya da çıkartılan gemiadamı, yıllık iznine tekabül
eden bu maddenin 1. fıkrasında belirtilen ücreti alır.
Madde 8
1. Yıllık ücretli iznin parçalara
bölünmesi ya da bu iznin müteakip yılın izniyle birleştirilmesine yetkili makam
ya da her ülkede uygun mekanizma yoluyla izin verilebilir.
2. Bu maddenin 1. fıkrası saklı
kalmak kaydıyla, gemiadamı ile işvereni bağlayıcı bir sözleşmede farklı bir
uygulama şart koşmamışlarsa, bu sözleşmede geçen yıllık izin kesintisiz bir
süreden oluşur.
Madde 9
Her ülkede, yetkili makam tarafından
ya da uygun mekanizma yoluyla, İstisnai durumlarda geçerli olmak üzere, bu
sözleşmeye dayanılarak verilmesi gereken yıllık iznin yerine asgari 7. Maddede
şart koşulan ücrete eşit miktarda nakit ödeme yapılmasına dair hüküm
getirilebilir.
Madde 10
1. İznin kullanılacağı zaman;
yönetmelikler, toplu sözleşme, hakem kararı veya ulusal uygulamalarla uyumlu
diğer araçlarla aksi kararlaştırılmamışsa ve mümkünse ilgili gemiadamı veya
temsilcisine danışılıp anlaşmaya varıldıktan sonra işveren tarafından
belirlenir.
2. Hiçbir gemiadamının rızası
olmaksızın, hangisi evine daha yakınsa, işe alındığı veya çalıştığı yerden
başka bir yerde izin kullanması istenemez, toplu sözleşme, ulusal yasa veya
yönetmelik hükümleri saklıdır.
3. Yıllık iznine bu maddenin 2.
fıkrasında belirtilenden farklı bir yerden ayrılması isteniyorsa, bir
gemiadamı, evine yakın olan hangisiyse istihdam edildiği ya da tayfa olarak
toplandığı yere ulaşım giderlerinin karşılanması hakkına sahiptir ve izne
ayrıldığı yere geri dönüşüyle doğrudan ilgili iaşe ve diğer masrafları işveren
tarafından karşılanır. Yolda geçen süreler gemiadamının hak kazandığı yıllık
izin süresinden düşülemez.
Madde 11
3 üncü Madde’nin 3. fıkrasında
belirtilen asgari yıllık ücretli izin hakkını kullandırmayan veya bu hakkın
sözleşmenin 9. maddesi uyarınca istisnai olarak getirilen koşulun dışında
yazılmış olan herhangi bir akit hükümsüzdür.
Madde 12
Yıllık iznini kullanan gemiadamı,
sadece olağanüstü acil durumda ve zamanında tebligat yapılmak suretiyle işe
çağrılır.
Madde 13
Bu sözleşme hükümlerine etkinlik kazandıracak
usullerin icabı olarak, yıllık ücretli izinle ilgili düzenleme veya yasa
maddelerinin tam olarak tatbik ve icrasını sağlamak üzere, yeterli denetim ya
da diğer vasıtalar yardımıyla, müessir önlemler alınacaktır.
Madde 14
Bu Sözleşme 1949 tarihli Ücretli
tatiller (Gemiadamları) Sözleşmesini (Revize) tadil eder.
Madde 15
Bu Sözleşme’nin kesin onama belgeleri
Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderilir ve onun tarafından tescil
edilir.
Madde 16
1. Bu Sözleşme, sadece onay belgeleri
Genel Müdür tarafından tescil edilen Uluslararası Çalışma Örgütü üyesi ülkeler
için bağlayıcıdır.
2. Bu sözleşme , iki üyenin onay
belgesi Genel Müdür tarafından tescil edildiği tarihten on iki ay sonra
yürürlüğe girer.
3. Bu sözleşme, daha sonra, onu
onaylayan her üye için, onay belgesinin tescil edildiği tarihten on iki ay
sonra yürürlüğe girer.
Madde 17
1. Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onu
ilk yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on yıllık bir süre sonunda Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndereceği ve bu Genel Müdürün tescil edeceği
bir belge ile feshedebilir. Fesih, tescil tarihinden ancak bir yıl sonra
geçerli olur.
2. Bu Sözleşmeyi onamış olup da, onu
bundan evvelki fıkrada sözü edilen on yıllık sürenin bitiminden itibaren bir
yıl zarfında bu maddede öngörüldüğü şekilde feshetmeyen her üye, yeniden on
yıllık bir müddet için bağlanmış olur ve bundan sonra bu Sözleşmeyi, her on
yıllık süre bitiminde, bu maddede öngörülen şartlar içinde feshedebilir.
Madde 18
1. Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü, Örgüt üyeleri tarafından kendisine bildirilen bütün onama ve fesihlerin
kaydedildiğini Uluslararası Çalışma Örgütünün bütün üyelerine duyurur.
2. Genel Müdür, kendisine gönderilen
Sözleşmenin ikinci onama belgesinin kaydedildiğini örgüt üyelerine duyururken
bu sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih hakkında örgüt üyelerinin dikkatini
çeker.
Madde 19
Uluslararası Çalışma Bürosu Genel
Müdürü, yukarıdaki maddeler gereğince, kaydetmiş olduğu bütün onama ve
fesihlere ilişkin tüm bilgileri, Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 102 nci
maddesi uyarınca kaydedilmek üzere, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine
ulaştırır.
Madde 20
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim
Kurulu, bu sözleşmenin uygulanması hakkındaki bir raporu Genel Konferansa sunar
ve onun tamamen veya kısmen değiştirilmesi konusunun Konferans gündemine alınıp
alınmaması gereği hakkında karar verir.
Madde 21
1. Konferans, bu Sözleşmeyi tamamen
veya kısmen değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi halinde ve bu yeni
Sözleşme aksini öngörmediği takdirde;
a. Değiştirici
yeni Sözleşmenin bir üye tarafından onanması durumu, yukarıdaki 17 nci madde
dikkate alınmaksızın ve değiştirici yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt
ve şartıyla, bu Sözleşmenin derhal ve kendiliğinden feshini gerektirir.
b. Değiştirici
yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi tarihinden itibaren, bu Sözleşme üyelerin
onamasına artık açık bulundurulamaz.
2. Bu Sözleşme, onu onayıp da
değiştirici Sözleşmeyi onamamış bulunan üyeler için, her halükarda şimdiki
şekil ve içeriği ile geçerli olmakta devam eder.
Madde 22
Bu sözleşmenin Fransızca ve İngilizce
metinlerinin her ikisi de aynı şekilde geçerlidir.