İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİNE (GEMİADAMLARI)
İLİŞKİN 134 SAYILI SÖZLEŞME
ILO Kabul Tarihi : 14 Ekim 1970
Kanun
No : 15.7.2003 / 4935
Resmi Gazete : 12.12.2003/25314
Uluslararası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulunun daveti üzerine, 14 Ekim 1970 tarihinde
Cenevre'de yaptığı ellibeşinci oturumunda;
İş Teftişi
(Gemi Adamları) Hakkında 1926 tarihli Tavsiye Kararı; İş Kazalarının Önlenmesi
Hakkında 1929 tarihli Tavsiye Kararı; Liman İşçilerinin Kazalara Karşı
Korunması (Revize) Hakkında 1932 tarihli Sözleşme; Gemi Adamlarının Tıbbi
Muayenesi Hakkında 1946 tarihli Sözleşme ve Makinelere Karşı Korunma Hakkında
1963 tarihli Sözleşme ve Tavsiye Kararı hükümleri başta olmak üzere, gemide ve
limanda çalışmaya uygulanan ve gemi adamlarının iş kazalarından korunması ile
ilgili olan mevcut Uluslararası Çalışma Sözleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının
hükümlerini kaydederek;
Gemide
çalışanların güvenliğini sağlamak amacıyla gemide bir dizi güvenlik
önlemlerinin alınmasını öngören, Denizde İnsan Hayatının Korunmasına İlişkin
1960 tarihli Sözleşme ve 1966 yılında revize edilmiş olan Uluslararası Su Batım
Çizgisi Hakkındaki Sözleşmeye ek Tüzüklerin hükümlerini kaydederek;
Oturum
gündeminin beşinci maddesinde yer alan, denizdeki ve limandaki gemilerde
kazaların önlenmesine ilişkin çeşitli önerilerin kabulüne karar vererek;
Bu
önerilerin bir uluslararası sözleşme şeklini alması gerektiğine hükmederek,
Gemilerde
kazaların önlenmesi alanındaki faaliyetlerin başarısı için Uluslararası Çalışma
Örgütü ile Hükümetler arası Deniz Taşımacılığı Danışma Örgütü arasındaki yakın
işbirliğin korunmasının önemini kaydederek;
Aşağıdaki
normların Hükümetlerarası Deniz Taşımacılığı Danışma Örgütünün işbirliği ile
hazırlandığını ve bu normların uygulanması konusunda bu Örgüt ile işbirliği
yapmaya devam edilmesinin önerildiğini kaydederek,
Gemi
Adamlarının Kazalardan Korunması Sözleşmesi, 1970 olarak adlandırılacak
aşağıdaki Sözleşmeyi Bindokuzyüzyetmiş yılı Ekim ayının bu otuzuncu gününde
kabul etmiştir.
Madde 1
1. Bu
Sözleşme bakımından "gemi adamı" deyimi, savaş gemisi hariç,
Sözleşmenin yürürlükte olduğu bir ülkede kayıtlı olan ve devamlı deniz
taşımacılığına ayrılmış bir gemide, herhangi bir unvanla çalıştırılan herkesi
kapsar.
2. Bu
Sözleşmenin amaçları bakımından bazı kişi gruplarının gemiadamı olarak kabul
edilip edilmemeleri konusunda bir tereddüt oluşması halinde, bu sorun, her
ülkede, ilgili armatör ve gemiadamları kuruluşlarıyla görüşüldükten sonra
yetkili makam tarafından çözümlenir.
3. Bu
Sözleşme bakımından "İş kazası" deyimi, gemi adamlarının işle ilgili
olarak yada iş sırasında maruz kaldıkları kazaları kapsar.
Madde 2
1. Yetkili
makam her deniz ülkesinde, iş kazalarının uygun şekilde rapor edilebilmesi,
araştırılabilmesi ve bu kazalar hakkında kapsamlı istatistikler tutulması ve
incelenebilmesi için gerekli tedbirleri alır.
2. Tüm iş
kazaları bildirilir ve istatistikler ölümcül kazalar veya geminin zarar gördüğü
kazalarla sınırlı kalmaz.
