| RG No. 25352 |
İş Güvenliği ile Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik |
Kabul Tarihi : 20.1.2004 |
Amaç, Kapsam, Dayanak Ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 – Bu Yönetmelik; iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların nitelikleri, sayısı, görev, yetki ve sorumlulukları, eğitimleri ve çalışma şartları ile ilgili usul ve esasları belirler.
Kapsam
Madde 2 – Bu Yönetmelik, sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerini kapsar.
Madde 3 – Bu Yönetmelik, 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 22.05.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 82 nci maddesine dayanılarak çıkarılmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü,
İş Güvenliği Uzmanı: Bakanlık tarafından sertifikalandırılmış, iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanı,
Mühendis: Üniversitelerin kimya, makine, maden, jeoloji, metalurji, endüstri, elektrik, elektronik, inşaat, fizik, bilgisayar, tekstil, petrol, uçak, gemi, çevre, gıda mühendisliği ve mimarlık bölümleri ile ziraat fakültelerinin tarım makinaları bölümünden mezun olanları,
Teknik Eleman: Üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği bölümleri ile kimyagerlik, fizik ve jeoloji bölümleri ve Teknik Eğitim Fakültelerinden mezun olanları ve diğer bölümlerden mezun olup iş sağlığı ve güvenliği alanında yüksek lisans yapmış olanları,
ifade eder.
İşverenin yükümlülükleri
Madde 5 – İşverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesis edilmesi, sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi için gerekli tedbirlerin belirlenmesi, bu tedbirlerin uygulanması ve uygulamaların izlenmesi işlerini yürütmek üzere; işyerinin risk grubuna ve işçi sayısına göre bir veya daha fazla iş güvenliği uzmanını görevlendirmek ve bu görevlerin yapılması için gerekli yer, araç-gereç ve personeli temin etmekle yükümlüdürler. Bu konuda uzman kişi veya kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
İşverenler, işyerinde görev yapan iş güvenliği uzmanının çalışma şartları ile yetki ve sorumlulukları konusunda çalışanları bilgilendirmekle yükümlüdür.
İşverenler, iş güvenliği uzmanının görevini etkili bir şekilde yapmasını sağlamak için işletme içinde gerekli planlama ve düzenlemeleri yapmasına imkan sağlar.
İşverenler, işyerinde sürekli çalışan, iş güvenliği uzmanı sertifikasına sahip mühendis veya teknik elemanları iş güvenliği uzmanı olarak atayabilirler. İş güvenliği uzmanlarının, Yönetmelikte belirtilen görevlerini eksiksiz olarak yerine getirebilmeleri için, bu konu ile ilgili yeterli çalışma süresi sağlanır. İş güvenliği uzmanları bu süre içerisinde başka bir işle görevlendirilemezler.
Çalışanın yükümlülükleri
Madde 6 – Çalışanlar, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşması için bu konuda hazırlanan talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İş güvenliği uzmanının nitelikleri
Madde 7 – İş güvenliği uzmanı olarak atanacak mühendis veya teknik elemanların Bakanlıkça verilen iş güvenliği uzmanlık sertifikasına sahip olmaları gerekir.
Sertifika sınıfları
Madde 8 – İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifika sınıfları aşağıda belirtilmiştir:
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikası;
a) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az üç yıl teftiş yapmış, iş müfettişi unvanına sahip olanlar ile Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğünde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az on yıl çalışmış teknik elemanlara istekleri halinde,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak en az altı yıl görev yaptığını belgeleyen ve Bakanlıkça açılacak sınavda başarılı olan mühendis veya teknik elemanlara,
verilir.
Sınavda başarılı olamayanlar ikinci kez sınava girme hakkına sahiptirler. Ancak, ikinci sınavda da başarılı olamayanlar üçüncü kez sınava girebilmek için sertifika eğitim programına katılmak zorundadırlar.
B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikası;
Kamu kurum ve kuruluşlarında veya özel sektörde iş güvenliği ile ilgili olarak en az üç yıl görev yaptığını belgeleyen ve Bakanlıkça açılacak sertifika eğitim programına katılan ve sınavda başarılı olan mühendis veya teknik elemanlara verilir.
En az üç yıl B sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptıklarını belgeleyen mühendis veya teknik elemanlara, Bakanlıkça açılacak sınavda başarılı olmak kaydı ile A sınıfı İş güvenliği uzmanlığı sertifikası verilir.
