T.C. BAŞBAKANI R.T. ERDOĞAN AÇILIŞ KONUŞMASI YAPTI
BAŞBAKAN KONUŞMASINDA; İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU'NDA SON ÇALIŞMALARININ
YAPILDIĞI, ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE YASALAŞACAĞINI iFADE ETTİ.
ÖNEMLİ BAŞLIK OLARAK; DEVLET MEMURU KAPSAMINDAKİLER DE İŞ KAZASI ve MESLEK
HASTALIĞI KAPSAMINA GİRECEK. 50 ÇALIŞAN ŞARTI KALKACAK GİBİ ARTILARININ
OLACAĞINI İFADE ETTİ.
internet ortamındaki KANUN TASARISI
altta:
kimden Gökben Erişmiş
gokbenar@hotmail.com
yanıt riskyonetimi@yahoogroups.com tarih13 Eylül 2011 11:23
konu[riskyonetimi] İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KANUNU TASARISI TASLAĞI- EYLÜL 2011
İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ KANUNU
TASARISI
TASLAĞI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu
Kanunun amacı, çalışanların sağlık ve güvenliklerinin sağlanması, şartların
sürekli iyileştirilmesi,mesleki risklerin önlenmesi, risk ve kaza
faktörlerinin ortadan kaldırılması ve bu hususta alınacak önleyici ve
koruyucu tedbirler ile çalışan ve temsilcilerin eğitimi, bilgilendirilmesi,
görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması konusunda usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu
Kanun kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin
işverenleri ile işveren vekillerine ve çalışanlarına faaliyet konularına
bakılmaksızın uygulanır.
İstisnalar
Madde 3- (1) Bu
Kanun hükümleri;
a) Türk Silahlı
Kuvvetlerinin kendi özel Kanunlarından kaynaklanan faaliyetlerinde,
b) Genel Kolluk
Kuvvetlerinin eğitim, operasyon, tatbikat ve benzeri kendine özgü
faaliyetlerinde,
c) Sivil
savunma ve acil durum müdahale birimlerinin eğitim, tatbikat, afetlere
müdahale gibi faaliyetlerinde uygulanmaz.
Bu durumda ki
çalışanların sağlık ve güvenliği bu kanunun amaçları doğrultusunda
sağlanacaktır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu
Kanunun uygulanmasında;
a) İşveren:
Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan
kurum ve kuruluşları,
b) İşveren
vekili: İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan
kimseleri,
c) Alt işveren:
Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin
yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği
ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için
görevlendirdiği çalışanı sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer
işvereni,
ç) İşyeri: Mal
veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın
birlikte örgütlendiği birimi,
d) Çalışan:
Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın bu Kanun kapsamındaki
kamu veya özel işyerlerinde, istihdam edilen gerçek kişiyi,
e) Çocuk
çalışan: 14 yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini
tamamlamış çalışanı,
f) Genç
çalışan: 15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını tamamlamamış çalışanı,
g) Bakanlık:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
ğ) Bölge
Müdürlüğü:İşyerinin kayıtlı olduğu Bakanlık Bölge Müdürlüğünü,
h) Başkanlık;
Devlet Personel Başkanlığını,
ı) İş sağlığı
ve güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği konularında görev yapmak üzere
Bakanlık tarafından belgelendirilmiş mühendisi,
i) İş sağlığı
ve güvenliği teknik elemanı: İş sağlığı ve güvenliği konularında görev
yapmak üzere Bakanlık tarafından belgelendirilmiş fizik, kimya lisans bölümü
mezunları, teknik öğretmenler ile meslek yüksek okullarının iş sağlığı ve
güvenliği bölümü mezunu teknikerleri,
j) İşyeri
hekimi: İşsağlığı ve güvenliği konularında görev yapmak üzere Bakanlık
tarafından belgelendirilmiş hekimi,
k) İşyeri
hemşiresi: İş sağlığı ve güvenliği konularında görev yapmak üzere Bakanlık
tarafından belgelendirilmiş hemşireyi,
l) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcisi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği
konularında çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı,
m) İş kazası:
Önceden planlanmamış, ölüme, hastalanmaya, yaralanmaya veya iş
ekipmanlarının zarara uğramasına yahut üretim kaybına yol açan olayı,
n) Meslek
hastalığı:İşin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm
şartları yüzünden çalışanın uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık
veya ruhi arıza hallerini,
o) Önleme:
İşyerinde yürütülen işlerin bütün aşamalarında mesleki riskleri önlemek veya
azaltmak için planlanan veya alınan tedbirlerin tamamını,
ö) Tehlike:
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı, işyerini ya da
üretimi etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
p)Tehlike
Sınıfı: Bir işyerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan
işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler,
iş ekipmanları, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile
ilgili diğer hususlar dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenen tehlike
grubunu,
r) Risk:
Tehlikelerin gerçekleşmesinden kaynaklanan kayıp, yaralanma ya da başka
zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
s) Risk
değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin
belirlenmesi,tehlikelerden kaynaklanan risklerin derecelendirilmesi, kontrol
tedbirlerinin kararlaştırılması, uygulanması ve uygulamalarının izlenmesi
amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenin
Yükümlülük ve Sorumlulukları
İşyerinin
bildirimi
MADDE 5- (1) Bu
Kanunun kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran, her ne suretle olursa
olsun devralan, nakleden, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren,
faaliyetine son veren, işyerini kapatan işveren veya işveren vekili bir ay
içinde ilgili bölge müdürlüğüne bildirim yapmakla yükümlüdür.
(2) Bu Kanun
kapsamında yer alan işyerlerinin bildirimi, tescili, bildirimde yer alması
gereken bilgiler ile bildirime eklenecek belgelere ilişkin usul ve esaslar
Bakanlıkça çıkartılacak yönetmelikle düzenlenir.
(3) 22/5/2003
tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa ile 13/6/1952 tarih ve 8140 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin tanzimi
Hakkında Kanun’a göre bildirimde bulunan işverenler bu Kanuna göre ayrıca
bildirimde bulunmaz.
İşverenin genel
yükümlülüğü
MADDE 6- (1)
İşveren, işle ilgili her konuda çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamakla
yükümlüdür.
(2) İşverenin
iş sağlığı ve güvenliği konusunda, bu Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci
fıkrasına göre, işyeri dışındaki uzman kişi veya kuruluşlardan hizmet alması
bu konudaki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(3)
Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yükümlülükleri, işverenin
birinci fıkradaki sorumluluğunu etkilemez.
(4) İşveren,
çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamakiçin mesleki risklerin önlenmesi,
eğitim ve bilgi verilmesi dâhil gerekli hertürlü tedbirin alınması,
organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve
güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun halegetirilmesi ve mevcut
durumun sürekli iyileştirilmesi amacına yönelik çalışmalar yapmakla ve
işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını
izlemek ve denetlemekle yükümlüdür.
(5) İş sağlığı
ve güvenliği ile iş hijyeni konusunda alınacak tedbirlerin maliyeti, hiçbir
şekilde çalışanlara yansıtılamaz.
