BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Kanunun amacı
İş kazalarıyla meslek
hastalıkları, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde bu
kanunda yazılı şartlarla sosyal sigorta yardımları sağlanır.
Bu kanunda geçen (Kurum)
deyimi (Sosyal Sigortalar Kurumu) anlamına gelir.
Sigortalı sayılanlar
Madde 2- (Değişik: 11.05.1976 - 1992/1 md.)
Bir hizmet akdine
dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu kanuna göre
sigortalı sayılırlar.
10/07/1941 tarihli ve 4081
sayılı Çiftçi Mallarının Korunması hakkındaki Kanuna göre çalıştırılan Koruma
Bekçileri bu kanuna tabidir.
(Ek : 29. 07.
2003 – 4958 / 25 md. Y.T 01.01.2004) Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde
oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve
tutuklular hakkında yalnız iş kazası ile meslek hastalıkları, analık ve hastalık sigorta kolları uygulanır.
Ancak bunlar istekleri halinde malullük , yaşlılık ve ölüm sigorta kolları
bakımından bu Kanunun 85 inci maddesinde
öngörülen şartları taşımaları kaydıyla isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Bu
şekilde çalıştırılanların işvereni Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş
Yurtları Kurumu, işveren vekilleri ceza infaz kurumları ile tutukevleri iş
yurtlarının sorumlu müdür ve amirleridir.
Bu kanunda belirtilen
Sosyal Sigorta yardımlarından sigortalılar ile bunların eş ve çocukları ve
sigortalıların ölümlerinde bu kanuna göre hak sahibi olan kimseleri
yararlanırlar.
Bu maddenin uygulanmasında ek 10 , 13. 40. ve geçici 41
. maddelere bakınız.
Sigortalı sayılmayanlar :
I - Aşağıda yazılı kimseler bu kanunun uygulanmasında sigortalı
sayılmazlar :
A- (Değişik : 24/10/1983 - 2934/1 md.)
a) Kamu sektörüne ait tarım
ve orman işlerinde ücretle,
b) Özel sektöre ait tarım ve
orman işlerinde ücretle ve sürekli olarak,
c) Tarım sanatlarına ait
işlerde.
d) Tarım işyerlerinde yapılan
ve tarım işlerinden sayılmayan işlerde,
e) Tarım işyeri sayılmayan
işyerlerinin park, bahçe, fidanlık ve benzeri işlerinde,
Çalışanlar hariç olmak üzere
tarım işlerinde çalışanlar (*)
(* ) Bu hükmün uygulanmasında ek 9 . maddeye bakınız.
B) İşverenin ücretsiz çalışan
eşi,
C) Aynı konutta birlikte
yaşayan ve üçüncü dereceye kadar (Üçüncü derece dahil) olan hısımlar sırasında
ve aralarında dışardan başka kimse katılmayarak bu konut içinde yapılan işlerde
çalışanlar.
D) (Değişik : 11/8/1977 - 2100/1 md.) Ev hizmetlerinde çalışanlar
(ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç)
E) Askerlik hizmetlerini
yapmakta olan yükümlüler (27/2/1962 tarihli 33 sayılı Kanun hükümlerine göre
çalışanlar hariç).
F) Kanunla kurulu emekli
sandıklarına aidat ödemekte olanlar,
G) Yabancı bir memlekette
kurulu herhangi bir müessese tarafından ve o müessese nam ve hesabına
Türkiye'ye bir iş için gönderilen ve yabancı memlekette sigortalı olduğunu
bildiren yabancı kimseler,
H) Resmi meslek ve sanat
okullarıyla, yetkili resmi makamların müsaadesiyle kurulan meslek veya sanat
okullarında tatbiki mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler,
I) (Mülga: 29.07.2003 -
4958 / 57 md.)
J) Sağlık müesseselerinde işe
alıştırılmakta olan hasta veya maluller,
K) Herhangi bir işverene
hizmet akdiyle bağlı olmaksızın kendi nam ve hesabına çalışanlar,
L) ( Ek 29/04/1986 - 3279/1 md. Mülga : 29.07.2003 - 4958 / 57 md. )
II- Aşağıda belirtilenler hakkında bazı sigorta kolları uygulanmaz :
A) (Mülga:
29.07.2003 tarih, 4958 / 57 md.)
B) Özel kanunda tarifi ve
nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde
analık, malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu kanunun 35 inci maddesi
hükümleri uygulanmaz.
C) (Değişik : 29/04/1986 - 3279/1 md.) Kanunla kurulu sosyal
güvenlik kurumlarından malullük veya emekli aylığı almakta iken bu Kanuna tabi
sigortalı bir işte çalışanların 78 inci maddeye göre tespit edilen prime esas
kazançları üzerinden 63 üncü madde hükmüne göre Sos yal Güvenlik Destek Primi
kesilir.
Sosyal Güvenlik Destek Primi
ödenmiş süreler, bu Kanuna göre sigortalılık süresinden sayılmaz ve 24/05/1983
tarih ve 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin
birleştirilmesi hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz, 64 üncü madde hükmüne göre
toptan ödeme yapılmaz. Ancak iş kazası veya meslek hastalığı halinde 12 nci
madde hükümleri uygulanır.
Bunlardan kendi kanunlarına
göre görev malullüğü aylığı bağlanmış olanlar Kurumdan yazılı talepte
bulunurlarsa, bunlar hakkında talep tarihini takip eden aybaşından itibaren,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları da uygulanır.
D) (Ek
20/06/1987 - 3395/1 md. Mülga: 29.07.2003 - 4958 / 57 md.)
İşveren ve İşveren vekilinin tarifi :
Madde 4- (Değişik:11.05.1976-1992/1
md.)
Bu kanunun uygulanmasında 2
nci maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler
"İşveren" dir. İşveren nam ve hesabına işin yönetimi görevini yapan
kimseler "İşveren vekili" dir.
Bu kanunda geçen işveren
deyimi işveren vekilini de kapsar.
(Değişik : 14.05.1985 - 3203/1 md.) İşveren vekili bu Kanunda
belirtilen yükümlülüklerinden dolayı aynen işveren gibi sorumludur.
Çiftçi mallarını koruma
bekçileri hakkında işverenlerin bu kanunda belirtilen yükümleri, bunları tayine
yetkili makam tarafından yerine getirilir.
İşyerinin tarifi :
Bu kanunun uygulanmasında, 2
nci maddede belirtilen sigortalıların işlerini yaptıkları yerler
"İşyeri" dir.
İşin niteliği ve yürütümü
bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle dinlenme, çocuk emzirme, yemek,
uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve
büro gibi diğer eklentiler ve araçlar da “İşyeri’nden sayılır.
Sigortalılığın başlangıcı ve mecburi oluşu:
Çalıştırılanlar, işe
alınmalarıyla kendiliğinden "sigortalı" olurlar.
Sigortalılar ile bunların
işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümleri sigortalının işe alındığı
tarihten başlar.
Bu suretle sigortalı olmak
hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.
Sözleşmelere, sosyal sigorta
yardım ve yükümlerini azaltmak veya başkasına devretmek yolunda hükümler
konulamaz.