3. İstatistikler
iş kazalarının sayısını, niteliğini, nedenlerini ve sonuçlarını kapsayacak ve
kazanın geminin hangi bölümünde, örneğin güverte, makine dairesi veya yemek
yeme yeri - ve nerede meydana geldiğini - örneğin denizde veya limanda
belirtir.
4. Yetkili
makam, ölümle veya ciddi yaralanma ile sonuçlanan iş kazaları ile ulusal
yasalar ve yönetmeliklerde belirtilen diğer tüm kazaların nedenleri ve
koşulları hakkında araştırma yapar.
Madde 3
Denizcilikteki
istihdama özgü risklerden kaynaklanan kazaların önlenmesi için sağlam bir temel
oluşturmak amacıyla, bu tür kazaların genel seyri ve istatistiklerin ortaya
koyduğu tehlikeler hakkında araştırmalar yapılır.
Madde 4
1. İş
kazalarının önlenmesine ilişkin kurallar yasalarda veya tüzüklerde, uygulama
talimatlarında ya da başka uygun belgelerde konur.
2. Bu
hükümler, gemi adamlarının çalışmasına uygulanabilecek olan işte kazaların
önlenmesi ve sağlığın korunması ile ilgili tüm genel kurallara atıfta bulunur
ve denizcilik işlerine özgü kazaların önlenmesi için alınacak önlemleri
belirler.
3. Bu
hükümler özellikle aşağıdaki konulara ilişkin olur:
a. Genel ve temel hükümler;
b. Gemilerin yapısal özellikleri;
c. Makineler;
d. Güvertede veya altında alınacak özel önlemler;
e. Yükleme ve boşaltma teçhizatı;
f. Yangınların önlenmesi ve söndürülmesi;
g. Çapalar, zincirler ve kablolar;
h. Tehlikeli yükler ve safra;
i. Denizcilerin şahsi koruyucu donanımı.
Madde 5
1. 4. Maddede
belirtilen kazaların önlenmesine ilişkin hükümler, armatörlerin,
gemiadamlarının ve bu hükümlere uymak zorunda bulunan diğer ilgili kişilerin
yükümlülüklerini açıkça belirler.
2. Genel
olarak, armatörlerin kazalardan koruyucu malzeme veya diğer önleyici donanım
sağlama yükümlülükleri ile gemiadamlarının bu malzeme ve donanımları kullanma
ve kendileriyle ilgili koruyucu tedbirlere uymalarını öngören hükümlerle
birlikte konulur.
Madde 6
1. 4. Maddede
belirtilen hükümlerin, yeterli teftiş ya da yöntemlerle uygulanmasını sağlamak
üzere uygun tedbirler alınır.
2. 4.
Maddede öngörülen hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gerekli tedbirler alınır.
3. Denetim
ve uygulamalardan sorumlu makamların denizcilikle ilgili işlere ve uygulamalara
aşina olmalarını sağlayacak gerekli tüm önlemler alınır.
4. Uygulanmayı
kolaylaştırmak amacıyla, ilgili hükümlerin metni ya da özeti, örneğin gemide
belirgin bir yere asılmak suretiyle gemicilerin dikkatine sunulur.
Madde 7
Kazaların
önlenmesi amacıyla, gemi mürettebatı arasından kaptan başkalığında bir yada
birden çok uygun kişi ya da gemi personeli ve sorumlular arasından belirlenmiş
uygun bir komitenin atanması sağlanır.
Madde 8
1. İş
kazalarının önlenmesi programları yetkili makam tarafından, armatör ve
gemiadamları örgütleriyle işbirliği halinde hazırlanır.
2. Bu
programların uygulanması, yetkili makamın, armatörlerin ve gemiadamlarının ya
da bunların temsilcilerinin aktif olarak katılacakları şekilde organize edilir.
3. Özellikle,
hem armatörlerin hem de gemiadamları örgütlerinin temsil edileceği milli veya
kaza önleme komiteleri veya özel çalışma grupları oluşturulur.
Madde 9
1. Yetkili
makam, her sınıf ve derecedeki gemiadamı için mesleki eğitim kurumlarının ders
programlarına mesleki görevler, kazaların önlenmesi ve iş’de sağlığın
korunmasına ilişkin önlemlerle ilgili eğitimin dahil edilmesini teşvik eder ve
milli koşullar elveriyorsa sağlanır.
