Karaoğlan'ı KAYBETTİK

gazete sayfayı kaldırdığı için resim yayımlanmıyor Eski başbakanlardan, DSP Onursal Başkanı Bülent Ecevit 172 gündür tedavi gördüğü Gülhane Tıp Akademisi'nde dün saat 22.40'ta dolaşım ve solunum yetmezliğinden yaşamını yitirdi 06.11.2006 Türkiye'de siyasetin son yarım asırlık dönemine damga vuran simge isimlerden eski Başbakan, DSP Onursal Başkanı Bülent Ecevit 6 ayı aşkın süredir tedavi gördüğü Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde (GATA) dün gece hayata gözlerini yumdu. Doktoru Mücahit Pehlivan, tedavisinin 172'nci gününde Ecevit'in vefat ettiğini açıkladı. 172 GÜNDÜR BİLİNCİ KAPALIYDI 18 Mayıs 2006'da uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitiren Danıştay üyesi Mustafa Yücel Özbilgin'in cenaze töreninin ardından fenalaşarak GATA'da tedavi altına alınan Ecevit, 5 ayı geçen bir süredir hastanede yatmaktaydı. Solunum cihazına bağlı tutulan Bülent Ecevit'in kalp, dolaşım ve böbrek fonksiyonları nda sorun olduğu, son dönemde ise beyin fonksiyonları nda kısmi düzelme gözlendiği belirtilmişti. Ancak hastaneye kaldırıldığı günden bu yana Ecevit'in, tanıma bilinçlilik fonksiyonları geri dönmemişti. GEÇEN HAFTA FENALAŞTI Ecevit'in ölümünün ardından Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nden şu açıklama yapıldı: "18 Mayıs 2006 tarihinden bu yana GATA Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Başkanlığı Yoğun Bakım Ünitesi'nde takip ve tedavisi yapılan Sayın Bülent Ecevit'in stabil seyreden solunum ve dolaşım fonksiyonları son bir haftadır giderek bozulmuş ve uygulanan tedavilere yanıt alınamamıştır. Sayın Bülent Ecevit, 5 Kasım 2006 günü saat 22.40'da dolaşım ve solunum yetmezliği sonucu vefat etmiştir. Türk Milletinin başı sağ olsun." SEZER'DEN ACI AÇIKLAMA Acı haber üzerine GATA'ya giden DSP Genel Başkanı Zeki Sezer gözyaşlarını zor tutarak şu açıklamayı yaptı: "Gerçekten acımız sonsuz. Ne yazık ki bugün 22.40 itibariyle büyük devlet adamı, bizim önderimiz, kendisiyle uzun süre çalışma olanağı bulmaktan gurur duyduğum Sayın Ecevit'i yitirdik. Ama inanıyorum ki Sayın Ecevit'in fikirleri bu ülkede sonsuza kadar bize yol göstermeye devam edecek. Bu dolu dolu, başarıyla, felsefi altyapısıyla, dolu dolu bir hayatı Türk milletine adamıştı. Türk milletinin başı sağ olsun ve ben böyle bir haberi, böyle bir bilgiyi sizlere ulaştırmakla görevli oldum şu anda. Herhalde hayatımın en zor işini, en zor görevini yapıyorum. Bütün milletimize baş sağlığı diliyorum. Ecevit, sonsuza kadar fikirleriyle aramızda yaşayacaktır." RAHŞAN HANIM HASTANEYE KOŞTU Sorular üzerine Sezer, Bülent Ecevit'in eşi Rahşan Ecevit'in saat 23.00 sularında hastaneye geldiğini, sağlık durumunun iyi olduğunu ancak çok üzgün olduğunu söyledi. Rahşan Hanım yaklaşık 45 dakika hastanede kaldı. Ecevit'in ölüm haberinin duyulması üzerine başta DSP'liler olmak üzere çok sayıda vatandaş GATA'ya koştu. Çok sayıda vatandaşın gözyaşlarını tutamadığı görülürken, bir kadın da üzüntüden baygınlık geçirdi. CHP'LİLERE TEPKİ CHP'den Önder Sav ve Eşref Erdem'in de aralarında bulunduğu CHP'li gruba bazı vatandaşlar "Reklam için mi geldiniz. CHP'liler kına yakın" diye bağırdı. Önder Sav, GATA'nın önünden uzaklaşırken bir vatandaşa, "Böyle acı günde böyle şeyler söylemeyin" dedi. ÖZDEŞLEŞENLER Mavi gömleği: "ECEVİT mavisi" 34 yıl önce siyasi literatüre girdi. 1972 yılında CHP Genel Başkanlığı'na seçildikten sonra mitinglerde kamyon kasasından konuşma yapıyordu. Kalabalık arasında kendisini göremeyenlerin "Hangisi Ecevit?" diye sorması üzerine Rahşan Ecevit, "İşte o mavi gömlekli" diye yanıt verdi. O günden sonra da hep mavi gömlek giydi. Böylece Türk siyasetine "liderle özdeşleşen simge" lerden biri daha yerleşti. Kasketi BÜLENT Ecevit'in kasketi, Süleyman Demirel'in şapkasının rakibiydi. Sağdaki Adalet Partisi'nin lideri fötr şapka, "Halkçı Ecevit" sloganıyla siyaset yapan Ecevit ise halk arasında daha yaygın kullanılan kasket takıyordu. Kaskete, Ecevit'in başını soğuktan ve güneşten korumanın dışında siyasi bir anlam da yüklenmişti. Demli çayı: TAM bir çay tiryakisi olan Ecevit aynı zamanda çok güzel çay demlemesiyle ünlendi. "Kafkas usulü" çay demleyen Ecevit, çayı demliğe alıp yıkayarak tozunu suyla akıttıktan sonra demlerdi. En sevdiği ise, hayat arkadaşı Rahşan Hanım'ın elinden cam bardakta şöyle tavşan kanı bir çay içmekti. Beyaz güvercini RAHŞAN Hanım'ın yıllarca Oran'daki evinin balkonunda beslediği güvercinler, Ecevit'in siyasi hayatında da simgesi oldu. Özellikle ilk Başbakanlığı döneminde 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı'nın talimatını verdikten sonra düzenlediği bütün mitinglerde güvercin uçurmaya başladı. "Savaşın Şahini Barışın Güvercini Karaoğlan" sloganı eşliğinde uçurulan güvercinler, 12 Eylül döneminden sonra kurduğu DSP'nin amblemine de girdi. Son sözü: Yalnız bırakmak istemedim BÜLENT Ecevit, Danıştay'a yönelik saldırıdan büyük üzüntü duydu. Eşi Rahşan Ecevit'in ve korumalarının tüm ricalarına rağmen saldırıda yaşamını yitiren Danıştay üyesi Mustafa Yücel Özbilgin'in 18 Mayıs'ta Kocatepe Camii'ndeki cenaze törenine gitmekte ısrar etti. "Laik demokratik devlete meydan okuyan bir olayın ardından bu cenazeye gitmem lazım" diyen Ecevit korumalarının kollarında merdivenleri çıkabildi. Gergin ortam ve sıcak hava, güneş altında ayakta beklemek Ecevit'i aşırı derecede yordu. Oran'daki evlerine döndüklerinde "Keşke gitmeseydin" diyen eşine "Bizimle aynı doğrultuda olan bir insanı son yolculuğunda yalnız bırakmak istemedim" karşılığını verdi. Kendisi de eşi de bunların son sözleri olduğunu bilemedi. Saat 19.00 civarında yatağına uzanıp, dinlenmeye çekildi. Rahşan Ecevit kötüleştiğini fark edince doktoru Mücahit Pehlivan'a haber verdi. Pehlivan, Ecevit'i görür görmez beyin kanaması geçirdiği anladı. Ve Ecevit hemen ambulansla GATA'ya kaldırıldı. Ne Dediler Hep saygıyla hatırlayacağız CUMHURBAŞKANI AHMET NECDET SEZER: Eski Başbakanlardan Bülent Ecevit'in yaşamını yitirmesinden büyük üzüntü duydum. Siyasi tarihimizin simge kişiliklerinden Ecevit, laik Cumhuriyet'in korunması, Atatürk ilkelerinin özümsenmesi, Türkiye'nin her alanda gelişmesine ve çağdaşlaşmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Türk Ulusu, Ecevit'in ülkemize yaptığı hizmetleri, her zaman saygıyla anımsayacaktır. Ecevit'e Tanrı'dan rahmet, ailesine ve Ulusumuza baş sağlığı diliyorum. Çok önemli hizmetler yaptı BAŞBAKAN TAYYİP ERDOĞAN: Uzun yıllar boyunca bir siyasetçi ve devlet adamı olarak ülkemize önemli hizmetlerde bulunan eski Başbakanlardan Bülent Ecevit'in vefatını büyük üzüntü ve teessürle öğrenmiş bulunuyorum. Türk siyasi hayatı, önemli bir şahsiyetini kaybetmiştir. Kendisini rahmetle anıyor, hayat arkadaşı Rahşan Hanım'a ve milletimize başsağlığı diliyorum. Hepimizin öğretmeniydi CHP GENEL BAŞKANI DENİZ BAYKAL: "Çağdaş değerleri Türkiye'nin çağdaş yaşamıyla bağdaştıran bir liderdi. Temiz ve dürüst siyaset anlayışıyla hepimizin siyaset öğretmeni oldu. Sosyal demokrasiyi kapalı kapıların ardından çıkaran seçkin bir insandı. Türkiye onu çok iyi değerlendirecektir. " Şili'de bulunan Baykal, poragramını yarıda kesti ve, "Cenazeye yetişmeye çalışacağım" dedi. Dürüstlüğün simgesiydi DYP GENEL BAŞKANI MEHMET AĞAR: Çok önemli çok büyük bir siyaset adamı kaybedilmiştir. Çok partili siyasal hayata girdikten bu yana merkez sol partiyi üç seçimde birinci çıkaran büyük bir siyasetçiydi. Tabandan gelen milletle birlikte gelen, Türkiye'nin değerlerine bağlı olan bir insandı Ecevit. Sanatçı ve aydın kişiliğiyle tanınmış, Türk siyasetinde dürüstlüğün sadeliğin simgesi olmuştur. Milletimizin başı sağolsun MHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI MEHMET ŞANDIR: Ülkemize ve devletimize hizmet vermiş değerli bir insanı kaybetmenin üzüntüsü içerisindeyiz, milletçe başımız sağolsun. DSP ve MHP ülkemizin çok kritik bir döneminde 3.5 yıl ülkemize hizmet etti. Sayın Bahçeli ile Rahmetli Ecevit'in uyumu Türk siyasi tarihinde çok görülmeyen bir tabloydu ve çok önemli kararlara birlikte imza attılar.

 

                            http://www.vatanim. com.tr/root. vatan?exec= haberdetay&tarih=06.11. 2006&Newsid=92262&Categoryid=1
                            Copyright © 2005, Bağımsız Gazeteciler Yayıncılık A.Ş.

Denktaş: 'Ecevit bir can adam'

KKTC eski Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Bülent Ecevit'in Kıbrıs Barış Harekatı'nı barış için yaptığını vurgulayarak, "Ecevit, şair bir adam, muazzam bir diplomat. Konjonktürü göz önünde tutarak, Türkiye'nin atması gereken adımları korkusuzca atan bir başbakan, bir can adam. Kendisini hiç unutmayacağız" dedi 06.11.2006 Denktaş, hükümetin 'Annan Planı'na gözü kapalı evet demek'le suçlarken, Ecevit'in ruhunun ancak Kıbrıs meselesi çözüldüğünde şad olacağını söyledi. Gözyaşlarını tutamayan Denktaş, Ecevit'in Köykent Projesi'nin de hayata geçirilmesini istedi. Muğla'nın Fethiye İlçesi'nde düzenlenen 4'ncü Uluslararası Türk Dünyası'nda Maniler Sempozyumu'nun onur konuğu olan Rauf Denktaş, dün akşam vefat eden eski başbakanlardan Bülent Ecevit hakkında duygu yüklü açıklamalarda bulundu. Çok üzgün olduğunu söyleyen Denktaş, "Ecevit, Türkiye'nin her baskıya boyun eğmeyeceğine, hakkını aramak için kararlılıkla hareket edeceğine tüm dünyayı inandırmıştır. Kıbrıs Barış Harekatı'nı barış için yapmıştır. Ecevit şair bir adam, muazzam bir diplomat. Konjonktürü göz önünde tutarak, Türkiye'nin atması gereken adımları korkusuzca atan bir başbakan, bir can adam. Kendisini hiç unutmayacağız" diye konuştu. Denktaş, konuşma sırasında oldukça zorlanırken gözyaşlarına da hakim olamadı. "Kıbrıs Türkleri açısından zannedersem Ecevit denildiğinde Barış Harekatı'nı ve dolayısıyla doğum günümüzü hatırlayacağız" diyen Denktaş, şöyle devam etti: "Çünkü Barış Harekatı yapılmamış olsaydı, bugün Kıbrıs'ta tek bir Türk kalmamış olacaktı. Kıbrıs'ın önemini bilen bir kişiydi. (Biz sadece Kıbrıs'ın güvenliğini sağlamıyoruz, Kıbrıs'ta bulunarak Türkiye'nin de güvenliği sağlıyoruz) diyen Ecevit, Kıbrıs'ın stratejik açıdan öneminin de altını çiziyordu. O bir kahramandı." SORUN ÇÖZÜLÜRSE RUHU ŞAD OLUR Rauf Denktaş, Türkiye'nin AB sürecinde Bülent Ecevit'in Kıbrıs konusunda aldığı tavrı da şöyle değerlendirdi: "Barış Harekatı'ndan sonra en büyük başarısı Kıbrıs ile ve Türkiye'nin AB'ye girmesiyle ilgili olarak Kıbrıs meselesini Türkiye'nin önüne koymak isteyenlere söylediği sözdür. Demiştir ki 'Eğer siz Rum idaresini meşru hükümet olarak Kıbrıs diye üye yaparsanız, KKTC ile entegrasyona giderim.' Barış harekatının kararını alan Ecevit konuşuyordu. Tüm Avrupa da bunu dinledi ve değerlendirdi. Ama maalesef Annan Planı'na gözleri kapalı evet diyenler, tekrar bu işi birleştirdi. Ve şimdi içinden çıkılmaz bir durum ile karşı karşıyadırlar. Bu iki konu ayrılmalıdır. Ecevit'in ruhu o zaman şad olacaktır. Çünkü Kıbrıs'ın elden gitmesi, Türkiye'nin Kıbrıs'tan çekilmesi, Ecevit için hayati bir sorundu. Bu konuda çok hassastı. Bilindiği gibi her ay yapılan toplantılarda, Kıbrıs için hastalığına rağmen elinden geleni yapıyordu." KÖYKENT UYGULANSIN Ecevit'in unutulmaz bir lider olduğunu dile getiren Rauf Denktaş, "Büyük bir başbakan, bir devlet adamı, barış için her fedakarlığı yapmış olan Türkiye'nin başını hiçbir kuvvet önünde eğmeyeceğini dünyaya duyurmuş olan büyük bir lider kaybedildi. Allah rahmet eylesin ve ümit ederim ki Köykent Projesi onun aşkıydı. İnşallah bir vakıf kurulur ve sevdiği bir köyde projesi uygulanır. Ve başarılı olursa Ecevit'in bu projesiyle Türkiye'nin yüzü güler" diye konuştu. Haber: DHA

 

http://www.vatanim. com.tr/root. vatan?exec= haberdetay&tarih=06.11. 2006&Newsid=92292&Categoryid=1
Copyright © 2005, Bağımsız Gazeteciler Yayıncılık A.Ş.

Şairdi, güvercindi, maviydi...Takalar onsuz geçiyor şimdi

gazete sayfayı kaldırdığı için resim yayımlanmıyor Başında kasketi, elinde güvercini... Takalar geçirdi denizlerden allı yeşilli 06.11.2006 Başında kasketi, elinde güvercini... Takalar geçirdi denizlerden allı yeşilli.Dürüstlük abidesi Bülent Ecevit, meydanları "Ak Günlere" sloganlarıyla inlettiği 50 yıllık siyasi mücadelesini alnının akıyla bitirdi... Dedelerimizin oğul diye bağrına bastığı, meşhur kasketli fotoğraflarını duvarlarına astığı Bülent Ecevit, kuşkusuz Türkiye siyaset arenasının en müstesna, en nevi şahsına münhasır simasıydı. Neredeyse 3 kuşak tanıklık etti onun 'temiz ve dürüst' siyaset şiarına. 1954 yılında CHP Çankaya Ocağı'nda başladığı politik macerası çok hızlı bir yükselişle başladı. CHP'ye üye olmasından üç yıl sonra, 1957 seçimlerinde, henüz 32 yaşındayken milletvekili seçildi. 36 yaşında ise bakan oldu. 1961 ve 1963 İnönü hükümetlerinin çalışma bakanıydı. Ve 50 yıllık siyaset hayatında tam 5 kez iktidara geldi. Ama sanatçı, mütevazı ve dürüst kişiliğine tamamen zıt bir mücadeleye atılmıştı. Büyük ihanetlerle karşılaştı, arkasından bıçaklandı. Son yıllarında yaşlılığı siyaset malzemesi yapıldı. Ancak o, en kirli oyunların döndüğü zamanlarda bile nezaketini bozmadı. İşte bu yüzden sevmeyeni olsa da nefret toplamadı. Görüşlerine karşı olanlar da dürüstlüğünü teslim etti hep. İşte Türk siyasetinin 50 yılına damga vuran Karaoğlan'ın kilometre taşları... En sadık dostları çay ve şiir Gözlerini, 28 Mayıs 1925'te İstanbul'da dünyaya açtı. Kastamonulu olan babası Fahri Bey adli tıp doktoru, İstanbullu olan annesi Nazlı Hanım ise ressamdı. Sıkı bir CHP'li olan baba Ecevit, 1942-50 yılları arasında Kastamonu Milletvekilliği yapmıştı. Ailesi Ecevit'i, İstanbul'daki Robert Kolej'e yatılı verdi. Edebiyat dersleri iyiydi ama lise birde az kalsın matematikten tasdikname alıyordu. En büyük tutkusu ise demli çay içerek mum ışığında şiir yazmaktı. Robert Kolej'in 1944 yılı mezuniyet yıllığında sınıf arkadaşı Dimitri Andriadis, Ecevit için şunları yazdı: "Bir bardak çay, bir yaprak kağıt, bir kurşun kalem ve bir şiir kitabı... İşte Bülent'in en sadık arkadaşları..." Sınıf arkadaşı Rahşan'la evlendi Ecevit'i tanımlarken akla gelen bir çok sıfat ve slogan var. "Karaoğlan, Halkçı Ecevit, Ak günler, Kıbrıs Fatihi, Ortanın Solu, Ecevit Mavisi, Gazeteci Ecevit, Şair Başbakan..." Ama resmi biyografilerinde, meslek hanesinde daima gazeteci yazdı. Babası Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne yazılmasını istedi. Fakat edebiyatçı olmak isteyen Ecevit, Hukuk Fakültesi'nde üç ay dayanabildi, Basın Yayın Genel Müdürlüğü'nün tercüme bürosunda çalışmaya başladı. 1946'da tam 60 yıl boyunca ayrılmayacağı hayat arkadaşıyla, kolejden sınıf arkadaşı Rahşan Aral'la evlendi. Ulus'ta başladığı gazetecilik hayatı ise önce CHP liderliğine, oradan da başbakanlığına uzanan politika hayatının da başlangıcı oldu. CHP Çankaya Gençlik Ocağı'na üye olan Ecevit, 1957 seçimlerinde, Ankara Milletvekili olarak Meclis'e girdi. 1961 seçimlerinde oyların yüzde 36.7'sini alan CHP, Adalet Partisi ile koalisyona gitti. İnönü başbakanlığındaki hükümette, Ecevit Çalışma Bakanlığı'na getirildiğinde 36 yaşındaydı. Barış harekatı Kıbrıs Fatih'i 6 Şubat 1974'te CHP-MSP koalisyonu kuruldu ve Ecevit ilk kez başbakanlık koltuğuna oturdu. 5 ay sonra Kıbrıs'ta bir darbe olmuştu. 20 Temmuz 1974'de harekat başladı. Barış Harekatı, Ecevit'in siyasi pozisyonunu da belirleyici biçimde etkiledi. O artık "Kıbrıs Fatihi Ecevit" ti... 12 Eylül'de siyasi hayatının üçüncü askeri müdahalesiyle karşılaştığında ise, CHP Genel Başkanı ve ana muhalefet partisi lideriydi. Ecevit, Demirel, Erbakan ve Türkeş'e 10 yıl boyunca siyaset yapma yasağı gelmişti. 1987'deki referandumla siyaset yasağı kalktığında ise, Demokratik Sol Parti, Ecevitler tarafından bir anlamda yoktan var edildi ve 1999 seçimlerinde Ecevit yeniden başbakanlık koltuğuna oturacaktı. Apo'yu yakalayan Başbakan Ecevit son başbakanlığı döneminde de teröristbaşı Abdullah Öcalan yakalandı ve başarı hanesine bir artı da böylece yazıldı. Ama bu dönem kaderin garip bir cilvesine sahne oldu. 1970'lerde, yaşlı, hasta ve kulağı duymayan İnönü'ye karşı başkaldırısının bir benzerini kendisi yaşadı. Hastalığı nedeniyle yaşadığı sorunlara kuşkular ve iddialar da eklenince yıllarca en yakınındaki Hüsamettin Özkan'la yollarını ayırmasının ardından peş peşe istifalarla partisi parçalandı. 'Bülentimle bir ömür...' Hep Türkiye için bir şeyler yapmaya çalıştınız. Hayatınızda kendiniz için bir şeyler yaptınız mı? Biz çok mutlu olduk, o bize yetti. Mutluluğumuz yeter. Hep vatanımız için faydalı olmaya çalıştık. Kimi zaman isyan ettik, kimi zaman mutlu olduk am özel hayatımızda hep mutlu olduk. Rahşan ve Bülent Ecevit özel hayatında onları mutlu kılacak ne yaptılar? İşte şu kanepenin üstünde oturduk. Bahçemize bakarken çay içtik. Bu mu mutluluk? Evet. En büyük mutluluk bu. Hastanedeyken bana konuş dediler ben de konuşuyorum. Duyuyor mu bilmiyorum. Konuşurken geleceksin mavi kanepemize yine oturacağız. Senle birlikte çay içip bahçemizin yeşilliğine bakacağız diyorum. Ama siz hep vermişsiniz. Biz mutlu olduk verirken. Onun için azını çoğunu düşünmedik. Hep mutlu oldunuz... Evet, çok özlüyorum onu. Şimdi de çok özlüyorum. Her gün gidiyorum ama gene de özlüyorum. Şimdi Ecevit şu kapıdan çıksa gelse yanımıza otursa ne yaparsınız? Mutlu olurum. Bu kadar mı? Boynuna sarılmaz mısınız? Onu mu soruyorsunuz. Her gün gidiyorum görüyorum elini tutuyorum okşuyorum. Bu Bülent Ecevit'in oturduğu sandayle değil mi? Hastalandığı günden bugüne bu sandalyeye bu evde hiç kimse oturmadı herkes biliyor da oturmuyor. Peki bu sandalyenin bir özelliği var mı efendim? O böyle kaykılık oturmayı sevmiyor dik oturmasını sevdiği için oraya oturuyor. Ve günlerdir bu sandalye böyle boş. Sahibini bekliyor. Çalışma odasını hiç derleyip toparladınız mı? Hayır. Hiçbir şeyi derleyip toplamadım. Hiçbir değişiklik yapmadım. Onu bekliyorum. Masasında hiçbir şeyi ile oynanmadı. MALVARLIĞIMIZ Efendim sayın Ecevitlerin nesi var mal olarak? Bu evimiz (Oran'daki) var. Bunu biz kendimize aldık. Annemin bir evi vardı 100 metrekarelik. Annemin vefatından sonra bana kalmış oldu. Bir de onun annesi bir evde yaşardı. O da İstanbul'da işte. O 100 metrekarelik ev de Bülent'e kaldı. Yani miras yoluyla gelmiş 100m2'lik iki ev bir de burası? Bir yerimiz daha var, o da benim babamdan kalmıştı o da 100 metrekarelik. Miraslar olmasa bir tek burası var varlık olarak? Evet burası var. O mirasları da kullanmıyoruz başkaları kullanıyor. Başkaları dediğiniz? Yani kirasız başka eş dost kullanıyor. Yani ihtiyacı olanlara mı verdiniz onları da? Evet. Kira alıyor musunuz? Hayır, hayır. Burası mı efendim bütün cennetiniz? Evet. Tek bir eksiğimiz var o da tamamlanacak inşallah. 10 MADDEDE KARAOĞLAN KARAOĞLAN ADINI KİM TAKTI: 1973 seçimleri öncesinde, Sivas'ın Yıldızeli ilçesinde, CHP'nin seçim otobüsüne yanaşan elinde bastonu iki büklüm bir nine, "Karaoğlan nirede ha evlatlar, Karaoğlan'ı görmek istiyom" diye sordu. Yaşlı kadının kullandığı bu sıfat ağızdan ağıza yayılıp benimsendi.. . ECO LAKABI: "Eco" lakabı ilk olarak Robert Kolej'deki arkadaşları tarafından takılmıştı. Bu kısaltma, yıllar sonra miting meydanlarında "Karaoğlan"la birlikte tekrar canlanacaktı. KESTANELİ PASTAYA HAYIR DİYEMEZDİ: Kestaneli pastaya, madlen çikolataya, tavşan kanı bir bardak çaya asla hayır diyemezdi. Koyu bir tiryaki olduğu dönemlerde önce Bitlis ardından Tekel 2000 sigarası içerdi ancak esas keyfi Dunhill'den alırdı. İNÖNÜ'NÜN SOFRALARI: İsmet İnönü'nün evinde yenilen akşam yemeklerine pek katılmazdı. Bir keresinde bununla ilgili olarak kendisine yöneltilen eleştirileri, "Armut dibine düşermiş. Sayın İnönü de Atatürk'ün sofralarına pek katılmayıp daha çok işlerin peşinde koşardı" diye cevaplamıştı. YALNIZ KOVBOY: 12 Eylül sonrasında DSP kurulurken yanında 1966'da yola çıktığı arkadaşlarından sadece Orhan Birgit kalmıştı. BİR GECEDE DEĞİŞTİ: Genel sekreterlik yarışına girdiği kurultaydaki ilk gün konuşması o kadar acemice ve heyecanlıydı ki, kendisini destekleyen ekipte kısa süren bir panik havası doğurmuştu. Ancak ikinci gün o Ecevit gitmiş, yerine yıllarca meydanları dolduran kalabalıkları peşinden sürükleyecek müthiş bir hatip gelmişti. YASAK AŞK ŞAŞKINLIĞI: Bakanlarından Hasan Fehmi Güneş'in basının diline düşen gönül macerası patlak verdiğinde hislerini Genel Sekreter Yardımcısı Uğur Alacakaptan' a "Çok şaştığım bir şey var" diye özetleyecekti: "Bu işlere nasıl vakit buluyorlar anlamıyorum. Ben kitap okumaya bile bulamıyorum da..." TANIMAYAN DA VAR: Van ve çevresinde yaşanan deprem felaketinden sonra bölgeyi ziyareti sırasında bir köylüyle arasında geçen diyalog, bir anlığına da olsa herkesi gülümsetmişti. Başbakan Ecevit herkes bir ağızdan konuşmasın diye köy meydanında toplanan ahalinin içinden bir sözcü seçmiş, uzunca bir süre de konuşmuştu. Bu sırada köylü elini kaldırarak söz istemiş ve herkesi güldüren sorusunu yöneltmişti: "Hepsi iyi güzel de... Allasen sen kimsin?" BAŞUCU ŞAİRLERİ: Ecevit'in gönlünde şiirin yeri bir başkaydı. Nazım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Veli, Oktay Rifat ve Hintli şair Tagore'un tutkunuydu. TEK LÜKSÜ BURBERRY PARDÖSÜ: Giyim kuşamı konusunda her zaman sade bir çizgiyi benimsedi. Adı ile anılan mavi gömlekleri ve düz mokasen ayakkabıları dışında İngiltere yıllarından kalma tek bir lüksü vardı: Burberry pardösüsü. HAMZAKOY YOLCULUĞU 12 Eylül sabahı tüm Türkiye postal sesleriyle uyandı. Ve tabii Ecevit de. Darbe günü gözaltına alınan Demirel ve Ecevit, Çanakkale-Hamzakoy' daki askeri tesislere, Erbakan ve Türkeş de İzmir-Uzunada' ya gönderildi. Tarİh 19 Şubat 2001... Ecevit, MHP ve ANAP koalisyonuyla 5'inci kez başbakanlık koltuğunda. MGK'nın Şubat ayı olağan toplantısından önce Cumhurbaşkanı Sezer ile Ecevit arasında yaşanan tartışma Türkiye'yi tarihinin en derin krizine soktu. "Anayasa fırlatma"yla sonuçlanan olay, Ecevit'in de aktif siyasetten çekilmesine yol açan süreci başlattı. ECEVİT HÜKÜMETLERİ 37. HÜKÜMET: 1. Bülent Ecevit Hükümeti (26.01.1974- 17.11.1974) 40. HÜKÜMET: 2. Bülent Ecevit Hükümeti (21.06.1977- 21.07.1977) 42. HÜKÜMET: 3. Bülent Ecevit Hükümeti (05.01.1978- 12.11.1979) 56. HÜKÜMET: 4. Bülent Ecevit Hükümeti (11.01.1999- 28.05.1999) 57. HÜKÜMET: 5. Bülent Ecevit Hükümeti (28.05.1999 - 18.11.2002)