Önlemenin genel
prensipleri
MADDE 7- (1)
İşveren, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ile ilgili tedbirlerin
alınmasında;
a) Risklerden
kaçınılması,
b) Kaçınılması
mümkün olmayan risklerin analiz edilmesi,
c) Risklerle
kaynağında mücadele edilmesi,
ç) İşin
kişilere uygun hale getirilmesi, bu amaçla; öncelikle işyerlerinin
tasarımında, iş ekipmanları, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde
özen gösterilmesi, özellikle monoton çalışma ve önceden belirlenmiş üretim
temposunun hafifletilerek bunların sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerinin
en aza indirilmesi,
d) Teknik
gelişmelere uyum sağlanması,
e) Tehlikeli
olanların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarla değiştirilmesi,
f) Teknoloji,
iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile
ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı, genel bir önleme
politikasının geliştirilmesi,
g) Toplu
korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verilmesi,
ğ) Çalışanlara
uygun talimatların verilmesi, genel prensiplerine uymakla yükümlüdür.
İşin özelliğine
göre uyulması gereken iş sağlığı ve güvenliği prensipleri
MADDE 8- (1)
İşveren, işyerinde yapılan işlerin özelliklerini dikkate alarak:
a) Kullanılacak
iş ekipmanının, kimyasal madde ve müstahzarların seçimi, işyerinin tertip ve
düzeni gibi konular da dahil çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tüm
riskleri değerlendirerek, değerlendirme sonucuna göre, alınan önleyici
tedbirler ile seçilen çalışma şekillerinin ve üretim yöntemlerinin,
çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltmesini ve
işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir olmasını
sağlar,
b) Çalışana
görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz
önüne alır,
c) Yeni
teknolojilerin planlanması ve uygulanmasında,
seçilecek iş
ekipmanının, çalışma ortam ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine
etkisi konusunda çalışanların ve/veya temsilcilerinin görüşlerini alır,
ç) Hayati ve
özel tehlike bulunan yerlere yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki
çalışanların girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
Kontrol, ölçüm,
inceleme ve araştırma yükümlülüğü
Madde 9- (1)
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden kişisel maruziyete ve çalışma
ortamına yönelik olarak gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmalar
yapılmasını sağlamakla yükümlüdür.
(2) Kişisel
maruziyete ve çalışma ortamına yönelik olarak gerekli kontrol, ölçüm,
inceleme ve araştırmaların usul ve esasları ile bunları yapacak kişi ve
kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve verilen
iznin iptal edilmesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmeliklerle düzenlenir.
İşverenler
arasında işbirliği, koordinasyon ve sorumluluk
MADDE 10- (1)
Bir işyerinin birden fazla işveren tarafından kullanılması durumunda
işverenler, iş sağlığı ve güvenliği ile iş hijyeni tedbirlerinin
uygulanmasında işbirliği yapar, yaptıkları işin niteliğini dikkate alarak;
mesleki risklerin önlenmesi ve bunlardan korunma ile ilgili çalışmaları
koordine eder, birbirlerini ve birbirlerinin çalışanlarını veya
temsilcilerini riskler konusunda bilgilendirir. Koordinasyon, işverenler
tarafından müştereken belirlenen kişi veya kişilerce sağlanır.
(2) Asıl
işveren ile alt işveren faaliyetlerinin, birbirlerinin çalışmalarını
etkileyebileceği durumlarda, alınması gerekli işsağlığı ve güvenliği
tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanması konularında gerekli koordinasyon
asıl işveren tarafından sağlanır. Asıl işveren, alt işvereninçalışanlarına
karşı o işyeri ile ilgili bu Kanundan doğan yükümlülüklerinden alt işveren
ile birlikte sorumludur.
(3) Alt
işverenin, kendi çalışanları için, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasından
doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği,işin özelliği dikkate
alınarak asıl işveren tarafından sürekli denetlenir.
İşyeri sağlık
ve güvenlik birimi
MADDE 11- (1)
Bu bölümde belirtilen yükümlülükleri saklı kalmak kaydıyla işveren,
işyerindeki iş sağlığı ve güvenliğirisklerini önlemek, önleyici ve koruyucu
hizmetleri yürütmek üzere, işyerinin büyüklüğünü, tehlike sınıfını, işin
niteliğini ve çalışan sayısını dikkate alarakişyeri sağlık ve güvenlik
birimi oluşturmakla yükümlüdür. İşyeri sağlık ve güvenlik biriminde
işyerinden, işyeri hekimi, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, iş sağlığı ve
güvenliği teknik elemanı, işyeri hemşiresi ile ihtiyaç duyulması
halinde diğer meslek dallarından, Bakanlık tarafından belgelendirilmiş bir
veya birden fazla kişi görevlendirilir.
(2) İşyerinde,
bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen nitelikte personel bulunmaması
halinde aynı fıkradaki hizmetler; Bakanlık tarafından belgelendirilmiş
işyeri dışındaki kişi ve/veya kuruluşlardan alınabileceği gibi bir veya daha
fazla işverenin birlikte kuracağı işyeri sağlık ve güvenlik biriminden de
alınabilir. İşyeri dışındaki kişi ve/veya kuruluşlardan iş sağlığı ve
güvenliği açısından koruyucu önleyici mahiyette danışmanlık hizmeti alınmış
olması ile asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmuş olmaz.
(3) Bu madde
kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilen kişilerin,
görevlerini yerine getirmeleri sebebiyle hakları kısıtlanamaz ve bu kişilere
iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili görevlerini yapabilmeleri için yeterli
zaman verilir.
(4) İşveren
faaliyetlerini, hizmet aldığı ya da görevlendirdiği kişi veya kuruluşların
iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata
uygun olan
teklif ve tavsiyelerini dikkate alarak yürütür.
(5) İşveren,
hizmet aldığı kişi veya kuruluşların, çalışanların sağlık ve güvenliğini
etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında
bilgilendirilmesini, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen
çalışanlar ve bu çalışanların işverenleri hakkında gerekli bilgilere
ulaşabilmelerini sağlar.
(6) Yeterli
mesleki bilgi, beceri ve donanıma sahip olması halinde, işyerinin büyüklüğü,
tehlike sınıfı, işin niteliği ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu
maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususların yerine getirilmesi
sorumluluğunu işveren kendisi üstlenebilir.