Geçici görevle yabancı ülkeye gönderilme:
İşveren tarafından geçici
görevle yabancı ülkelere gönderilen sigortalıların bu kanunda yazılı hak ve
yükümleri bu görevi yaptıkları sürece de devam eder.
Bu maddenin uygulanmasında geçici 86. maddeye bakınız.
İşyerini bildirme:
İşveren, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini (Değişik:
29.07.2003 - 4958 / 26 md. Y.T. 06.08.2003) en geç sigortalı
çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak
göndermekle yükümlüdür.
İşverene, Kurumca,
bildirgenin alındığını bildirir bir belge verilir veya taahhütlü olarak
gönderilir.
Bildirgenin verilmemesi veya
geç verilmesi bu kanunda belirtilen hak ve yükümleri kaldırmaz.
Sigortalı çalıştırılan bir
işin veya işyerinin başka bir iş verene devir olunması veya intikal etmesi
halinde de, yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu işlerde çalışan
sigortalıların sigorta hak ve yükümleri devam eder. (Ek: 29.07.2003 - 4958 / 26 md. Y.T. 06.08.2003) İşyerinin miras
yolu ile intikali halinde, yeni işveren işyeri bildirgesini ölüm tarihinden
itibaren en geç üç ay içinde doğrudan Kuruma vermek veya iadeli taahhütlü
olarak göndermekle yükümlüdür.
(*) Bu maddenin uygulanmasında geçici 86 maddeye
bakınız.)
Çalıştırılan sigortalıları bildirme :
Madde 9- (Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 12 md. Y.T. 08.09.1999)
İşveren çalıştıracağı
kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş
bildirgeleriyle Kuruma doğrudan bildirmekle veya bu belgeleri iadeli-taahhütlü
olarak göndermekle yükümlüdür. İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler
için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadeli-taahhütlü olarak postaya verilen
işe giriş bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen
işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kuruma verilen veya
iadeli-taahhütlü olarak gönderilen işe giriş bildirgeleri de süresi içinde
verilmiş sayılır.
(Ek : 14.07.1999 -
4410 / 1 md.) Dışişleri Bakanlığının sigortalı olarak yurtdışı göreve atanan personeli
için işe giriş bildirgeleri ise, Kuruma en geç üç ay içinde gönderilir.
Bildirilmeyen sigortalılar için yapılacak işlem:
Sigortalı çalıştırmaya
başlandığının süresi içinde Kuruma bildirilmemesi halinde bildirgenin sonradan
verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten
önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde
ilgililerin sigorta yardımları Kurumca sağlanır.
Sigortalı çalıştırmaya
başlandığı Kuruma bildirilmiş veya bu husus Kurumca tespit edilmiş olmakla
beraber, yeniden işe alınan sigortalılardan, süresi içinde Kuruma
bildirilmeyenler için de, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık
hallerinde gerekli sigorta yardımları Kurumca sağlanır.
Ancak, yukarıdaki
fıkralarda belirtilen sigorta olayları için Kurumca yapılan ve ilerde yapılması
gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu
gelirlerin 22 nci maddede sözü geçen tarifeye göre hesabedilecek sermaye
değerleri tutarı, 26 ncı maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın,
işverene ayrıca ödettirilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İş Kazalarıyla
Meslek Hastalıkları Sigortası
İş kazası ve
meslek hastalığının tarifi :
Madde 11-
A-) İş kazası, aşağıdaki hal ve
durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence
veya ruhça arızaya uğratan olaydır:
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısiyle,
c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere
gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan
zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere
toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında,
B-) Meslek hastalığı, sigortalının
çalıştırıldığı için niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm
şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi
arıza halleridir.
Bu kanuna göre tespit edilmiş olan hastalıklar listesi dışında herhangi
bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması üzerine çıkabilecek
uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu'nca karara bağlanır.
Sağlanan yardımlar :
Madde 12-
İş kazaları ile meslek
hastalıkları halinde sağlanan yardımlar
A) Sağlık yardımı yapılması,
B) Geçici iş göremezlik süresince
günlük ödenek verilmesi,
C) Sürekli iş göremezlik
hallerinde gelir verilmesi,
D) Protez araç ve gereçlerinin
sağlanması, takılması, onarılması ve yenilenmesi,
E) (A) ve (D) fıkralarında yazılı
yardımlar için sigortalının başka yere gönderilmesi,
F) İş kazası veya meslek hastalığı
dolayısiyle bedeni veya ruhi bir arızaya uğrayanlardan, yurt içinde tedavisi
kabil olmayıp, ancak yabancı bir ülkede kısmen veya tamamen tedavisi mümkün
görülen ve mesleğinde uğradığı iş göremezlik derecesinin azalabileceği Kurum
sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalının ve bu
raporda belirtilmişse, beraber gidecek kimselerin yabancı ülkelere gidip gelme
yol paraları ile o yerdeki kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi, (Sağlık Kurulunca verilen rapora Kurum veya
sigortalı itiraz ederse, bu husus Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara
bağlanır).
G) Cenaze masrafı karşılığı
verilmesi,
H) Sigortalının ölümünde hak
sahiplerine gelir bağlanması,
Sağlık yardımlarının tarifi:
İş kazalarıyle meslek hastalıkları
halinde sigortalıya yapılacak sağlık yardımları, sigortalının:
A) Hekime muayene ettirilmesi,
hekimin göstereceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik ve laboratuvar
muayenelerinin sağlanması, gerekirse sağlık müessesesine yatırılması ve her
türlü tedavisinin yapılması,
B) Tedavi süresince gerekli ilaç
ve iyileştirme araçlarının sağlanması,
şeklinde olur.
Yukarıdaki fıkralara göre
yapılacak sağlık yardımları sigortalının sağlığını koruma, çalışma gücünü
yeniden kazandırma ve kendi ihtiyaçlarını görme yeteneğini artırma amacını
güder.
Sağlık yardımlarının süresi:
Sağlık yardımı, iş kazasına
uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalıların sağlık durumunun
gerektirdiği sürece devam eder. Sigortalı, tedavi gördüğü müessese sağlık
kurulunca veya Kurum sağlık kurullarınca gerekli görülürse, Kurumun dinlenme
evlerine yatırılabilir. Bu yardımlar, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığına
tutulan sigortalının Kurumca tedaviye alındığı tarihten başlar.
Ancak, meslek hastalığına tutulan
sigortalı, Kurumca tedaviye alınmadan önce herhangi bir suretle işverene ait
yahut resmi veya Kurumca uygun görülen ücret tarifesini kabul eden özel sağlık
müesseselerinden birinde tedaviye alınmış ise, yardımlar bu tedavinin başladığı
tarihten başlamış sayılır ve belgelere dayanan masraflar Kurumca ödenir.
İş kazası veya meslek hastalığı
sonucu sürekli iş göremezlik geliri almakta olan veya bu geliri sermayeye
çevrilerek kendilerine ödenmiş bulunanlardan, aynı iş kazası veya meslek
hastalığı dolayısıyle yeniden tedavi edilmeleri Kurum sağlık tesisleri sağlık
kurulu raporu ile gerekli gösterilenler de sağlık yardımlarından yararlanırlar.
