YERALTI MADENLERİNDE İŞE ALINMADA ASGARİ
YAŞ HAKKINDA 123 NOLU SÖZLEŞME
ILO Kabul Tarihi : 22 Haziran 1965
Kanun
No : 8.5.1991 / 3729
Resmi Gazete : 2.10.1991/21009
Uluslararası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu’nun daveti üzerine 2 Haziran 1965 tarihinde
Cenevre’de toplanan uluslararası Çalışma Teşkilatı Genel Konferansı kırkdokuzuncu toplantısında;
Oturum
gündeminin dördüncü maddesinde yer alan yeraltı madenlerinde işe alınmada
asgari yaşa ilişkin bazı tekliflerin kabul edilmesine karar vererek;
1935
tarihli Yeraltı Çalışmaları (Kadınlar için) Sözleşmesinin, ilke olarak, yaşları
ne olursa olsun kadınların her türlü madenlerde, yeraltında çalışmasını
yasakladığını not ederek;
Madenler
içinde uygulanan, 1937 tarihli Asgari Yaş (sanayi) Sözleşmesinin 15 yaşından
küçük çocukların kamu ya da özel işletmelerde veya
bunların bağlı birimlerinde istihdam edilmesi veya çalışmaması hükmünü
getirdiğini not ederek;
Aynı
sözleşmede, ayrıca, mahiyeti icabı veya çalışma şartlarından dolayı orada
istihdam edilen kişilerin hayatı, sağlığı veya ahlakı bakımından tehlike arz
eden işler için milli mevzuatta, ya bu işlere
gençlerin kabulü için 15 yaş üstünde bir yaşın veya yaşların tespit edilmesini,
ya da bu yaşları tespit edecek uygun bir makamın
görevlendirilmesi gerektiğinin beyan edildiğini kaydederek ;
Madenlerde
yeraltında istihdamın tabiatı icabı bu işlere kabulde 15 yaş üstünde bir yaş
tespit eden uluslararası standartların arzulanır olduğunu düşünerek;
Bu
standartların uluslararası bir Sözleşme şekli alması gerektiğini düşünerek ;
Bindokuzyüzaltmışbeş senesinin Haziran
ayının yirmiikinci günü 1965 tarihli Asgari Yaş
(Yeraltı Çalışması) adı verilecek olan aşağıdaki sözleşmeyi kabul etmiştir.
MADDE 1
1. Bu
sözleşmenin amacı bakımından “Maden” terimi, yeraltında insanları istihdam
etmek suretiyle, yeraltından cevher çıkaran kamu ya
da özel sektör olmak üzere herhangi bir işletmeyi ifade eder.
2. Madenlerde
yeraltında istihdama ya da çalışmaya ilişkin bu
Sözleşme hükümleri taş ocaklarında yer altında istihdamı ya
da çalışmayı da kapsar.
MADDE 2
1. Tespit
edilmiş belirli bir yaş altındaki kişiler yeraltında madenlerde istihdam
edilemez veya çalıştırılamazlar.
2. İşbu
sözleşmeyi onaylayan her ülke onay belgesine ekleyeceği bir açıklamada tespit
ettiği asgari yaşı belirtecektir.
3. Asgari
yaş hiçbir şekilde 16 yaştan aşağı olamaz.
MADDE 3
İşbu
Sözleşmeyi onaylamış olan her üye ülke, daha sonra onay esnasında tespit etmiş
olduğundan daha yüksek bir asgari yaş tespit eder ise bu durumu ek bir çalışma
ile Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne bildirebilir.
MADDE 4
1. Yetkili
makam işbu Sözleşme hükümlerinin etkin olarak uygulanmasını sağlamak amacıyla
uygun cezalar da dahil olmak üzere gerekli tüm tedbirleri alır.
2. İşbu
Sözleşmeyi onaylamış olan her üye ülke, Sözleşme hükümlerinin uygulanmasını
denetlemek amacıyla, uygun bir teftiş hizmeti idame ettirmeyi veya uygun bir
teftişin yapıldığına kani olmayı taahhüt eder.
3. Milli
mevzuat işbu Sözleşmenin hükümlerine uymaktan sorumlu kişileri belirler.
4. İşveren,
yeraltında istihdam edilen veya çalışan ve tespit edilen asgari yaşın en fazla
iki yaş üstündekiler için aşağıdaki hususlarda kayıt tutar ve müfettişlerin
denetimine hazır bulundurur.
a. Mümkün olan hallerde belgelenmiş doğum tarihlerini, ve
b. Kişinin işletmede yeraltında ilk defa istihdam
edildiği veya çalıştığı tarihi,
5. İşveren,
işçi temsilcilerinin talepleri üzerine yeraltında istihdam edilen ya da çalışan ve tespit edilen asgari yaşın en fazla 2 yaş
üstündeki kişilerin listelerini verir. Bu listeler, bu kişilerin doğum
tarihlerini ve işletmede yer altında ilk defa istihdam edildikleri ya da çalıştıkları tarihi gösterir.