C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikası;
Bakanlıkça düzenlenen sertifika eğitim programlarına katılan ve eğitim sonunda düzenlenecek sınavda başarılı olan mühendis veya teknik elemanlara verilir.
En az üç yıl C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak görev yaptıklarını belgeleyen ve Bakanlıkça açılacak sınavda başarılı olanlara B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Sertifikası verilir.
Eğitim
Komisyon yılda bir olağan olarak toplanır. Bakanlık gerektiğinde Komisyonu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Toplantıların gündemi üyelere toplantı tarihinden 15 gün önce bildirilir. Komisyonun sekreterya işleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
Komisyon, kararlarını salt çoğunlukla alır. Eşitlik halinde Başkanın oyu kararı belirler. Komisyon kararı, karar defterine yazılır ve üyeler tarafından imzalanır.
Görev alanları
Madde 10 – A sınıfı sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanları bütün işyerlerinde, B sınıfı sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanları V. risk grubu dışında kalan işyerlerinde, C sınıfı sertifikaya sahip iş güvenliği uzmanları IV. ve V. risk grubu dışında kalan işyerlerinde görev yaparlar.
Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirildiği işyerlerinde en az bir iş güvenliği uzmanında yukarıda belirtilen şartlar aranır.
İş Güvenliği Uzmanlarının Çalışma Şartları, Görev,
Yetki ve Sorumlulukları ve Görevlendirilmeleri
Madde 11- İş güvenliği uzmanları, aşağıda belirtilen şartlarda görev yaparlar.
İş güvenliği uzmanları,
I. Risk Grubunda yer alan işyerlerine; ayda en az 1 iş günü,
II. Risk Grubunda yer alan işyerlerine; ayda en az 2 iş günü,
III. Risk Grubunda yer alan işyerlerine; ayda en az 3 iş günü,
IV. Risk Grubunda yer alan işyerlerine; ayda en az 4 iş günü,
V. Risk Grubunda yer alan işyerlerine; ayda en az 5 iş günü,
giderek, bu yönetmelikte belirtilen görevleri eksiksiz olarak yerine getirmek zorundadırlar.
Bir iş güvenliği uzmanı, yukarıda belirtilen şartlara uymak kaydı ile, en fazla on işyeri ile sözleşme yapabilir.
İşyerlerinin hangi risk grubuna gireceği Sosyal Sigortalar Kurumu iş kazaları ve meslek hastalıkları istatistikleri göz önünde bulundurularak; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü başkanlığında, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı ile en çok üyeye sahip işçi sendikası ve Türkiye İşverenler Sendikasından birer temsilcinin oluşturduğu bir komisyonun görüşleri doğrultusunda her yıl Ocak ayında Bakanlıkça belirlenir.
Komisyonun sekreterya işleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
Madde 12 – İş güvenliği uzmanı aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
a) İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına uygun olarak işyerinde gerekli çalışmaların yapılmasını sağlamak,
b) İşyerindeki tehlikelerin tanımlanmasını ve risk değerlendirmesinin yapılmasını, tehlikelerin ortadan kaldırılmasını ve risklerin kontrol altına alınmasını sağlamak için önerilerde bulunmak, bu hususlarla ilgili işverene rapor vermek,
c) İşin ve işyerinin özelliklerine uygun olarak tehlikeleri kaynağında yok etmeye yönelik tedbirlere öncelik vererek gerekirse ölçümlere dayalı değerlendirme yapmak, alınması gerekli güvenlik önlemleri konusunda, çalışanların veya temsilcilerinin görüşünü de alarak işverene önerilerde bulunmak ve uygulamaların takibini yapmak,
d) İşyerinde yapılacak periyodik kontrol, bakım ve ölçümleri planlamak, hazırlanan planların uygulanmasını sağlamak,
e) Risk değerlendirme sonuçlarını da dikkate alarak, ani tehlike durumları ve kazaların potansiyelini tanımlayan ve bunlara ilişkin risklerin nasıl önleneceğini gösteren acil durum planlarını hazırlamak ve gerekli tatbikatların yapılmasını sağlamak,
f) Yangın ve patlamaların önlenmesi, yangın ve patlama durumunda önlemlerin alınması, yangından korunma teçhizatı ve araçlarının kontrol edilmesi, yangın tatbikatı gibi yangından korunma çalışmalarını yönetmek ve ilgili kayıtların tutulmasını sağlamak,
g) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu toplantılarına katılmak, kurula işyerinin sağlık ve güvenlik durumu ile ilgili bilgi vermek ve önerilerde bulunmak,
h) İşyeri Sağlık Birimi ile işbirliği içinde çalışarak işyerinin sağlık ve güvenlik durumunu, işyerinde olabilecek kaza ve meslek hastalıklarını işyeri hekimi ile değerlendirmek ve değerlendirme sonuçlarına göre önleyici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasını sağlamak,
i) İşyerinde meydana gelen kaza veya meslek hastalıklarının tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak düzeltici faaliyet planlarını yapmak ve uygulanmasını sağlamak,
j) İşyerinde yapılan inceleme ve araştırmalar için yöntemler geliştirmek, bu yöntemlerle ilgili çalışanları bilgilendirmek, her incelemeden sonra inceleme formlarını doldurmak ve gereği için işverene bildirerek sonuçlarını takip etmek, formların değerlendirme ve izlenmesi amacıyla muhafazasını sağlamak,
k) İşyerine yeni bir sistem kurulması veya makine ya da cihaz alınması halinde; kurulacak sistem veya alınacak makine ya da cihaz ile ilgili olarak risk değerlendirmesi yaparak sağlık ve güvenlik yönünden aranan özellikleri belirlemek ve bu özelliklere uygun sistemin kurulması, makine veya cihazın alınması için işverene rapor vermek,
l) Uygun nitelikteki kişisel koruyucuların seçimi, sağlanması, kullanılması, bakımı ve test edilmesi ile ilgili bilgi ve önerileri hakkında işverene rapor vermek,
m) İşyerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulması ve geliştirilmesi amacıyla verilecek eğitimin kimlere verileceği, kapsamı, kimlerin vereceği, süresi ve eğitimin sürekliliğinin sağlanması konusunda işverene önerilerde bulunmak.
Madde 13 – İş güvenliği uzmanı, bağımsız çalışma ilkesi uyarınca bu Yönetmelik hükümlerini yerine getirirken hiçbir şekilde engellenemez, görevini yapmaktan alıkonulamaz.
İşyerinde çalışanların yaşamı ile ilgili yakın tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde derhal üst yönetimi bilgilendirip, onaylarını alarak işin geçici olarak durdurulmasını sağlar.
Üretim planlamalarında karar alma sürecine katılır.
Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme, araştırma ve çalışanlarla görüşme yapar.
Gerektiğinde konu ile ilgili kurum veya kuruluşlar ile işbirliği yapar.
İş güvenliği uzmanının sorumlulukları:
Madde 14 – İş güvenliği uzmanları;
a) Yönetmelikte belirtilen görevlerini yapmakla,
b) Bu görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak, durdurmamak, güçleştirmemek, verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmakla,
c) İşverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla,
yükümlüdürler.
İş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi
Madde 15 – İşverenler, bu yönetmelikte belirlenen niteliklere haiz iş güvenliği uzmanı veya uzmanları ile yaptığı sözleşmenin bir nüshasını Genel Müdürlüğe gönderir.
Sözleşme; işveren veya vekilinin adı, soyadı, işyerinin unvanı, adresi, iletişim bilgileri, Bakanlık Bölge Müdürlüğü sicil numarası, işçi sayısı, çalışma konusu, risk grubu, sözleşme yapılan iş güvenliği uzmanının adı, soyadı, mesleği, diploma numarası, sahip olduğu sertifika sınıfı, iletişim bilgileri, çalışma şartları ile ilgili bilgileri de kapsayacak şekilde düzenlenir.
Ayrıca hizmet vermekte olduğu başka işyerleri var ise bu işyerlerinin unvanları ve Bakanlık Bölge Müdürlüğü sicil numaraları da sözleşmede belirtilir.
I. II. ve III. Risk Gruplarında yer alan ve 1000 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
IV. ve V. Risk Gruplarında yer alan ve 500 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Diğer Hükümler
Diğer branşlar
Madde17 – Bu Yönetmelikte yer alanlar dışında hangi niteliklere sahip branşlardan mühendis veya teknik elemanın iş güvenliği uzmanlık eğitimine alınacağı veya sertifikalandırılacağı, ihtiyaca göre Bakanlıkça belirlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 19 – Bu yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.