____________ _______

13:15

06 Kasım 2006 / Pazartesi

 

Evren: 'Ecevit'in 12 Eylül'de tutuklanmasına çok üzüldüm'

      Mustafa SARIİPEK/ MARMARİS(Muğla), (DHA)

BÜLENT Ecevit'in ölümüne çok üzüldüğünü belirten 7'nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren "Karaoğlan gerçekten her babayiğidin alamayacağı kararlar alan, son derece dürüst bir insandı. Allah rahmet eylesin'' dedi. Ecevit'in 12 Eylül yönetimiyle mücadele etmek için dergi çıkardığını, dış ülkelerden basın mensuplarına demeçler verdiğini hatırlatan Evren, "O zaman bunlar suç oluyordu. Sıkıyönetim mahkemesi iki ay mahkumiyet verdi. Ben buna da çok üzülmüştüm. Ama yapacak bir şeyim yoktu'' dedi. Bugüne kadar Atatürk dahil tüm cumhurbaşkanları ve başbakanların cenaze törenine katıldığını söyleyen Evren, Ecevit'in cenaze törenine de katılacağını belirterek, "İnşallah bu son olur'' dedi.
      Kenan Evren, Bülent Ecevit'in ölümünün ardından Marmaris'in Armutalan Beldesi Beyaz Sokak'taki evinde basın mensuplarını kabul etti. Konuşmasına Ecevit'in vefatından çok büyük üzüntü duyduğunu belirterek başlayan Evren şunları söyledi:
      "Ecevit'i en eski tanıyan benim. 90 yaşın içindeyim. Dere tepe demeden bütün Türkiye'yi dolaştığı günleri hatırlarım. Rahmetli İnönü ile mücadelesini, İnönü'yü başbakanlıktan indirip kendisinin parti başkanı ve başbakan olmasını bilirim. Sonraki dönemlerini tekrar başbakan oluşunu ve özellikle Kıbrıs Harekatı'nı bilirim. O zaman Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı'ydım. Karaoğlan her babayiğidin alamayacağı kararı cesaretle aldı. İyi ki öyle cesaretli bir başbakan vardı ve böyle bir kararı alarak Kıbrıs'ı zalim Rumlar'ın elinden kurtardı. Ama hayat bu. Kimi geç kimi er nasılsa öteki tarafa göçeceğiz. Vefatından büyük üzüntü duydum. Türk Milleti de çok üzüntü duymuştur.'' Ecevit'in dürüstlüğü, çalışkanlığı, vazife aşkı hakkında hiç kimsenin kötü bir şey söyleyemeyeceğini belirten Evren, "Bu mümkün değil. O kadar dürüsttü ki yani devletin beş kuruşuna tenezzül etmezdi. Bu nedenle de halk tarafından çok sevilirdi. Diyeceksiniz ki madem ki çok seviliyordu, partisi neden seçilemedi? Oluyor, ne yapacaksınız? Bu dürüstlüğü ve çalışkanlığı 72 milyona anlatmanız mümkün değil. Seçim etkenleri değişik. Başkası seçilebiliyor. Allah rahmet eylesin, yaptıkları unutulmayacak' ' dedi.
     
      İNŞALLAH BU SON OLUR

      Genelkurmay Başkanı olması için üçlü kararnameyi Bülent Ecevit'in imzaladığını hatırlatan Kenan Evren "Ben Genelkurmay Başkanı'yken başbakanımdı. Hastalığı çok uzun sürdü. Çok çekti zavallı. Zaten üç aya yakın da ölü ile diri arasında bir hayat yaşadı. Tabii hepimizi üzerek bu dünyadan ayrıldı. Cenazeye ben de katılacağım. O görevimi de yerine getireceğim. Talihsizliğim şu ki şimdiye kadar bütün cumhurbaşkanları ve başkanların Atatürk'ten başlayarak cenazesinde bulundum. Atatürk'ün cenaze merasiminde cenazenin arkasında topçu okulunun çelengini taşıyordum. İnşallah bu son olur'' dedi.
     
      TUTUKLANMASINA ÇOK ÜZÜLDÜM

      Bülent Ecevit'le başbakan olması nedeniyle çok sıkı ilişkilerinin olduğunu belirten Evren, şöyle devam etti:
      "O kadar saygılı, o kadar hassas bir insandı ki anlatamam. Çankaya'da bir makamı vardı. Sonra konut oldu. Buraya gider konuşurduk. Çıkarken beni kapıya kadar, arabaya binene kadar uğurlamaya gelirdi. Üzülürdüm. 'Yapmayın efendim, çok üzülüyorum bundan' derdim. Dinlemezdi yine yapardı. 12 Eylül döneminde biliyorsunuz, o zamanın parti başkanlarıdır diye onları göndermiştik. O ayrı bir şey. Ben ona kırgın veya kızgın olduğum için bunu yapmadım. Ayrı gayrı yapamazdım. Onun için onu Eceabat'taki yere birlikte göndermiştik. Sevinerek yapmadım. Silahlı Kuvvetler'in aldığı bir karardı. Ama 12 Eylül'den sonraki dönemde siyasi çalışmalara bir süre ara verilmesini istedik. Öyle karar çıkardık. Ona rağmen 12 Eylül yönetimiyle mücadele etmek istedi. Bir mecmua çıkarmak istedi. Dış ülkelerden basın mensuplarına beyanat verdi. O zaman bunlar suç oluyordu. Sıkı yönetim mahkemesi iki ay mahkumiyet verdi. Ben buna da çok üzülmüştüm. Ama yapacak bir şeyim yoktu. Rahmetli Ecevit bundan fazla sıkıntı duymamış ki ben emekli olup ayrıldıktan sonra başbakanlığına gittiğim her seferinde ta merdivenlerde karşılayıp yukarı çıkardı, aynı şekilde yolcu etti. Hayat bu her türlü kırgınlıklar yaşanabiliyor. Sonra iyiye dönüyor. Yani aramızda kırgınlık sıkıntı olmadı.'' Basın mensuplarının "Aranızda önemli bir sıkıntı yaşandı mı?'' şeklindeki soruya Kenan Evden "Aramızda hiç anlaşamadığımız mevzu olmadı. Çok önemli kararlar alındı. Onun döneminde elimden gelen tüm desteği vermeye çalıştım. Çünkü ülke çok sıkıntıdaydı. Beş kuruşa muhtaçtık. Döviz yok. Bir çok maddeler bulunamıyordu' ' yanıtını verdi.

 

____________ _______

Ecevit'i kaybettik   Türk siyasetinin 'Karaoğlan'ı eski Başbakan Bülent Ecevit, yaklaşık 6 aydır tedavi gördüğü Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Hastanesi'nde dün gece vefat etti.

Uzun yıllar, siyasetçi kimliğinin yanında şairliğiyle de farklı bir politikacı portresi çizen Ecevit, zarif üslubu ve dürüstlüğüyle en büyük rakiplerinin bile övgüsünü kazandı. Türkiye'nin yakın tarihine damgasını vuran Ecevit'in vefat haberi dün gece yarısı gelirken, Türkiye yasa boğuldu. Başta DSP'liler olmak üzere eski dava arkadaşları ve siyasetçiler vefat haberini büyük üzüntüyle karşıladı. Çok sayıda vatandaş haberi alır almaz hastaneye akın ederken, partililer gözyaşlarına boğuldu. Hastanede gazetecilere açıklama yapan DSP Genel Başkanı Zeki Sezer, "Acımız sonsuz. Büyük devlet adamı, bizim önderimiz, kendisiyle uzun süre çalışma olanağı bulmaktan gurur duyduğum Ecevit'i yitirdik. Ama inanıyorum ki fikirleri sonsuza kadar bize yol göstermeye devam edecek." dedi. Sezer, bir soru üzerine Rahşan Ecevit'in, çok üzgün olduğunu, ancak sağlık problemi bulunmadığını söyledi. Ecevit, 18 Mayıs'ta Danıştay 2. Daire üyesi Mustafa Yücel Özbilgin'in cenaze törenine katılmış ve aynı günün akşamında fenalaşması sonucu GATA'ya kaldırılmıştı. Tansiyonunun yükselmesi neticesinde beyin kanaması geçirdiği tespit edilen Ecevit, 5 saatlik ameliyatın ardından yoğun bakıma alınmıştı. Eski Başbakan, 172 gündür yaşam destek ünitesine bağlı olarak yaşıyordu. Ecevit'in doktoru Mücahit Pehlivan, dün gece saat 22.40'ta dolaşım ve solunum yetmezliği sonucu Ecevit'in hayatını kaybettiğini açıkladı. Ankara, Zaman   Devletin zirvesinden başsağlığı mesajı Bülent Ecevit'in vefatı üzerine Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Tayyip Erdoğan birer mesaj yayınladı. Sezer mesajında "Siyasi tarihimizin simge kişiliklerinden Ecevit, hayatı boyunca etik değerleri ön planda tutarak, istikrarlı çizgisi, demokratik duruşu, nezaketi ve aydın kimliği ile örnek olmuştur." dedi. Başbakan Erdoğan ise, Ecevit'in ülkemize önemli hizmetlerde bulunduğuna dikkat çekti: "Türk siyasi hayatı önemli bir şahsiyetini kaybetmiştir." 1925 28 Mayıs 1925'te İstanbul'da doğdu. Prof. Dr. Mehmet Fahri ve ressam Fatma Nazlı çiftinin tek çocuğuydu. İlköğrenimini Ankara'da tamamladı. 1944'te Amerika Koleji'ni bitirdi. 1946 Sınıf arkadaşı Rahşan Ecevit (Aral) ile 1946'da evlendi. Aynı yıl okulu yarım bırakarak Londra Basın Ataşeliği'nde görev aldı. Ankara'ya 1950'de döndü ve Ulus gazetesinde sanat eleştirmenliği, fıkra yazarlığı ve çevirmenlik yaptı. 1957 27 Ekim 1957'de CHP Ankara milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 12 Ocak 1959'da İsmet İnönü'nün listesinden CHP Parti Meclisi'ne seçildi, 1961-1965 arasında Çalışma Bakanı olarak görev yaptı. 18 Ekim 1966'daki Kurultay'da parti genel sekreteri oldu. 1972 5 Mayıs 1972'deki olağanüstü kurultay, İnönü-Ecevit çekişmesine sahne oldu. Ecevit yanlısı Parti Meclisi kurultaydan güvenoyu alınca, İsmet İnönü istifa etti. Ecevit, 14 Mayıs'ta toplanan özel kurultayda, CHP genel başkanlığına seçildi. 1974 CHP, MSP ile koalisyon kurarak iktidara gelirken, Ecevit, 6 Şubat 1974'te ilk kez başbakanlık koltuğuna oturdu. 22 Temmuz'da Kıbrıs Barış Harekatı gerçekleştirildi. 18 Eylül 1974 tarihinde Ecevit'in istifasıyla koalisyon hükümeti bozuldu. 1980 12 Eylül 1980'de TSK yönetime el koydu. Ecevit çifti gece evlerinden alınarak yaklaşık bir ay Hamzakoy'da misafir edildi. 2006 18 Mayıs Danıştay saldırısında öldürülen Mustafa Yücel Özbilgin'in cenaze törenine katıldı. Üzüntü ve yorgunluk sonucu beyin kanaması geçirdi. Aynı gece GATA'da ameliyat edildi. 172 gün süren hayat mücadelesi dün gece 22.40'ta sona erdi.

06/11/2006

http://www.zaman.com.tr/webapp- tr/haber. do?haberno= 449225

____________ _______

 Bir devir onunla kapandı

''Karaoğlan'' olarak Türk siyasetinin son yarım asırlık dönemine damgasını vuran simge isimlerden, eski Başbakanlardan Bülent Ecevit, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi'nde vefat etti.   

Türk siyasetine ''Ak Güvercin'' ve ''Mavi Gömlek'' fenomenlerini kazandıran Ecevit, ''şair'' yanı ve ''zarif üslubuyla'' da siyaset dünyasında farklılığını hep hissettirdi.

Bülent Ecevit, 28 Mayıs 1925 tarihinde İstanbul'da doğdu. İstanbul Amerikan Kolejinden 1944 yılında mezun olan Ecevit, üniversiteye devam ederken bir yandan da Basın-Yayın Genel Müdürlüğünde İngilizce çevirmeni olarak çalışma yaşamına başladı. Sınıf arkadaşı Rahşan Ecevit (Aral) ile 1946 yılında evlenen Bülent Ecevit, aynı yıl okulu yarım bırakarak Londra Basın Ateşeliğinde görev aldı.

Ankara'ya 1950 yılında dönen Ecevit, Ulus gazetesinde sanat eleştirmenliği, fıkra yazarlığı ve çevirmenlik yaptı. Ulus gazetesi kapanınca Yeni Ulus ve Halkçı gazetelerinde yazmayı sürdüren Bülent Ecevit, 1954 yılında ABD'ye giderek 3 ay Winston Salem Journal gazetesinde çalıştı.

Bülent Ecevit, 1957'de Rockefeller bursuyla ikinci kez Amerika'ya gitti. Harvard Üniversitesinde 8 ay Ortadoğu tarihi ve sosyal psikoloji üzerine çalıştı ve aynı yıl yurda döndü. Milliyet gazetesinde de günlük yazılar yazan Ecevit, Forum dergisinin yazı işleri kadrosunda yer aldı.

SİYASETE İLK ADIM
Ulus gazetesinde çalışırken, 1954 yılının Ocak ayında CHP Çankaya Gençlik Ocağı'na üye olarak aktif siyasi yaşama adımını atan Bülent Ecevit, 27 Ekim 1957'de CHP Ankara Milletvekili olarak TBMM'ye girdi.

Ecevit, 12 Ocak 1959'da İsmet İnönü'nün listesinden CHP Parti Meclisi'ne seçildi, 1961-1965 arasında da İnönü hükümetlerinde Çalışma Bakanı olarak görev yaptı. CHP'nin 18 Ekim 1966 tarihinde yapılan 18. Kurultayı'nın ''parlayan yıldızı'' olan Ecevit, önce ''çok genç'' bulduğu için itiraz eden İnönü'nün onayını alarak genel sekreter oldu. Ecevit, artık partinin ikinci adamıydı.

Partide 12 Mart Muhtırası'nın ardından kurulan Nihat Erim'in başbakanlığında kurulan hükümete katılıp katılmamak konusu iç tartışmalara yol açtı ve hükümete girilmemesini isteyen Ecevit, 21 Mart'ta genel sekreterlik görevinden istifa etti.

GENEL BAŞKANLIK DÖNEMİ
CHP'nin 5 Mayıs 1972'de yapılan 5. Olağanüstü Kurultayı, İnönü-Ecevit çekişmesine sahne oldu. Ecevit yanlısı Parti Meclisi, kurultaydan güvenoyu alınca, İsmet İnönü, 8 Mayıs 1972 tarihinde, 33 yılı aşkın bir süre bulunduğu genel başkanlık görevinden istifa etti.

Bu gelişme üzerine 14 Mayıs 1972'de toplanan özel kurultayda, Ecevit, CHP Genel Başkanlığı'na seçildi. Bülent Ecevit, siyaset sahnesinde, 1973 seçimlerinden itibaren ''Karaoğlan'' olarak anılmaya başlandı. Bu seçimlerde CHP, yüzde 33.3'lük oy oranıyla 185 milletvekili çıkardı.

Seçimin ardından CHP, MSP ile koalisyon kurarak iktidara gelirken, Bülent Ecevit, 6 Şubat 1974'te ilk kez başbakanlık koltuğuna oturdu. Bu dönemde Kıbrıs Barış Harekatı gerçekleştirildi. Seçim kampanyası döneminde Ecevit için sık sık kullanılan ''Karaoğlan'' ismi, başbakanlığı döneminde yaşanan Kıbrıs olayıyla pekişirken, Karaoğlan'a bir de ''Kıbrıs Fatihi'' eklendi.

Kuruluşundan yaklaşık 7 ay sonra, 18 Eylül 1974 tarihinde, Ecevit'in istifasıyla koalisyon hükümeti bozuldu. Partisi, 5 Haziran 1977'de yapılan genel seçimlerde 41.4 oy oranı ile 213 milletvekili çıkaran Ecevit, 21 Haziran 1977'de azınlık hükümetini kurdu ancak 3 Temmuz'da TBMM'den güvenoyu alamadı.

Bunun üzerine kurulan 2. Milliyetçi Cephe Hükümetini oluşturan partilerde yerel seçimlerin ardından iç çalkantı doğdu ve milletvekili istifaları yaşandı. Ecevit, cephe hükümetini oluşturan partilerden kopan bağımsız milletvekillerinin de desteğiyle 17 Ocak 1978'de kurulan hükümette 21 ay süreyle yeniden başbakanlık koltuğuna oturdu. İç çatışmalarla boğuşan CHP'nin oyları 14 Ekim 1979'da yapılan ara seçimlerde gerileyince Ecevit, 16 Ekim'de hükümetten istifa etti.

HAMZAKOY'DA ''MİSAFİRLİK''
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ülke yönetimine el koyduğu 12 Eylül 1980'de gece saat 03.00'te evinden alınan Ecevit, Rahşan Ecevit ile birlikte Hamzakoy'a ''TSK'nın misafiri'' olarak götürüldü. Hamzakoy'daki ''misafirliği'' 11 Ekim 1980 tarihinde sona eren Ecevit, 30 Ekim 1980'de CHP Genel Başkanlığı'ndan istifa etti.

Siyasi partiler 15 Eylül 1981'de kapatılırken, Ecevit 21 Şubat 1981 tarihinde kamuoyunun karşısına, ''Arayış'' dergisinin yayın danışmanı olarak çıktı. Bülent Ecevit, 3 Aralık 1981'de konuşma ve yazı yasağı getiren MGK bildirisine muhalefetten girdiği cezaevinde 2 Şubat 1982 tarihine kadar kaldı. Siyasi yasaklı olan Ecevit, sonraki süreçte de yazıları ve demeçleri nedeniyle sıkıyönetim mahkemelerinde yargılandı ve bir süre cezaevinde yattı.

DSP SÜRECİ
Bu dönemde DSP'nin kuruluş çalışmaları sürdürülürken, Bülent Ecevit, siyasi yasağı devam ettiği için partinin kuruluşunda doğrudan görev almadı. Ecevit, 14 Kasım 1985'te kurulan partinin kuruluşunu, 14. yıldönümünde şu sözlerle anlattı:

''12 Eylül döneminde yoğun bir demokrasi mücadelesi verdik. Mücadelenin güçlüklerini göze almayanlarla yollarımız ayrıldı ve DSP'yi kurduk. Ben o sırada yasaklıydım. Partinin kuruluşuna Rahşah Ecevit öncülük etti. Çok zor koşullarda genel başkanlığı üstlendi. Rahşan Ecevit'in, kurucusu olduğu Köylü Derneklerinden gelen örgütlenme deneyimi vardı. O deneyimi DSP'ye aktardı. Paramız yoktu... Fazla bir desteğimiz de yoktu. Ama azmimiz vardı. Rahşan Ecevit, iki odalı bir bodrum katında, bir avuç arkadaşıyla görevi başladı. İğneyle kuyu kazarcasına çalışarak, partinin sağlam bir zeminde güçlenmesine ve doğrultu tutarlılığına ödünsüz özen gösterdi. Bu davranış da giderek DSP'yi halkın güvenini kazandırdı.''