İşverenin yükümü :
İşveren, iş kazasına uğrayan
sigortalıya, Kurumca işe elkonuncaya kadar, sağlık durumunun gerektirdiği
sağlık yardımlarını yapmakla yükümlüdür. Bu amaçla yapılan ve belgelere dayanan
masraflarla yol paraları Kurum tarafından işverene ödenir.
Birinci fıkrada belirtilen
yükümlerin yerine getirilmesindeki savsama ve gecikmeden dolayı, sigortalının
tedavi süresinin uzamasına, malül kalmasına veya malüllük derecesinin artmasına
sebep olan işveren, Kurumun bu yüzden uğrayacağı her türlü zararı ödemekle
yükümlüdür.
Geçici iş göremezlik ödeneği:
İş kazası veya meslek hastalığı
dolayısıyla geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için geçici iş
göremezlik ödeneği verilir.
Hekim tavsiyelerine uymazlık:
İş kazası, en geç kazadan sonraki
gün içinde işverene veya Kuruma bildirilir.
İş kazası veya meslek hastalığı
dolayısıyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uyulmaması yüzünden tedavi
süresinin uzamasına, malül kalmasına veya malüllük derecesinin artmasına sebep
olan sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin veya sürekli iş göremezlik
gelirinin kendisine yüklenebilecek kusurun raporda belirtilen oranındaki kısmı,
Kurum tarafından düşürülebilir. Şu kadar ki, bu düşürme % 50'yi geçemez.
Kurumun yazılı bildirisine rağmen,
teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, tedavi için Kuruma
başvuracağı tarihe kadar sağlık yardımı yapılmayacağı gibi geçici iş göremezlik
ödeneği veya sürekli iş göremezlik geliri de verilmez.
Meslek hastalığının tesbiti :
Madde 18- ( Değişik: 29.07.2003
- / 27 md.Y.T. 06.08.2003 )
Meslek hastalığı halinde, bu Kanunda yazılı yardımlardan yararlanmak
için, sigortalının çalıştığı işte veya işyerinde meslek hastalığına
tutulduğunun ilgili Sosyal Sigortalar Kurumu meslek hastalıkları hastanesince
düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerle
tespit edilmesi gereklidir.
Meslek hastalığı; sigortalı olarak çalıştığı ve böyle bir hastalığa
sebep olacak işten veya işyerinden ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ise
sigortalının bu Kanunla sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için; eski
işinden veya işyerinden fiilen ayrılmasiyle ile hastalığın meydana çıkması
arasında bu hastalık için; yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın
geçmemiş olması gerekir.
Ancak, meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla
kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin, işyeri incelemesi ile
kanıtlandığı hallerde, yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu
hastalık, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı
sayılabilir.
Sürekli iş göremezlik hali:
Geçici iş göremezlik hali sonunda
Kuruma ait veya Kurumun sevk edeceği sağlık tesisleri sağlık kurulları
tarafından verilecek raporlarda belirtilen arızalarına göre, iş kazası veya
meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 10 azalmış bulunduğu Kurumca
tesbit edilen sigortalı, sürekli iş
göremezlik gelirine hak kazanır.
Sürekli iş göremezlik geliri
almakta olan veya bu geliri sermayeye çevrilerek ödenmiş bulunan sigortalının
yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma gücünü ne oranda yitirdiği,
yukarıdaki fıkrada belirtilen sağlık kurullarından alınacak raporlara göre
yeniden tesbit olunur.
Sürekli iş göremezlik gelirinin hesaplanması:
Madde 20- (Değişik: 23/10/1969 - 1186/1 md.) (*)
Sürekli iş göremezlik geliri
sigortalının mesleğinde kazanma gücünün tamamını veya bir kısmını yitirmiş
bulunmasına göre hesaplanır.
Sürekli ve tam iş göremezlikte
sigortalıya yıllık kazancının % 70 ine eşit yıllık bir gelir bağlanır.
Sürekli kısmi iş göremezlikte
sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun
iş göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine verilir.
Sürekli kısmi veya sürekli tam iş
göremez durumundaki sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise bu
gelir % 50 artırılır.
(*) Bu
hükmün01.01.2000 den önceki uygulanması için ek 20. 21. 22. 23. 24 ve 44 üncü
maddelere bakınız.
Birden çok iş kazasına uğrama hali:
Sigortalının yeniden bir iş
kazasına uğraması veya yeni bir meslek hastalığına tutulması halinde meydana
gelen arızaların bütünü göz önüne alınarak kendisine sürekli iş göremezliğini
doğuran ilk iş kazası veya meslek hastalığı sırasındaki kazancı üzerinden gelir
bağlanır. Ancak, sigortalının uğradığı son iş kazası veya meslek hastalığı
sırasındaki günlük kazancı önceki kazancından yüksek ise sürekli iş göremezlik
geliri bu kazanç üzerinden hesaplanır.
Gelirin sermayeye çevrilmesi:
Sürekli iş göremezlik gelirinin
sigortalıya ömrü boyunca verilmesi esastır.
Ancak, iş kazası neticesinde
tesbit edilen sürekli iş göremezlik derecesinin % 25'ten az olması ve bunun üç
yıl içinde değişmesinin Kurumca mümkün görülmemesi hallerinde sigortalının
isteği üzerine bu gelirler sermayeye çevrilerek ödenir.
Bu madde gereğince verilecek
sermaye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarınca birlikte tesbit olunacak
tarifeye göre hesaplanır.
Eş ve çocuklara gelir bağlanması:
Madde 23- (Değişik: 21/06/1973-1753/1 md.)
İş kazası veya meslek hastalığı
sonucu ölümlerde aşağıdaki hükümler uygulanır :
I - Ölen sigortalının 88 inci
madde gereğince tespit edilecek yıllık kazancının % 70'inin;
A) (Değişik
: 20/03/1985-3168/1 md.) Dul
eşine % 50'si, gelir alan çocuğu bulunmayan dul eşine % 75'i,
B) (Mülga:
20/03/1985-3168/6 md.)
C) Çocuklardan:
a) 18 yaşını, orta öğrenim yapması
halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olan
veya çalışamayacak durumda malül bulunan ve Sosyal Sigortaya, Emekli
Sandıklarına tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan erkek
çocuklarla yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan
boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte
çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocukların her birine
%25'i,
b) (a) fıkrasında belirtilen ve
sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma
düşenlerle ana ve babaları arasında evlilik bağlantısı bulunmayan yahut
sigortalı babanın ölümü tarihinde evlilik bağlantısı bulunmakla beraber anaları
sonradan evlenenlerin her birine % 50'si, Oranında yıllık gelir bağlanır.
Sigortalının ölüm tarihinde 18
veya 20 yaşını doldurmuş olup, gelire hak kazanmamış durumda olan erkek
çocuklar, sonradan öğrenim yaparlarsa (a) fıkrasındaki haklardan yararlanırlar.
II - Sürekli iş göremezlik geliri sermaye olarak
ödenmiş bulunan sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, sigortalıya verilen
sermaye nazara alınmaksızın bu kanun hükümlerine göre gelir bağlanır.
III - Sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış
veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukları ile
sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları , bağlanacak gelirden yukarıda belirtilen
esaslara göre yararlanırlar.
IV- Hak sahibi eş ve çocuklara
bağlanacak gelirlerin toplamı sigortalının yıllık kazancının % 70'ini geçemez.
Bu sınırın aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin gelirlerinden
orantılı olarak indirimler yapılır.
V- Sigortalının erkek çocuklarına
bağlanan gelirler çocuğun 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını,
yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını dolduracağı tarihe kadar devam eder.
Çalışamayacak durumda malül olan erkek çocukların gelirleri bu yaşlara
vardıktan sonra da kesilmez. Ancak geliri kesilen erkek çocuklardan sonradan
çalışamayacak durumda malül olanlara, Sosyal Sigortaya yahut Emekli
Sandıklarına tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamaları şartı ile,
malüllük durumlarının tespitine esas teşkil eden rapor tarihini takibeden ay
başından itibaren yeniden gelir bağlanır. 101'inci madde hükmü saklıdır.
VI- (Değişik:
20/03/1985-3168/1 md.) Sigortalının
dul eşi evlenirse geliri kesilir. Gelirin kesilmesine yol açan evlenme son bulunca
gelir yeniden bağlanır. Sonraki eşinden de gelir almaya hak kazanan dul eşe, bu
gelirlerden fazla olanı ödenir.
VII- (*) (Değişik : 4958 / 29.07.2003 - 35 md.Y.T. 06.08.2003) Sigortalının kız çocuklarına bağlanan gelirler, Sosyal Sigortaya,
Emekli Sandıklarına tabi işlerde çalışmaya, buralardan gelir veya aylık almaya başladıkları
veya evlendikleri tarihi takip eden devre başından itibaren kesilir. Gelirin
kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması halinde 1'inci bölümün (C)
fıkrası hükmü saklı kalmak şartıyla, bu tarihten başlanarak yeniden gelir
bağlanır. Ancak evliliğin son bulması ile kocasından da gelir almaya hak
kazanan kimseye bu gelirlerden fazla olanı ödenir.
(* ) Bu hükmün
uygulanmasında ek 12 . 44. ve 47. maddelere bakınız.
VIII- (Ek:
29/06/1978-2167/2 md.) İş kazası
veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün % 50 veya daha fazlasını
kaybederek sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölenlerin de ölümün
malüliyete esas olan iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına
bakılmaksızın hak sahiplerine gelir bağlanır.
Ana ve babaya gelir bağlanması:
Madde 24- (Değişik: 23/10/1969-1186/3 md.)
Sigortalının ölümü tarihinde eşine
ve çocuklarına bağlanması gereken gelirlerin toplamı, sigortalının yıllık
kazancının % 70 inden aşağı ise, artanı, eşit hisseler halinde sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi
çalışmayan veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere
buralardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almayan (Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 35 md.Y.T. 06.08.2003) ana ve babasına gelir
olarak verilir. Ancak, bunların her birinin hissesi sigortalının yıllık
kazancının % 70 inin dörtte birini geçemez.
Sigortalının ölümü ile eşine ve
çocuklarına bağlanabilecek gelirlerin toplamı, sigortalının yıllık kazancının %
70 inden aşağı değilse ana ve babanın gelir bağlanma hakları düşer.
Bu maddenin uygulanmasında ek 46. maddeye bakınız.
Sigortalının kontrol muayenesi:
Sürekli iş göremezlik geliri
bağlandıktan sonra sigortalı, her zaman, iş göremezlik derecesinde bir artma
olduğunu veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma girdiğini ileri
sürerek gelirde değişiklik yapılmasını isteyebileceği gibi, Kurum da,
sigortalıyı her zaman kontrol muayenesine tabi tutabilir.
Gerek sigortalının başvurması
üzerine gerek Kurumca yaptırılan Kontrol muayenesi sonunda Kurum sağlık
tesisleri sağlık kurulu raporuna göre sürekli iş göremezlik durumunda
değişiklik olduğu tesbit edilirse, sigortalının sürekli iş göremezlik geliri,
rapor tarihinden sonraki ay başından başlanarak artırılır, eksiltilir veya
kesilir.
Geliri sermayeye çevrilmiş
sigortalılardan sürekli iş göremezliği azalanlar için bu değişme istenemez.
Ancak, sürekli iş göremezliği artanlar değişmeden yararlanırlar.
Kabul edilir bir özrü olmadığı
halde kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen tarihten
sonraki ay başına kadar yaptırmayan sigortalının sürekli iş göremezlik geliri,
kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ay başından başlayarak
kesilir.
Şu kadar ki, kontrol muayenesini
Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen tarihten başlayarak üç ay içinde
yaptıran ve sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tesbit edilen
sigortalının yeni sürekli iş göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri,
ödemenin kesildiği tarihten başlanarak verilir.
Kontrol muayenesini Kurumun yazılı
bildirisinde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptıran ve sürekli iş
göremezlik halinin devam ettiği tesbit edilen sigortalının yeni sürekli iş
göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, rapor tarihinden sonraki ay
başından başlanarak ödenir.
İşverenin sorumluluğu :
Madde 26- (Değişik birinci fıkra : 20/06/1987 3395/2 md.) İş kazası
ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya işçilerin sağlığını koruma ve iş
güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi veyahut suç
sayılabilir bir hareketi sonucu olmuşsa, Kurumca sigortalıya veya hak sahibi
kimselerine yapılan veya ileride yapılması gerekli bulunan her türlü giderlerin
tutarları ile gelir bağlanırsa bu gelirlerinin 22 nci maddede belirtilen
tarifeye göre hesaplanacak sermaye değerleri toplamı sigortalı veya hak sahibi
kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarlarla sınırlı olmak üzere Kurumca
işverene ödettirilir.
(Ek: 29.07.2003 - 4958 / 28 md. Y.T. 06.08.2003) İşçi ve işveren sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate
alınır.
İş kazası veya meslek hastalığı, 3
üncü bir kişinin kasıt veya kusuru yüzünden olmuşsa, Kurumca bütün sigorta
yardımları yapılmakla beraber zarara sebep olan 3 üncü kişilere ve şayet kusuru
varsa bunları çalıştıranlara Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu edilir.
(Ek:
24/10/1983-2934/3 md.) Ancak; iş kazası veya meslek
hastalıkları sonucu ölümlerde bu Kanun uyarınca hak sahiplerine yapılacak her
türlü yardım ve ödemeler için, iş kazası veya meslek hastalığının meydana
gelmesinde kastı veya kusuru bulunup da aynı iş kazası veya meslek hastalığı
sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine Kurumca rücu edilemez.
İş kazasını bildirme :
İşveren, iş kazasını, o yer
yetkili zabıtasına derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki iki gün içinde
yazı ile bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirme örneği Kurumca hazırlanan haber
verme kağıtları doldurulup verilerek yapılır.
İşverenin kasden ve ağır ihmali
neticesi iş kazasını bu madde gereğince Kuruma zamanında bildirilmemesinden
veya haber verme kağıdında yazılı bilginin eksik veya yanlış olmasından doğan
ve ileride doğacak olan Kurum zararlarından işveren sorumludur.