(7) Bu madde
kapsamında; a) İşyeri sağlık ve güvenlik biriminde, işyerinden
görevlendirilen veya işyeri dışından hizmet alınan kişilerde ve/veya
kuruluşlarda; aranacak nitelikler, bu kişi ve/veya kuruluşların çalışma
şartları ve görevlerini nasıl yürütecekleri, görevlendirilecek kişilerin
sayısı, işe alınmaları ile bu kişilerin eğitimleri, eğitimi verecek kurum
ve/veya kuruluşların nitelikleri,
b) Bu kişi
ve/veya kuruluşların; görev, yetki ve sorumlulukları, Bakanlık tarafından
belgelendirilmeleri ve belgelerin iptali,kuruluşlarda bulundurulacak
personel ve donanım ile bu kuruluşların denetlenmesi,
c) İşyerinin
büyüklüğü, tehlike sınıfı, işin niteliğive çalışan sayısına göre; bu kişi
ve/veya kuruluşlardan hangi şartlarda hizmet alınacağı, görevlendirilecek ya
da hizmet alınacak kişilerin sayısı, işyerinde verilecek hizmet süresini,
ç) İşverenin bu
maddenin altıncı fıkrası kapsamında sorumluluğu hangi hallerde kendisinin
üstlenebileceği,hususları ile ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının
görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
(8) Kamu kurum
ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde ilgili mevzuatına göre
çalıştırılmakta olan hekimlere, birinci fıkrada belirtilen belgeyi almak
şartıyla ve aslî görevleri kapsamında, çalışmakta oldukları kurum ve
kuruluşların asıl işveren olarak çalıştırdıkları kişilerin işyeri hekimliği
hizmetleri gördürülebilir. Bu kurum ve kuruluşlarda bulunan sağlık
birimleri, gerekli şartları taşıması halinde işyerisağlık ve güvenlik birimi
olarak da kullanılabilir.
(9) İşyeri
sağlık ve güvenlik biriminde işyeri hekimi olarak görevlendirilecek tabipler
6023 sayılı Kanunun beşinci maddesi hükümlerinden muaf tutulacaktır.
İlkyardım,
yangınla mücadele, kişilerin tahliyesi, ciddi ve yakın tehlike
MADDE 12- (1)
İşveren;
a) İşyerinin
büyüklüğünü, yapılan işin niteliğini,çalışan sayısını ve işyerinde bulunan
diğer kişileri dikkate alarak; ilkyardım,yangınla mücadele ve kişilerin
tahliyesi için gerekli tedbirleri alır,
b) Özellikle
ilkyardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında,
işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri
yapar.
(2) İşveren, bu
maddenin birinci fıkrasında belirtilen ilkyardım, yangınla mücadele ve
tahliye işleri için işyerinin büyüklüğünü ve taşıdığı özel tehlikeleri
dikkate alarak, bu konuda eğitimli,uygun donanıma sahip, yeterli sayıda
kişiyi görevlendirir.
(3) İşveren;
a) Ciddi ve
yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanları,
tehlikeler ile bunlara karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında mümkün
olan en kısa sürede bilgilendirir,
b) Ciddi, yakın
ve önlenemeyen tehlike durumunda,çalışanların işi bırakarak derhal çalışma
yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için gerekli
düzenlemeleri yapar ve talimatları verir,
c) Ciddi ve
yakın tehlike durumunun devam ettiği çalışma şartlarında, zorunlu kalınması
halinde, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler hariç,
diğer çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.
(4) Ciddi,
yakın ve önlenemeyen tehlike durumunda işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk
eden çalışanların bu davranışları nedeniylehakları kısıtlanamaz.
(5)
Çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir
tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemenhaber veremedikleri durumlarda,
bilgilerini ve mevcut teknik donanımları kullanarak istenmeyen sonuçların
önlenmesi için gerekeni yapabilecek durumda olmalarını sağlamak zorundadır.
(6) Çalışanlar
ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlike ile karşı karşıya kalmaları halinde iş
sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak durumun tesbit edilmesini ve gerekli
tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul aynı gün
toplanarak kararını verir ve durumu tutanaklatesbit eder. Karar çalışana ya
da temsilcisine yazılı olarak bildirilir. İş sağlığı ve güvenliği kurulu
bulunmayan işyerlerinde bu talep işveren veya vekiline yapılır. İşveren veya
vekili yazılı cevap vermek zorundadır.
(7) Bu madde
kapsamında, kendilerine verilen görevleri yapmakta ihmal veya dikkatsiz
davranışları olmadıkça çalışanların haklarıkısıtlanamaz.
Acil Eylem
Planları
MADDE – 13 (1)
İşveren;
a) Çalışma
ortamını, kullanılan maddeleri, iş ekipmanları ve çevre şartlarını dikkate
alarak meydana gelebilecek acildurumları önceden değerlendirecek,
çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil
durumları belirleyerek bunların olumsuz etkilerini önleyici ve
sınırlandırıcı tedbirleri alacaktır.
b) Acil
durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve
değerlendirmeleri yapacak, eylem planlarını hazırlayacak, bu durumlarla
mücadele için önleme, koruma, tahliye ve benzeri konularda görevli ekipler
oluşturarak, araç ve gereçleri sağlayıp, eğitim ve tatbikatları yaptıracak
ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlayacaktır.
(2) Yapılan
işin niteliği, çalışan sayısı, işyerinin büyüklüğü, kullanılan, depolanan ve
üretilen maddeler, kullanılan iş ekipmanları, işyerinin konumu ve birlikte
bulunması gibi konular dikkate alınarak acil eylem planlarının hazırlanması
ile ilgili usul ve esaslar çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Risk
değerlendirmesi
MADDE 14- (1)
İşveren, işyerinde özel risklerden etkilenebilecek çalışanların durumunu da
kapsayacak şekilde, sağlık ve güvenlik yönünden, risk değerlendirmesi yapmak
ve/veya yaptırmakla yükümlüdür.
(2) İşveren,
risk değerlendirmesinin sonucuna göre alınması gereken koruyucu tedbirlere
ve kullanılması gereken koruyucu ekipmanakarar verir ve alınan kararları
uygular.
(3) Risk
değerlendirmesinin yapılması, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların
niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerinverilmesi ve izinlerin iptal
edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
İş kazası ve
meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi
MADDE 15- (1)
İşveren,
a) Bir
çalışanın üç günden fazla işgünü kaybına sebep olan iş kazaları ile tespiti
yapılarak kendisine bildirilen meslek
hastalıklarını,
üç işgünü içinde işyerinin kayıtlı olduğu bölge müdürlüğüne bildirmekle,
b) İşyerinde
meydana gelen bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmak,
gerekli incelemeleri yapmak, bunlarla ilgili rapor düzenlemek, bu kayıt ve
raporları teftişe yetkili iş müfettişlerince istenildiğinde gösterilmek
üzere işyerinde hazır bulundurmakla,yükümlüdür.
(2) Sağlık
kuruluşları, kendilerine intikal eden iş kazası veya meslek hastalığı
tespiti ya da şüphesi olan vakaları, en geç on gün içinde Bakanlığa
bildirmekle yükümlüdür.
(3) İş kazaları
ve meslek hastalıklarının bildirimi, incelenmesi, kayıt ve raporların
hazırlanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmeliklerle düzenlenir.
Çalışanların
bilgilendirilmesi
MADDE 16- (1)
İşyerinde iş sağlığı vegüvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla
çalışanlar işveren tarafından bilgilendirilir.