ECEVİT, DSP'NİN GENEL BAŞKANI
Siyasi yasakların 6 Eylül 1987 tarihinde yapılan referandumla kaldırılması üzerine, 13 Eylül'de Bülent Ecevit eşi Rahşan Ecevit'ten DSP Genel Başkanlığını devraldı. Kısa bir süre sonra yapılan genel seçimlerde partisinin iyi sonuç alamaması üzerine görevinden ayrılan Ecevit, 1989 yılında yapılan olağanüstü kurultayda yeniden Genel Başkan seçildi.

Bülent Ecevit, 20 Ekim 1991'de 12 Eylül'den sonra ilk kez Zonguldak Milletvekili olarak TBMM'ye girdi. DSP'nin oyları 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan erken genel seçimde yüzde 14.64'e, milletvekili sayısı 76'ya yükselirken; Ecevit, 30 Haziran 1997 tarihinde ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz başkanlığında kurulan koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. Koalisyon hükümetinin gensoruyla düşürülmesinin ardından, Bülent Ecevit, 11 Ocak 1999'da DSP azınlık hükümetini kurarak 4. kez başbakan oldu.

Partisinin 18 Nisan 1999'da yapılan seçimlerden yüzde 21.71 oy oranıyla birinci parti olarak çıkması üzerine hükümeti kurmakla görevlendirilen Bülent Ecevit, 28 Mayıs 1999'da kurulan DSP-MHP-ANAP koalisyonunda yeniden başbakanlık koltuğuna oturdu.

Bu dönemde sağlık sorunlarıyla ilgili zaman zaman spekülasyonlar yapılan Bülent Ecevit, 4 Mayıs 2002'de rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Tedavisi aralıklarla sürdü. Ecevit'in rahatsızlığı sırasında hükümete yönelik tartışmalar ve erken seçim talepleri de siyasi gündeme damgasını vurdu. Bu tartışmalar parti içine de yansıdı.

Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan'ın 8 Temmuz'da görevinden ve partiden istifasını yeni istifalar izledi. İstifalarla koalisyon hükümeti TBMM'deki sayısal desteğini yitirirken, erken seçim kararı alındı ve 3 Kasım 2002'de yapılan erken genel seçimlerde yüzde 1.22 oy alan DSP, parlamento dışında kaldı.

AKTİF SİYASETE SON
Genel başkanlıktan ayrılma kararını 3 Kasım seçimlerinden önce olduğu gibi seçimlerden sonra da zaman zaman dile getiren Bülent Ecevit, 22 Mayıs 2004 tarihinde düzenlediği basın toplantısıyla halefini ilan etti ve görevi Genel Başkan Yardımcısı Zeki Sezer'e devretmek isteğini belirtti.

DSP 6. Olağan Büyük Kurultayı'nda 1954 yılında CHP Çankaya Gençlik Ocağı'na üye olarak başladığı aktif siyasi yaşamına son veren Bülent Ecevit, o tarihten sonra da yaptığı bazı açıklamalarla gündem yarattı. 18 Mayıs 2006 tarihinde geçirdiği beyin kanamasının ardından GATA'ya kaldırılan Bülent Ecevit, uzun süren tedavi sürecinin ardından bugün yaşamını yitirdi.

ŞAİR VE YAZAR ECEVİT
Bülent Ecevit, siyasi yaşamının yanı sıra yazar ve şairliği de birlikte yürüttü. Sanskrit, Bengal ve İngilizce dillerinde çalışma yapmış olan Ecevit Rabindranath Tagore, Ezra Pound, T. S. Eliot, ve Bernard Lewis'in yapıtlarını Türkçe'ye çevirdi.

Kendi yazdığı şiirleri de kitap halinde yayınlayan Ecevit'in şiirleri Almanya, Sovyetler Birliği, Romanya, Yugoslavya, danimarka ve İsveç'te yayınladı. Şair kimliğiyle yazdıklarını Şiirler, Işığı Taştan Oydum, El Ele Büyüttük Sevgiyi adlı üç kitapta toplayan Ecevit'in siyasi kitaplarından bazıları ise şöyle:

Ortanın Solu, Bu Düzen Değişmelidir, Atatürk ve Devrimcilik, Kurultaylar ve Sonrası, Demokratik Sol ve Hükümet Bunalımı, Demokratik Solda Temel Kavramlar ve Sorunlar, Dış Politika, Türkiye/1965- 1975, Umut Yılı: 1977.

''ÖZGÜRLÜĞÜ YİTİRDİK DOSTLAR''
Bülent Ecevit, ''Özgürlüğün ardından bir ağıt söylev'' başlıklı şiirinde, yitirilen bir değerin ardından, kendi yaşamının da temel ögesi olan ''umut'' ve ''sevgi'' ile şöyle seslenir:

''özgürlüğü yitirdik dostlar ardından bir çift sözüm var havaya benzerdi biraz varlığı duyulmazdı özgürlüğün yokluğu dayanılmaz 'saklamayın' derdi özgürlük 'beni kendinize esirgemeyin beni ellerden esirgendikçe tükenirim çünkü paylaşıldıkça çoğalırım ben' oysa kendimize kalsın diye özgürlük ona bahçelerde duvarlar ördük uçup gitti kuş misali bahçelerden ne eller gördü hayrını ne biz gördük 'yurttaşlar' derdi özgürlük 'bu devleti sizler yöneteceksiniz el ele yaşatabilmek için beni yaşayabilmek için benimle' oysa dünyalarımız öylesine küçüktü devlet öylesine büyük yönetilmek öylesine rahattı yönetmek öylesine yük''

İktidardaki Demokrat Parti'nin 1953 yılı sonunda CHP'nin malvarlığına el konulması ve Ulus gazetesinin kapatılmasına ilişkin yasa teklifi, Robert Kolej mezunu genç gazeteci Bülent'i siyasete taşıdı. Tasarıya tepki olarak 1954 yılının Ocak ayında CHP Çankaya Gençlik Ocağı'na üye olan Bülent Ecevit, ne ileride İnönü'ye rakip olacağını, ne de ömrünü siyasete adayacağını hayal etmişti. Siyasetteki 43. yılında "Romantik hayallerimiz vardı. Küçük bir kasabada küçük bir evimiz olacaktı. Rahşan resim yapacaktı, ben şiir yazacaktım" diyecekti.         Hürriyet İnternet Haber Merkezi tarafından hazırlanmıştır : http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/

Oktay EKŞİ  oeksi@hurriyet. com.tr Cesur bir devlet adamıydı Siyaset dünyamızın bir efsanesi 5 Kasım'ın son dakikalarında bitti... Bülent Ecevit 81 yıllık ömrünün son 49 yılını aktif politika içinde ve ülkesine, ulusuna hizmet yolunda harcadı. Siyasette tertemiz bir isim bıraktı. En umutsuz koşullarda bile doğrultusundan sapmaksızın mücadele etmenin en muhteşem örneklerini ortaya koydu. Ve ulusumuzun yetiştirdiği son devlet adamı olarak sıfatını hak ettikten sonra aramızdan ayrıldı. Bülent Ecevit, bir alçağın 17 Mayıs 2006 tarihinde Danıştay'ın İkinci Dairesini basarak şehit ettiği Yüksek Yargıç Mustafa Yücel Özbilgin'in cenazesinde rahatsızlanmış ve bilinçsiz bir halde Gülhane Askeri Tıp Akademisi hastanesine kaldırılmıştı. Ecevit'i o gün görenler, Yücel Özbilgin'in şahsında Cumhuriyetin temel değerlerini savunan bir kuruma yapılan saldırı nedeniyle çok büyük üzüntü duyduğunu, sağlık durumu elvermediği halde o nedenle cenaze törenine katıldığını ifade etmişlerdi. Olayların bu niteliği, Ecevit'in de hayatını, Cumhuriyetin temel değerleri uğruna riske attığının kanıtını oluşturdu. Aslında Ecevit, inandıkları için her türlü tehlikeyi göze alabildiğini çok defa ortaya koymuş bir siyasetçiydi: Seçim kampanyası için gittiği İzmir'de ona suikast yapmak isteyenler, yakınındaki Mehmet İsvan'ı yaraladılar. İsvan hayatını bu olay yüzünden kaybetti. Başbakan sıfatıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne yaptığı bir gezide bir fanatik Rum'un onu öldürme teşebbüsü, koruma görevlilerinin uyanıklığı sayesinde önlendi. CHP Genel Başkanı iken, 1977 Milletvekili seçimi kampanyasında Başbakan Süleyman Demirel kendisine, "Taksim'de miting yaparken suikaste hedef olacağınızı öğrendik" diye bilgi verdi. Mitingi ertelemesini veya iptal etmesini istedi. Ecevit bunlara hiç aldırış etmeden Taksim meydanına yüzbinleri toplayıp kürsüye çıktı. Kimse de birşey yapamadı. Kıbrıs'a askeri müdahale çok ciddi bir cesaret meselesi iken, bu tarihi kararı alıp uygulayan o idi. Sadece bu noktalarda değil, medeni cesaretin en seçkin örneklerini de özellikle askeri yönetimlere karşı o ortaya koydu. Örneğin 12 Mart 1971 askeri müdahalesi karşısında, böyle bir yönetimle işbirliği yapmayı reddederek CHP Genel Sekreterliğinden istifa etti. Daha önemli bir cesaret örneğini 12 Eylül döneminde gösterdi... Askeri yönetimin aşırı şekilde kısıtlayıcı kurallarına açıkça isyan eden tek siyasetçi, tek aydın o idi. Nitekim sesini duyurmak için Arayış isimli bir dergi çıkardı. Hem bu dergideki yazıları nedeniyle hem de Türkiye'deki durumu saklamayan bir demeci nedeniyle iki kere hapse atıldı. Ama çizgisinden ve davasından zerre kadar sapma göstermedi. Ve... Siyaset yapması yasak olduğu için eşi aracılığıyla, en olumsuz koşullarda kurdurduğu Demokratik Sol Parti'yi, sabırla, çileyle büyüterek 1999-2002 arasında iktidar yaptı. Ecevit sadece sabır ve cesaret adamı değildi. Sayısız meziyetleri nefsinde toplamış bir değer idi. O nedenle Ecevit'i anlatmaya devam edeceğiz. Bugünlük noktayı, tüm ulusumuza başsağlığı dileyerek ve önünde saygıyla eğilerek koyuyoruz.

6 Kasım 2006 http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/

 MUSTAFA BÜLENT ECEVİT

 SİYASETTE BİR ÖMÜR (1954 - 2002)
Meral ASLANKAYA

Ocak 1954: Ulus gazetesinde çalışırken, CHP'nin malvarlığına el konulması ve Ulus gazetesinin kapatılmasına ilişkin hazırlanan kanun teklifine tepki duyarak CHP Çankaya Gençlik Ocağı'na üye oldu.

27 Ekim 1957: CHP Ankara Milletvekili olarak Meclis'e girdi.

12 Ocak 1959: İsmet İnönü'nün listesinden CHP Parti Meclisi'ne seçildi.

18 Ekim 1966: CHP'nin 18. Kurultayı toplandı. Kurultay'ın parlayan yıldızı Ecevit'ti. İnönü, çok genç bulduğu için itiraz ettiği Bülent Ecevit'in genel sekreterliğine onay verdi. Ecevit, artık ikinci adamdı.

21 Mart 1971: 12 Mart muhtırasından sonra, İnönü'nün Erim hükümetine destek kararı vermesi üzerine genel sekreterlikten istifa etti. İstifa, aynı zamanda İnönü-Ecevit çatışmasının da başlangıcı olacaktı.

14 Mayıs 1972: İnönü'nün parti içi mücadeleyi kaybedince genel başkanlıktan istifa etmesi üzerine, Bülent Ecevit CHP genel başkanı seçildi.

4 Kasım 1972: Ecevit, Melen hükümetinden çekilme kararını açıkladı.

5 Kasım 1972: İnönü'nün Ecevit'in kararına tepkisi 49 yıllık partisinden istifa şeklinde oldu.

6 Nisan 1973: CHP, Asker cumhurbaşkanı geleneğini kırmak için cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmama kararı almış, CHP ile ordunun karşı karşıya geldiği bu süreç, Fahri Korutürk'ün Çankaya'ya çıkmasıyla sona erdi.

14 Ekim 1973: CHP, yüzde 33.3'lük oy oranıyla 185 milletvekili çıkardı. CHP, tarihinde ilk kez doğrudan halkın oylarıyla iktidar adayı oldu.

6 Şubat 1974: Ecevit'in başbakanlığındaki CHP-MSP koalisyonu kuruldu.

18 Eylül 1974: Ecevit, hükümetten istifa etti.

28 Haziran 1974: Tüzük kurultayında Ecevit'i genel başkanlığa taşıyan 'demokratik sol' kavramı parti programına alındı.

8 Mart 1976: 1. MC hükümetine karşı silik muhalefet yapmakla ve kendi içine dönük olmakla suçlanan CHP'de parti içi mücadele sonucu, Deniz Baykal ve dört arkadaşı yönetim kurulundan istifa etti.

29 Mayıs 1977: Ecevitler seçim gezisi için bulundukları Çiğli Havaalanında suikasta uğrar. Ecevitler'in zarar görmeden atlattığı suikast girişiminde, CHP İzmir İl Başkanı Mehmet İsvan ağır yaralanır. Suikast CHP'li oldukları idida edilen iki gence yüklenmeye çalışılsa da bunun saçmalığı karşısında gençler salıverilir. Ancak, hemen ardından Ecevit iktidara geldiği halde bu olayın üzerindeki esrar perdesini hiç bir zaman aralayamaz.

2 Haziran 1977: Başbakan Süleyman Demirel, Ecevit'i ertesi günkü mitingde suikasta uğrayacağı konusunda mektupla uyardı.

3 Haziran 1977: Ecevit, suikast uyarısına rağmen mitinge katıldı.

5 Haziran 1977: CHP yüzde 41.4 oy oranıyla seçimlerden birinci parti olarak çıktı.

21 Haziran 1977: Ecevit'in kurduğu azınlık hükümeti Meclis'ten güven oyu alamadı. Ardından hızla 2. MC hükümeti kuruldu.

11 Aralık 1977: Referandum niteliğindeki yerel seçimlerde CHP ezici bir üstünlük sağlayarak 1. parti olarak çıktı.

hükümeti 17 Ocak 1978: Üçüncü Ecevit hükümeti Meclis'ten güven oyu aldı.

24 Mayıs 1979: Ecevit son kez CHP genel başkanlığına seçildi. 12 Eylül darbesiyle kapatılacak olan CHP kurultayı bir daha 12 yıl sonra ancak Ecevit'siz toplanabilecekti.

14 Ekim 1979: İç çatışmalarla boğuşan CHP'nin 18 aylık iktidarından sonra yapılan ara seçimlerde, parti geleneksel oy oranına geriledi.

16 Ekim 1979: Ecevit, hükümetten istifa etti.

12 Eylül 1980: Gece saat 03:00'te evinden alınan Ecevit, Rahşan Ecevit'le birlikte Hamzakoy'a 'TSK'nın misafiri' olarak götürüldü.

25 Eylül 1980: Hamzakoy'da bitmeyecek ve yayımlanmayacak olan 'Demokrasi neden yenik düştü' başlıklı kitabını yazmaya başladı.

11 Ekim 1980: Hamzakoy'daki 'zoraki misafirlikleri' sona erdi.

28 Ekim 1980: MGK Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltık, yabancı gazetecilerle yaptığı toplantıda, siyasilerin zamanı gelince siyaset yapabileceklerine dair mesajlar verdi.

29 Ekim 1980: MGK, yanlış anlamaların önüne geçmek için yayınladığı bildiride "Bay Demirel ve Bay Ecevit bir daha partilerinin başına geçemeyecektir" denilerek Ecevit, Demirel, Erbakan ve Türkeş'e siyasi yasak konulduğu resmen açıklandı.

30 Ekim 1980: CHP genel başkanlığından istifa etti.

15 Eylül 1981: Siyasi partiler kapatıldı.

21 şubat 1981: Sade vatandaş olarak, kamuoyunun karşısına bu kez, 'Arayış' isimli derginin yayın danışmanı olarak çıktı.

3 Aralık 1981: Ecevit'e konuşma ve yazı yasağı getiren MGK'nın 52. numaralı bildirisine muhalefetten cezaevine girdi.

2 Şubat 1982: Cezaevinden çıktı. "Cezaevindeki yalnızlığa içerlemedim de, mahkemelerdeki tenhalık üzücüydü" dedi.

10 Nisan 1982: Danimarkalı gazeteci Jan Stage'nin Ecevit'le görüşmesinedn sonra Politiken gazetesine yazdığı makaleden ötürü Ankara'da Askeri Dil Okulu'nda gözaltına alındı.

12 Nisan 1982: Ankara 2 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi, Ecevit'i serbest bıraktı. Ancak, Danimarka televizyonuna bir başka demeci nedeniyle yeniden gözaltına alınarak tutuklandı.

3 Haziran 1982: İlk duruşmada beraat etti ve tahliye oldu.

15 Ekim 1982: Hollanda televizyonuna ve Der Spiegel dergisine verdiği demeçlerden ötürü aldığı 3 ay 27 günlük cezasını tamamlayarak cezaevinden çıktı.

27 Ekim 1983: Türk-İş'in eski genel başkanlarından Halil Tunç, Dr. Sedat Akman ve işadamı Murteza Çelikel, kamuoyuna DSP'nin kurulacağını açıkladı.

18 Nisan 1984: Siyasi yasağı süren Ecevit, gariresmi il temsilcileri toplantısında, "Köşeme çekilmeyeceğim, yasaklı olduğum için partinin genel başkanı olamasam da hareketin ve partinin liderliğini üstleniyorum" dedi.

14 Kasım 1985: DSP'nin kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığı'na verildi.

23 Kasım 1985: 1. Kurucular Kurulu'nda, Rahşan Ecevit genel başkan seçildi.

18 Mayıs 1986: DSP'nin ikinci kurucular kurulu toplantısında 'doğal genel başkanımız' davetiyle ilk kez kürsüden konuştu.

28 Eylül 1986: Milletvekili ara seçimlerinde DSP, seçim sandığındaki ilk sınavında Meclis dışı kaldı.

29 Aralık 1986: SODEP-Halkçı Parti birleşmesinden sonra partiden kopan milletvekillerinin kurduğu 'hülle partisi' HP kendini feshederek DSP'ye katıldı. Böylece DSP, 25 milletvekiliyle Meclis'e girmiş oldu.

6 Eylül 1987: Anayasa'nın geçici 4. maddesi referanduma götürüldü, yüzde 49.74 'evet' oyuyla siyasi yasaklar kaldırıldı.

13 Eylül 1987: 6. DSP Kurucular Kurulu'nda genel başkan seçildi.

29 Kasım 1987: Yasakların hemen ardından yapılan baskın seçimde, DSP Meclis dışı kaldı.

30 Kasım 1987: Siyasetten çekilme kararını açıkladı.

2 Aralık 1987: İstifalarını genel merkeze verdi. Ancak baskılar üzerine kongreye kadar kararını askıya aldı.

7 Mart 1988: 1. Olağan Büyük Kurultay'da genel başkanlıktan ayrıldı. Yerine Necdet Karababa seçildi.

5 Ocak 1989: Bir yıl sonra yeniden DSP'nin başına geçti.

11 Kasım 1989: Erdal İnönü'nün birleşme çağrılarına Ecevit, "Özal'a Çankaya'ya kadar taşıyan SHP'yi ben bile kurtaramam" diye yanıt verdi.

3 Haziran 1990: DSP, yerel ara seçimlerinde yüzde 5 oy aldı.

19 Ağustos 1990: 13 beldede yapılan yere ara seçimin mutlak galibi DSP, yüzde 32.7'lik oranla en yakın rakibinden iki kat fazla oy aldı.

20 Ekim 1991: 12 Eylül'den sonra ilk kez Zonguldak Milletvekili olarak Meclis'e girdi.

9 Eylül 1992: CHP'nin açılış kurultayı yapıldı, Ecevit yoktu...

27 Mart 1994: Seçimlerde Refah Partisi'nin oy patlaması yapması üzerine "Laik cumhuriyet içimize salınan Truva atlarının tehdidi altındadır" diyerek yeni mücadelesinin de hedefini gösterdi.

21 Kasım 1996: Ani bir kararla Danimarka'ya gitti. 'Gecikmiş balayı'ndayız açıklamasına karşın Ecevit'in sağlık sorunları nedeniyle yurt dışına gittiğine inanıldı.

9 Şubat 1997: 4 Şubat'ta Sincan'da tankların yaptığı geçit resminden sonra, RP dışındaki tüm partilere 'güç birliği' çağrısında bulunarak, bir teknokrat hükümeti kurulmasını önerdi.

30 Haziran 1997: CHP'nin dışarıdan desteğiyle ANAP-DSP ve DTP hükümeti kuruldu.

7 Aralık 1997: Ecevit siyasetteki 40. yılını kutladı.

25 Kasım 1998: Mesut Yılmaz'ın Başkanlığındaki ANAP-DSP-DTP hükümeti Çakıcı ve Türkbank kasetleri nedeniyle gensoruyla düşürüldü.

11 Ocak 1999: Ecevit, 56. DSP azınlık hükümetini kurdu.

18 Nisan 1999: DSP, seçimlerden 21.71 oy oranıyla birinci parti olarak çıktı.

2 Mayıs 1999: Milletvekili yemin törenine türbanıyla gelen Refah Partili Merve Kavakçı'nın Meclis'ten atılmasını isteyen Ecevit, kürsüden "Bu hanıma haddini bildirin" çağrısı yaptı.

7 Mayıs 1999: Ecevit, 57. hükümeti kurmakla görevlendirildi.

8 Mayıs 1999: Koalisyon arayışları çerçevesinde MHP lideri olmak üzere tüm liderlerle görüştü.

15 Mayıs 1999: Rahşan Ecevit, koalisyonun en güçlü adayı MHP'ye yönelik sert açıklamalarda bulundu.

17 Mayıs 1999: Bahçeli, Rahşan Ecevit'in açıklamaları için istediği özür gelmeyince ikinci tur görüşmeler için verdiği randevuyu iptal etti.

22 Mayıs 1999:Devreye giren Demirel ve Yılmaz'ın çabalarıyla Bahçeli, koalisyon ortağı olmayı kabul etti.

28 Mayıs 1999: 57. DSP-MHP-ANAP hükümeti kuruldu.

29 Eylül 1999: ABD gezisine çıkmadan önce Esenboğa havaalanıda basın açıklaması yapan Ecevit'in "30 Ağustos Zafer Bayramı'nda yurtdışında olacağım" sözleri şok yarattı.

Nisan 2000: Hindistan gezisi dönüşünde resmi açıklamalara göre ağır gribal bir enfeksiyon nedeniyle beş gün evinden çıkmadı.

2 Temmuz 2001: Başkent Üniversitesi Hastanesi'nde uzun süren bir kontrolden geçti. Kulaklarında bir sorun olduğu ve kulaklığının yenilendiği açıklandı.

5 Temmuz 2001: Öldüğü haberleri kulaktan kulağa yayılınca Ecevit bir TV kanalında canlı yayına katılıp, ekonomiyle ilgili bilgi verdi.

28 Şubat 2002: Ecevit, sağlığıyla ilgili spekülasyonlara, partisinin grup toplantısında yanıt verdi. "Bazı çevreler sağlığımla ilgili spekülasyon yapmaktan özel zevk alıyor" dedi.

4 Mayıs 2002: Partisinin grup toplantısına katılan Ecevit, aniden rahatsızlanarak Başkent Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırıldı.

