SINAİ MÜESSELERDE HAFTA TATİLİ YAPILMASI HAKKINDA 14 NOLU SÖZLEŞME
ILO
Kabul Tarihi : 25 Ekim 1921
Kanun
No
: 11 Şubat 1946 / 4865
Resmi
Gazete : 16 Şubat 1946 / 4634
Milletlerarası iş Bürosu idari
Meclisi tarafından vaki davet üzerine Cenevre'de 25.10.1921 de 3 üncü
toplantısını yapan Milletler Cemiyeti Milletlerarası iş Teşkilatı Genel
konferansı,
Gündemin 7 nci maddesini teşkil eden,
sanayide hafta tatili meselesi hakkında bazı tekliflerin kabulünü ve;
Bu tekliflerin bir Milletlerarası İş
Sözleşmesi şeklini almasını kararlaştırdıktan sonra,
Versay
Antlaşmasının 14 üncü kısmında ve diğer barış antlaşmalarının mütenazır
kısımlarında mevcut hükümler gereğince, Milletlerarası İş Teşkilatı üyelerinde
onanmak üzere, aşağıdaki Sözleşme Projesini kabul etmiştir:
MADDE 1
Bu Sözleşmenin uygulanması
bakımından;
1. Maden ve taş ocakları ile herhangi
bir maddeyi topraktan çıkartmak;
2. Maddelerin malı, tadili,
temizlenmesi, tamiri, süslenmesi, ikmali, satış için hazırlanması ve yıkma
işleri, gemi inşası, elektrik ve genel olarak her türlü muharrik kuvvet,
istihsal, tahvil ve nakil işleri dahil, maddelerin şekillerinin kısmen ve ya tamamen değiştirilmesi;
3. Her nevi bina, demiryolu, tramvay,
liman, dok, dalga kıran, kanal, nehirlerde sefer tesisatı, yol, tünel, köprü,
su bendi, ana ve adi lağım, kuyu, telefon, telgraf, elektrik tesisatı,
havagazı, su tesisatı ve tevzi ve diğer yapı işleri ile bunlara ait tamir,
bakım, tadil, yıkma, hazırlama ve temel işleri;
4. Dok, rıhtım, iskele ve
antrepolarda eşyanın boşaltılıp yüklenmesi, taşınması ve işlenmesi dahil el ile
taşıma işleri hariç, insan ve eşyanın kara, demiryolu ile nehirlerde nakli
işleri;
Yukarıdaki sayım, sınai müesseselerde
çalışma müddetinin günde sekiz ve haftada kırk sekiz saat olarak tahdidini
istihdaf eden Washington Sözleşmesinde, her Hükümet tarafından kabulü derpiş
edilen istisnalar bu Sözleşmeye uygulanmaları kabil olduğu derecede nazara
alınmak kayıt ve şartı altında yapılmıştır.
Yukarıdaki sayımdan başka, her üye,
lüzum gördüğü taktirde, bir taraftan sanayi ve diğer taraftan tarım ve ticaret
arasındaki hududu tayin edebilir.
MADDE 2
Resmi veya hususi herhangi bir sınai
müessesede veya onun müştemilatında çalışan bütün şahıslar, bundan sonraki
maddelerde derpiş olunan istisnalar nazara almak şartıyla, her 7 günlük bir
devre içinde fasılasız en az 24 saat zarfında istirahatten
istifade edeceklerdir.
Bu istirahat, imkan dairesinde bir
müessesenin bütün mensuplarına aynı zamanda verilecektir.
İstirahat mümkün mertebe, memleket
veya bölge gelenek ve adetlerinde yer alan günlere rastlayacaktır.
MADDE 3
Her üye, münhasıran aynı bir aile
efradının çalıştığı, sınai müesseselere mensup şahısları 2 nci madde hükmünden
istisna edebilir.
MADDE 4
Her üye, hal icaplarına uygun türlü
iktisadi ve insani mülahazaları bilhassa göz önünde tutmak suretiyle
işverenlerle işçilerin yetkili cemiyetleri mevcut olan yerlerde bu cemiyetlerle
istişareden sonra, 2 nci madde hükümleri hakkında tam veya kısmi istisnalar (istirahatin kaldırılması veya azaltılması dahil) kabul
edebilir.
Bu istişare, yürürlükte olan
mevzuatın uygulanması suretiyle kabul edilmiş bulunan istisnalar halinde mecburi
olmayacaktır.