(2) Bu amaçla
işveren,
a) İşyerinin
geneli ile çalışılan bölümler ve/veya yapılan bütün işlerde yürütülen
faaliyetler, karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, önleyici ve
koruyucu tedbirler,
b) Çalışanların
ve/veya temsilcilerinin yasal hak ve sorumlulukları,
c) Bu Kanunun
12 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ilkyardım, yangınla mücadele ve
tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler, hakkında çalışanların
ve/veya temsilcilerinin işyerinin özelliklerini de dikkate alarak gerekli
bilgiyi almalarını sağlar.
(3) İşveren,
başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların, ikinci
fıkrada belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu
çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri vermekle yükümlüdür.
(4) İşveren,
işyerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili özel görevi bulunan
çalışanların ve/veya iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcilerinin bu
görevlerini yürütebilmeleri için;
a) Bu Kanunun
14 üncü maddesinde belirtilen risk değerlendirmesi ve koruyucu tedbirlere
ilişkin bilgilere, 15 inci maddesinde belirtilen kayıt ve raporlara,
b) İş sağlığı
ve güvenliği ile ilgili teftiş faaliyetlerinden, bu konuda sorumlu kişi ve
kuruluşlardan elde edilen bilgiler ile koruma ve önleme çalışmalarına ilişkin
bilgilereulaşabilmelerini sağlar.
Çalışanların
görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 17- (1)
İşveren, bu Kanunun 25 inci maddesini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği
ile ilgili konular da çalışanların ve/veya temsilcilerinin görüşlerini alır,
öneri getirme hakkı tanır ve bu konulardaki görüşmelerde yer almalarını ve
katılımlarını sağlar.
(2) İşveren, iş
sağlığı ve güvenliği konusunda özel görevi bulunan çalışanların ve/veya iş
sağlığı ve güvenliği çalışan
temsilcilerinin;
a) Sağlık ve
güvenliği önemli derecede etkileyebilecek herhangi bir tedbirin alınmasında,
b) Bu Kanunun;
1) 11 inci
maddesinde belirtilen sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu
hizmetlerin yürütülmesi işleri ile bu işleri yürütmek üzere işyerinden
görevlendirilecek kişilerin belirlenmesinde,
2) 11 inci
maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işyeri dışındaki uzman kişi veya
kuruluşlardan hizmet alınmasında,
3) 12 nci
maddesinde belirtilen ilkyardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için
kişilerin görevlendirilmesinde,
4) 14 üncü
maddesinde belirtilen risk değerlendirmesinin yapılması ve alınması gereken
koruyucu tedbirlere vekullanılması gereken koruyucu ekipmana karar
verilmesinde,
5) 16 ncı
maddesinde belirtilen çalışanların bilgilendirilmesinde,
6) 18 inci
maddesinde belirtilen eğitimin organize edilmesi ve planlanmasında önceden
görüşlerini alır.
(3) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcileri,tehlikenin kaynağında yok edilmesi veya
azaltılması için işverene öneridebulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin
alınmasını isteme hakkına sahiptir.
(4) İş sağlığı
ve güvenliği konusunda özel görevi bulunan çalışanların veya iş sağlığı ve
güvenliği çalışan temsilcilerinin, bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında
belirtilen görevlerini yürütmeleri nedeniyle ücret ve diğer hakları
kısıtlanamaz.
(5) İşveren, iş
sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcilerine, bu Kanunda belirtilen
görevlerini yerine getirebilmeleri içingerekli imkânı sağlar ve bir ücret
kaybı olmadan çalışma saatleri içerisinde yeterli zamanı verir.
(6) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcileri,işyerinde yapılan teftişler sırasında iş
müfettişine görüşlerini bildirme hakkına sahiptir.
Çalışanların
eğitimi
MADDE 18- (1)
İşveren, çalışanların çalıştığı birime ve yaptığı işe özel bilgi ve
talimatları içeren sağlık ve güvenlik eğitimialmasını sağlar ve bu amaçla
gerekli organizasyon ve planlamayı yapar.
Bu eğitim
özellikle;
a) İşe
başlamadan önce,
b) Çalışma yeri
veya iş değişikliğinde,
c) İş
ekipmanlarının değişmesi halinde,
d) Yeni
teknoloji uygulanması halinde,
yapılır.
(2) Eğitim,
değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde
ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
(3) İşveren,
başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların
yapacakları işlerde karşılaşacakları sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili
yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimi aldığına dair belge ve bilgiye
ulaşmadan işe başlatamaz.
(4) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcileri özelolarak eğitilir.
(5) Bu maddenin
birinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen eğitimin maliyeti, hiçbir biçimde
çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.
(6) İşveren,
geçici iş ilişkisi ile işyerine gelen çalışanlara, iş sağlığı ve güvenliği
risklerine karşı gerekli eğitimi verir.
(7) Kişiler
yapacakları işle ilgili mesleki eğitim verilmeden işe başlatılamaz.
(8) Çalışanlara
ve/veya temsilcilerine verilecek eğitime ilişkin usul ve esaslar ile iş
sağlığı ve güvenliği eğitimi verecek kişi ve kuruluşlarda aranacak özellikler
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sağlık gözetimi
MADDE 19- (1)
İşveren, kişilerin işe girişlerinde, iş değişikliğinde ve düzenli
aralıklarla, işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini
dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmasını sağlamakla yükümlüdür.
(2)
Sağlık raporları; işyeri hekiminden ya da Bakanlıkça belirlenen sağlık kurum
ve kuruluşlarından alınır. Raporlara itirazlar Sosyal Güvenlik
Kurumu Başkanlığının ilgili birimine yapılır. Verilen kararlar kesindir.
Sağlık gözetiminin maliyeti hiçbir şekilde çalışanlara yansıtılamaz.
(3) Sağlık
gözetimi, sağlık raporları, sağlık kurum ve kuruluşları ile ilgili usul ve
esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Hassas risk
grupları
MADDE 20- (1)
Kadın, çocuk, yaşlı, özürlü,gebe veya emziren kadınlar ve diğer hassas risk
grupları, çalışma ortam ve
şartlarından ve
özellikle bunları etkileyen tehlikelerden korunurlar.
(2) Bu Kanunun
14 üncü maddesine göre yapılacak risk değerlendirmesinde hassas risk grupları
da özel olarak dikkate alınır. İşveren bu değerlendirmenin sonucuna göre
gerekli tedbirleri alır.
(3) Gebe veya
emziren kadınların hangi dönemlerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarının
yasak olduğu ve bunların çalışmalarında sakınca olmayan işlerde hangi
şartlara ve usullere uyulacağı, ne suretle emzirme odaları ve/veya kreş
kurulması gerektiği, işverenlerin hangi hallerde dışarıdan hizmet
alabilecekleri veya ortaklaşa oda veya yurt kurabilecekleri Sağlık
Bakanlığının görüşü alınarak Bakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle
belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışanların
yükümlülükleri
MADDE 21- (1)
Çalışanlar, görevlerini, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve
talimatlar doğrultusunda yerine getirir. Çalışanlar, görevleri ile ilgili
olan veya olmayan davranışlarından, kendilerinin ve diğer kişilerin sağlık
ve güvenliğinin olumsuz etkilenmemesi için gerekli özen ve dikkati göstermek
zorundadır.