5 Mayıs 2002: 26 saat süren gözetimin ardından hastaneden taburcu edildi ve birkaç gün istirahat edeceği açıklandı.

7 Mayıs 2002: Bahçeli ve Yılmaz, hükümet senaryolarına karşı yaptıkları açıklamalarda 'protokole sadığız' dediler.

8 Mayıs 2002: Sezer'le haftalık olağan görüşmesi bu kez Ecevit'in evinde yapıldı. Sezer, 33 dakika süren ziyaretinin ardından Ecevit'in çok iyi olduğunu açıkladı.

22 Mayıs 2004: Halefini ilan etti ve görevi Genel Başkan Yardımcısı Zeki Sezer'e devretti. Karaoğlan Aktif siyaseti bıraktı.

18 Mayıs 2006: Beyin kanaması geçiren Ecevit, GATA'da tedavi altına alındı.

5 Kasım 2006: Yaklaşık 6 aydır tedavi gören ve yoğun bakım altında tutulan Ecevit, solunum yetersizliğine bağlı olarak hayatını kaybetti.

http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/ siyasette. asp 

Karaoğlan Efsanesi
Hazırlayan: Sevgi ÖZÇELİK

"Ecevit" denilince aklınıza ilk gelen kelimeyi sorsak, ama hiç düşünmeyecek ve hemen, o anda zihninizde beliriveren ilk şeyi söyleyeceksiniz desek, nasıl cevaplar alırdık? Bu, cevabı hem kolay hem de zor, çetrefil bir soru... Bir kere, bu soruyu sorduğunuz zaman dilimi ve kime sorduğunuz önemli... Soruyu 1940'larda Robert Kolej'de okuyan bir öğrenciye sorduğunuzda cevabı "Bizim Eco" olacaktır. Çünkü kolej yıllarında Ecevit okulun ilk zamanlarındaki çekingenliğinden bir parça sıyrılmış, yakın arkadaşları tarafından "Eco" diye çağrılmaya başlamıştır. Peki ya zamanda bir sıçrama yaparak 1940'lardan 2002'ye gelsek, soru yine Ecevit olsa ve bunu bir gazeteciye sorsak? Hiç şüphe yok ki, muhtemel cevaplardan biri "hasta" olacaktır... Ecevit'in zamandaki bu iki nokta arasında yürüdüğü yol boyunca yaşadığı değişimler, zihnimizde yol açtığı çağrışımları da değiştirmiş, çeşitlendirmiştir.

Klasik -belki de klişe- tabirle Türkiye'nin siyasi hayatına damgasını vuran Ecevit, ülkenin kaderinde rol oynayacak aktörlerden biri olarak sahneye çıktığı 1957'den beri toplumun farklı kesimleri tarafından çok çeşitli ifadelerle tanımlandı: "Halkçı Ecevit", "Karaoğlan", "Bir Bölen", "Kıbrıs Fatihi", "Romantik", "Mütevazi"... Bu liste uzayıp gidebilir ancak bu yazının sınırlarını onun "sosyolojik" olarak algılanışı belirlemektedir. Toplum için ne ifade ettiğine bakarken de amacımız siyasi kimliğini değil, kişi olarak ve temsil ettiği değerler bakımından nasıl algılandığını yansıtmak olacaktır.

NEDEN KARAOĞLAN?

Ecevit için kullanılan ve belki de en akılda kalan tanımlamalardan biridir Karaoğlan... 1973 seçimlerinde CHP'nin seçim kampanyası sırasında ortaya çıkan Karaoğlan'ın hikayesi "Ecevit Olayı" kitabında ( yazarı Kayhan Sağlamer) şöyle anlatılır: Sivas'ın Yıldızeli ilçesinde elinde bastonu iki büklüm bir nine CHP'nin seçim otobüsüne yanaşır. Başında beyaz örtüsü, ayağında lastik pabuçları olan yaşlı kadın "Karaoğlan nirede ha evlatlar, Karaoğlan'ı görmek istiyom" diye sorar ama gazeteciler pek yüz vermez, "İşte orada" diye CHP ilçe merkezini gösterirler. Nine, sessiz ve buruk bir şekilde uzaklaşır. Karaoğlan lakabını önce öenmsemeyen gazeteciler sonra kadının Ecevit'i kastettiğini anlar, birbirlerine anlatırlar. CHP'liler de bu lakabı benimser, seçim kampanyalarını n bir parçası olarak kullanmaya başlar. Artık Bülent Ecevit tüm Türkiye'de Karaoğlan olarak anılmaya başlamıştır. Ecevit de kaynağı halk olan bu lakabını çok sever, benimser...

Türkiye'de 1970'lerde siyasette bugünkünden farklı olarak kesin sınırlar vardır. İnsanlar politik görüşlerini tıpkı futbol takımı tutar gibi yansıtır, destekledikleri politikacıları n posterlerini evlerinin, dükkanlarının duvarlarına asarak "sağcı mı solcu mu" olduklarını gösterir. Ecevit'in Karaoğlan posterleri de o dönemde CHP taraftarlarını n duvarlarını süsler. Halk türkülerinde hikayeleri anlatılan kahramanların isimleri andıran "Karaoğlan" lakabıyla Ecevit, halka onlara yakın olduğunu hatta onlardan biri olduğunu bir çırpıda anlatmanın kolay yolunu bulmuş gibidir. Nitekim halk Karaoğlan'ı tuttuğunu sandıkta gösterir ve CHP seçimlerden yüzde 33.3 oy oranıyla birinci parti olarak çıkar. Aslında Ecevit'in halkçı kimliği 1963'te Çalışma Bakanı olarak görev aldığı sıralarda şekillenmeye başlar. Halkın önemli bir bölümünü oluşturan işçilere, özgür sendika hakkı, grevli, toplu sözleşmeli sendikacılık yapma hakkını veren yasalara imza atan Ecevit, halktan yana olduğu mesajını ilk olarak bu icraatlarıyla verir.

KIBRIS FATİHİ

Ecevit'in yaşlı bir kadından aldığı Karaoğlan ismi, bir yıl sonra başbakanlığı döneminde yaşanan Kıbrıs olayıyla pekişir, Karaoğlan'a bir de Kıbrıs Fatihi eklenir. CHP tek başına iktidar olamadığı için Erbakan'lı MSP'yle koalisyon hükümeti kurar ve Karaoğlan başbakan olur. 1974 yılının Temmuz'unda Kıbrıs'ta Enosis idealinin temsilcisi Sampson'un yönetime gelmesi üzerine Ecevit, Türkiye'nin Kıbrıs'taki çıkarlarını korumak için harekete geçeceğini açıklar. Başbakan, ülkenin bu konudaki tutumunu anlatmak için İngiltere'ye gider ancak İngilizler Türkiye'nin ortak müdahale teklifini reddeder.

ABD gelişmeler üzerine devreye girer ve dışişleri bakanlığı temsilcisini Ankara'ya gönderir. Görüşmelerde Türkiye müdahale kararında ısrarlı olduğunu vurgular. Ve sonunda 20 Temmuz 1974'te tarihi Kıbrıs Çıkarması yapılır. Halkın büyük desteğiyle gerçekleşen harekatla ilgili olarak radyoda konuşan Ecevit, amaçlarının savaş değil barış olduğunu söyler ve yalnız Türklere değil Rumlara da barış getirmek üzere Ada'ya gittiklerini belirtir. Harekat sırasında Rumlar Ecevit'i "Sessiz Kurt" olarak tanımlayarak sakin ve barışcıl görünen Ecevit'in kararlılığına adeta övgüyle karışık bir gönderme yaparlar.

İngiltere ve ABD'nin harekat yapmama konusunda ikna edemediği Ecevit, tarihi bir karara imza atarak, artık Karaoğlan'ın yanısıra Kıbrıs Fatihi, Mücahit Ecevit olarak da anılmaya başlar. Bu kez "Ecevitçi" evlerin başköşesinde Türk bayraklı Karaoğlan posterleri vardır. MSP ile anlaşmazlıklar yaşayan Ecevit, Kıbrıs zaferiyle esmeye başlayan olumlu rüzgarı kullanmak için erken seçime gitmek ister ve rakipleri tarafından "Kıbrıs'ı sandığa taşımak"la suçlanır.

KUYRUKLAR VE ECEVİT

"Umudumuz Karaoğlan" sloganlarıyla hükümeti kuran Ecevit, 1974'ün sonbaharında istifa eder. İstifa sonrasında pek çok siyasi gelişme yaşanır ve partiler bir türlü istikrarlı bir hükümet kurmayı beceremez. Artık muhalafette olan Ecevit'in arkasına aldığı Kıbrıs rüzgarı pek de uzun soluklu olmaz. Ecevit muhalefetteyken Demirel'in liderliğinde kurulan 1. Milliyetçi Cephe (MC) hükümetine ağır eleştiriler yöneltir. Demirel'in ve hükümetinin "cephe" ismini seçerek kavgadan yola çıktığını söyler. 1977 seçimlerinde CHP birinci parti olur ama yine hükümeti kuracak sayıya ulaşamaz.

Ecevit sonunda bir azınlık hükümeti kurmayı başarır ama halk huzursuz ve tedirgindir. Ecevit'in ikinci kez başbakan olduğu dönemde sağ-sol gruplar arasında yaşanan çatışmaların artmasının yanısıra ülkede ekonomik sıkıntılar iyiden iyiye kendini göstermeye başlar. Benzin sıkıntısı, bakkalların önünde uzayıp giden yağ, şeker kuyrukları Karaoğlan umudunu boşa çıkarmış gibidir. Halk arasında bugün de zaman zaman dile getirilen "Ecevit ne zaman başa geçse ülke kötüye gidiyor" söylentisi yayılmaya başlar. Şüphesiz o günün kötü koşullarından tek başına Ecevit sorumlu değildir ama bu, vatandaşın Ecevit ile kuyruklar arasında bu türden bir ilişki kurmasına engel olmaz. "Halkçı Ecevit" halkın şikayet ettiği isimlerin başında gelir. Bugün 80 sonrasında doğan kuşaklara masal gibi gelen kuyruklar dönemi Ecevit'le (aslında biraz Demirel'le de...) özdeşleşir.

TEK ADAM

Sonunda 12 Eylül olur. Burada uzun uzun anlatmaya gerek olmayan gelişmelerden sonra Ecevit artık yasaklı bir siyasi figür olarak DSP'nin temellerini atmaya başlar. Tabii eşi Rahşan'la birlikte... Darbe sonrası "misafir edildikleri" Hamzakoy'da Ecevit'ler herşeye sıfırdan başlamaya karar verirler. Ve bugün bile Ecevit'ten sonra neler olacağına dair net bir senaryonun ortaya konamadığı Demokratik Sol Parti'yi kurmak için tek başlarına yola koyulurlar. DSP'nin kuruluş dilekçesi Rahşan Ecevit tarafından 14 Kasım 1985'te verilir. Siyasi yasaklar kalkıp Bülen Ecevit genel başkan olduğunda Rahşan baştan beri yürüttüğü parti işlerine devam eder. Kendi aralarında "hükümet işleri Bülent'in, parti Rahşan'ın" şeklinde yaptıkları işbölümü değişmeden sürüp gider.

Ecevit'ler partinin amblemi olarak gök mavisi zemin üzerinde beyaz güvercini seçerler. Barışın simgesi olan beyaz güvercin, Ecevit'in en başından beri taşıdığı insancıl, barışcıl kişilik özelliklerinin de simgesi olur. 1970'li yıllarda giydiği uçuk mavi gömleğiyle meydanlarda kendisini umut olarak gören halka seslenen Ecevit'in yeni partisinin rengi o günlere özlemin bir ifadesidir sanki... O dönemde halk arasında "Ecevit mavisi" olarak anılan gök mavi, 1980'lerin ortasında Türk siyasetinin yeni renkleri arasına girer.

Ecevit'ler, kuruluşundan bugüne DSP'nin yönetiminde tek söz sahibidir. Ecevit CHP tecrübesinden sonra partideki hakimiyetin eşi ve kendisinde olduğunun altını çizmek için parti kuruluşunda CHP'deki isimlerden uzak durmaya çalışır, yeni isimlerle yola çıkar.

ROMANTİK ŞÖVALYE

DSP Eylül 1986'daki ara seçimlerde ilk sınavını verir. Ecevit o dönemde yaptığı bir konuşmada "Beni tek başına romantik şövalye gibi görenler, gelip de şu meydanda görsünler" diyerek, kendisini solu bölmekle ve hayaller peşinde koşmakla suçlayan çevrelere cevap verir. Ecevit bir yandan da artık eski arkadaşlarıyla yollarını ayırdığının altını çizer.

Ecevit'in o zaman seçtiği yalnızlık onun kişiliğinin de en önemli özelliklerinden biri olur. Etrafında gerçekten yakın kimsenin olmayışı bir yönüyle eleştirilir belki ama ailesine, yakınlarına çıkar sağlayan politikacılardan yakınan halk, "Ecevit yemez, kimseye de yedirmez" diye formüle ettiği dürüstlüğünü hep takdir eder.

BİR BÖLEN ECEVİT

Ecevit 1986'daki ara seçimlerden beklediği sonucu alamaz. Seçim sonrası solu bölmekle suçlanan DSP'nin genel başkanı Rahşan Ecevit, diğer sol partilerle birleşmeyi reddeder. Kamuoyunda aile partisi görüntüsü giderek yerleşen DSP'de bazı muhalif sesler parti içinde demokrasi olmadığından yakınmaya başlar. Muhaliflerden Celal Kürkoğlu "Ecevit tanrı değildir. Tanrısal yetkileri de yoktur. Yaptıkları hatadır, hesabını halkımıza ve yargı organlarına verecektir" diyerek Ecevit'in mutlak hakimiyet surlarında gedikler açmaya çalışır.
Kamuoyunda ses getiren bu çaba Ecevit'leri pek fazla etkilemez. 1987'deki referandumla siyasi yasağı kalkan Ecevit DSP'nin genel başkanı olur.

MÜTEVAZİLİK VE SADELİĞİN SEMBOLÜ

Belki de bu noktada artık Ecevit'in genel başkanlığı döneminde Türkiye'de yaşanan siyasi gelişmeleri, seçimleri, solda birlik tarışmalarını, kurduğu koalisyon hükümetlerini, başbakanlığını bir kenara bırakarak onun bir insan olarak ve temsil ettiği değerler açısından nasıl göründüğüne değinmek yerinde olur.

Ecevit'in eşiyle birlikte sürdürdüğü günlük hayat tek kelimeyle "sade"dir. 1970'li yıllarda seçim kampanyaları için Anadolu'yu gezen Bülent Ecevit'in yanında parti işlerine koşturan sade giyimli, makyajsız kadını görenler, onun bir parti liderinin eşi olduğuna inanmakta güçlük çeker. Başlangıçta şaşırılan hatta yadırganan bu sadelik zamanla onları en sert şekilde eleştirenlerin bile takdir ettiği olumlu bir özellik olarak algılanır. Siyasetçi-yolsuzluk ilişkisine sıkça rastlanan ülkemizde bir parti lideri ve eşinin siyasi yaşama nasıl başladılarsa öyle sürdürmeyi başarmaları sık sık dile getirilen bir farklılık olarak göze çarpar.

Ecevit'in sadeliği giyim tarzında da kendini gösterir. Kışın hiç vazgeçmediği kasketi, tıpkı gök mavisi gömleği gibi Ecevit'in alamet-i farikalarından biri olur. Ecevit kasketi, gençliğini 70'lerde yaşamış kuşağın bir bölümünün gardırobunda yerini alır. Ecevit'in adını verdiği
bir başka şey de bıyık şeklidir. 70'li yıllardan beri değişmeyen "Ecevit bıyığı" stili o dönemde yine pek çok genç tarafından taklit edilir.

Tatillerini Ankara'da geçiren, başbakanlığı sırasında yerli makam arabasına binmekte ısrar eden (bu yüzden de bazen eleştirilen), yazılarını daktilosunda yazmaktan vazgeçmeyen ve bilgisayarla hiç tanışmayan, kendisini en sert şekilde eleştirenlere bile nezaket kuralları dışına çıkmadan yanıt veren biridir Ecevit'tir.. .

Siyasetçiye çoğu zaman yüklenen "baba" imajı Ecevit için geçerli değildir. Bunun çocuk sahibi olmayışıyla da pek ilgisi yoktur, nitekim Demirel de çocuksuz bir liderdir ama yoktur ama "baba" denilince akla ilk onun adı gelir. Ecevit ise daha farklı bir yerde durur vatandaşın gözünde, en çok bağlanıldığı dönem olan 70'lerde aileden biri değil de Karaoğlan kimliğiyle ve bir tür "kahraman" olarak karşımıza çıkar. Tekrar umut olmaya çalıştığı 1980'lerde, 90'larda ise kahramanlıktan uzaktır artık ama aileden biri olmaya da yakın değildir. Hem zaten onun bir ailesi vardır : Rahşan.

Eşi Rahşan, Ecevit'in hayatındaki en önemli isimdir. Uzun bir yolu birlikte yürüyen ikili, her zaman birbirlerini tamamlayan, uyumlu bir çift olarak görünür. Parti ve ev işlerini kimseye bırakmayan Rahşan Hanım'ın Ecevit'in üzerinde çok büyük etkisi olduğu aşikardır hatta bu etki zaman zaman aslında her konuda son kararı Rahşan Hanım'ın verdiği izlenimini bile yaratır. Kendilerini ülkelerine adadıklarını her fırsatta dile getiren çiftin birbirlerine de özel bir düşkünlükleri vardır. Ecevit hapse girdiği yıllarda, umutsuzluğa kapılan Rahşan Hanım'ı mektup ve şiirleriyle cesaretlendirir. Rahşan Hanım da özellikle son bir iki yıldır artan Ecevit'in sağlık durumuyla ilgili eleştirileri göğüsler, "ona çok iyi baktığını" söyler.

HASTA ECEVİT

Ecevit'in siyasi hayatı, son dönemde giderek artan sağlık problemleri nedeniyle tartışılır hale gelir ve "artık çekilmeli" diyen sesler çoğalır. "Ülkenin içinde bulunduğu koşullar gereği çekilemem" diyen Ecevit aslında geçmişte siyaset dışı hayata duyduğu özlemi dile getiren ilginç bir şiire imzasını atmıştır. 1964 tarihli eşi Rahşan'a yazdığı "Yapamadığımız" adlı şiirde, "evrenin derdini kapını dışında bırakmanın, Rahşan Hanım yün örerken karşısında polisiye roman okumanın" özlemini anlatır. O dönemdeki dileği "vaktinde ve rahat uyuyabilmektir" ancak geçen yıllar Ecevit'e bu özlemi unutturmuş, yoğun siyaset gündemi de rahat uykulara pek izin vermemiştir.

*Yararlanılan Kaynak :
Bir Karaoğlan Hikayesi: Bülent Ecevit - Süleyman Kurt (Birey Yayıncılık) 2002

http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/ karaoglan. asp 

___________ _______

ŞİİR TUTKUSU

Nazan MENGÜ

Ecevit'i büyüleyen heykel   Romanyalı sanatçı Constantin Brancusi'nin Ecevit'i büyülüyen Boşluktaki Kuş adlı heykeli. Ecevit, Brancusi'yi " Doğanın özüne varmış bir sanatçı "olarak nitelendiriyordu.

"Siyasette güçlü olabilmek, kişiliğini yitirmemek, yengiyle başı dönmeyecek, yenilgiyle de yıkılmayacak kadar az bağımlı olunmalıdır siyasete" diyen Bülent Ecevit, sadece bir siyaset adamı değildi. Yüzlerce şiire imza atmış bir şair. Eliot, Tagore ve Ezra Pound'un eserlerini dilimize kazandıran bir çevirmen. Mozart'tan, klasik Türk müziğine, notaların büyülü dünyasında gezinmekten keyif alıyordu. Bir tabloyu ya da bir yontuyu saatler boyu heyecan duyarak izliyordu. Bütün bu iktidar mücadelelerinin yanı sıra onu yakından tanıyanların deyimiyle "ressam annesi Nazlı Hanım'ın zarif, ince ruhlu oğlu o".




Bu bölüm, Faruk Bildirici'nin "Kuzum Bülent, Ecevit'e Aileden Mektuplar" adlı kitabı, Doğan Hızlan'ın 15 Şubat 1998 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde yayınlanan "Rahşan çiçek suluyor ben şiir yazıyorum" başlıklı söyleşisi ve Hürriyet arşivinin yanı sıra internet ortamındaki Bülent Ecevit ile ilgili kaynaklardan derlenmiştir.

 

http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/ sair.asp

 

BAŞBAKANDAN ŞAİR OLMAZ

"Bir bardak çay, bir yaprak kağıt, bir kurşun kalem ve şiir kitabı... İşte Bülent'in en sadık arkadaşları... " Robert Kolej'den sınıf arkadaşı Dimitri Andriadis, öğrenci Bülent Ecevit'i işte bu cümlelerle anlatıyor.

Spor ya da matematikle arası pek iyi olmayan bu edebiyat tutkunu, sakin ve zarif genç, belki de siyasete girmemiş olsaydı, ülkenin önde gelen şair ve çevirmenlerinden biri olarak anımsanacaktı. Ama dedesi ve babasının da etkisiyle siyasete yöneldiği hatırlanınca; ister istemez arkadaşı Can Yücel'in o sözünü sakınmayan üslubuyla yaptığı eleştiri geliyor akla: "Başbakandan şair olmaz/ İyi şair başbakan olmaz..."

Genç Ecevit'in, sadece edebiyata değil sanatın diğer dallarına olan tutkusunun kaynağı, Sanayi-i Nefise Mektebi mezunu olan (bugünkü Güzel Sanatlar Fakültesi) annesi ressam Nazlı Ecevit. Tıpkı annesi gibi çocukluğundan beri resim yapan ve şiir yazan Ecevit, eşi Rahşan Hanım'ı da Robert Kolej'de bir resim yarışması sırasında tanır zaten.

Her ne kadar yaşamını siyaset üzerine kursa da sanat tutkusundan asla vazgeçmez. Evlendikten sonra Rahşan Hanım'la birlikte İngiltere'ye giden Bülent Ecevit, Londra Üniversitesi' ne kaydını yaptırır, aynı zamanda Basın Ataşeliği'nde de çalışmaya başlar.
Bu arada da çift, 80 sterlinlik maaşlarının büyük bölümünü müze, galeri, tiyatro, sinema ve kitabevlerine yatırınca ekonomik güçlüklerle karşılaşır.

İLKOKUL'DA ATATÜRK İÇİN ŞİİR YAZDI

Beşiktaş Valideçeşme'deki Pembe Köşk'te 28 Mayıs 1925 günü, ressam Nazlı Ecevit ile Adli Tıp Doktoru Fahri Ecevit'in tek çocuğu olarak doğar Bülent Ecevit.

Küçük Bülent henüz 1 yaşındayken de aile Ankara'ya yerleşir. Baba Ecevit, Ankara Hukuk Fakültesi'nde Adli Tıp Profesörü olur, aynı zamanda Jandarma Meslek Mektebi ile Polis Enstitüsü'nde derslere de girmeye başlar. Politikayla yakından ilgilenen Fahri Ecevit, CHP'ye de üye olur.

Ailenin İstanbul'dan Ankara'ya taşınmasından sonra yıllar geçer. Nazlı ve Fahri Ecevit'in tek çocuğu Bülent, ilkokul çağına gelmiştir. 1931 yılında, Ankara Mimar Sinan İlkokulu'na başlar.

İşte Bülent Ecevit'in edebiyata özellikle de şiire olan ilgisi daha bu yıllarda ortaya çıkar. İlk şiirini henüz ilkokula başladığı yıl yazar Ecevit.

"Atatürk" adını verdiği bu şiiri okul müsamerelerinde, anma törenlerinde okur. Kendi deyimiyle "şiirden sonra aldığı alkışlar çok hoşuna gider" küçük Bülent'in.

En az şiir kadar sevdiği başka bir şey daha vardır Bülent Ecevit'in: Adapazarı'nda Alay Komutanı olan dedesi Albay Mehmet Emin Bey'in yanına gidip ata binmek.

Bülent Ecevit, 1936 yılında ilkokuldan mezun olur. Ailesi onun daha iyi bir okulda öğrenim görmesini ister, ancak mali güçleri Ankara Erkek Lisesi'nin orta bölümüne kaydettirmeye yetecektir o anda.