2. Ayrıca,
gemi adamlarının dikkatini, örneğin uygun talimatları içeren resmi duyurularla
belirli bazı tehlikelere çekmek için uygun ve uygulanabilir tüm tedbirler
alınır.
Madde 10
Üyeler,
uygun olması halinde diğer hükümetlerarası ve uluslararası kuruluşların
yardımıyla, iş kazalarının önlenmesi için tüm diğer düzenlemeleri mümkün olduğu
ölçüde bir örnek hale getirmek amacıyla işbirliği yapmaya gayret sarf eder.
Madde 11
Bu
sözleşme’nin kesin onama belgeleri Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne
gönderilir ve onun tarafından tescil edilir.
Madde 12
1. Bu
Sözleşme, sadece onay belgeleri Genel Müdür tarafından tescil edilen
Uluslararası Çalışma Örgütü üyesi ülkeler için bağlayıcıdır.
2. Bu
sözleşme, iki üyenin onay belgesi Genel Müdür tarafından tescil edildiği
tarihten on iki ay sonra yürürlüğe girer.
3. Bu
sözleşme, daha sonra, onu onaylayan her üye için, onay belgesinin tescil
edildiği tarihten on iki ay sonra yürürlüğe girer.
Madde 13
1. Bu
Sözleşmeyi onayan her üye, onu ilk yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on
yıllık bir süre sonunda Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndereceği
ve bu Genel Müdürün tescil edeceği bir belge ile feshedebilir. Fesih, tescil
tarihinden ancak bir yıl sonra geçerli olur.
2. Bu
Sözleşmeyi onamış olup da, onu bundan evvelki fıkrada sözü edilen on yıllık
sürenin bitiminden itibaren bir yıl zarfında bu maddede öngörüldüğü şekilde
feshetmeyen her üye, yeniden on yıllık bir müddet için bağlanmış olur ve bundan
sonra bu Sözleşmeyi, her on yıllık süre bitiminde, bu maddede öngörülen şartlar
içinde feshedebilir.
Madde 14
1. Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Örgüt üyeleri tarafından kendisine bildirilen
bütün onama ve fesihlerin kaydedildiğini Uluslararası Çalışma Örgütünün bütün
üyelerine duyurur.
2. Genel
Müdür, kendisine gönderilen Sözleşmenin ikinci onama belgesinin kaydedildiğini
örgüt üyelerine duyururken bu sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih hakkında
örgüt üyelerinin dikkatini çeker.
Madde 15
Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, yukarıdaki maddeler gereğince, kaydetmiş olduğu
bütün onama ve fesihlere ilişkin tüm bilgileri, Birleşmiş Milletler
Antlaşmasının 102 nci maddesi uyarınca kaydedilmek üzere, Birleşmiş Milletler
Genel Sekreterine ulaştırır.
Madde 16
Uluslararası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu gerekli gördüğü zaman, bu sözleşmenin uygulanması
hakkındaki bir raporu Genel Konferansa sunar ve onun tamamen veya kısmen
değiştirilmesi konusunun Konferans gündemine alınıp alınmaması gereği hakkında
karar verir.
Madde 17
1. Konferans,
bu Sözleşmeyi tamamen veya kısmen değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi
halinde ve bu yeni Sözleşme aksini öngörmediği takdirde;
a. Değiştirici yeni Sözleşmenin bir üye tarafından
onanması durumu, yukarıdaki 13 üncü madde dikkate alınmaksızın ve değiştirici
yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt ve şartıyla, bu Sözleşmenin derhal
ve kendiliğinden feshini gerektirir.
b. Değiştirici yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi
tarihinden itibaren, bu Sözleşme üyelerin onamasına artık açık bulundurulamaz.
2. Bu
Sözleşme, onu onayıp da değiştirici Sözleşmeyi onamamış bulunan üyeler için,
her halükarda şimdiki şekil ve içeriği ile geçerli olmakta devam eder.
Madde 18
Bu
sözleşmenin Fransızca ve İngilizce metinlerinin her ikisi de aynı şekilde
geçerlidir.