(2)Çalışanlar,
işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda;
a) Makina,
cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde,taşıma ekipmanı ve diğer üretim
araçlarını doğru şekilde kullanmakla,
b) Kendilerine
sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve kullanımdan sonra
muhafaza yerine uygun şekilde geri koymakla,
c) İşyerindeki
makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalardaki güvenlik donanımlarını
kurallara uygun olarak kullanmak ve bunları keyfi olarak çıkarmamak ve
değiştirmemekle,
ç) İşyerinde,
sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve ani bir tehlike ile karşılaştıklarında
veya koruma tedbirlerinde bir aksaklıkve eksiklik gördüklerinde, işverene
ve/veya iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisine derhal haber vermekle,
d) İşyerinde,
teftişe yetkili makam tarafından tespit edilen noksanlık ve mevzuata
aykırılıkların giderilmesinde, işverenle ve/veyaiş sağlığı ve güvenliği
çalışan temsilcisi ile sağlık ve güvenliğin korunmasıiçin işbirliği
yapmakla,
e) Kendi görev
alanında, çalışma çevresi ve şartlarının güvenli ve risklerden arınmış
olmasının işveren tarafından sağlamasında, işveren ve/veya iş sağlığı ve
güvenliği çalışan temsilcisi ile mevzuat uygulamaları doğrultusunda
işbirliği yapmakla yükümlüdürler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İş Sağlığı ve
Güvenliği Organizasyonu
Ulusal iş
sağlığı ve güvenliği konseyi
MADDE 22- (1)
Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak ihtiyaç, öncelik,
politika ve stratejiler için
öneriler
geliştirmek, tavsiyelerde bulunmak üzere “Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Konseyi” kurulur. Konsey aşağıda belirtilen üyelerden oluşur.
a) Çalışma ve
Sosya Güvenlik Bakanı veya Müsteşarı
b) İş Teftiş
Kurulu Başkanı
c) İş Sağlığı
ve Güvenliği
Genel Müdürü
ç) Çalışma
Genel Müdürü
d) Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı
e) Milli Eğitim
Bakanlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı
f) Sağlık
Bakanlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı
g) Sanayi ve
Ticaret Bakanlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı
ğ) Çevre ve
Orman Bakanlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı
h) Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından bir Genel Müdür ya da Genel Müdür
Yardımcısı
ı) Devlet
Personel Başkanlığından bir Başkan Yardımcısı ya da Daire Başkanı
i) Yüksek
Öğretim Kurulundan konu ile ilgili Profesör seviyesinde bir temsilci
j) En çok üyeye
sahip işveren sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
k) En çok üyeye
sahip işçi sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
l) En çok üyeye
sahip memur sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
m) Türkiye
Tabipler Birliğinden en az yönetim kurulu üyesi seviyesinde bir temsilci
n) Türkiye
Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliğinden en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
o) İş sağlığı
ve güvenliği alanındaçalışma yapan sivil toplum kuruluşlarından bir temsilci
(2) İhtiyaç
duyulduğunda konsey başkanının teklifi ve konseyin onayı ile üye sayısı
30’ugeçmeyecek şekilde artırılabilir.
(3) Konseye
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı veya Müsteşarı başkanlık eder. Konsey
kararları toplantıya katılan üyelerin saltçoğunluğu ile alınır. Oyların
eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler.
(4) Ulusal İş
Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin sekreterya hizmetleri, İş Sağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından
yerine
getirilir.
(5)
Konseyingerekli görmesi halinde çalışma grupları oluşturulur. Aynı anda
beşten fazla çalışma grubu oluşturulamaz. Her bir çalışma grubundaki üye
sayısı dokuzu geçemez.
(6) Konseye üye
olabilecek sivil toplumkuruluşlarının belirlenmesi, üye sayısının artırımı
ve konsey çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle
düzenlenir.
Ulusal İş
Sağlığı veGüvenliği Politikası
MADDE 23- (1)
Çalışanlarınsağlık ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi ve sürekli
iyileştirilmesi amacına yönelik olarak Bakanlıkça, ulusal iş sağlığı ve
güvenliği politikası oluşturulur.
(2) Oluşturulan
ulusal iş sağlığı ve güvenliği politikası belirli dönemlerde gözden
geçirilerek ihtiyaçlara göre güncellenir.
Yürütme kurulu
MADDE 24- (1)
Ulusal iş sağlığı ve güvenliği politikasının kamu adına uygulanması ve
uygulamaların takibi için Bakanlık Müsteşarı başkanlığında aşağıdaki
Bakanlık birimi yetkililerinden bir yürütme kurulu oluşturulur.
a) İş Teftiş
Kurulu Başkanı
b) İş Sağlığı
ve Güvenliği Genel Müdürü
c) Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanı
ç) Strateji
Geliştirme Başkanı
(2) Yürütme
kurulu her yıl Kasım ayında toplanır. Kurul iş sağlığı ve güvenliği
konusunda Bakanlık ilgili birimlerince hazırlanan 1, 3, 5 yıllık eylem
planlarının uygulanması ve uygulamaların takibi konuları ile ilgili diğer
hususların işbirliği ve uyum içinde yürütülmesini sağlamakla görevlidir.
(3)Eylem
planları, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği politikası, yıllık faaliyetler ve
istatistikler, Türkiye Büyük Millet Meclisinden gelen teklifler ile
hükümetin genel politikaları dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
İş sağlığı ve
güvenliği çalışan temsilcisi
MADDE 25- (1)
İşveren, bu Kanunun 17 inci maddesi gereğince sağlık ve güvenlikle ilgili
çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme,
tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili,
bir veya daha fazla çalışanın, iş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi
olarak görev yapmasını sağlar.
(2) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcileri çalışan sayısı dikkate alınarak aşağıdaki
sayılara göre belirlenir.
10-49 çalışanı
bulunan işyerlerinde 1temsilci
50-100 çalışanı
bulunan işyerlerinde 2temsilci
101-500
çalışanı bulunan işyerlerinde 3 temsilci
501-1000
çalışanı bulunan işyerlerinde 4 temsilci
1001-2000çalışanı bulunan işyerlerinde 5 temsilci
2001-3000
çalışanı bulunan işyerlerinde 6temsilci
3001-4000
çalışanı bulunan işyerlerinde 7temsilci
4001 ve üzeri
çalışanı bulunan işyerlerinde 8 temsilci
(3) Birden
fazla çalışan temsilcisinin bulunmasıgereken işyerlerinde, çalışan
temsilcilerinin seçiminde temsilcilerin işyeri ve işletme genelinde dengeli
olarak dağılımına özen gösterilir.
(4) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcilerinin,bu görevlerini yürütmeleri nedeniyle
hiçbir şekilde hakları kısıtlanamaz.