Genç Bülent, bu okula bir yıl devam eder. Ardından ailesinin ekonomik durumunda bir rahatlama olunca, daha iyi bir eğitim alması için İstanbul'a gönderilir. Robert Kolej'e kaydını yaptırır genç Bülent. İngilizcesi yeterli düzeyde olduğu için iki yıl olan hazırlık sınıfını bir yılda geçer.

BİR BARDAK DEMLİ, ŞEKERSİZ ÇAY

Bu arada ailesinin, doğal olarak da ülkenin ekonomik gerçekleriyle bir kez daha yüzleşir genç Bülent. Yatılı okumak çok pahalıdır. Bu yüzden Madam Lusi'nin evine pansiyoner olarak yerleşir. Kaldığı bu rutubetli küçücük oda için 50 lira kira öder genç Bülent. Daha sonra da edebiyat hocası Feridun Nigar'ın Rumelihisarı sırtlarındaki Boğaz manzaralı üç katlı ahşap yalısına yerleşir, üstelik de 25 lira kirayla.

Bülent Ecevit'in, demli şekersiz çay içme alışkanlığı, mumum titrek ışığında şiirler yazdığı bu yıllara dayanır. Şeker sevmediğinden değil, İkinci Dünya Savaşı'nın zor koşullarında karneyle bile şeker bulmak zor olduğundan bunu tercih eder Ecevit.

Çevresinde, "zarif bir genç" olarak tanınan Bülent Ecevit, bir yandan edebiyat ve resimle uğraşırken bir yandan da okuluna devam eder. Dersleri aksatmaz. Ama öyle dikkati çekecek bir başarısı da yoktur. Öğretmenlerinin deyimiyle "ne iyi, ne kötü bir öğrencidir." Sürekli okur. Edebiyat her zamanki gibi en büyük tutkusudur. Tercüme de ikincisi. Ama, diğer notları, özellikle de matematik ve fizik, pek iyi değildir genç Bülent'in.

Okul yaşamı boyunca tam bir "sanatçı" gibidir Bülent Ecevit. Herhangi biriyle, değil yumruk yumruğa kavga etmek, yüksek sesle tartıştığı bile seyrek görülür.

Çok sinirlendiği zaman sağ gözü iradesi dışında hızla açılıp kapanır. İleriki yıllarda siyaset alanında zorluklarla karşılaşıldığı zaman da görüleceği gibi.

O yıllarda, sigara içmeyen, kızlı erkekli partilerden uzak duran, şiir ve tercümelerle renklendirdiği dünyasında yaşayan bir gençtir Bülent.

Esmerliği nedeniyle önce 'Hacı' sonra da 'Eco' diye çağrılan genç Bülent, 1941 yılında henüz lise öğrencisiyken Tagore'un "Gitanjali" adlı şiirini çevirir. Bu çeviri, Ahmet Sait Basımevi tarafından yayınlanır.

Bundan iki yıl sonra, 1943'te Atatürk büstünün açılışında Mustafa Kemal için yazdığı şiiri okur genç Bülent. Aynı yıl Tagore'un "Avare Kuşları"nı da dilimize çevirir.

Bülent Ecevit edebiyat dünyasına "Hep bu Topraklar" adlı dergideki şiirleriyle girer. Tagore'un yanısıra T.S. Elliot'dan da çeviriler yapar.

Ecevit'in edebiyat tutkusu onu Robert Koleji'nin edebiyat dergisi "İzlerimiz"in baş yazarlığına kadar getirir.

MAVİ İLE BAŞLAYAN AŞK

Bu arada Bülent Ecevit'in babası Fahri Ecevit, CHP'nin milletvekili adayı olarak Kastamonu'dan genel seçimlere girer ve kazanır. Artık milletvekili oğludur genç Bülent.


İşin aslı babasıyla arası çok da iyi değildir Bülent'in. Sürekli içmesine, küfürlü konuşmasına kızar. Hırslı ve tuttuğunu koparmaya alışkın babasının değil, sakin ve dingin sanatçı annesinin oğludur o.

"İzlerimiz" dergisinde başyazarlık yaptığı 1943- 44 yılları genç Bülent'in hayatında bir dönüm noktası olur. Derginin düzenlediği resim yarışmasında Rahşan Aral ile tanışır. Genç Rahşan, Bülent Ecevit'in annesi Nazlı Hanım'ın Ankara Kız Lisesi'nden de öğrencisidir.

Rahşan Aral, derginin düzenlediği yarışmada, "Cebeci" adlı resmiyle birinci seçilir. Bülent'in en sevdiği renk mavidir. Genç Rahşan da birincilik ödülü kazanan resminde maviyi ağırlıklı olarak kullanmıştır. Sözün kısası genç Rahşan, ilk olarak "mavi" renk ile dikkatini çeker Ecevit'in.

"Mavi" renk tutkunu iki genç, Rahşan ve Bülent, Robert Koleji'nin kız bölümü ile ortak olarak sahneye konulacak olan "Doktor Faust" adlı eserin provalarında karşılaşırlar.

Bülent, Rahşan'ı ilk kez yakın arkadaşı Altemur Kılıç'ın yanında görmüştür. Çok heyecanlanır. Altemur'a onunla tanışmak istediğini söyler. Okul arkadaşlarıyla birlikte gittikleri piknikte birbirlerine aşık olduklarını anlarlar.

Genç Rahşan Aral'ın babası Namık Zeki Aral, Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde hocadır, aynı zamanda "Ulus", "Yeni Ulus" ve "Halkçı" gazetelerinin de yazarlarından.

1944 yılında Rahşan ile Bülent liseden mezun olup, Ankara'ya ailelerinin yanına dönerler.
Bülent Ecevit babasının isteği üzerine Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kayıt yaptırır. Ama sadece üç ay okur burada. Daha sonra Basın-Yayın Genel Müdürlüğü'nde tercüman olarak çalışmaya başlar. Bu arada Hukuk Fakültesi'ni bırakıp İngiliz Filolojisi'ne kaydını yaptırır.

MAAŞININ ÇOĞUNU MÜZELERE, TİYATROLARA YATIRDI

Basın-Yayın Genel Müdürlüğü'ndeki Nuri Eren, Londra Basın Ataşeliği'ne tayin edilince kendisiyle birlikte gelmesini teklif eder. Bu arada, Rahşan Aral, Amerikan Haberler Merkezi (USİS)'inde çalışmaya başlar.

Rahşan ve Bülent, 1946 yılının 22 Ağustos'unda saat 16:00'ta çocuk Esirgeme Kurumu Salonu'nda yapılan sade nikahla evlenip Londra'ya giderler.

Bülent Ecevit, Londra Üniversitesi' ne kaydını yaptırır. Londra Basın Ataşeliği'nde göreve başlar. İngiltere günleri ekonomik olarak sıkıntılı geçer Ecevit çiftinin.

O dönemde 80 sterlin maaş alan Bülent Ecevit ve eşi Rahşan Hanım, maaşlarının büyük bölümünü sanat etkinliklerini izlemek için harcarlar. Tate ya da National Art Gallery'ye gidip ünlü tabloları saatlerce seyrederler.

Charring Cross Road'daki kitapçıların müdavimi olurlar. O dönem Londra'da sahnelenen hemen hemen bütün oyunları izlerler. Bu sanat aşkı Ecevit çiftinin bütçesini epey sarsar. Bir süre sonra yiyecek almak için para bulmakta bile zorlanmaya başlarlar. İşte bu dönemde yaşanan sıkıntılar Rahşan Hanım'ın sinirlerinin bozulmasına neden olur. Bu olup bitenler Bülent Ecevit'i de etkiler. Sigara ve içkiye başlar.

Neyse ki Ecevit çiftinin ekonomik krizi uzun sürmez. Bir süre sonra Bülent Ecevit, Londra Üniversitesi' nde önce "Sankskrit ve Bengal" dillerine devam eder daha sonra da sanat tarihi derslerine. Sonuçta iki okulu da bitirmez Ecevit.

GAZETECİ ECEVİT

1949 yılında Ecevit çiftinin yaşamı da değişir. CHP Hükümeti'nin Başbakan Yardımcısı olan Nihat Erim'in yardımıyla Bülent Ecevit partinin yayın organı oyan Ulus Gazetesi'nde çalışmaya başlar.

Ecevit'in gazetecilik mesleğindeki ilk görevi çok sevdiği tercüme işiyle örtüşür. Associated Press Ajansı'ndan gelen haberleri Türkçe'ye çevirir Ecevit.

Ulus gazetesinde; tercümanlığın yanı sıra sekreter yardımcılığı da yapar.

Bir ara CHP'nin sol kanadında bulunan gazeteci Mehmet Barlas'ın babası Sait Barlas'ın, Pazar Postası'nda sanat eleştirileri yazar. Pazar Postası'nın mizah sayfası "Ciddiyet"i o dönemdeki en yakın arkadaşı Çetin Altan'la birlikte hazırlar.

Bu arada Rahşan Hanım'da eşi gibi gazetecilik mesleğine girer. Bülent Bey, "Ulus" gazetesinde çalışırken Rahşan Hanım da Altemur Kılıç'ın çıkardığı haftalık siyasi dergi "Devir"de çalışır.

Gazeteci Bülent Ecevit, Türkiye'ye döndükten 9 ay sonra, İngiltere Dışişleri Bakanlığı'ndan davet alarak tekrar bu ülkeye gider ve 12 gün kalır. Bu gezisinde "Avrupa Sosyalizmi"ni inceler.

Bülent Ecevit bu arada Balgat'ta Genelkurmay Haber Başkanlığı Protokol Şubesi'nde 32. Dönem Asteğmen olarak vatani görevini yapar.

Bu arada Bülent Ecevit'in gazetecilik mesleğine profesyonel olarak adım attığı "Ulus" gazetesi kapanır. Ecevit bu kez Halkçı gazetesinde dış politika ağırlıklı yazılar yazmaya başlar.

Bülent Ecevit bütün bu sanat tutkusuna ve gazeteciliği de çok sevmesine karşın, aile geleneğini bozmayıp politikayla ilgilenmeye başlar.

Babasının yaşama veda ettiği 1954 yılında, Amerikan Haberler Merkezi (USİS) in davetlisi olarak Amerika'ya gider Ecevit. Halkçı gazetesine buradan da yazılar göndermeye başlar. "Amerika Mektupları" adlı köşede yazılarını sürdürür. ABD'de aldığı 3 aylık gazetecilik kursundan sonra da Boston'a gider Ecevit. Harvard Üniversitesi' nin Ortadoğu Enstitüsü'nde Ortadoğu bölgesi üzerine çalışmalar yapar. Bu dönemde Bülent Ecevit vaktinin çoğunu kütüphanelerde geçirir.

Türkiye'ye döndükten sonra da değişen yönetimle birlikte isimleri de değişen "Yeni Ulus", "Halkçı" gibi gazeteleri çıkarır. Ecevit artık yazı işleri müdürüdür.

1955 yılında NATO'nun davetlisi olarak Kanada'ya gider Ecevit. Bu arada da sürekli açılıp kapanan "Ulus" gazetesinde yazılarını sürdürür.

İki yıl sonra Rockefeller Vakfı'nın bursuyla yeniden Amerika'ya gider Ecevit. Massachusetts eyaletinin üniversite kasabası Cambridge'de, Harvard Üniversitesi' nde "Osmanlı Siyasi Tarihi" üzerine inceleme yapar.

Uluslararası Basın Enstitüsü (UPİ)'nin New York'da "Birleşmiş Milletler" konulu seminerine Türk temsilcisi olarak katılır Ecevit. Türkiye'de seçim atmosferi vardır artık.

İşte bu sırada Ecevit'in belki de hayatının akışını değiştiren olay meydana geldi. Kaldığı pansiyona gelen telgraf, CHP'nin, Bülent Ecevit'i Ankara'dan milletvekili adayı göstermiştir.

Seçime 1 aydan az bir zaman kala Ecevit Türkiye'ye döner. Zaten seçimlere 27 gün kala gelmişti. 27 Ekim 1957 yılında Ankara'dan CHP adayı olarak seçimlere katılır. Ecevit artık milletvekilidir.
 

ŞİİR BENİM KİŞİSEL EYLEMİM

"Benim için şiir yazmak- özellikle siyasete girdiğimden beri- bir iletişim aracı, bir düşünce açıklama yolu değil, bir düşünme yöntemidir." Başbakan Bülent Ecevit, 1976 yılında yayınlanan Şiirler adlı kitabının önsözünde ye alan 'Niçin Şiir' başlıklı yazısına böyle başlıyor.

Ecevit için şiir " topluma mesaj vermek için kullandığı bir yöntem değil." İngiliz şair A.E. Houseman 'ın "şiir söylenen şey değildir" sözünden yola çıkarak şiiri " düşünülen şey değil düşünüş biçimi " olarak tanımlıyor Ecevit. Ve devam ediyor: " Topluma bir bildirim olacaksa bunun için şiirden yararlanmam. Yine de yazdığım şiirlerde bir bildiri bulunabilir. Ama çoğu kez ben de o bildiriyi şiirden öğrenirim veya çıkarmaya çalışırım. Topluma bildiride bulunmak için şiir yazanları eleştirmiyorum. Kimi ozanların topluma insanlığa büyük katkıları olur o yoldan. Ama şiir ille bunun için yazılmalı diyen olursa buna katılamam. Ben yapabildiğim kadar toplumsal görevimi siyasal eylem yoluyla yapıyorum. Siyasal açıklamalarımla yapıyorum. Doğrudan yapıyorum. Şiir benim özel eylemim."

Bülent Ecevit, "insanın iç özgürlüğe kavuşmasını sağlayan etkili yollardan biri" olarak tanımladığı şiirle ilişkisini, siyaset yaşamının bütün yoğunluğuna karşın kesmedi. Her zaman Türkiye'nin "şair siyasetçisi' olarak kaldı.

Ecevit 1998 yılında henüz Başbakan Yardımcısı olduğu dönemde El ele Büyüttük Sevgiyi adlı kitabı yayınlandı.

Bu dönemde yaptığı bir söyleşide de şiirle ilişkisini, hangi şairlerden etkilendiğini anlattı. İşte bu söyleşiden bazı bölümler:

Beni en çok etkileyenler genellikle Türk halk şairleri oldu. Bir kere Osmanlı'ya karşın, Osmanlı dönemine karşın, Türk dilini yaşatmışlar, Türk dilinin olanaklarını çok iyi değerlendirmişler. Osmanlı'da felsefe yok. Fatih'ten sonra İslam'da, İslam aleminde maalesef bir felsefe yok. Bizim özellikle Tasavvuf ağırlıklı Halk Şiiri'nde bir felsefi temel var. Bugün Divan Şiiri'ni sık sık sözlüğe bakmadan anlayabilme olanağımız yok, fakat 12'inci, 13'üncü, 14'üncü yüzyılda üretilmiş halk şiirlerini ister Yunus Emre olsun, ister Hatayi olsun, ister Aşık Paşa olsun bugün yazılmış gibi aşağı yukarı anlayabiliyoruz. Fakat en çok Türkçe'yi kullanış biçimleri beni etkiledi.

Halk şairleri, halkın zevkinin gelişmesine ve bilinçlenmesine çok büyük katkıda bulunmuşlar. Onun dışında, bu yüzyılın başlarında Türk şiirinin gelişmesine çok büyük katkıda bulunmuş ozanlar var. En başta tabii Nazım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca. Bir de epik şiir, epik denebilecek şiir yazmaya başladığımdan beri Homeros'tan yararlandım.

Yeni şiir kitabınızda sizi etkileyen Brancusi'nin Altın Kuş, Sonsuz Sütun heykelinin, Monet'nin Buzların Çözülüşü tablosunun fotoğrafları ve şiiri var.


Heykeltıraş Brancusi'nin Boşluktaki Kuş ve ressam Monet'nin Buzların Çözülüşü adlı tabloları beni çok etkiledi. Brancusi'nin beni en çok etkileyen özelliği, heykelde, yani yontuda soyutlamayı en son sınırlarına götürmesine rağmen, özünde doğadan hiçbir zaman kopmamış olması. Romanya'da yaşadığı şehirden sonra, Paris'e gitmiş. Son heykellerinin esin kaynağı olarak yüzyıllardır ırmağın, suyun yonttuğu taşlardan esinlenmiş. O taşları toplamış, doğayı soyutlarken, doğanın özüne varmış. Ve bir de bir mistik tarafı var, deyim yerinde ise bizim tasavvuf anlayışımıza varan her şeyi tekliğe indirgemiş. Monet de soyut doğa resminin sınırlarını aşmış.

Ben Rahşan'ın zevkine çok güvenirim, o bir nevi halktır benim için. Şiirlerimi bitirince ona gösteririm, o bana, burası oturmamış gibi yorumlar yapar, ben de bazen aylarca düzeltmek için uğraşırım.

Tagore'un yanısıra T.S. Eliot'un Kokteyl Parti ve Four Quartet adlı şiirlerinden bazı bölümleri de Türkçe'ye çevirdim. Eliot, Dylan Thomas ile birlikte en sevdiğim yabancı şiirlerden.

 

Tagore ile tanışma

Bülent Ecevit'in Hint edebiyatına gençlik yıllarından beri büyük ilgisi vardı. Bu ülkenin ilgi çekici edebiyatı ile ilk olarak 16 yaşındayken babasının elinde gördüğü Rabindranath Tagore'un "Bahçıvan" adlı kitabı sayesinde tanıştı.

Kitabı okuyan Ecevit'in dünyaya bakışı bir anda değişti ve Hint felsefesinin büyüsüne kapıldı. Ardından Tagore'un "Postane" adlı oyununu okuyan Ecevit, Hint kültürüne daha da yakınlaştı.

Ecevit, 1946'da Londra Büyükelçiliği'nin Basın Ateşeliği'nde mahalli katip olarak çalışırken, Bengalce ve Sanskritçe öğrenmek için London School Of Oriental and African Studies'de ders almaya başladı.

Tagore'un Gitanjali (Nefesler) ve Avare Kuşlar adlı eserlerini Türkçe'ye çeviren Ecevit, bu mistik Hint ozan ve filozofu ile "tanışmasını" şöyle anlatıyordu :

"Henüz onaltı yaşında bir lise öğrencisiyken, bir gün anne ve babamı bir kitabı büyük bir dikkatle okurlarken gördüm ve kitabın konusunu sordum. Bana, bir Hint ozanının şiir demetinin Türkçe çevirisi olduğunu söylediler. Şiire olan ilgimi bildiklerinden benim de okumamı önerdiler. Kıtap, Rabindranath Tagore'un "Bahçıvan" adlı eseriydi..


Kendi deyşimiyle "okuduklarından büyülenmiş halde Tagore'un diğer eserlerini de aramaya başladı Ecevit. Önce Gitanjali'nin İngilizcesini buldu. Bu eseri okudu ve birkaç hafta sonra da Türkçe'ye çevirdi. Ardından da Avare Kuşlar'ı.
Sonra da Tagore'un ana dilini Sanskritce ve Bengalce'yi öğrenmeye karar verdi.

Ecevıt, Tagore ve onun sayesinde tanıdığı Hint kültürüne olan sevgisini anlatmayı şöyle sürdürüyor: "Çalışmalarım nedeniyle çok istediğim halde bu dili istediğim biçimde öğrenmeyi sürdüremedim. Ama kısa zaman zarfında, Sanskrit'in mükemmel estetiğini hayranlıkla izlemek ve Tagore'un şiirlerinin orijinal Bengal dilindeki tadını almak fırsatını da bulmuş oldum.

Ecevit, soylu bir ailenin 14 çocuğundan biri olan Tagore, 1913'de Nobel Edebiyat Ödülü'ne değer görülen iki yıl sonra da İngiltere tarafından verilen 'Sir' unvanını reddeden bu Hintli ozanın en çok Tanrı ve doğa sevgisinden etkilendiğini söylüyor. aldı. 1915 yılında İngiltere kendisine "sir" unvanı verildi ancak Tagore bunu reddetti.

"Onun şiiri aynı zamanda Tanrı sevgisinin ve Tanrı önünde duyulan tevazuun içten ifadelerini oluştururken, Tanrı'nın da bu sevgi ve başeğmeye, Yaradan'ın her şeye kadir gücüne yaraşır bir yüksek gönüllülükle karşılık vereceğine olan inancı yansıtmaktadır. "


Bülent Ecevit'in çevirisiyle Rabindranath Tagore'un Avare Kuşlar'ından bölümler

"Avare yaz kuşları şarkılarını söylemek ve uçup gitmek üzere pencereme konarlar.
Ve şarkısı olmayan güz yaprakları çırpınırlar ve bir iç çekişle oracığa düşerler.

"Kadın, sen ev işlerini görürken kolların yücelerde ve çakıl taşları arasında akan bir ırmak gibi şarkı söyler."

"Bugün güneş içindeki dünya banha unutulmuş bir dilden eski yşarkıları yün eğiren bir kadın gibi mırıldanıyor,"

"Karanlık gece! Senin güzelliğini, ışığı söndürdüğü zaman sevgili kadının güzelliğini duyduğum gibi duyarım"

"Senin gülümsemen kendi bahçelerinin çiçeğiydi, konuşman, kendi dağ çamlarının hışırtısıydı, fakat kalbin hepimizin bildiği kadın"

"Zirveye tırmandım ve şöhretin tatsız ve çıplak yüksekliğinde bir barınacak yer bulamadım. Yol gösterenim sen henüz aydınlık sona ermeden beni hayat hasadının "altından akıl" haline geldiği sessizlik vadisine götür. "

Rabindranath Tagore'un 1961 yılında Bülent Ecevit çevirisiyle Hilmi Kitabevi tarafından yayınlanan Avare Kuşlar adlı kitabından alınmıştır.
 

Uçan Daire ve Aydaki Adam Arnavutça'da

Başbakan Bülent Ecevit'in bazı şiirleri çeşitli yabancı dillere de çevrildi. Ecevit'in Makedonca'ya aktarılan 13 şiiri Arnavut şair Resul Şabani tarafından Arnavutça'ya çevrilerek ''Yankı-Yehona' ' adlı dergide yayınladı.

Bunlar arasında Ecevit'in 1953 yılında yazdığı Uçan Daireler ile 1975 yılında kaleme aldığı Aydaki Adam da bulunuyor.