MADDE 5
Her üye 4 ncü
madde gereğince tamamen kaldırılan veya azaltılan dinlenmeleri telafi edici
istirahatların esasen mahalli anlaşmalar yahut örfü adetlerle derpiş edilmiş
bulunması müstesna, diğer hallerde bu şekilde telafi edici dinlenme zamanları
tespit eden hükümler koymayı mümkün mertebe sağlayacaktır.
MADDE 6
Her üye, bu Sözleşmenin 3 ve 4 üncü
maddeleri gereğince kabul edilen istisnaların bir listesini yaparak bunu
Milletlerarası İş Bürosuna gönderecektir. Her üye bundan sonra her iki senede
bir defa bu listede yapacağı değişiklikleri bildirecektir.
Milletlerarası İş Bürosu bu husus
için Milletlerarası Genel İş Konferansına bir rapor verecektir.
MADDE 7
Bu sözleşme hükümlerinin uygulanmasını
kolaylaştırmak için, her patron, müdür veya vekili aşağıdaki mükellefiyetlere
tabi olacaktır.
1. Haftalık dinlenme bütün şahıslara
toplu bir halde veriliyorsa toplu istirahat gün ve saatlerini, müessese içinde
veya başka münasip bir yerde göze çarpacak afişler asmak suretiyle veyahut
Hükümetçe münasip görülecek diğer herhangi bir şekilde bildirmek,
2. Haftalık dinlenme bütün şahıslara
toplu bir halde veriliyorsa, memleket kanunlarının veyahut yetkili makamlarca
yapılan Tüzüğün tarifi dahilinde hazırlanmış bir deftere hususi bir dinlenme
rejimine tabi tutulan işçi veya hizmetlileri ve bu rejimi bildirmek.
MADDE 8
Bu Sözleşmenin, Versay
Antlaşmasının 13 üncü kısmında ve diğer Barış Antlaşmalarının mütenazır
tutumlarında derpiş edilen şartlar içinde kati şekilde onandığına ait belge
Milletler Cemiyeti Genel Sekreterliğine gönderilecek ve bu onanma Genel
Sekreterlikçe tescil edilecektir.
MADDE 9
Milletlerarası İş Teşkilatının iki
üyesinin onamaları Genel Sekreterlikçe tescil edildiği tarihten itibaren bu
Sözleşme yürürlüğe girecektir.
Bu Sözleşme, ancak onamaları
Sekreterlikçe tescil edilen üyeleri bağlayacaktır.
Daha sonra, bu Sözleşme, her üye
hakkında onaması Sekreterlikçe tescil edildiği tarihten itibaren yürürlüğe
girecektir.
MADDE 10
Milletlerarası İş Teşkilatı
üyelerinden ikisinin onamaları Sekreterlikçe tescil edilmesi akabinde,
Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri keyfiyeti Milletlerarası iş Teşkilatının
bütün üyeleri tarafından kendisine sonradan tebliğ edilecek onamaları da keza
bütün üyelere bildirecektir.
MADDE 11
Bu Sözleşmeyi onayan her üye onun 1,
2, 3, 4, 5, 6 ve 7 nci maddeleri hükümlerini en geç 1.1.1924’e kadar uygulamayı
ve bu hükümlerin fiil alanına geçmesi için gerekli
tedbirleri almayı taahhüt eder.
MADDE 12
Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onu Versay Antlaşmasının 421 inci maddesi ve diğer Barış
Antlaşmalarının mütenazır maddeleri hükümleri gereğince, bütün müstemleke, müstamare ve himayesi altındaki memleketlerde uygulamayı
taahhüt eder.
MADDE 13
Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onu,
yürürlüğe girmeye başladığı tarihten 10 sene geçtikten sonra Milletler Cemiyeti
Genel Sekreterliğine yapacağı ve bu Sekreterliğin tescil edeceği bir ihbarname
ile feshedebilir. Fesih, Sekreterlikçe tescili tarihinden bir sene sonra
muteber olur.
MADDE 14
Milletlerarası iş Bürosu İdare
Meclisi, en az her on senede bir defa bu Sözleşmenin uygulanma durumu hakkında
Genel Konferansa bir rapor vermekle ve Konferans gündemi içine, sözleşmenin
yeniden gözden geçirilmesi veya tadili meselesinin konulup konulmaması
gerektiği hususunda bir karar almakla ödevi id ir.
MADDE 15
Bu Sözleşmenin Fransızca ve İngilizce
metinlerinin her ikisi de muteber