(5) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcilerinin iş akitlerinin feshinde, 4857 sayılı İş
Kanunun 18 inci maddesinde yer alansınırlamalara bakılmaksızın, aynı Kanunun
18, 19, 20 ve 21 inci maddeleri hükümleri uygulanır.
(6) İş sağlığı
ve güvenliği çalışan temsilcilerinin seçimi, nitelikleri, görev süreleri,
görev ve yetkileri ile ilgili usul veesaslar Başkanlığın görüşü alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
İş sağlığı ve
güvenliği kurulu
MADDE 26- (1)
İşveren, 50 ve daha fazlaçalışanın bulunduğu, üç aydan fazla süren işlerin
yapıldığı işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmak ve kurul
tarafından iş sağlığı ve güvenliğimevzuatına uygun olarak alınan kararları
uygulamakla yükümlüdür.
(2) Aralarında
asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulması ve her bir işveren adına 50’den
az çalışan bulunması halinde, çalışan sayısınıntesbitinde asıl işveren ve
alt işveren çalışanları birlikte değerlendirilir.
(3) Bir
işyerinde birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla
iş sağlığı ve güvenliği kurulunun oluşturulmasıhalinde işverenler,
kurulların faaliyetlerinden ve kararlarından, birbirlerinin çalışmalarını
etkileyebileceği durumlarda birbirlerini haberdar ederler.
(4) Asıl
işveren-alt işveren ilişkisi kapsamında işverenlerce farklı iş sağlığı ve
güvenliği kurullarının oluşturulması, kurul faaliyet ve kararlarının
birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilmesi hallerinde, kurullar arasında
işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanacaktır.
(5) İş sağlığı
ve güvenliği kurulunun oluşumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları,
işverene ait birden çok iş sağlığı ve güvenliği kurulu olması halinde bu
kurullar arasındaki koordinasyon ve işbirliği ile ilgili usul ve esaslar,
Başkanlığın görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacakyönetmelikle düzenlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli
Hükümler
İşyeri Tehlike
Sınıfı
Madde 27- (1)
İşyerleri, iş sağlığı ve güvenliği açısından yapılan işin özelliği, işin her
safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanları, üretim
yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar
dikkate alınarak az tehlikeli,tehlikeli, çok tehlikeli olmak üzere üç
tehlike sınıfına ayrılır.
(2)
İşyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından hangi tehlike sınıfına
gireceği; bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hususlar ile iş kazası
ve meslek hastalığı istatistikleri göz önünde bulundurularak, İş Sağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürü başkanlığında oluşturulan ve üyeleri aşağıda
belirtilen komisyonca belirlenir.
a) İş Teftiş
Kurulu Başkanlığından en az ilgili başkan yardımcısı seviyesinde bir
temsilci
b) Sağlık
Bakanlığından en az genel müdür yardımcısı seviyesinde bir temsilci
c) Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanlığından en az genel müdür yardımcısı seviyesinde
birtemsilci
ç) En çok üyeye
sahip işçi sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
d) En çok üyeye
sahip memur sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
e) En çok üyeye
sahip işveren sendikaları konfederasyonundan en az yönetim kurulu üyesi
seviyesinde bir temsilci
f) İşSağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürlüğünden bir uzman
(3) Komisyon
her yıl Kasım ayında mutat olarak toplanır. Bakanlık gerektiğinde Komisyonu
olağanüstü toplantıya çağırabilir. Toplantıların gündemi üyelere
toplantı tarihinden 15 gün önce bildirilir. Komisyonun sekreterya işleri İş
Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.
(4)
Komisyon,kararlarını salt çoğunlukla alır. Eşitlik halinde Başkanın oyu
kararı belirler.
Komisyon
kararı, karar defterine yazılır ve üyeler tarafından imzalanır.
(5) Komisyon
kararıesas alınarak Bakanlıkça İşyerleri Tehlike Sınıfları Tebliği
yayımlanır.
İzinler ve
belgelendirme
MADDE 28- (1)
İşyeri bina ve eklentileri,çalışma ortam ve şartları, işin her aşamasında
kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanları, toplu veya kişisel
korunmayı sağlayıcı donanım ve benzerlerinin bu Kanuna ve iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygunluğu yönünden izin ve
belge alınması gereken işyerleri, işler veya ürünler ile bu izin ve
belgelerin alınmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmeliklerle düzenlenir.
İşletme Belgesi
MADDE 29- (1)
Bu kanun kapsamında yer alan işyerlerinde; işyerinin büyüklüğü, tehlike
sınıfı, işin özelliği ve çalışan sayısı bakımından hangi işyerleri için
Bakanlığa başvurularak işletme belgesi alınacağı, müracaatta ne tür belge,
plan, proje ve raporların hazırlanacağı Bakanlıkça çıkarılacak bir
yönetmelikle belirlenir.
(2) İşletme
Belgesi alınması zorunlu olan işyerleri bu belge alınmadan açılamaz. Bu belge
alınmadan açılan işyerleri işletme belgesi alınıncaya kadar kapatılır.
(3) İşyerinin
açılmasına izin vermeye yetkili makamlar bu izni vermeden önce, iş mevzuatına
göre Bakanlıktan alınması gerekli işletme belgesinin varlığını araştırır.
Bakanlıktan işletme belgesi alınmayan işyerlerinilgili makamlarca açılma
izni verilemez.
Üretici ve
tedarik edenlerin yükümlülükleri
MADDE 30- (1)
İş ekipmanı, kişisel koruyucu donanım, hammadde, yarı mamul ve mamul
maddeleri üreten, temin veya tedarikedenler ile işyeri dışından bakım
onarım, servis ve benzeri hizmetleri sağlayan kişi, kurum ve kuruluşlar, bu
ürün ve hizmetlerin iş sağlığı ve güvenliği ileilgili mevzuat hükümlerine
uygunluğunu sağlamakla yükümlüdürler.
İşin
durdurulması veya işyerinin kapatılması
MADDE 31- (1)
İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişleri tarafından
işyeri bina ve eklentilerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, iş
ekipmanlarında çalışanlar açısından hayati tehlike oluşturan bir husus tespit
edildiğinde, bu tehlike giderilinceye kadar komisyon kararıyla, tehlikenin
niteliğine göre iş tamamen veya kısmen durdurulurya da işyeri kapatılır. Bu
maddede belirtilen yönetmeliklerdeki şartlar yerinegetirilmeden; durdurulan
ya da kapatılan işe devam edilemez.
(2) Komiyon,
işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iki
müfettiş, çalışan temsilcisi, işveren temsilcisive bölge müdürü olmak üzere
beş üyeden oluşur. Komisyona katılan müfettişlerden biri işin durdurulmasını
ya da işyerinin kapatılmasını teklif eden müfettiştir.
Komisyona
kıdemli iş müfettişi başkanlık eder. Komisyonun çalışmaları ile ilgili
sekreterya işleri bölge müdürlüğü tarafından yürütülür.
(3) Bu maddeye
göe verilecek durdurma ya da kapatma kararına, işveren yerel iş mahkemesine
altı iş günü içinde itiraz edebilir. İş mahkemesine itiraz, işin
durdurulması ya da işyerinin kapatılması kararının uygulanmasını durdurmaz.
Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar.
Kararlar kesindir.
(4) İşyeriiçin,
bu Kanunun 28 ve 29 uncu maddelerine göre iş sağlığı ve güvenliği yönünden
gerekli izin ve/veya belgelerin alınmış olması bu madde
hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez.
(5) İşveren,bu
maddenin birinci fıkrası gereğince işin tamamen veya kısmen durdurulması
yada işyerinin kapatılması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini
ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya
durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.
(6) KamuKurum
ve Kuruluşları ile diğer işyerlerinde işin kısmen veya tamamen durdurulması
ya da işyerinin kapatılması işlemleri, yeniden çalışmaya izinverilme
şartları, acil hallerde işin durdurulmasına ya da işyerinin kapatılmasına
karar verilinceye kadar geçecek sürede alınacak tedbirlere aithususlar ile
komisyonda görev alacak çalışan ve işveren temsilcilerinin nitelikleri,
seçimi, komisyonun çalışma usul ve esasları Bakanlıkçahazırlanacak bir
yönetmelikle belirlenir.
(7) Askeri
işyerleri ile yurt emniyeti için gereklimaddeler üretilen işyerlerinde işin
durdurulması ya da işyerinin apatılması,oluşturulacak komisyonun yapısı,
çalışma usul ve esasları Milli Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte
hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.
Sağlık ve
güvenlik yönetmelikleri
MADDE 32- (1)
Bakanlık, ihtiyaçları dikkatealarak ülke genelinde iş sağlığı ve
güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi vesürekli iyileştirilmesi amacına
yönelik olarak aşağıdaki alanlar ile iş sağlığıve güvenliği konusunda gerek
görülen diğer alanları kapsayan yönetmelikler çıkarabilir.
a) İşyri bina
ve eklentileri,
b) İş
ekipmanlarının kullanımı,
c) Kimyasal
maddelerle çalışmalar,
ç) Patlayıcı
ortamlar,
d) Kanserojen
ve mutajen maddeler,
e) Elle taşıma,
f) Güvenlik ve
sağlık işaretleri,
g) Ekranlı
araçlarla çalışmalar,
ğ) Gürültü,
h) Titreşim,
ı) Yapı işleri,
i) Geçici veya
belirli süreli işler,
j) Biyolojik
etkenler,
k) Kişisel
koruyucu donanımlar,
l) Yeraltı ve
yerüstü maden üretimi,
m) Sondajla
maden çıkarılması,
n) Asbestle
çalışmalar,
o)
Elektromanyetik alanlar,
ö) Optik
radyasyon,
ALTINCI BÖLÜM
Teftiş
Devletin
yetkisi
MADDE 33- (1)
Çalışma hayatının bu Kanun hükümleri uyarınca izlenmesi ve teftişi, devlet
adına iş sağlığı ve güvenliğikonusunda teftiş ile görevli iş müfettişlerince
yapılır.
(2) Kamu Kurum
ve Kuruluşlarının iş sağlığı ve güvenliği yönünden izlenmesi ve teftişi ile
sonuçlarına ait işlemler Bakanlar Kurulukararıyla çıkarılacak olan
yönetmeliğe göre yürütülür.
(3) Askeri
işyerleriyle yurt emniyeti için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin iş
sağlığı ve güvenliği yönünden teftişi ilesonuçlarına ait işlemler Milli
Savunma Bakanlığı ile Bakanlıkça birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre
yürütülür.
Müfettişin
Yetkisi
MADDE 34- (1)
31 inci madde hükümlerinin uygulanması için, teftişe yetkili iş müfettişleri,
çalışanların sağlığı vegüvenliği konusunda işyerlerini; her zaman izlemek,
incelemek, araştırmak,teftiş etmek ve bu Kanuna aykırılık oluşturan
eylemlere rastladıklarında, buhalleri önlemek yetkisine sahiptirler.
(2) İşverenler,
işveren vekilleri, çalışanlar,inceleme ve teftiş konusu ile ilgili görülen
diğer kişiler, görevli işmüfettişleri tarafından teftiş ve izleme nedeniyle
çağırıldıkları zaman gelmek,ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve
delilleri getirip göstermek vevermek, birinci fıkrada yazılı görevlerini
yapmak için kendilerine her çeşit kolaylığıgöstermek, bu yoldaki emir ve
isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.
(3) Teftişe
yetkili iş müfettişleri tarafından tutulan tutanaklar aksi sabit oluncaya
kadar geçerlidir.
Müfettişin
yükümlülüğü
MADDE 35- (1)
Teftişe yetkili iş müfettişleri,görevlerini yaparken işin normal gidişini,
üretim ve hizmet akışını,inceledikleri konunun niteliğine göre mümkün olduğu
kadar aksatmamak, durdurmamak ve güçleştirmemekle ve resmi işlemlerin
yürütülüp sonuçlandırılması için, açıklanması gerekmedikçe, işverenin ve
işyerinin meslek sırları ve şartları, ekonomik ve ticari durumları ile
çalışanın sağlık ve kişisel bilgileri hakkında gördükleri ve öğrendikleri
hususları gizli tutmak ve kendileri tarafından bilgileri ve ifadeleri alınan
yahut kendilerine başvuran veya ihbarda bulunan çalışanların ve başka
kişilerin kimliklerini açıklamamakla yükümlüdürler.
Çalışan ve
işverenin sorumluluğu
MADDE 36- (1)
İşveren veya işveren vekillerinin, teftişe yetkili iş müfettişleri
tarafından ifade ve bilgilerinebaşvurulan çalışanlara, gerek doğrudan,
gerekse dolaylı olarak olumsuz telkinlerde bulunmaları, çalışanları gerçeği
saklamaya veya değiştirmeye yönlendirmeleri veya herhangi bir suretle
zorlamaları ya da çalışanların ve/veya temsilcilerinin ilgili makamlara
başvurmaları, haber ve ifade vermeleri nedeniyle, çalışanlara kötü
davranışlarda bulunamazlar.
(2)
Çalışanların, çalıştıkları veya ayrıldıkları işyerleri veya işverenleri
hakkında gerçeğe uygun olmayan ihbar ve şikâyettebulunarak yetkili kişi,
kurum ve kuruluşları gereksiz işlemlerle meşgul etmeleri veya işverenleri
haksız yere kötü duruma düşürmeye kalkışmaları ve işmüfettişlerince
kendilerinden sorulan hususlar için gerçeğe aykırı cevaplarvererek teftiş
yapılmasını güçleştirmek veya yanlış bir sonuca vardırmak gibikötü niyetli
davranışlarda bulunamazlar.
Genel kolluk
kuvvetlerinin yardımı
MADDE 37- (1)
Bu Kanun hükümlerinin tam ve gerektiği gibi uygulanabilmesi için işyerlerini
teftişe yetkili iş müfettişlerinin gerekli görmeleri ve istemeleri halinde,
genel kolluk kuvvetleri, iş müfettişlerinin görevlerini yapabilmelerini
sağlamak üzere her türlü yardımda bulunmakla yükümlüdürler.