Birinci fıkrada yazılı süre içinde
Kuruma bildirilmeyen iş kazası dolayısıyle, bildirme tarihine kadar işveren
tarafından yapılmış olan harcamalar kurumca ödenmez.
Meslek hastalığını bildirme :
İşveren, bir sigortalının meslek
hastalığına tutulduğunu öğrenirse veya durum kendisine bildirilirse bunu,
örneği Kurumca hazırlanan haber verme kağıdı ile ve öğrendiği günden başlayarak
iki gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.
Bu yükümü yerine getirmeyen veya
haber verme kağıdında belirtilen bilgiyi kasten eksik veya kasten yanlış
bildiren işveren hakkında 27 nci maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
Durumu 18 inci maddenin ikinci
fıkrasına uyan kimse, alacağı hekim raporu ve gerekli belgelerle doğrudan
doğruya Kuruma müracaat eder.
İş kazasının soruşturulması:
Haber verme kağıdında bildirilen
olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için,
gerekirse Kurumca soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda, haber verme
kağıdından yazılı hususların gerçeğe uymadığı ve vakanın iş kazası olmadığı
anlaşılırsa Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan masraflar
işverenden alınır.
İlgililer hakkında genel hükümlere
göre ayrıca kovuşturma yapılır.
Meslek hastalığının
incelenmesi:
Meslek hastalığı ile ilgili
bildirmeler üzerine gerekli incelemeler doğrudan doğruya Kurumca yapılır.
Bildirme ve itiraz :
Kurum, sigortalıya veya hak sahibi
kimselerine bağlanacak gelirleri, yapılan inceleme ve soruşturmalar sonunda ve
gerekli belgelerin tamamlandığı tarihten itibaren en geç üç ay içinde tesbit
ederek ilgililere yazı ile bildirir.
İlgililer, bağlanan geliri
bildiren yazıyı aldıkları günden başlamak üzere bir yıl içinde yetkili
mahkemeye başvurarak Kurum kararına itirazda bulunabilirler.
Bu itiraz, kararın uygulanmasını
geciktirmez.
İlgililer tarafından itiraz
edilmemesi veya itirazın reddi hakkındaki mahkeme kararının kesinleşmesiyle,
Kurumun kararı kesinleşmiş olur.
Bu kesinleşme 25 inci madde
gereğince gelirde değişiklik yapılmasına engel olmaz.
BÖLÜM III
HASTALIK SİGORTASI
Sağlanan Yardımlar:
Madde 32 -
Sigortalıya, iş kazalarıyla meslek hastalıkları
sigortası kapsamı dışında kalan hastalıklara da, aşağıda yazılı yardımlar
sağlanır:
A) Sağlık yardımı
yapılması,
B) (Değişik: 30.05.1997 – KHK 572 / 19 md.) “Protez, araç ve gereçlerinin standartlara uygun olarak sağlanması,
takılması, onarılması ve yenilenmesi, (Ağız protezlerine ilişkin yardımlar,
Kurumca hazırlanacak yönetmelik esasları dahilinde sağlanır.) “
(Ek : 25.08.1999 - 4447 / 3 md.) Protez, araç ve gereç
bedellerinin %20'sini sigortalı öder. Ancak, ilgiliden alınacak katkı miktarı,
ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü
maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için
uygulanan aylık asgari ücretin bir buçuk katından fazla olamaz.
(Ek : 25.02.2000 - KHK 592
/ 1 md.) “Yukarıdaki fıkra kapsamına
girenlerden 17/8/1999 tarihinde ve daha sonraki tarihlerde meydana gelen
depremler sonucunda yaralanan veya sakat kalanlara verilecek protez, ortez,
araç ve gereç bedelleri için katılım
payı alınmaz.)”
C) Geçici iş
göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi,
D) Gerekli hallerde
muayene ve tedavi için yurt için de başka bir yere gönderilmesi,
E) (Ek: 20/06/1987 - 3395/3 md.) Hastalığın
anlaşıldığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 300 gün hastalık sigortası
primi ödenmiş olması şartıyla, yurt içinde tedavisi mümkün olmayıp ancak
yabancı bir ülkede kısmen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve malüllük
halinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği Kurum sağlık
tesisleri sağlık kurulu raporu ile tespit edilen sigortalının ve bu raporda
belirtilmiş ise beraber gideceği kimsenin yurt dışına gönderilmeleri, yabancı ülkelere
gidip gelme yol paraları ile bu ülkede kalış ve tedavi masraflarının ödenmesi,
(Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulunca verilen rapora karşı kurum veya ilgili
sigortalıca yapılacak itiraz, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca verilen karar kesindir.)
(Değişik: 29.07.2003 - 4958 / 29 md.Y.T.
06.08.2003) Sigortalıların, bu maddenin (A), (B) ve (D) bentlerinde
yazılı yardımlardan yararlanabilmeleri için, hastalığın anlaşıldığı tarihten
önceki bir yıl içinde en az doksan gün hastalık sigortası primi ödemiş olmaları şarttır.
* Bu maddenin uygulanmasında ek 3.maddeye bakınız.
Sağlık yardımlarının kapsamı:
Hastalık halinde sigortalıya yapılacak sağlık
yardımları, sigortalının:
A) Hekime muayene ettirilmesi, hekimin göstereceği
lüzum üzerine teşhis için gereken klinik ve laboratuvar muayenelerinin
yaptırılması ve tedavisinin sağlanması,
B) Teşhis ve tedavi için gerekirse sağlık müessesesine
yatırılması,
C) (Değişik: 06/03/1981 2422/1 md.) Tedavisi süresince
gerekli ilaç ve iyileştirme vasıtalarının sağlanması, (Ancak, ayakta yapılan
tedavilerde verilen ilaç bedellerinin % 20'sini sigortalı öder.) (*) hallerini kapsar.
Çocuk düşürme, bu kanunun uygulanmasında, hastalık hali
sayılır.
Bu madde gereğince yapılacak sağlık yardımları,
sigortalının sağlığını koruma, çalışma gücünü yeniden kazandırma ve kendi
ihtiyaçlarını görme kabiliyetini artırma amacını güder.
(*) Bu hükmün uygulanmasında ek 25 inci maddeye bakınız
Sağlık
yardımlarının süresi:
Madde 34
-
Hastalık hallerinde
yapılacak sağlık yardımları sigortalının iyileşmesine kadar sürer.
Ancak, bu yardımlar
sigortalının Kurumca tedavi altına alındığı tarihten başlayarak altı ayı
geçemez.
Şu kadar ki, tedaviye
devam edilirse malüllük halinin önlenebileceği veya önemli oranda
azaltılabileceği, Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporları ile
anlaşılırsa, bu süre (....) (*) uzatılır.
Kurum, sigortalının
iyileşmesine yarayacak, yahut iş göremezliğini az çok gidermesi için gerekli
görülecek protez araç ve gereçlerini, yukarıda yazılı sağlık yardımları
süreleri ile bağlı olmaksızın sağlamak, onarmak ve tesbit edilen süre ve
şartlarla yenilemekle yükümlüdür.(**)
(*) Bu fıkrada
yer alan "18 aya kadar" ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 17/01/1991
tarih ve E. 1990/27 K: 1991/2 sayılı
Kararıyla iptal edilmiştir.