Uçan Daire

Bu sonsuz gök
Bizden midir değil midir
Bu yıldızlar
Canlı mıdır cansız mı

Dostlar olmalıdır
Bu göğün içinde
Düşman olmalı

Canlıysa bu yıldızlar
Toprağında can olmalı
Nefes alınmalıdır
Yaşanıp ölünmeli

İnsan bu göğün boşluğuna dayanmaz
Bir koca göğün içinde
Bir ufacık dünyada yapayalnız
Bir avuç insanla yaşanmaz

Can olmalıdır göğün
Yıldızlarında can
Bize benzer veya benzemez
Dost veya düşman

Gelmeliler dünyamıza
İçmeliler suyumuzdan''

1975 tarihli Aydaki Adam da ise şöyle sesleniyor Ecevit:

Aya giden adamlar
Kovdular aydaki adamı
Aya giden adamların ayak izinden
Aydaki adam gelecek yine bir gün
İnecek yine geceleyin aydan
Aydınlatacak yine uykumu
 

Beyaz Derililer

Kızıldan sarıdan siyahtan
kadınlar daha da mahzun beyaz derili
neslinden uzak kalan aşklara
tenleri anten gibi gerili

neon lambalarından kararmış dünya
kadın aydan alır biz ondan güneyi
rahminde kurur yeşerir toprak
dönen mevsimler eşi

caz dinler dertlenirler bazen
dünya kalır Afrikalardan ibaret
ağır kopan köklerinde
balta girmemiş ormanlara hasret

teni narin vücudu uçun
beyaz derili kadınlar
serer yataya bir avuç toprak
çarşaf gibi mahzun

Akar tenlerinden bir tertemiz su
çeker bizi vücudun pınarına
hatırlar da çıplak olduğumu
dalarız aşkın sularına


Bach Sonatı

ne ben sorayım seni
ne sen beni sor
soyunmuş seslerimiz tenden
boşlukta bir ask örüyor

ses olmuş duygular
yaklaşır dalga dalga zamansız
kavuşsa da seslerimiz birbirine
biz kavuşamayız

ne kollarımız var saracak
ne öpecek dudaklar
ne görülecek yüzümüz var
ne görecek göz

bir aşk örüyoruz boşlukta
çizgiden soyut
zerreden öz


Yargı

öldürenle katiliz çalanla hırsız
tümümüz sanığız tümümüz savcı
tümümüz suçlu tümümüz yargıç

kimi aklar kimi suçlarız
kimi bağışlar kimi asarız
kendimizi başkasında

hergün bıçak saplı
birinin arkasında
vurulan da biziz vuran da


Çağ Başında

bir görünmez duvar indi
bilmeden astığımız çizgiye
öncesi dumanlar içinde
bir efsane şimdi

avucumuza soğuk çarpan
duvarın ardında gördüğümüz
değil miydi dün yürüdüğümüz çayır
şimdi bir yeşil pan
eski ormanlara kaçmadadır

bize doğru koşan tunç yüzlü kahramanlar
yansıyınca görünmeyen duvardan
günbatışında güneşlenir
batar yüce dağlardan
tunç yüzlü kahramanlar
daha dün biz değil miydik onlar

ve duaya başlarken son umutla biz
yıkılır tapınaklar ardarda
dönerler dağlarına tanrılar
kırılır dualar duvarda

çekilen sular gibi çekilmis
saydam duvar ardına dün
bir çorak dünya kalmış bize
boşlukta bir gün

korkuyla döndük duvardan
bir umutla baktık yarına
yarın yaratılmamıştı yarın
kaldırdık başımızı kapanan göğe
izi yok tanrıların

ne yaratmak gelir elimizden
ne ölmek gelir gönlümüzden

içimizde bir ürküntü bir yalnızlık
sulardan ve çayırdan son kalan
kadınlarımıza sarıldık

tekerleği dönüyordu çağların
yaklaşıyordu bize doğru
bir yaratılmamış yarın

ne ölmek gelir gönlümüzden
ne yaratmak gelir elimizden


Göçmen

sevdiklerimin başında bir bilmedigim
görmediğim özlemediğim özlediklerimin başında

yurdum olmadan sıladayım
kimsem ölmeden yasta
yollarda gözlediğim ne
mektuplarda beklediğim ne
nereden sürmüşler beni buralar nere
buralar nere, buralar nere
bir bildiğim olmalı, bilmez olmuşum
bir derdim olmalı, gülmez olmuşum
buralara konmuş göçmen olmuşum
bir derdim olmalı, gülmez olmuşum


Jeolog

"Doğuşumdan öncelere doğmuşum
Bekleyedursun geleceklerde ölüm... ben
Eskiden yaşıyorum
Avucumda birer esrarlı kísedir çağlar
Her birinden başka bir gök dağılıp sarar
beni
Haykırsam
Kaybolmuş dağlar
Geri yollar sesimi
Nedir bu aşinalık
Kömürler alevlenince?
Otlarım vardır
Ağaçtan büyük
Çiçekten ince
Billur taslarda dudaklarım
Çağlara kanmış
- Ey nesin sen
Beyaz şalımın eteklerine değen?
İnsanmış..."


Promete Kentte

promete şimdi kentte
kayalara bağlı değil
beton duvarlarla çevrilidir
kartalların giremiyeceği bir semtte
kendi kendini kemirir


Pülümür'ün yaşsız kadını

Pülümürün bir dağ köyünde gördüm onu
yaşını sordum bir giz gibi güldü
kimi seksen dedi köylülerden kimi yüz
yüzüne baktım bir giz gibi güldü

bir asa vardı elinde
bir solmuş kırallığın
kadifeden harmanisi üzerinde
bir hititliydi o bir selçukluydu
bir ermeniydi bir kürttü
bir türk

yaşını sordum bir giz gibi güldü
koluma girdi bir soylu kadınca
tozlu köy yolunda sürüyerek eteğini
beni tek gözlü sarayına götürdü
köy yapısı kulübesinin

zamanı onda yitirdim ben
yitik zamanlara onda eriştim
en soylu yoksulluğun toprak döşeli sarayında
bir taç gibi kondu başıma Türkiyeliliğim


Elele Büyüttük Sevgiyi

birlikte öğrendik seninle
avucumuzda yüreği çarpan
kuşa sevgiyi
elele duyduk kumsalda denizin
milyon yılda yonttuğu
taşa sevgiyi
tırtılları tanıdık seninle baharda
tırtılken daha sevmeyi öğrendik
sevgiden üreyen kelebeği
toprağı evimiz gibi sevdik seninle
birlikte sevdik kuru toprakta
ev kuran köstebeği
köstebeğinden toprağına taşına
tırtılından kelebeğine kuşuna
elele sevdik bu dünyayı
acısıyla sevinciyle sevdik
yazıyla kışıyla sevdik
köy - köy ülke - ülke
gökler gibi sardı dünyayı
yağmur gibi sızdı dünyaya
dünya kadar oldu sevgimiz
elele büyütüp elele derdik
elele derip insana verdik
verdikçe çoğalan sevgimizi


Yapamadığımız

Rahşan'a

akşam kapı eşiğinde bir terli giysi gibi
soyunmak vardı derdinden evrenin
bir entari serinliğini giyinmek
kendi derdini tespih gibi çekmek elinde

yün örmen vardı akşamları koltuğa gömülü
karşında polisiye roman okumak vardı
sorgusuz bakışmak yoruldukça gözlerimiz
sevinçsiz gülmek üzüntüsüz ağlamak

oturmağa konuklar gelmesi bazen
çevresinde bir masanın kaygısız
sıcacık konularda bir demli çay gibi
bilmedik komşularla konuşmak

dünyamızla uyuşmak vardı
oyunda sonunu görmeden oynamak
sevinebilmek kazandığına
yitirdiğine yerinebilmek

düşünmiyebilmek yoruldukça düşünmekten
kamaştıkça örtebilmek gözlerini
düşlerde bile ışıktan sakınarak kendini
uyayabilmek vardı vaktinde rahat


Yarın

bir seyler olacak yarın
duruşundan belli
kırdaki atların
bulutların koşuşundan belli
kazısından köstebeklerin

karıncaların telaşından belli
bir şeyler olacak yarın
belki bir tomurcuk
belki bir ağacın duşen yaprağı
belki de bir çocuk

pek o kadar göremesek de uzağı
kuşların uçuşundan belli
birseyler olacak yarın
öbürgünden önemsiz
bugünden önemli


Uyum

Boşluğa bulut, buluta yağmur
Yağmura toprak ne güzel uymuş.
Gündüze güneş, güneşe tarla,
Tarlaya başak ne güzel uymuş.
Başağa buğday, buğdaya insan,
İnsana emek ne güzel uymuş.
Emeğe eylem, eyleme yürek,
Yüreğe sevgi ne güzel uymuş.
 

Ecevit'in dizeleri Binyılın Şiiri'nde


Başbakan Bülent Ecevit, Hürriyet Gösteri Dergisi'nin Ocak- Şubat 2000 sayısı için gerçekleştirilen Binyıl Şiiri projesine de dizeleriyle katkıda bulundu.

Hikmet Altınkaynak'ın koordinatörlüğünde gerçekleşen bu projeye aralarında Melih Cevdet Anday, Arif Damar, Talat Halman, Hilmi Yavuz, Ataol Behramoğlu, İlhan Berk, Kemal Özer, Ataol Behramoğlu, Bülent Ecevit, Mehmet Başaran, Ahmet Oktay gibi Türk şiirinin önde gelen isimlerinin de olduğu 42 şair sırayla yeni binyılı dizelerinde yorumladılar.

İŞTE ECEVİT'İN DİZELERİ

Usta şair Melih Cevdet Anday'ın "Yarın günlerden ağustosböceği" dizesiyle başlayan şiirde Ecevit'in de şu dizeleri yeralıyor:

"Bir görünmez duvar indi
Bilmeden aştığımız çizgiye
Öncesi dumanlar içinde"

 

Ecevit'in şiiri anıtlaştı


Başbakan Ecevit'in Çanakkale Destanı'nı anlatan duygusal mısraları, artık Kabatepe Müzesi'nin girişindeki granit panolarda yaşayacak.

Orman Bakanlığı, Başbakan Bülent Ecevit'in Çanakkale Destanı'nı anlatan şiirini, Kabatepe Müzesi'nin girişindeki granit panolara asarak, ölümsüzleştirdi.

Başbakan Ecevit'in kaleme aldığı 'Bir Savaş Ardı Destanı' adlı şiiri, granit üzerine serigrafi baskı kullanılarak pano haline getirildi. Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan bu panolar, Kabatepe Müzesi ve Simge Anıtı'nın bulunduğu yerin sağ ve sol kısmına asıldı.

Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü tarafından 33 milli parkın tanıtımı için hazırlanan CD'de de Başbakan Ecevit'in şiiri kendi sesinden verildi. Bu CD'de ayrıca Ruhi Su'nun kendi sesinden Çanakkale Destanı'nı anlatan 'Çanakkale içinde aynalı çarşı' adlı anonim türkü de bulunuyor.

Bir Savaş Ardı Destanı

'Söyle arkadaşım' dedi Anadolulu Mehmet
yanıbaşındaki Anzak erine,
'Nerelerden kopup gelmişsin
Neden çökmüş bu mahzunluk üzerine?'
'Dünyanın öbür ucundan' dedi gencecik Anzak,
'Öyle yazmışlar mezar taşıma
doğduğum yerler öylesine uzak,
örtündüğüm topraksa gurbet bana.'
'Dert edinme arkadaşım' dedi Mehmet.
'Değil mi ki bizlerle birleşti kaderin,
değil mi ki yurdumuzun koynundasın ilelebet
sen de artık bizdensin.
Sen de bencileyin bir Mehmet.'
 

Aramızda bir 'Mavi Büyü'

Başbakan Bülent Ecevit'in 52 yıl önce Londra'da basın ataşeliğinde görevliyken yazdığı "Türk-Yunan Şiiri", çağdaş besteci Muammer Sun tarafından şarkı sözü olarak kullanılarak "Mavi Büyü" adıyla bestelendi. Orkestra eşliğinde soprano ve tenor için yazılan eserin ilk olarak Bursa'daki Türk-Yunan Dostluk Konseri'nde seslendirildi.


İşte Ecevit'in bestelenen Türk- Yunan Şiiri

Sıla derdine düşünce anlarsın
Yunanlıyla kardeş olduğunu
Bir Rum şarkısı duyunca gör
Gurbet elde İstanbul çocuğunu
Türkçenin ferah gönlünce küfretmişiz
Olmuşuz kanlı bıçaklı
Yine de bir sevgidir içimizde
Böyle barış günlerine saklı
Bir soyun kanı olmasın varsın
Damarlarımızda akan
Içimizde şu deli rüzgár
Bir havadan
Bu yağmurla cömert
Bu güneşle sıcak
Gönlümüzden bahar dolusu kopan
Iyilikler kucak kucak
Bu sudan bu tattandır ikimizde de günah
Bütün içkiler gibi zararı kadar leziz
Bir iklimin meyvesinden sızdırılmış
Bir içkidir kötülüklerimiz
Aramızda bir mavi büyü
Bir sıcak deniz
Kıyılarımızda birbirinden güzel
Iki milletiz
Bizimle dirilecek bir gün
Egenin altın çağı
Yanıp yarının ateşinden
Eskinin ocağı
Önce bir kahkaha çalınır kulağına
Sonra rum şiveli Türkçeler
O Boğaz'dan söz eder
Sen rakıyı hatırlarsın
Yunanlıyla kardeş olduğunu
Sıla derdine düşünce anlarsın.

1947 Londra
 

MECLİS TUTANAKLARINDAKİ DİZELER

Demokratik Sol Partili milletvekilleri Bülent Ecevit'e hayranlıklarını her fırsatta dile getiriyor. Milletvekilleri Ecevit'in Uyum adlı şiirini TBMM tutanaklarına da geçirdiler.

İşte Bülent Ecevit'in TBMM tutanaklarına geçen şiiri

Uyum

Boşluğa bulut, buluta yağmur
Yağmura toprak, ne güzel uymuş
Gündüze güneş, güneşe tarla
Tarlaya başak ne güzel uymuş
Başağa buğday, buğdaya insan
İnsana emek ne güzel uymuş
Emeğe eylem, eyleme ürek
Yüreğe sevgi ne güzel uymuş

 

TAKALAR GEÇİYOR ALLI YEŞİLLİ

Bülent Ecevit'in Takalar adlı şiiri de Modern Folk Üçlüsü tarafından bestelenmişti. Ecevit henüz DSP Genel Başkanı olduğu dönemde bu şiirini, Fuat Saka'nın "Lazutlar 2" albümünde yer alan "Alaca Katu Mota" parçasının müziği eşliğinde 'okumuştu'. Bu albümde Ecevit'in adı 'konuk sanatçı' olarak geçiyordu.

İşte, özellikle 1970'li yıllarda dillerden düşmeyen şiir:

takalar geçiyor allı yeşilli
takalar geçiyor dümenleri lazlı
takalar geçiyor en nazlı
yelkenlilerden de güzel
güvenli sularda işsiz dönenen
gezi yelkenlilerinden çok duyarak denizi
takalar geçiyor enginlere
yamalı göğsünü gere gere
takalar geçiyor yükle yürekle
takalar geçiyor emekle dolu
günlük güneşlik kıyılardan kopmuş
denizlerde anadolu
kıyılar kadın olmuş
açılır gider erkeği
takalar takalar
toprağın denizde çarpan yüreği
 

Ecevit'in gazetecilik serüveninden

Bülent Ecevit'in ilk imzalı yazısı 4 Mart 1951'de Ulus gazetesinde yayınlandı. Ecevit "Ferdiyetçilik ve Liberalizm" başlıklı bu yazıda liberalizmin bireycilik anlayışını eleştiriyordu.

Bülent Ecevit'in 12 Ağustos 1951 tarihli Pazar Postası'nda yayınlanan yazısı "İnkılaplar ve Dış Siyaset" başlığını taşıyordu. Ecevit bu yazıda Türkiye'nin NATO'ya girişiyle ilgili tartışmaları irdeliyordu. NATO'ya girmekten yanaydı. NATO'yu sadece askeri bir pakt olarak değil Batıyla aramızdaki uygarlık ve kültür farkını ortadan kaldıracak bir araç olarak da görüyordu.

" Bugün Batılı aydınlarla aramızdaki medeniyet ve kültür ayrılığını süratle kapatmaktayız diyebilir miyiz? Dersek bize sormazlar mı "halka mal olmamış inkılaplardan vazgeçmeyi göze aldığınızı kendi devlet adamlarınız söylüyorlar ya vazgeçilecek bu halka mal olmamış inkılaplar aramızda kurulmakta olan köprünün başlıca desteklerindense. . Ezanınız Türkçe okunurken Arapça'ya çevirmek bize mi yaklaşmaktır, Şark'a mı...

(...)

Böyle de bizi Atlantik Paktı'na almazlar mı. Alırlar elbette. Ama paktın gayesine iştirak ettirmek için değil vasıtalığında kullanmak için yani harcanacak top tüfek gibi alırlar."

Aslında o dönemde paktta askeri işbirliği çoktan başlamış, Türkiye Kore'ye asker göndermişti bile. Gazeteler "Kızıllar ricat ediyor" haberleriyle çalkalanıyor, sinemalarda "Mehmetçik Kore"de filmleri gösteriliyordu.

Bülent Ecevit, yakın arkadaşı Çetin Altan ile birlikte Ciddiyet adlı mizah ağırlıklı bir sayfa hazırlıyordu. Babası Fahri Bey, Ecevit'e yazdığı mektupta Ciddiyet ile ilgili görüşlerini şöyle açıklıyordu: " Senin Ciddiyet'e bayıldım. Elbet pek iyi etmişsin. Mizah, alay, hiciv, humoristique (nükteli) ironique (alaycı) yazılan ve satirique (yergili), sarcastique (acı alaylı) nükte ve cinaslar zekayı kılağılar (biler demektir malum ya..)"

Ciddiyet'e bayılan sadece Fahri Bey değildi. Mizah sayfası okurlar tarafından da beğeniliyordu. Hatta zor beğenen bir yazar olan Nurullah Ataç bile büyük bölümü Bülent Ecevit'in elinden çıkan Ciddiyet'i sevmişti.

Babasının tavsiyelerine uymuş olmasından mı yoksa kendi üslubu mu öyle gelişti bilinmez ama Bülent Ecevit (ih kili yazılarındaki dili Bedii Faik'in pazar yazılarındaki bıçak ve yumuşak üslubu çağrıştırıyordu.


Ulus'ta yazdığı Londra gözlemleri okuyucuyu içine çeken, sarıveren üslubun en güzel örnekleriydi. Bülent Ecevit "Öyle keman, öyle güzel saksofon dinlendiği olur ki sokaklarda derken içten duygularını yansıtıyordu yazısında.

"Londra'nın en iyi lokantaları Soho'da bulunur. İşte o gece öyle bir Soho lokantasından çıkmış, kapısında taksi bekliyorduk. Bir de baktık karşı kaldırımda çizgi çizgi kazaklı boynu kırmızı eşarplı, başında yana eğik kasket, pazuları şişmiş bir İtalyan gitar çalıp İtalyanca şarkılar söylüyor.

Bir kısmımızın uykusu gelmişti, taksiye binip gittiler ama Mümtaz Faik Fenik, Agah Bartu. İngiltere'yle bizimle beraber giden İstanbul Konsolosluğu'ndan Mr Knock bir de ben oradan ayrılamadık. Taksiyi savıp uzun uzun İtalyan şarkıcıyı dinledik. Derken şarkıcı, uzaktan gözlediği bu zaferinden memnun yanımıza yaklaştı, baktım hepsi ceplerinden avuçlarına ne kadar para gelmişse saymadan, büyülenmiş gibi adama atıyorlar. "

 