MADDE 5
İşbu
Sözleşmenin 2 nci ve 3 ncü maddeleri mucibince
belirlenecek asgari yaş, en fazla temsil yetkisini haiz ilgili işveren ve işçi
kuruluşlarıyla istişare sonunda tespit edilir.
MADDE 6
Bu
sözleşmenin onay belgeleri tescil edilmek üzere Milletlerarası Çalışma Bürosu
Genel Müdürüne gönderilecektir.
MADDE 7
1. Bu
Sözleşme, Milletlerarası Çalışma Teşkilatı üyelerinden sadece onay belgeleri
Genel Müdür tarafından tescil edilmiş olanları bağlayacaktır.
2. Bu
Sözleşme, iki üyenin onay belgelerinin Genel Müdür tarafından tescil tarihinden
oniki ay sonra yürürlüğe girecektir.
3. Bunu
takiben, Sözleşme herhangi bir üye için, onaylamanın tescil edildiği tarihten oniki ay sonra yürürlüğe girecektir.
MADDE 8
1. Bu
sözleşmeyi onaylamış olan bir üye, Sözleşmenin ilk yürürlüğe giriş tarihinden
itibaren on yıl geçtikten sonra, Milletlerarası
Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndereceği ve onun tescil edilecek bir bildirim
ile Sözleşmeyi feshedebilir. Fesih, tescil tarihinin üzerinden bir yıl geçmeden muteber olmaz.
2. Bu
Sözleşmeyi onaylamış bulunan ve önceki fıkrada belirtilen on yıllık devrenin
sonundan itibaren bir yıl içinde bu Madde hakkını kullanmamış her üye yeniden
on yıllık müddet için bağlanmış olacak ve bundan sonra bu Sözleşmeyi, her on
yıllık sürenin sona ermesinden sonra, bu maddede derpiş edilen hükümlere göre
feshedilebilecektir.
MADDE 9
1. Milletlerarası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Teşkilat üyeleri tarafından kendisine bildirilen
bütün onay ve fesihlerin tescil işlemini Milletlerarası Çalışma Teşkilatının
bütün üyelerine bildirecektir.
2. Genel
Müdür, kendisine gönderilen sözleşmenin ikinci onay belgesinin tescil
edildiğini ikinci teşkilat üyelerine bildirirken bu Sözleşmenin yürürlüğe giriş
tarihine Teşkilat üyelerinin dikkatini çekecektir.
MADDE 10
Milletlerarası
Çalışma Bürosu Genel Müdürü, önceki maddeler gereğince tescil etmiş olduğu onay
ve fesih işlemlerine dair bilgilerin tamamını Birleşmiş Milletler Antlaşmasının
102 nci maddesi uyarınca tescil edilmek üzere Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterine ulaştıracaktır.
MADDE 11
Milletlerarası
Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu gerekli gördüğü hallerde, bu Sözleşmenin uygulanması
hakkında Genel Konferansa bir rapor sunacak ve sözleşmenin tamamen veya kısmen
değiştirilmesi konusunun Konferans gündemine alınıp alınmaması hususunu
inceleyecektir.
MADDE 12
1. Genel
Konferansın, bu Sözleşmenin tamamını veya bir kısmını değiştiren yeni bir
Sözleşme kabul etmesi halinde ve bu yeni Sözleşmede aksine bir hüküm
bulunmadığı takdirde;
a. Değişiklik getiren yeni Sözleşmenin bir üye tarafından
onaylanması bu yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi kaydıyla, yukarıdaki
sekizinci madde hükümleri göz önünde tutulmaksızın, İşbu Sözleşmenin derhal
feshi neticesini doğuracaktır.
b. Değişiklik getiren yeni Sözleşmenin yürürlüğe giriş
tarihinden itibaren işbu sözleşme üye onayına artık açık tutulmayacaktır.
2. Bu
Sözleşme’yi onaylamış bulunan ve değişiklik getiren Sözleşmeyi onaylamayacak
olan ülkeler açısından işbu Sözleşme aynı muhteva ve biçimde yürürlükte
kalacaktır.
MADDE 13
Bu sözleşmenin Fransızca ve İngilizce
metinleri aynı derecede muteberdir.