YEDİNCİ BÖLÜM
İdari
Yaptırımlar
İdari Para
Cezaları
MADDE 38- (1)
Bu Kanunun; 5 inci maddesindeki bildirim yükümlülüğüne aykırı davranan
işveren veya işverenvekiline her çalışan için yüz Türk Lirası idari para
cezası verilir. Aykırılığın devamı halinde takip eden her ay için aynı miktar
idari para cezası uygulanır. Aynımaddede öngörülen yönetmeliğin uyulmayan
her bir madde hükmü için işveren veyaişveren vekiline yüz Türk Lirası idari
para cezası verilir. Bu fıkrada öngörülen idari para cezaları, 4857 sayılı
Kanunun 98 inci maddesine göre idaripara cezası uygulanmış olan işveren veya
işveren vekillerine uygulanmaz.
(2) Bu Kanunun;
6 ncı maddesinin birinci, dördüncü ve beşinci fıkralarına, 7, 8, 10 ve 12 nci
maddesi hükümlerine, 11 inci maddesiüçüncü, dördüncü ve beşinci fıkra
hükümlerine aykırı hareket eden işveren veya işveren vekiline, alınmayan her
iş sağlığı ve güvenliği tedbiri için ikiyüzTürk Lirası idari para cezası
verilir. Aykırılığın devamı halinde, alınmayan her bir tedbir ve her ay için
aynı miktar idari para cezası uygulanır.
(3) Bu Kanunun
9 uncu maddesi birinci fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yerinegetirmeyen
işveren veya işveren vekiline beşyüz Türk Lirası, aynı maddenin ikinci
fıkrasında öngörülen yönetmeliğin uyulmayan her bir madde hükmü için işveren
veya işveren vekiline yüz Türk Lirası, idari para cezası uygulanır.
(4) Bu Kanunun;
11 inci maddesi birinci fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yerine getirmeyen
işveren veya işveren vekiline ikibin Türk Lirası,aynı maddenin birinci ve
ikinci fıkralarına aykırı olarak yedinci fıkrasında öngörülen yönetmeliklerin
hükümlerinde belirtilen usul ve esaslara uygunkişileri görevlendirmeyen veya
hizmet almayan, işveren veya işveren vekiline görevlendirmediği her kişi için
bin Türk Lirası, idari para cezası verilir. Aykırılığın devamı halinde;
işyeri sağlık ve güvenlik biriminin oluşturulmamasını,
görevlendirmeninyapılmamasını veya hizmetin alınmamasını takip eden her ay
için aynı miktar idaripara cezası uygulanır.
(5) Bu Kanunun
13 üncü maddesi birinci fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yerine getirmeyen
işveren veya işveren vekiline beşyüzTürk Lirası, aynı maddenin ikinci
fıkrasında öngörülen yönetmeliğin uyulmayan her bir madde hükmü için işveren
veya işveren vekiline yüz Türk Lirası, idaripara cezası uygulanır.
(6) Bu Kanunun;
14 üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırı olarak risk değerlendirmesi
yapmayan işveren veya işveren vekiline üçbinTürk Lirası, aynı maddenin
ikinci fıkrasında belirtilen koruyucu tedbirlere vekullanılması gereken
koruyucu ekipmana karar vermeyen, alınan kararlarıuygulamayan, 20 nci
maddesinin ikinci fıkrası hükmüne aykırı davranan işveren veya işveren
vekiline beşyüz Türk Lirası, idari para cezası verilir. Aykırılığındevamı
halinde ceza birbuçuk katı olarak uygulanır. 14 üncü maddenin
üçüncü fıkrasında öngörülen yönetmeliğin uyulmayan her bir madde hükmü için
işveren veya işveren vekiline yüz Türk Lirası idari para cezası verilir.
(7) Bu Kanunun;
15 inci maddesinin birinci fıkrasıhükümlerine aykırı hareket eden işveren
veya işveren vekiline bildirilmeyen,kaydı tutulmayan, incelemesi yapılmayan,
raporu düzenlenmeyen her iş kazası vemeslek hastalığı için bin Türk Lirası,
aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüğüne aykırı
hareket edenlere beşyüz Türk Lirası, aynı maddenin üçüncü fıkrasında
öngörülen yönetmeliklerin uyulmayan her bir madde hükmü için işveren veya
işveren vekiline yüz Türk Lirası idari para cezası verilir.
(8) Bu Kanunun;
16 ve 17 nci maddelerinde öngörülen hükümlere aykırı hareket eden işveren
veya işveren vekiline ikiyüz Türk Lirası idaripara cezası verilir.
Aykırılığın devamı halinde ceza, birbuçuk katı olarak uygulanır.
(9) Bu Kanunun;
18 inci maddesinin bir ila yedinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket eden
işveren veya işveren vekiline eğitimverilmeyen her kişi için ikiyüz Türk
Lirası, aynı maddenin sekizinci fıkrasında öngörülen yönetmeliğin uyulmayan
her bir madde hükmü için yüz Türk Lirası, idaripara cezası verilir.
(10) Bu
Kanunun; 19 uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkrası hükümlerine aykırı
hareket eden işveren veya işveren vekiline sağlıkgözetimine tabi tutulmayan
her çalışan için ikiyüz Türk Lirası, aynı maddenin üçüncü fıkrasında
öngörülen yönetmeliğin uyulmayan her bir madde hükmü için yüz TürkLirası
idari para cezası verilir.
(11) Bu Kanunun
20 nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket eden işveren veya
işveren vekiline yüz Türk Lirası, aynımaddenin üçüncü fıkrasında belirtilen
yönetmeliğin uyulmayan her bir maddehükmü için işveren veya işveren vekiline
yüz Türk Lirası idari para cezası verilir.
(12) Bu Kanunun
25 inci maddesinin birinci ila dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı davranan
işveren veya işveren vekiline ikiyüz Türk Lirası, aynı maddenin altıncı
fıkrasında belirtilen yönetmeliğin uyulmayan her bir madde hükmü için
işveren veya işveren vekiline yüz Türk Lirası, idari para cezası verilir.
(13) Bu
Kanunun, 26 ncı maddesinin bir ila dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı
davranan işveren veya işveren vekiline bin TürkLirası, aynı maddenin beşinci
fıkrasında belirtilen yönetmeliğin uyulmayan herbir madde hükmü için işveren
veya işveren vekiline yüz Türk Lirası İdari para cezası verilir. Aykırılığın
devamı halinde her ay için aynı miktar idari paracezası uygulanır.
(14) Bu Kanunun
28 inci maddesinde belirtilen yönetmeliklerin uyulmayan her bir madde hükmü
için işveren veya işverenvekiline yüz Türk Lirası idari para cezası verilir.
(15) Bu Kanunun
29 uncu maddesinin birinci fıkrası hükmüne aykırı olarak işletme belgesini
almadan bir işyeri açan, aynı maddenin ikinci f... |