		Anasayfa

I. BÖLÜM ECEVİT'İN YÜKSELİŞİ Derleyen: Meral ASLANKAYA Ecevit, CHP'ye kaydolduktan kısa bir süre sonra ABD'ye uçmaya hazırlanıyordu. Yerel bir gazete 'misafir kalem' olarak Ecevit'i davet etmişti. Orada bulunduğu sürede ırkçılık karşıtı yazılarını bin bir güçlükle yayınlatmış, Türkiye üzerine konferanslar vermişti. Dönüşünde Ulus'un vefat eden yazı işleri müdürü Cemal Sağlam'ın koltuğuna oturdu. 1957 yılının başında bir kez daha ABD'ye gitti. Rockefeller Bursu ile Harvard Üniversitesi' nin Sosyal Psikoloji ve Ortadoğu Tarihi kurslarına devam ediyordu. Eşi Rahşan bu kez yanındaydı. KİMDİR BU BÜLENT, HELE BİR DURSUN Türkiye'deki gelişmeleri yakından izleyen Ecevit, erken seçimin ilan edilmesiyle, "gazeteme daha faydalı olabilirim umuduyla" Türkiye'ye dönmeye karar vermişti. Ancak, ABD'deyken CHP Genel Sekreteri Kamil Kırıkoğlu'na gönderdiği kart sayesinde, vekil olacağını ise henüz hesaplamıyordu. Kamil Kırıkoğlu, Bülent'in kartını eşine teslim etmiş ve "Seçim sırasında hatırlat" demişti. Kırıkoğlu'nun önerisini, CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek de destekleyince İsmet Paşa'nın "Kimdir bu Bülent, hele bir dursun" itirazlarına rağmen, Ecevit milletvekili listesine girmişti. DP'nin gerileyerek de olsa zaferle çıktığı 1957 seçimlerinde, Ecevit de Ankara Milletvekili olarak Meclis'e girdi. Bir yandan da Ulus gazetesindeki yazılarını sürdüren Ecevit, 1958 yılı başında kurulan Partide genel sekreterliğe bağlı araştırmalar yapacak büroda görev aldı. 12 Ocak 1959 günü toplanan CHP 14. Olağan Kurultayı'nda Parti Meclisi'ne giren isimler arasında Bülent Ecevit de vardı. DARBE SONRASI KURUCU MECLİS'TE 27 Mayıs 1960 sabahı Türkiye tank sesleriyle uyandı. Ecevit, o sabah İsmet İnönü'nün evindeydi. Kendi ifadesine göre Paşa, o sabah olan bitenden huzursuzdu. Ecevit ise 27 Mayıs'ı bir 'halk hareketi' olarak görüyordu. İlerleyen günlerde darbenin ardından ülkeyi yönetin Milli Birlik komitesi ile CHP arasında "ülke ve kültür birliği projesi" nedeniyle bir tartışma yaşandı. MBK, projenin uygulanmasını istiyordu, CHP Parti Meclisi ise buna karşı bir kampanya açmaya karar verdi. Ulus gazetesi de kampanyada yer aldı, görev Ecevit'indi. Kampanya meyvesini verdi, 13 Kasım'da Milli Birlik Komitesi'nin dağıtıldığını ve yeni bir komitenin oluşturulduğunu duyuruyordu. Ecevit'in eleştirdiği aralarında Alpaslan Türkeş'in de bulunduğu "radikal kanat" görevlerinden uzaklaştırılmıştı. Yeniden şekillenen MBK, Meclis'in oluşturulmasına karar verdi. İlk toplantısını 6 Ocak 1961'de yapan Kurucu Meclis'in görevi yeni Anayasa'yı yapmaktı. Ecevit de aralarındaydı. Anayasa, darbenin birinci yıldönümünde kabul edildi. 12 Haziran'da da siyasi partilerin yeniden kurulmasına izin verildi. Seçimler 15 Ekim 1961'de yapılacaktı. EN GENÇ BAKAN Siyasi parti liderleri 31 Ağustos'ta askerlerin gözetiminde biraya geldiler ve 27 Mayıs'ın amaçlarını sorgulamayacakları , Atatürk reformlarını koruyacakları , İslam'ı siyasi amaçlarla istismar etmeyecekleri ve Yassıada Mahkemeleri' nin kararlarını seçim propagandası yapmayacakları na söz verdiler. 15 Eylül'de Yassıada Mahkemesi kararları açıklandı: Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan idam edilecekti. Karar, 16 ve 17 Eylül'de infaz edildi. Böylesi bir ortamda girilen 1961 milletvekili seçimlerinde hiçbir parti tek başına iktidar olacak kadar oy alamadı. Oyların yüzde 36.7'sini alan CHP, Adalet Partisi ile koalisyon kurdu. İnönü başbakanlığındaki hükümette, Ecevit Çalışma Bakanlığı'na getirildi. Bakanlık koltuğundaki Ecevit, 36 yaşındaydı. 20 Kasım 1961'de kurulan koalisyon hükümeti, 1 Haziran 1962'ye kadar işbaşında kaldı. Yaklaşık bir ay süren kriz döneminde, aralarında Ecevit'in de olduğu çoğunluk, CHP'nin hükümette yer almasına karşı çıkıyordu. Ancak İnönü, 25 Haziran'da CKMP ve YTP'yle birlikte hükümeti kurdu. Ecevit yine Çalışma Bakanı koltuğuna oturdu. 16 Kasım 1963'te yapılan ara seçimlerden Adalet Partisi birinci parti olarak çıktı. Seçimde oy kaybına uğrayan CKMP ve YTP hükümetten çekildi. Bu gelişmeler sırasında Başkan J.F. Kenedy'nin ölümü nedeniyle ABD'de bulunan İnönü, yurda döndükten sonra 2 Aralık'ta istifasını verdi. AP hükümeti kuramayınca görev yeniden İnönü'nün oldu. Diğer partilerle yaptığı görüşmeler sonuçsuz kalınca İnönü, bağımsızların desteğiyle 25 Aralık'ta üçüncü koalisyon hükümetin kurdu. Ecevit üçüncü kez Çalışma Bakanı'ydı. CHP ARTIK SOSYAL DEMOKRAT Parti içindeki muhalefetin güçlenmesine neden olan bu gelişmeler, aynı zamanda CHP'nin 1960'lar Türkiyesi'nde sarsılarak değişmesinin de zeminini oluşturuyordu. Değişim, parti içinde muhalefet, giderek hizip hareketleri, ihraçlar, toplu istifalar olarak baş gösteririyordu. Dışarıda ise 1961 Anayası'nın sağladığı 'özgürlük' ortamının da etkisiyle yoksul kesimlerin ekonomik ve sosyal hak talepleri; TİP'in somut önerilerinin yaygın bir şekilde taban bulması; Amerika'ya duyulan güvenin sarsılması, CHP'yi saf belirlemeye zorluyordu. 1965'lere gelindiğinde CHP ile 'sosyal demokrat' kavramı yan yana ifade edilir olmuştu. 1965 genel seçimlerinin hemen öncesinde 29 Temmuz 1965'te Genel Başkan İsmet İnönü, CHP'nin çizgisinin 'ortanın solu' olduğunu ilk kez dillendiriyordu. İnönü, "CHP, bünyesi itibariyle devletçi bir partidir ve bu sıfatla elbette ortanın solunda bir anlayıştadır. 1923'deki harap ülkede devletçilik nasıl tek, eşi ve yardımcısı olmayan bir kalkınma çaresi idiyse, bugün de ekonomik hayatımızın temel bir unsurudur" diyordu. Artık CHP'li yöneticiler, 'sosyal adalet', 'devrimcilik' , 'devletçilik' kavramlarını sıkça kullanır olmuşlardı. Bir dönemeci geçen ve artık 'ortanın solu' olan CHP, 1965 seçimleri için hazırlanan bildirgelerde, "ekonomik bağımsızlık, dış ticaret, petrol, madenler, yabancı sermaye" konularında beklenmedik cesarette politikalar savunmaktadır. ORTANIN SOLU MOSKOVA YOLU Ancak muhalefet CHP'deki değişimi sessizce izlemekle yetinmeyecektir. Sağ partiler, CHP'nin aşırı solcu, komünist olduğu yolundaki propagandalar ve 'ortanın solu Moskova yolu' gibi sloganlarla bir kampanyaya girişmiş, İnönü de 'ortanın solu'nu anlattığı konuşmalarında dolaylı olarak bunlara yanıt vermiştir: "Devlet de, Anayasa da, CHP de ortanın solundadır... Okuduğum CHP seçim bildirgesi değildir, Anayasa'dır." CHP, ürkek, çekingen 'ortanın solu' anlayışıyla girdiği 1965 seçimlerinde tam anlamıyla hezimete uğradı. DP'nin mirasını sahiplenen AP, seçimlerden açık ara bir zaferle çıkıyor, Türkiye'de yeni bir dönem başlıyordu. Batı basının manşetleri durumu çok iyi özetliyordu: "Menderes hayaletinin zaferi", "Millet hala DP'ye sadık". 'ORTANIN SOLU' GÜNAH KEÇİSİ 'Ortanın solu' kavramı parti içinde günah keçisi ilan edildi. İnönü ve Ecevit farklı yorumlarla bu kavramı dillendirmekte ısrar etseler de sistemli saldırılar karşısında, partide Ecevit dışında hiçbir parti yöneticisi bu kavramı ağzına alamaz oldu. 'Ortanın solu'nu savunmakta ısrar eden Bülent Ecevit, saldırıların boy hedefiydi artık. Ciddi fikir çatışmalarına, ayrılıklarına sahne olan CHP'de ilk kez 'ortanın solunda olanlar, olmayanlar", "sağcılar-solcular" ayrımı yapılır olmuştu. Bu dönem, Ecevit'i Genel Sekreterliğe götürecek yolu da açan gelişmelere gebeydi. 18 Ekim 1966'da toplanan Kurultay, tekmeli, yumruklu, kıyasıya bir söz düellosuna sahne olmuş, alkışlanan adam ise Ecevit olmuştu. YA HEP YA HİÇ Genel Sekreterliğin en güçlü adayı Bülent Ecevit'tir. Ancak, İnönü bu fikre sıcak bakmıyordu. Ecevit, yıllar sonra Cumhuriyet gazetesinde şöyle anlatacaktı: "Çetin bir mücadeleden sonra, küçük bir farkla da olsa 18. Kurultay'ı kazandık, 1966 güzünde... Fakat İnönü ona rağmen, bu mücadeleyi kazanan ekibin adayı olarak, benim Genel Sekreterliğimi erken buluyordu. Sayın Kemal Satır'ın Genel Sekreter olmasını istiyordu. Ben, gerçi, bu hareketin önderliği mücadelesine kendime rağmen sürüklenmiştim. Fakat, bir kez görevi kabul ettikten sonra, onun bütün sorumluluğunu yüklenmek ve o görevi sonuna kadar götürmek isterim. Bu durumda, bana güvenen, umut bağlayan arkadaşlarımın, beni uyarmalarına, bana ısrarda bulunmalarına gerek kalmadan yeni Parti Meclisi toplantısından önceki gece yarısı, Rahmetli İnönü'ye gittim. Ve, kendisine Genel Sekreterlikten başka görev kabul edemeyeceğimi söyledim. Öyle zannediyorum ki, İnönü, benden ilk defa karşılaştığı bu davranış karşısında itiraz edemedi. " ECEVİT İKİNCİ ADAM Ecevit'in CHP'de ikinci adamlığının tescillenmesi, parti içindeki ideolojik mücadelenin de alttan alta yürütülmesini beraberinde getirdi. 1969 seçimlerinde yüzde 46.6 oy oranıyla galip gelen AP'nin karşısında, yüzde 27.4 oy oranıyla CHP yine hezimete uğramıştı. Seçim sonuçları artık, parti içindeki mücadelenin iyice su yüzüne çıkmasına neden oldu. Artık parti içi mücadele alevlenmiş ve açıktan yürütülür olmuştu. Demirel hükümeti yönetimindeki ülke ise hızla 12 Mart'a doğru yol alıyordu. Bir yandan parti içi muhalefetle mücadele yürüten Ecevit, bir yandan da yaklaşan darbeyi sezmiş ve 20. Kurultay'ı izleyen günlerde 1970 Ağustosu'nda şunları söylemişti: 12 MART YANILGISI "Türkiye'de bir dikta tehlikesi vardır ve bu ancak ordudan gelebilir. Bu, örneğin Yunanistan'daki gibi, yabancıların oyunu olur. Demokratik rejimde bile çok güçlü olan ekonomik çevreler, askeri diktada, daha da güçlenirler. Bir askeri müdahale mümkün gözükmektedir. Fakat, bu, ancak egemen zümrelerin yararına olur. " Ecevit'in öngördüğü darbe 12 Mart 1971'de gelir. Toplumun çoğunluğu tarafından Demirel hükümetine karşı, dolayısıyla solcu-ilerici olarak algılanan Muhtıra, pek çok yanılgıyı aynı zamanda da ayrışmayı beraberinde getirecekti. Muhtıranın ardından Demirel Hükümeti istifa etmiş, darbeden birkaç gün sonra istifa ettirilerek 'tarafsızlaştırılan' Nihat Erim, asker tarafından yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmişti. Bu, parti içi çatışmalarda bardağı taşıran son damlaydı. GENEL SEKRETER KALAMAM 21 Mart'taki CHP grubunda hükümete katılıp katılmama konusu konuşulacaktır. Daha 10 yıl önce, "Nihat, müşkül anında ülkeyi terk edecek karakterdedir" diyen İnönü, Erim hükümetine katılmak ve desteklemek gerektiğini savunuyordu, Ecevit ise böyle bir karar alınırsa istifa edeceğini duyurmuştu. Ecevit, yönetiminde bir gün önce yapılan MYK toplantısında hükümete katılmama, güven oylamasında CHP'li parlamenterleri serbest bırakma kararı alınmıştı ama İnönü, hükümete destek için gruptan bağlayıcı karar istiyordu. Artık ipler kopmuştu. Ecevit, İnönü'ye istifa mektubunu gönderdi. "Sayın İsmet İnönü CHP Genel Başkanı Sayın Genel Başkanım, Demokratik rejim için ve CHP için çok hayati saydığım bir konuda görüş ayrılığına düşmüş bulunuyoruz. Bu kadar önemli bir konuda sizin görüşünüze katılmadan Genel Sekreterlik görevini yürütmeye hakkım olamazdı. Onun için CHP Genel Sekreterliği'nden ayrılıyorum. Bugüne kadar, eşsiz önderliğinizle bana yol gösterdiniz, değeri biçilmez desteğinizle bana güç kattınız. Size sonsuz şükran ve minnet duygularımı yaşadıkça içimde taşıyacağım. Yürekten saygılarımı sunarım. Bülent Ecevit" Ecevit ve Merkez Yönetim Kurulu'nun gerekçeli istifasından sonra İnönü, 21 Mart akşamı toplanan CHP ortak grubunda Erim'i öven ve hükümete bakan verileceğini duyuran bir konuşma yaptı. İnönü'nün "Aksi halde kumandanlar idareye el koyacaklarını söylüyorlar..." diye biten konuşması beklenen etkiyi yapmış, gruptan Erim hükümetine destek kararı çıkmıştı. Ancak Parti Meclisi'nde Ecevit'in tartışmasız üstünlüğü sürüyordu. BIRAKIN GİTSİN İnönü, Ecevit'in 'ruhi ve hissi nedenlerle istifa ettiğini' iddia etmiş, 'bırakın gitsin' demişti. 25 Mart 1971'de örgüte gönderdiği bir genelgede de "Parti içindeki bunalımın bittiğini ilan ediyorum" diyordu. Nitekim Ecevit de "Paşam ben sizin karşınıza çıkmak için değil, sizin karşınızdan çekilmek için istifa ettim" demişti ama, Ecevit'e rağmen 'Milli Şef'e karşı gemiler yakılmıştı bir kere, geri dönüş yoktu... Erim Hükümeti'nin kuruluşundan itibaren yapılan CHP kongrelerinin çoğunluğunu Ecevitçiler kazanmıştı. Bunun anlamı, Parti Meclisi'nde kaba hesapla en az 230 Ecevitçi delegenin oy kullanması demekti. İnönü'ye ise Ecevitçilerin politikalarını n parti politikasına dönüşmesine seyirci kalmak düşüyordu. Ama İnönü, bunun yerine tüzük dışına çıkmayı göze aldı. Nüfuzunu kullanarak bu il örgütlerini feshettirmeyi ve partilerin kadın ve gençlik kollarının oy hakkını kaldıran yasa değişikliğine destek vermeyi tercih etti. İnönü'ye yanıt parti içinden geldi; Ecevit'in istifasından sonra, İnönü'ye rağmen Genel Sekreterlik görevine getirilen ve Ecevitçiliğiyle tanınan Şeref Bakşık'ın istifası 'parti içi savaş'ın da resmi ilanı gibiydi. GEÇİCİ ATEŞKES... Artık mücadelenin açıktan yürütülmesi gereken günler gelmiştir. İnönü'ye göre, "İnönü'ye saygı perdesi oyunların üzerine düşürülmüştür. Ecevit'in ihtilafı İnönü'yledir. Bu perdenin kaldırılması ve oyunun örtüsüz oynanması zamanı gelmiştir." İnönü'nü bu çağrısından sonra Ecevit, "Perdeyi Kaldırıyorum" başlıklı bir broşür yazmaya girişir. Ancak bu sırada dışarıdan CHP'ye yönelen bir tehdit, bir süre için kılıçların kınlarına sokulmasına neden olacaktır. Ankara sıkıyönetim savcısı Baki Tuğ, DEV-GENÇ iddianamesinde CHP'yi ağır bir dille suçlamış, parti için soruşturma açılması için girişim başlatmıştır. İddianamede, "solun üçüncü sızma yolu da CHP'nin araladığı ortanın solu kapısıdır" denilmektedir. Bir süreliğine tek yumruk olan CHP'den bu iddialara çok sert yanıt gelecek, savcıların bu tavrı "tecavüz" olarak nitelenecektir. İnönü ile Ecevit'i yakınlaştıran bir diğer olay ise Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamlarıdır. İdamların önlenmesi için Anayasa Mahkemesi'ne başvurmak isteyen İnönü, ret cevabı alınca Parti Meclisi'nden medet umar. İnönü, bu sırada Ecevit'e "Yanımda olacaksın, bu meseleyi birlikte çözeceğiz, aramızdaki bütün anlaşmazlık ve dargınlıkları kaldırıyorum" diyecektir. Ecevitçilerin ağırlığındaki PM, İnönü'ye 'evet' der ve idamların önlenmesi için Anayasa Mahkemesi'ne CHP olarak başvurulur. ECEVİT'İN ELİNDE OYUNCAK OLDUNUZ İnönü sözünü tutar, "Merkez Yönetim Kurulu'yla olan anlaşmazlığımı çözümlenmiş sayıyorum" diyerek bu durumu partiye de deklare eder. Ancak bu yumuşama havası kısa sürecektir. O güne kadar il ve ilçe kongrelerini her türlü engellemeye karşın birer birer kazanan Ecevitçiler giderek güçlenmektedir, eğer Hazirandaki olağan kongre beklenecek olursa, Ecevitçiler partiyi kesin ve tartışmasız ele geçirecektir. İnönü, "5. Olağanüstü Kurultay'ın, 5 Mayıs 1972 günü ve 20. Kurultay delegeleriyle toplanacağını" ilan eder. İnönü, "Kurultay'ı tüzüğe göre toplayacağım. Kurultay'ı kimlerin yöneteceğini de tek tek kendim belirleyeceğim. Amacınızı seziyorum. Ecevit'in elinde oyuncak haline geldiniz. Size güvenim olmadığını daha önce söylemiştim. Bu Kurultay'da çıkacağım, eski yeni bütün şikayetlerimi anlatacağım. Siz genel başkanınıza karşısınız. Bu meseleyi burada kapanmış sayıyorum dediğim zaman herşeyi bitti zannettiniz. Neler yaptığınızı teker teker Kurultay'da söyleceğim. Yumuşak olmaya çalıştım ama, size anlatamadım" diyordu. İNÖNÜ ELDEN GİDİYOR... CHP'li delegeler, 5 Mayıs 1972 sabahına büyük bir gerilim içinde uyanmıştır. Beş gün önce Kızıldere baskını yapılmış, arkasından bir uçak Sofya'ya kaçırılmış, bir gün önce de Jandarma Genel Komutanı bir suikast sonucu yaralanmıştır. Ordu teyakkuzdadır. Deniz, Yusuf ve Hüseyin'in idamı an meselesidir. Ülkedeki gerilim, Kurultay salonundaki delegeleri de etkilemişti... İnönü'nün kalp krizi geçirdiği haberi bomba gibi düşer Kongre salonuna... Kurultay bir gün ertelenmiştir... Öğleye doğru büyük bir gazetenin birinci sayfasında İnönü'nün hasta yatağındaki fotoğrafı sekiz sütuna manşettir. 'İnönü elden gidiyor' havasını besleyen son vuruş, ertesi günü İnönü'nün doktor ve hemşireler arasında kurultay salonuna girmesiyle sahnelenir. Sonradan ortaya çıkar ki İnönü'nün o fotoğrafı çok önceleri, uyurken çekilmiştir... YA BEN YA BÜLENT Açılış konuşması için kürsüye gelen İnönü, son kozunu oynuyordu, açıkça "ya ben ya Bülent" demekten çekinmeyecekti. Karşılıklı tehditlerle, meydan okumalarla süren Kongre'de söz, en çok tartışılan adama, Ecevit'te geldiğinde soluklar tutulur. Eski Genel Sekreter'in İnönü'ye yanıtı şöyledir: "Aslında sorun, CHP'yi eski yörüngesine veya yeni yörüngesine oturtma sorunun da ötesindedir. Hatta sorun 'ya ben, ya Bülent' sorununun da ötesindedir. Tekrar söylüyorum, asıl öncelikle ölçülmesi gereken şudur: CHP'de buyruk mu işleyecek, hukuk mu işleyecektir? Buna karar vereceğiz. (...) Daha açık söylüyorum, vereceğiniz karar şudur: Demokratik bir partinin kanunlara saygılı özgür üyeleri mi olacağız, kapıkulları mı olacağız. Karar sizindir. " Parti Meclisi, 507'ye karşı 709 oyla Kurultay'dan güvenoyu alacaktır. Tercih, Bülent Ecevit'ten yanadır. İNÖNÜ DÖNEMİNİN SONU İnönü'ye istifa yolu görünmüştür. İstifa mektubu son derece soğuk ve kısadır: "CHP Merkez Yönetim Kurulu Başkanlığı'na, CHP Beşinci Olağanüstü Kurultayı'nın 7 Mayıs 1972 toplantısında verdiği karar sonucu olarak, CHP Genel Başkanlığından çekildim. Tüzüğün 28. maddesinin gerektirdiği işlemin kurulunuzca yapılması için saygılarımla arz ederim. İsmet İnönü" Bu satırlar, CHP'de 33 yıl, 4 ay, 11 gün süren İnönü döneminin sona erişini yeni bir dönemin Ecevit döneminin başladığını ilan ediyordu. ŞEF PARTİSİ'NDEN HALK PARTİSİ'NE İnönü, Yalova'da dinlenmeye çekilmiştir. Ancak İnönücüler iktidarı kolay teslim etmek niyetinde değildir. İnönü'nün genel başkanlık teklifini kabul etmeyeceği konusunda herkes hemfikir olduğu halde, İnönücüler, hiç olmazsa Ecevit'in başkanlığını töhmet altında bırakmanın yollarını arar. İnönü taraftarları, Ecevit'in genel başkanlığına engel olmak için 'ihtiyati tedbir' için mahkemeye dahi başvurur. Ancak çabaları sonuçsuz kalacak, 14 Mayıs'ta genel başkanlık seçimi için toplanan Kurultay'dan Ecevit Genel Başkan olarak çıkacaktır. 51 il başkanınca ortak aday gösterilen Ecevit, 913 delegeden 826'sının oyuyla Atatürk ve İnönü'den sonra CHP'nin üçüncü genel başkanıdır artık. Ertesi günkü gazete manşetleri CHP'de Ecevit dönemini şu başlıkla duyuruyordu: "Şef Partisi'nden Halk Partisi'ne.. ."   http://dosyalar. hurriyet. com.tr/ecevit/ 1bolum.asp İKİNCİ BÖLÜM: CHP'DE ECEVİT DÖNEMİ

 II. BÖLÜM

CHP'DE ECEVİT DÖNEMİ

Ecevit'in genel başkan seçilmesinden sonra istifalar birbirini izliyordu. Ecevit ise bir yandan kırgınlıkları unutma çağrısı yapıyordu, bir yandan da "Partiden gitsem mi gitmesem mi diyenleri partili saymam" diyerek kapıyı gösteriyordu. İnönü'nün cihat açmasını umut edenleri ise bizzat İnönü hayal kırıklığına uğratıyordu. Malatya Kongresi'ne katılan İnönü, siyaseti bırakmayacağını ancak CHP'nin genel başkanının Ecevit olduğunu söylüyordu. İnönü, artık tarihi bir kişilik halini alan İnönü, 21. Kurultay'da da, "Yeni Genel Başkana başarılı olması için elbirliğiyle yardım etmemiz gerekir" diyecekti.

HALK İÇİN DEĞİL HALKLA BİRLİKTE DEVRİM

21. Kurultay'ın en belirleyici özelliği ise, içtüzükte yapılan değişikliklerle Parti Meclisi'nin yetkilerini artırmanın yanı sıra partinin yeni politikalarını n daha net bir şekilde ortaya konulmasıydı. Petrollerin ve yer altı kaynaklarının devletleştirilmesiyle ilgili bir önerge kabul edilmişti. 1085 delegeden 1032'sinin oyunu alarak yeniden genel başkan seçilen Bülent Ecevit ise partinin yeni yönelimini şu sözlerle özetleyecekti:

"Devrimin halka değil, halkın dışında ve üstünde ilerici aydın kadrolara dayanarak yürütüleceğine inananlar bizimle beraber olamazlar. Aydınların devrimin yürütülmesinde elbette önderlik görevleri vardır. Bu görev halka rağmen halk için devrim yapmaya kalkışarak değil, halktan hiçbir zaman kopmadan, devrimi halkla birlikte oluşturarak yerine getirilebilir. Devrimcilikleri bu halkçı anlayışa dayanmayanlar, bugünün CHP'sine yabancı kalan bürokratik devrimcilerdir. "

21. Kurultay'da parti politikalarını n daha net ortaya konulması yeni istifaları da beraberinde getirdi. İstifacılar, "CHP, Atatürk ve İnönü'nün kurduğu Parti olmaktan çıktı" diyordu.

CHP KAPATILACAK. ..

Parti içinde bu gelişmeler sürerken, Ecevit liderliğindeki CHP, Melen Hükümeti'ne bakan vermeyi kararlaştırmış ve güven oylamasında olumlu oy kullanmıştır. Ancak hükümete giren 5 CHP'li bakan, Ecevit'in karşı çıktığı üçüncü beş yıllık plana destek verince CHP'de yine sular ısınmaya başlar. Hükümetin anayasayı değiştirme girişimi ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri kurma girişimleri, hükümetten çekilme isteklerini daha da artırır. Tabandan, hükümetten çekilme yönündeki güçlü tazyike rağmen, Ecevit seçim hesabındadır. Tabandan gelen desteğe uzun bir süre direnir Ecevit. Ancak tabanın tepkisi ayyuka çıkmıştır ve Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Ferit Melen Ecevit'le görüşerek, CHP'nin hükümetten çekilmemesi için aba altından sopa gösterirler. Ortalıkta 'CHP'nin kapatılacağı' söylentileri dolaşmaya başlamıştır bile.

27 Ekim-3 Kasım 1972'de toplanan Parti Meclisi'nin tek gündemi hükümetten çekilmektir. Ecevit'e CHP'li Bakanları hükümetten çekme yetkisi verilir.

Ecevit 4 Kasım'da "Yeraltı kaynaklarının yabancı sömürüsüne açılması ve ulusal ekonominin AET karşısında korunamaması, seçimlerin zamanında yapılması, Melen Hükümeti'nin fiilen bir AP-MGP hükümeti olduğu ve CHP'nin varlığının bir anlam taşımadığı, CHP'nin görüşlerine itibar edilmediği" gerekçeleriyle CHP'nin hükümetten çekildiğini açıklar.

49 YIL 1 AY 24 GÜN SONRA...

5 Kasım'da İsmet İnönü, CHP'den istifa eder. 'Ölünceye kadar CHP'li kalacağım' diyen İnönü'nün istifa gerekçesi ise kısa ama çok nettir:

"CHP Genel başkanlığına,
12 Mart şartlarının nazik mahiyetini ciddiyetle muhafaza ettiği bir zamanda, Parti politikasının memleket için sakıncalı gördüğüm şekil ve istikamette değiştirilmesi sebebiyle CHP'den ayrılmış olduğumu bilgilerinize saygılarımla sunarım.

İsmet İnönü"

CHP ile İnönü yolları, tam 49 yıl 1 ay 24 gün sonra ayrılmıştı. 6 ay önce zaten bitmiş olan bir dönem noktalanmış, CHP'de 'Milli Şef' dönemi kesin olarak kapanmıştı.

ORDU İLE CHP KARŞI KARŞIYA

Cumhurbaşkanlığı seçimleri, CHP'de yeni bir dönemecin işaretini veriyordu. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın görev süresi 28 Mart 1973'te sona eriyordu. Yeni cumhurbaşkanının 15 gün önce yani, 13 Mart 1973'te seçilmiş olması gerekiyordu. Meclis'te hiçbir parti kendi adayını seçtirebilecek aritmetiğe sahip değildir. Ortalıkta ise Orgeneral Faruk Gürler'in ismi dolaşmaktadır. 27 Mayıs'tan sonraki cumhurbaşkanlarının hep asker olması, "Genelkurmay Başkanları Cumhurbaşkanı olur" inancının kanıksanmasına yol açmıştır. Üstelik 12 Mart kabusunun sürdüğü günlerde Genelkurmay Başkanı'nın cumhurbaşkanlığına karşı çıkmak cesaret işidir...

Ancak hem AP, hem de CHP asker cumhurbaşkanı geleneğinin yerleşmesine karşı çıkarlar. CHP'deki görüş ayrılıkları ise bir kez daha su yüzüne çıkar. Bir grup CHP'li Gürler'in desteklenmesini ve böylece ordu ile CHP arasındaki buzların eritilmesini ister. Ecevit'in önerisiyle Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmama kararına karşın, CHP Genel Sekreteri Kamil Kırıkoğlu ve 32 CHP'li parlamenterin Faruk Gürler'e oy verdiği açığa çıkar. Cumhurbaşkanlığı krizi 6 Nisan 1973'te 6. Cumhurbaşkanlığına Fahri Korutürk'ün seçilmesiyle son bulur. Ancak, CHP'de yine bir yol ayrımına gelinmiştir. Genel Sekreter ve arkadaşları partiden istifa eder...