(**) Bu hükmün
uygulanmasında ek 32. maddeye bakınız.
Eş ve çocuklara sağlık yardımı yapılması :
Sigortalının eşi ve
geçindirmekle yükümlü olduğu çocukları hastalıkları halinde, bu kanunun 33 üncü
maddesinde belirtilen sağlık yardımlarından, 34 üncü maddede yazılı süreleri
aşmamak üzere, yararlanırlar.
Ancak, ayakta yapılan
tedavilerde verilen ilâç bedellerinin % 20 sini sigortalı öder. *
Sigortalının eşi ile
geçindirmekle yükümlü olduğu çocuklarının yukarıda belirtilen sağlık
yardımlarından yararlanabilmeleri için, sigortalının, hastalığın anlaşıldığı
tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş
olması şarttır. **
* Bu hükmün uygulanmasında ek 3. ve 25. maddelere bakınız.
** Bu maddenin uygulanmasına ek 3.maddeye bakınız.
Gelir ve aylık almakta olanlar ile aile bireylerine
sağlık yardımı yapılması:
Madde
36- (Değişik:06/03/1981
- 2422 / 2 Md.)
Hastalık sigortası hükümlerinin uygulanmasında :
A) a) Bu Kanuna göre sürekli iş göremezlik geliri,
malüllük veya yaşlılık aylığı almakta olanlar, bu Kanununun 32 nci maddesinin
(A) ve (B) fıkralarında belirtilen yardımlardan,
(*)
b) Yukarıda sözü edilen kimselerin geçindirmekle
yükümlü oldukları eş, çocuk, ana ve babaları ile gelir veya aylık almakta olan
eş, çocuk, ana ve babalar, bu Kanunun 33 ncü maddesinde belirtilen
yardımlardan,
Yararlanırlar.
B) (Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 4 Md. Y.T. 01.01.2000) Yukarıda sözü edilen kimselerin ayakta yapılan
tedavilerinde verilen ilaçlar ile (A/a) bendi uyarınca sağlanan protez, araç ve
gereç bedellerinin %10'u kendilerince ödenir. Ancak protez, araç ve gereç
bedelleri için alınacak katkı payı ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475
sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı
yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücret tutarını geçemez. (**)
(EK
: 25.02.2000 - KHK 592 / 1 md. ) Yukarıdaki fıkra kapsamına
girenlerden 17/8/1999 tarihinde ve daha sonraki tarihlerde meydana gelen
depremler sonucunda yaralanan veya sakat kalanlara verilecek protez, ortez,
araç ve gereç bedelleri için katılım
payı alınmaz.)
C) Sağlık yardımları, her hastalık olayı için, 34 ncü
maddede yazılı sürelerle sınırlıdır.
D) 991 ve 2167 sayılı kanunlarla Kuruma devredilen
sandıklar mevzuatına göre;
a) Malüllük, vazife malüllüğü veya emekli aylığı
almakta olanlar ile bunların geçindirmekle yükümlü bulundukları eş, çocuk, ana
ve babaları,
b) Aylık almakta olan eş, çocuk, ana ve babalar,
Hakkında da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır.
(* ) Bu hükmün uygulanmasında ek 8 . maddeye bakınız.
(**) Bu hükmün uygulanmasında ek 3 ve 25. maddelere
bakınız.
Geçici iş
göremezlik ödeneği:
Madde 37-
Hastalık sebebiyle
geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı
tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş
bulunanlara, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak ve 18 ayı geçmemek
üzere, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
Ancak, hastalık
halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için, Kurumca tayin ve
tesbit olunan hekim veya sağlık kurullarından dinlenme raporu alınmış olması
şarttır.
Hekim tavsiyelerine uymazlık :
Hekimce alınması
istenen tedbirlere uymayan sigortalılara, bu tedbirleri yerine getirmedikleri
süre için ödenek verilmez.
Tedavinin sona
erdiğine ve çalışabilir durumda olduğuna dair Kurum hekimlerinden belge
almaksızın eski işverenin işinde çalıştırılan sigortalının aynı hastalığı
sebebiyle yapılması gerekecek tedavi masrafları işverenden, başka işte çalışan
sigortalının aynı hastalığı sebebiyle yapılan tedavi masrafları ise kendinden
alınır. Bu süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilmez, verilmiş olanlar
da sigortalıdan geri alınır.
Üçüncü kişinin sorumluluğu:
Kasti veya suç sayılır
hareketi ile sigortalının, eşinin veya çocuğunun hastalanmasına sebep olan
kimseye, bu kanun gereğince hastalık sigortasından yapılan her türlü giderler
tazmin ettirilir.
Sigortalılık niteliğinin
yitirilmesi:
Madde 40 - (Değişik:
16.06.1975 - 1912/2 md.)
2 nci maddede
belirtilen sigortalılık niteliğini yitirenlerden, bu tarihten önceki bir yıl
içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş olan sigortalı ile karısı
ve geçindirmekle yükümlü olduğu kocası, çocukları, ana ve babalarını, bu
niteliğin yitirilişinden başlamak üzere altı ay içinde meydana gelecek
hastalıkları halinde, 32 ncı maddenin (A) ve (D) fıkralarında yazılı
yardımlardan yararlanırlar.
(Değişik: 06/03/1981 - 2422/3 md.) Yukarıdaki fıkrada
sözü edilen kimselerin ayakta yapılan tedavilerinde verilen ilaç bedellerinin %
20'si kendilerince ödenir. (*)
(*) Bu hükmün
uygulanmasında ek 3 ve 25 .maddelere bakınız.
Bünyece elverişli olmadıkları işlerde çalıştırılanlar:
Çalışma mevzuatına
göre sağlık raporu alınması gerektiği halde böyle bir rapora dayanılmaksızın
veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli bulunmadığı işte
çalıştırılan sigortalının, bu işe girişinden önce var olduğu tesbit edilen veya
bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen
hastalığı için Kurumca yapılan hastalık sigortası masraflarının tümü işverene
ödettirilir.
Ana ve babaya sağlık yardımı
yapılması:
Madde 42- (Değişik :
16/06/1975 - 1912/3 md.)
Sigortalının
geçindirmekle yükümlü bulunduğu ana ve babası, hastalıkları halinde, bu kanunun
33 ncü maddesinde belirtilen sağlık yardımlarından her hastalık olayı için 34
ncü maddede yazılı süreleri aşmamak üzere yararlanırlar.
Ancak; bunların ayakta
yapılan tedavilerinde verilen ilaç bedellerinin % 20'si ilgililerce ödenir.(*)
Sigortalının
geçindirmekle yükümlü olduğu ana ve babasının yukarıda belirtilen sağlık
yardımlarından yararlanabilmeleri için sigortalının, hastalığın anlaşıldığı
tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş
olması şarttır.
(*) Bu hükmün
uygulanmasında ek 3 ve 25 inci maddelere bakınız.