KARAOĞLAN EFSANESİ

14 Ekim 1973 seçimleri kapıya dayanmıştır. CHP, yeni kimliğiyle ilk kez halkın karşısında sınav verecektir. Ecevit'in daktilosundan çıkan 'ak günlere' adını taşıyan seçim bildirgesi, CHP'nin yeni politikalarını n da özetidir:

CHP "Geniş halk topluluklarını yoksullaştırmak ve sömürmek yoluyla sermaye birikimini hızlandırma ve tekelci sermaye gruplarının elinde yoğunlaştırma amacını güden bu çağdışı ekonomi anlayışı" yerine kalkınma modeli olarak, " Köylü kooperatiflerinin, sosyal güvenlik ve yardımlaşma kurumlarının, sendikaların, yurtdışındaki işçi ortaklıklarının ve benzeri halk ortaklıklarının girişimlerinden oluşan sektör" öneriyordu. Yabancı sermayeye sınırlama getirileceği vaat ediliyordu.

Demokratik alandaki vaatler ise şöyleydi: "DGM'lerin işçi haklarını ve sendikacılığını tehdit etmesinin önlenmesi, memur sendikalarının yeniden kurulması, tarım iş kanunun derhal çıkarılması, kıdem tazminatının bir yıla yarım aylık yerine, bir yıla bir aylık düzenden hesaplanması, işsizlik sigortasının kurulması, toplu sözleşme yetkisi için işçi referandumu uygulanması, KİT'leri doğrudan doğruya çalışanların yönetmesi, sosyal güvenlikten yoksun ev kadınlarının sosyal sigortadan yararlandırılması , kadınların daha erken yaşta emekli olabilmesi.. . "

"Ak Günlere" bildirgesinde CHP'nin klasikleşmiş "dinsel konulardan kaçınma" eğiliminin terk edildiği de açıkça beyan ediliyordu. "CHP Türk halkının dinsel inançlarının, dine bağlılığının, demokratik yoldan ve sosyal adaletle kalkınma için bir engel değil, tersine kolaylaştırıcı bir etken olduğu kanısındadır " ifadeleri dikkat çekiyordu.

Yoksulların koruyucusu Ecevit, artık 'Karaoğlan'dı. CHP ise Karaoğlan'ın partisi...

CHP İLK KEZ HALKIN OYLARIYLA İKTİDAR ADAYI

14 Ekim 1973 seçimlerinde yüzde 33.3'lük oy oranıyla 185 milletvekili çıkaran CHP, tarihinde ilk kez doğrudan halkın oylarıyla iktidar adayı oluyordu. Bir önceki seçime göre CHP oylarını yüzde 5.9 artırmış, kırsal alanda gerilerken kentlerde adeta oy patlaması sağlamıştır. Gerçi CHP, seçimlerden birinci parti olarak çıkmıştı ama aldığı oylar tek başına iktidar olmasına da yetmeyecekti.

Ecevit'in 27 Ekim'de hükümeti kurmakla görevlendirilmesinde n sonra, MSP ile ortaklık için sürdürülen çalışmalar sonuçsuz kalmıştır. Böylece Ecevit'in uzun mücadelelerden sonra kazandığı ilk başbakanlığı daha parlamentonun onayına varamadan sona ermiştir.

CHP-MSP KOALİSYONU

Ardından hükümeti kurmakla görevlendirilen AP lideri Demirel'in de benzer bir başarısızlığa uğramasıyla bu kez gündeme CHP-MSP koalisyonu gelir. Koalisyonun uzlaşı programında dikkat çeken belli başlı maddeler şunlardır:

"Düşünce ve inanç suçlarını düzenleyen TCK'nın 141, 142 ve 163. maddelerini de kapsayan genel af, 18 yaşa oy hakkı, tarım kredisi, kooperatifçilik hareketinin desteklenmesi ve kooperatif bankasının kurulması, küçük ve orta boy sanayi işletmeleri güçlendirecek bir politika gütmek, stratejik madenlerin hukuk kuralları içinde devletleştirilmesi, Köykentlerin kurulması, ilk ve orta okullara zorunlu ahlak dersleri konulması... "

Ecevit, MSP ile ortaklığın; dindarlıkla laikliğin ve dindarlıkla 'özellikle ekonomik alandaki ilericiliğin' çeliştiği yolundaki 'tarihsel yanılgı'yı gidereceği iddiasındadır. ..

Kağıt üzerinde birbirine yaklaşmak için ödün verilmesine karşın daha ilk aylardan itibaren anlaşmazlıklar patlak vermeye başlar. TCK'nın 163. maddesini kaldırmakta ısrar eden MSP, Meclis'te 141 ve 142'nin kapsam dışında tutulması için oy kullanır. Çatışma ancak Anayasa Mahkemesi'nce çözülür. MSP, protokolde yer alan 18 yaşa oy hakkı için de benzer bir tutum içine girer ve bunu seçim yasasında yapılmasını istediği bütün değişikliklerin gerçekleşmesi koşuluna bağlar.

KIBRIS'I OYA ÇEVİRMEK..

CHP ile MSP arasındaki çatışma sürerken 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs'ta Atina'daki askeri cunta tarafından desteklenen Milli Muhafızlar, Kıbrıs'ta Makarios'u devirdi. Hemen ardından Ecevit, Türkiye'nin Ada'daki çıkarlarını korumak için harekete geçeceğini duyurdu. 17 Temmuz'da Türkiye'nin tutumunu anlatmak için Londra'ya gitti. İngiltere, Türkiye'nin ortak müdahale önerisini reddetti. 20 Temmuz'da Türkiye Kıbrıs Barış Harekatı'na girişti. Artık gündem uzun bir süre için Kıbrıs sorununa kilitlenmiştir.

Ancak MSP'nin son gelişmeleri dikkate almadan, hükümet içindeki çatışma noktalarını körüklemesi karşısında Ecevit, 18 Eylül 1974'te hükümetten istifa eder. Kıbrıs Barış Harekatı'nı 'oya dönüştürmek' için 'bunalım politikası' izlemekle suçlanır.

Ecevit, MSP ile ortaklığın sona ermesiyle, erken seçim kampanyası başlattı. Hükümet bunalımının ancak erken seçimle çözülebileceğini savunuyordu. Ancak Türkiye, bütün sağ partilerin parlamento çoğunluğuna dayalı bir hükümet kurarak Milliyetçi Cephe dönemini başlatacağı günlere giriyordu...

DEMOKRATİK SOL, YERLİ SOL

CHP ise MSP ile koalisyonun bozulmasının ardından kendi içine dönmüş ve 28 Haziran 1974'te toplanan Tüzük Kurultayı ile gündemine, Ecevit'i genel başkanlığa taşıyan parti politikalarını kurumsallaştıracak düzenlemeleri almıştı. 1974 Tüzüğü'nün amaçlar bölümünün 2. maddesine, Ecevit'in deyişiyle "Marksizmden kaynaklanmayan, yerli" bir kavram olan 'Demokratik Sol' ilkesinin benimsendiği eklenmişti.

CHP'de ortanın solu akımıyla başlayan sola dönüş hareketi, toplumsal dürtülerin de etkisiyle her geçen gün yeniden biçimlenmişti. 'Ortanın solu' kavramı yerini giderek 'Demokratik Sol' kavramına terk etmiş, tüzük kurultayında da bu belgelenmişti.

SESSİZ SEDASIZ, SİLİK MUHALEFET

1975 yılının ortalarına gelindiğinde Birinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümeti idaresindeki ülke de bunalım içindedir. Ekonomik bunalım doruğa ulaşmış, siyasi cinayetlere her gün bir yenisi eklenmektedir. Böylesi bir ortamda yapılan 12 Ekim Kısmi Senato ve Milletvekili Ara Seçimleri'nde AP birinci parti olmuş ancak ikinci parti durumundaki CHP de oylarını yüzde 8 arttırmıştır.

CHP içi çatışmalar ise artık nedeni, amacı ve bağlantıları iyice silikleşmiş bir halde ama büyük bir hızla sürmektedir. Çatışmaların tarafları da, aktörleri de sürekli yer değiştirmekte; kişisel kırgınlara parti yönetimi anlayışı, muhalefet biçimine yönelik eleştirilere ekonomik ve sosyal düşünce ayrımları karışmaktadır.

Parti içi çatışmalar derinleşirken dışarıya yansıyan CHP ise 'sessiz sedasız ve silik muhalefet' partisi görünümündedir. CHP yanlısı gazeteler veryansın etmektedir:

"Sokakları genç insanların kanlarıyla sulanan bir ülkede, iktidar ölçüsünde olmasa bile, muhalefet de sorumludur. (...) CHP, üzerindeki ölü toprağını silkmeli ve Cephe sorumlularından kanlı mezar taşlarının hesabını sormalıdır. "

HİZİPLER ÜSTÜ

CHP'ye yönelik tepkilere Ecevit de suskun kalamaz, "CHP'nin bugünkü muhalefetini yeterli bulmayan halk çoğunluğuna hak veriyorum" der. Ancak 8 Mart 1976'da, aralarında Deniz Baykal'ın da bulunduğu 5 Yönetim Kurulu üyesinin istifası, parti içi soğuk savaşı iyice su yüzüne çıkaracaktır. Baykal ve Eyüboğlu gruplarının 'Parti'nin temel düşüncelerinde birleştiklerini" savunan Ecevit, çatışmanın dışında kalmaya özen gösterir.

"Kimse bir yerlere gelebilmek için bana ve genel merkeze yakınlığına güvenmesin" diyerek bağımsızlığını ilan eden Ecevit, parti içindeki bu çatışmaları durduramıyordu. Ecevit, Kurultay'dan hemen önce gruplara Sivas'tan mesaj yolluyordu:

"CHP içindeki çekişmeler konusunda benim gösterebileceğim hoşgörü sınırı, halkın göstereceği hoşgörüsüdür, hoşgörümü onun ötesinde sürdürme hakkına sahip olmadığımı bilerek hareket edeceğim."

TAŞLI SOPALI KONGRE

Ancak Ecevit'in bu çıkışı da kar etmez, CHP yine tarihinde ilk kez, taşlı sopalı kongrelere sahne olacaktır. Ecevit, artık patlar:

"Yurtta herkes CHP'de neyin kavgasının yapıldığını bilmek istiyor, ancak anlayamıyor (...) Son olarak Çankaya Kongresi'nde düzenlenen saldırı, bardağı taşıran son damladır. Ülkede zorbalığa karşı mücadele eden CHP kendi içinde böyle zorbalıklara göz yumamaz (...) Benim tahammülüm geniştir. Parti içi konularda fazla tahammüllüyüm diye zaman zaman eleştirilmişimdir. Fakat bu sırada, CHP'nin yıpratılmasına, rejimin tahammülü yoktur, halkın tahammülü yoktur. "

BU PARTİYE ACIYIN

Ecevit'in bu çıkışı tansiyonu düşürmek şöyle dursun büsbütün sertleştirir. Ecevit, grup toplantısında şunları söyler: "Buraya hep dedikodularla geliyorsunuz. Bu partiye vurmayın, acıyın..."

Ecevit'in "Halk, CHP'yi iktidara getirmeye kararlıdır, gelmezsek bizim kabahatimizdir" ekseninde yaptığı konuşma, 'hizipler üstü' karma liste önerisiyle birleşince, Deniz Baykal'ın öneriyi reddetmesine karşın, Kurultay sağ salim atlatılır.

ECEVİT'E SUİKAST

CHP'de parti içi çatışmalar sürerken 'Milliyetçi Cephe' yönetimindeki ülkede, planlı saldırı ve cinayetlere her geçen gün bir yenisi eklenmektedir. Saldırılar, ana muhalefet partisinin liderini, Ecevit'i hedef alacak kadar ileri gitmiştir. Faili meçhul cinayetler, işgaller, boykotlar, yolsuzluk, rüşvet artık günlük yaşamın bir parçasıdır. Bunalım 1977'nin ortalarına gelindiğinde genel seçimi gündeme getirir. CHP'nin Taksim mitinginde Ecevit'e suikast yapılacağı ortaya çıkar. Bunu da bizzat Başbakan Demirel, Ecevit'e mektupla (1) bildirir. Ecevit, mitinge katılmaktan vazgeçmez (2). Mitingde şöyle konuşur:

"Halk, düzeni değiştirme kararını verdi. Dursam beni aşar..."

5 Haziran 1977 seçimlerinden CHP yüzde 41.4 oy oranı 213 milletvekiliyle birinci parti olarak çıkar ancak tek başına iktidar olmak için aldığı oylar yine kısa kalmıştır.

İKİNCİ MC, ÜÇÜNCÜ ECEVİT HÜKÜMETİ

Hükümeti kurmakla görevlendirilen Ecevit'in önünde azınlık hükümeti kurmak dışında bir seçenek yoktur. Ancak, AP Genel başkanı Demirel, CHP hükümetinin "Kurulmasına, onaylanmasına ve icraatına karşı mücadele edeceklerini" açıkça ilan etmiştir. Demirel, Erbakan ve Türkeş'e göre "CHP, hükümeti işgal etmiştir, Cumhurbaşkanı Korutürk de bu duruma göz yummuştur". Birinci MC hükümetini oluşturan partiler, CHP hükümetine karşı iç çelişkilerini bir tarafa bırakmış, yeniden cephe ruhuna bürünmüştü. 21 Haziran 1977'de Ecevit tarafından kurulan CHP azınlık hükümeti, Meclis'te 3 Temmuz'da yapılan güven oylamasında 217 evet oyuna karşılık, 229 ret oyu almıştı. Ecevit hemen istifasını sunmuş, ardından da hızla ikinci MC hükümeti kurulmuştu.

Ülkede ikinci MC dönemi başlarken, seçimlerden birinci parti çıkmasına karşın hükümet olamayan CHP'de ise tartışmalar başgöstermekte gecikmez. Antalya Milletvekili Deniz Baykal öncülüğündeki bir grup, bu durumdan Ecevit'i sorumlu tutmakta ve olağanüstü kurultay önermektedir. Ecevit, partililerle gruplar halinde varolan tartışma toplantıları düzenleyerek, kısa sürede tepkileri sönümlendirir.

Nitekim 11 Aralık 1977 günü yapılan ve referandum niteliğindeki yerel seçimlerde CHP, 42 belediyeyi alarak ezici bir üstünlük sağlar. İkinci parti olarak çıkan AP ise sadece 15 belediyeyi alabilmiştir. Kamuoyu desteğini büyük ölçüde yitirdikleri ortaya çıkan İkinci MC hükümetini oluşturan partiler iç çatışmalara sürüklenmiş, Ecevit hükümetinin desteklenmesini savunan bazı vekiller partilerinden kopmuştu.

İkinci MC Hükümeti'nin istifasıyla, başını CHP'nin çektiği CGP, DP ve AP'den kopan bağımsızların oluşturduğu Üçüncü Ecevit hükümeti 17 Ocak 1978'de Meclis'ten güven oyu aldı.

HİZİPLERE AÇIK SAVAŞ

Ecevit, tarihi boyunca genel merkez-hükümet ve gruplar üçgeninde çatışmalara sahne olan CHP'de yeni bir dönem başlatmaya kararlıdır. Hükümette görev alanların parti yönetiminden ayrılmalarını ister. Ecevit, parti içi hizipleşmeleri ortadan kaldırmaya yönelik bu manevrayla yetinmeyecektir; "Kurultay'a tek liste halinde gireceğiz."

Hazırlıklar yetişmeyince Anayasa Mahkemesi'nden uyarı alan CHP, olağanüstü kurultaya gitmek zorunda kaldı. Sorunlar olağan Kurultay'a ertelenmişti.

Hemen sonra toplanan 24. Olağan Kurultay'a ise Ecevit'in istediği gibi 'tek liste' ile girilemedi. Çatışma, gruplaşma ve kadrolaşma hareketlerinin her zamankinden daha güçlü olduğu görüldü. Çatışmalar gücünü, hükümetin başarısızlığından alıyordu...

YALNIZ ADAM

Üçüncü Ecevit hükümetinin kurulduğu 1978'in başlarında, ülke ekonomik bunalım ve giderek tırmanan anarşiyle boğuşuyordu. Aradan geçen bir yıl içinde, tablo daha kötülemiş, hükümet ise çaresiz kalmış, kontrolü kaybetmişti. Günlük yaşamın parası haline gelen silahlı saldırı ve çatışmalar, Sivas, Çorum ve Kahramanmaraş'ta olduğu gibi toplu katliamlara dönüşmüştü. Korku içindeki halk bir yandan da yokluk, uzun kuyruklar ve zam yükü altında eziliyordu.

Dışarıdan ve hükümetin içinden eleştiri oklarına hedef olan Ecevit, partisinde de yalnızlığa itilmişti. Parti içi muhalefetin yelpazesi genişlemiş, hükümette bakan olanlar dahi bir muhalefet grubunun başını çeker olmuşlardı... "Sorunları iletmek için Ecevit'i ulaşamıyoruz", "Parti içindeki tek organ genel başkanlık" diyorlar ve Parti Meclisi'nin yeniden oluşturulmasını istiyorlardı.

İKTİDARSIZ HÜKÜMET

CHP'nin son olağan kurultayı ilkinden tam 60 yıl sonra Ankara'da toplandı. Ecevit, son kurultay olduğunu bilmeden yaptığı konuşmasında, " İktidar olma uğraşı derken, yalnızca 1981 seçimlerinde CHP'nin Millet Meclisi'nde tek başına salt çoğunluğu sağlamasını belirtiyor değilim. Bu anlamda, yani siyasal anlamda iktidar olmanın yanı sıra, toplumsal anlamda iktidar olmak da, özellikle bir demokratik sol parti için yaşamsal önem taşır.
Önümüzdeki ilk hedeflerden birisi de, bu yıl Ekim ayında yapılacak olan Cumhuriyet Senatosu ve milletvekili ara seçimlerini kazanmaktır.. ." diyordu. 24. kurultay, Ecevit'in muhaliflerini tüm ağırlığını koyarak alt etmesiyle sonuçlanmıştı ancak, Üçüncü Ecevit hükümetinin yönetimindeki ülkede iktidar boşluğu her geçen gün büyüyordu. "1981'de kesin iktidar olacağız" diyen Ecevit de bu gerçeği itiraf ediyordu.

Bir yanda hükümetteki bakanlara yönelik yolsuzluk iddiaları, öte yandan ülkenin içinde bulunduğu ekonomik bunalım ve anarşi... TÜSİAD, tarihte ilk kez hükümeti peş peşe gazete ilanlarıyla uyarıyordu. Ticaret ve Sanayi Odaları Meclisi de hükümeti kamuoyu önünde uyarınca, Ecevit, " Bu devlet, işadamlarının muhtırası ile hükümet kurmaz, hükümet düşürmez, bu ülkede halkın dediği olur, halkı sömürenlerin değil... TÖB-DER ve POL-DER siyaset yaparsa suç, sanayici kuruluşlar siyaset yaparsa suç değil, olmaz öyle şey. Hepsini savcılığa vereceğim... " diyecekti. Ancak, ilanlar durmadı. Üstelik esnaf da kepenk indirerek, kontak kapatarak bu halkaya eklendi.

Mecliste ise Ecevit hükümetinin bakanlarından Hilmi İşgüzar ve Tuncay Mataracı hakkında gensoru verilmişti. İşgüzar istifa etti. Hükümet dört bir yandan kuşatılmıştı.

12 EYLÜL'ÜN AYAK SESLERİ

1 Mayıs'ta İstanbul'da uygulanan sokağa çıkma yasağı, tüm bunların üzerine tuz biber ekti. Tepkiler çığ gibi büyüyordu. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, "ordunun çıkar çekişmelerine alet edilmemesini" istedi.

Hükümet içinde de istifalar birbirini izlemeye başladı... 4 bakan arka arkaya hükümetten ayrıldı. 18 aylık iktidarın sonunda Ecevit, yenilgisini kabul etmek için son bir darbe bekler gibiydi... O da 14 Ekim 1979 ara seçimleriyle geldi. CHP son seçimlerde yakaladığı yüzde 41.4'lük oy oranından yüzde 29.1'e düşmüştü... 'Geleneksel oy oranı'na...

İki gün sonra 16 Ekim 1979'da Ecevit, istifa etti.

Hezimetin hesabı 4 Kasım 1979'da toplanan 8. Olağanüstü Kurultay'da görülecekti. Hiç kimse bunun CHP'nin son kurultayı olduğunun farkında değildi.

İNÖNÜ'NÜN İZİNDEN: YA BEN YA ONLAR

'Genel merkezciler' , 'Topuzcular' , 'Baykalcılar' , 'Sol muhalifler' ve tek başına Bülent Ecevit... Gruplar, acımasızca eleştirdikleri Ecevit'in genel başkanlığında hemfikirdi, asıl çekişme parti yönetimi için yaşanıyordu. Ecevit'in buna izin vermeye niyeti yoktu. Son kozunu oynadı, " Bir yanda katı hizipçiliği hak olarak gören liste, bir yanda da katı hizipçiliği reddeden bir anlayış bulunmaktadır. Ben katı hizipçiliği reddeden bir ekiple görev yapabilirim. Eğer Kurultay bana bu olanağı verirse Genel Başkan olarak görevimi sürdürürüm. Şayet Kurultay bu olanağı vermezse, görevimi genel başkan olmadan da Partimde sürdürebilirim. "

Ecevit, "Ya ben, ya onlar" diyordu. Kurultay, Ecevit'siz CHP'yi göze alamamıştı...

Ancak 12 Eylül 1980'de ülke yönetimine el koyan askerler CHP'li delegeler gibi düşünmüyordu. Onlar, Ecevit, Demirel, Erbakan, Türkeş gibi siyasilerin siyasetten el çekmesinden yanaydı. Ecevit 13 Eylül sabahı, siyasi rakipleriyle birlikte Hamzakoy'a gönderildi. Yaklaşık bir ay süreyle Hamzakoy'da TSK'nın gözetiminde tutuldu ve siyasi rakipleriyle birlikte siyasetten yasaklandı. Atatürk'ün kurduğu CHP'nin üçüncü genel başkanı, 15 Eylül 1981'de de partisinin kapısına kilit vurulduğuna da tanık olacaktı.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: YASAKLI YILLAR

____________ _______

Ex-Ministerprä sident Ecevit gestorben

Der frühere türkische Regierungschef Bülent Ecevit ist im Alter von 81 Jahren gestorben. Nach einem Schlaganfall hatte er fast sechs Monate im Koma gelegen. Ecevit war fast 50 Jahre lang eine der bestimmenden Persönlichkeiten in der türkischen Politik.

ANZEIGE

Ankara - Bülent Ecevit hatte Mitte Mai einen Hirnschlag erlitten und seitdem im Koma gelegen. Seinen Tod meldeten heute mehrere türkische Medien. Fünf Mal war der frühere Vorsitzende der Demokratischen Linkspartei Regierungschef - zuletzt von 1999 bis 2002. 1974 befahl er die Invasion in Nordzypern, die zur Teilung der Insel bis heute führte. In Ecevits Regierungszeit fielen die Gefangennahme des kurdischen Rebellenführers Abdullah Öcalan 1999 und die Zulassung der Türkei als Kandidat für die EU-Mitgliedschaft. Ecevit hat in der Türkei für die Arbeitnehmer das Streikrecht und Landreformen durchgesetzt.
 

 

REUTERS

Türkische Politik geprägt: Ex-Regierungschef Ecevit

Im Juli 2004 hatte er den Vorsitz seiner Partei niedergelegt und seine politische Laufbahn beendet. Die Wahlniederlage 2002 gegen seinen Nachfolger Recep Tayyip Erdogan war die bitterste seiner Karriere: Seine Partei wurde nach 22 Prozent der Stimmen bei der Wahl 1999 auf 1 Prozent marginalisiert. Die Wähler hatten ihn damals für eine massive Wirtschaftskrise verantwortlich gemacht und angesichts seiner angeschlagenen Gesundheit kein Vertrauen mehr in ihn gesetzt.

kai/AP/AFP/Reuters/