BÖLÜM IV
Analık Sigortası
Sağlanan yardımlar:
Sigortalı kadının veya
sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının analığı halinde, aşağıda yazılı
yardımlar sağlanır:
A) Gebelik
muayenesinin yaptırılması ve gerekli sağlık yardımlarının sağlanması,
B) Doğumda gerekli
sağlık yardımlarının sağlanması,
C) Emzirme yardım
parası verilmesi,
D) Sigortalı kadının
doğumdan önce ve sonra işinden kaldığı günler için ödenek verilmesi,
E) Analık hali
sebebiyle gerekirse yurt içinde başka bir yere gönderilmesi,
(Ek : 29.07.2003 - 4958
/ 30 md.Y.T. 06.08.2003) Kurumdan kendi
çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almakta olan kadın veya erkeğin
sigortalı olmayan eşi, analık halinde yukarıdaki (A), (B), (C) ve (E)
bentlerinde sayılan yardımlardan yararlanırlar.
Gebelik halinde muayene ve tedavi
:
Gebelik muayenesi ve
gerekli görülecek tedavi Kurumca önceden belli edilen hekim veya ebeler
tarafından yapılır. Sigortalı, gebeliğin altıncı ayı sonuna kadar gebelik
muayenesi yaptırmaz, yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdiği muayene ve
tedavilere devam etmezse bu yüzden ileri gelecek işgöremezlik hallerinde
verilecek ödeneklerin % 50'yi geçmemek üzere bir kısmı kurumca düşürülebilir.
Sigortalı, Kurumca
gösterilen hekim ve ebelerden dilediğini seçebilir. Şu kadar ki, seçtikten
sonra doğum oluncaya kadar, hekim veya ebesini değiştiremez.
Doğum yardımı:
Madde 45 -
Doğum yardımı, sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin
sigortalı olmayan karısının doğurması halinde, doğum sırasında ve doğumdan
sonra gerekli sağlık yardımlarıyla ilaçların ve sağlık malzemesinin
sağlanmasıdır.
Bu yardım, gebenin evvelce seçtiği ebe, o yoksa Kurumca
tayin ve tesbit edilen ebelerden biri tarafından evde veya sağlık tesislerinde
yapılır. Gerekirse doğum sırasında yetkili bir uzman hekim, bulundurulabileceği
gibi, hekim veya ebenin lüzum göstereceği hallerde, doğum, sigortalı kadın ve
sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısı bir sağlık müessesesine yatırılmak
suretiyle yaptırılır.
Kuruma ait sağlık tesisleriyle 123.madde gereğince
sözleşme yapılmış olan tesislerde doğum yapan sigortalı kadınla sigortalı
erkeğin sigortalı olmayan karısının, doğan çocukları için sağlık tesisinde
kaldıkları müddetçe yapılmasına lüzum görülen sağlık yardımlarına ait masraflar
ilgililerden istenmez.
Maktu gebelik ve
doğum yardımları :
Madde 46
-
(Değişik: 29.07.2003 - 4958
/ 31 md.Y.T. 06.08.2003) 44 ve 45 inci
maddelerde gösterilen sağlık yardımlarının Kurumca veya 123 üncü madde gereğince sözleşme ya da
protokol yapılmış sağlık tesislerinde doğrudan doğruya yapılmasına imkan
görülmeyen yer ve hallerde, gebelik ve doğum sağlık yardımı yerine, Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığınca onanacak ve önceden bildirilecek tarifeye göre maktu para
yardımı yapılır. Birden fazla çocuk doğarsa, maktu doğum yardımı her çocuk
sayısına göre artırılır.
Ancak :
A) Gebelik yardım
parası alabilmek için, gebelik halinin hekim veya diplomalı ebeden alınacak
bir belge ile ve doğumdan önce Kuruma bildirilmesi,
B) Doğum yardım parası
alabilmek için, doğumun üç ay içinde Kuruma bildirilmesi ve hekim veya
diplomalı ebeden alınacak doğum kağıdı yahut onanmış nüfus kayıt örneği ile
belgelenmesi,
şarttır.
Emzirme yardımı:
Sigortalı kadına veya
sigortalı olmayan karısının doğum yapması dolayısıyla sigortalı erkeğe, çocuğun
ölü doğmaması şartıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onanacak
tarifeye göre her çocuk için bir emzirme yardımı yapılır.
Analık yardımlarından yararlanma
şartları:
Analık sağlık
yardımları ile emzirme yardımlarından veyahut maktu gebelik ve doğum para yardımlarından
yararlanabilmek için:
A) Sigortalı kadın
için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün analık sigortası primi
ödenmiş olması,
B) Sigortalı erkek
için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi
ödenmiş olması ve sigortalının doğum yapan kadınla doğumdan önce evlenmiş
bulunması,
şarttır.
Geçici iş göremezlik ödeneği
:
(Değişik : 29.07.2003 -
4958 / 32 md. Y.T. 06.08.2003) Kendisi için doğumdan önceki bir yıl için de en az 120
gün analık sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı kadının analığı halinde,
doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise,
doğumdan önceki sekiz haftaya iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her
gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
(Ek : 29.07.2003 - 4958
/ 32 md. Y.T. 06.08.2003) Kadın sigortalının
isteği ve doktorun onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması
halinde, çalışılan süreler kadın sigortalının doğum sonrası sürelerine eklenir.
Bu ödenek hiçbir
şekilde kesilmez.
Geçici iş göremezlik ödeneğinden yoksun kalma
:
Kurumca sağlanacak
olan doğum yardımlarından haklı ve makul sebep olmaksızın yararlanmayı reddeden
yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdiği tedbirleri almaması yüzünden
hastalandığı veya hastalığın arttığı mütehassıs hekim raporu ile tesbit edilen
sigortalı kadınlara geçici iş göremezlik ödeneğinin % 50'si
verilmez.
Sigortalılık
niteliğinin yitirilmesi:
2 nci maddede
belirtilen sigortalılık niteliğini yitirenler, bu niteliğin yitirilişinden
başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya karısı
analık sigortası yardımından yararlanacak sigortalı erkek için doğum tarihinden
önceki 15 ay içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödenmiş olması
şartıyla, bu kanunda yazılı analık sağlık ve emzirme yardımlarından veya 46
ncı maddede yazılı maktu para yardımından yararlanırlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Malüllük Sigortası
Sağlanan yardım:
Malüllük sigortasından sağlanan yardım, malüllük aylığı bağlanmasıdır.
Kimlerin malül
sayılacağı:
Madde
53- (Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 33 md. Y.T. 06.08.2003)
A) 1-a) Kurum hastanelerince
düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgelerin
incelenmesi sonucu çalışma gücünün en az 2/3’ ünü yitirdiği,
b) 34 üncü madde gereğince
yapılan tedavi sonunda Kurum sağlık tesisleri sağlık kurullarınca düzenlenecek
usulüne uygun rapor ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu çalışma
gücünün en az 2/3’ ünü yitirdiği,
c) İş kazası ve meslek
hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını yitirdiği,
Kurumca tespit edilen
sigortalı malullük sigortası bakımından malul sayılır.
2- Meslek hastalığı sonucu,
meslekte kazanma gücü azalma oranının tespiti Kurumun meslek hastalıkları
hastanelerince yapılır.
B) Bu Kanun kapsamında ilk defa çalışmaya
başladıkları tarihte mevcut hastalık ve arızası bulunanlar bu hastalık veya
arızasının malul sayılmayı gerektirecek düzeyde olmadığını Kurum veya Kurum
dışındaki hastanelerden işe girmeden önce alınmış, usulüne uygun sağlık raporu
ve dayanağı tıbbi belgelerle kanıtlamakla yükümlüdürler. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı
tarihte, malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya arızalarının bulunduğu
önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılar bu hastalık veya arızaları
nedeni ile malullük sigortası
yardımlarından yararlanamazlar.
Bu gibi sigortalılara malullük
sigortasından evvelce ödenmiş bulunan aylıklar geri alınır.
C) Bu maddenin uygulama hükümleri çıkarılacak
yönetmeliklerle düzenlenir.
Malüllük aylığından
yararlanma şartları :
Madde
54- (Değişik: 06/03/1981-2422/4 md.)
Sigortalının, malüllük aylığından yararlanabilmesi için :
a) 53 üncü maddeye göre malül sayılması,
b) Toplam olarak 1800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup,
sigortalılık süresinin her yılı için
ortalama olarak 180 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş
olması,
şarttır.
Malüllük aylığının
hesaplanması:
Madde
55-
(Değişik
: 25.08.1999 - 4447 / 5 md. - 01.01.2000)
Malüllük aylığı bağlanmasına hak kazanan sigortalıya bu Kanunun 61 inci
maddesine göre bulunacak ortalama yıllık kazancının %60'ının 1/12'si oranında
malüllük aylığı bağlanır. Sigortalı başka birinin bakımına muhtaç durumda ise
bu oran %70'e çıkarılır. Buna göre hesaplanan malüllük aylığı 61inci maddenin
son fıkrası hükümlerine göre artırılır.
Eski şekli: (Değişik: 06/03/1981-2422/5 md.)
Malüllük aylığı, aşağıdaki esaslara göre hesaplanır:
a) Malüllük
aylığı bağlanmasına hak kazanan sigortalıya, bu Kanuna göre tespit edilen göstergesinin
katsayı ile çarpımının % 70'i oranında malüllük aylığı bağlanır. Sigortalı başka
birinin sürekli bakımına muhtaç durumda ise bu oran % 80'e çıkarılır
b) Malüllük aylığının hesabına esas alınacak gösterge,
sigortalının işten ayrıldığı tarihten önceki malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi ödenmiş son 5 takvim yılının prim hesabına esas tutulan
kazanç tutarlarına göre bulunacak ortalama yıllık kazanç esas alınarak tespit
edilir.
5 takvim yılından daha az takvim yılında prim ödemiş
olan sigortalı için ortalama yıllık kazanç, prim ödediği takvim yılları esas
alınmak suretiyle hesaplanır.
c) Ereğli Kömür İşletmesi Müessesesinde çalışan
münavebeli (Gruplu) sigortalılar için, yıllık kazançlarının iki katı alındıktan
sonra yukarıdaki (b) fıkrasına göre ortalama yıllık kazanç hesabedilir. Ancak,
ortalama yıllık kazancın hesabında esas alınan son 5 takvim yılının her
birinde 180 günden fazla olan münavebeli çalışmalara ait kazanç tutarları
nazara alınmaz.
(*) Bu hükmün uygulanmasında ek 20,21,22,23 ve 24 ncü
maddelere bakınız.
Aylığın
başlangıcı:
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte
bulunan ve malüllük aylığına hak kazanan sigortalının aylığının ödenmesine,
kendisinin yazılı isteğinden, malül sayılmasına esas tutulan raporun tarihi
yazılı isteğini takibeden takvim ayından sonraki bir tarih ise bu raporun
tarihinden sonraki ay başından başlanır.
Çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirmiş sayılan sigortalı birinci
fıkraya göre aylıkların ödenmesine başlanacağı tesbit edilen tarihte hastalık
sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği almakta ise malüllük aylığı geçici
iş göremezlik ödeneği verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki ay
başından başlar.
Şu kadar ki, bağlanacak malüllük aylığı, sigortalının hastalık
sigortasından almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık tutarından
fazla ise, aradaki fark, birinci fıkraya göre tesbit edilecek tarihten
başlanarak verilir.
Sigortalının
kontrol muayenesi:
Malüllük aylığı bağlandıktan sonra sigortalı, her zaman, başka birinin
sürekli bakımına muhtaç duruma girdiğini ileri sürerek malüllük aylığının
artırılmasını isteyebilir.
Malüllük aylığı bağlanan sigortalıları Kurum da her zaman kontrol
muayenesine tabi tutabilir.
Gerek Kurumca yaptırılan kontrol muayenesinde, gerekse sigortalının
isteği üzerine veya işe alıştırma sonunda yapılan muayenesinde yeniden tesbit
edilecek malüllük durumuna göre,
malüllük aylığı :
I - Sigortalının istekte bulunması halinde:
a) Yazılı isteğini,
b) Yeni malüllük durumuna esas tutulan rapor yazılı isteğini takibeden
takvim ayından sonraki bir tarihi taşımakta ise bu raporun tarihini,
II - Kurumca kontrol muayenesine veya işe alıştırmaya tabi tutulma
halinde de yeni malüllük durumuna esas tutulan raporun tarihini,
Takibeden ay başında başlanarak gerekirse artırılır, azaltılır veya
kesilir. Kabul edilir bir özürü olmadığı halde kontrol muayenesini Kurumun
yazılı bildirisinde belirtilen tarihten sonraki ay başına kadar yaptırmayan
sigortalının malüllük aylığı, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten
sonraki ay başından başlanarak kesilir. Şu kadar ki, kontrol muayenesini
Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen tarihten başlayarak üç ay içinde
yaptıran ve malüllük halinin devam ettiği tesbit edilen sigortalının malullük
aylığı, ödemenin kesildiği tarihten başlanarak verilir.
Kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen tarihten üç
ay geçtikten sonra yaptıran ve malüllük halinin devam ettiği tesbit edilen sigortalının
malüllük aylığı, rapor tarihinden sonraki ay başından başlanarak ödenir.
Aylığın kesilmesi
ve yeniden başlaması:
Malüllük aylığı almakta iken sigortalı olarak çalışmaya başlayanların
malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihten başlayarak kesilir.
Yukarıdaki fıkraya göre malüllük aylıkları kesilenlerden işten ayrılarak
malüllük aylığı verilmesi için yazılı istekte bulunan sigortalıya, kontrol
muayenesine tabi tutulmak ve malüllüğün devam ettiği anlaşılmak şartıyla, eski
malüllük aylığı, yazılı istekte bulunduğu tarihten sonraki ay başından
başlanarak ödenmeye başlanır. Şu kadar ki, bu gibi sigortalılar için yazılı
istek tarihlerine göre yeniden malüllük aylığı hesaplanır ve bu aylık önce
bağlanan malüllük aylığından fazla ise hesaplanan yeni aylık üzerinden ödeme
yapılır.
ALTINCI BÖLÜM
Yaşlılık Sigortası
Sağlanan
yardımlar:
Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar şunlardır :
Sigortalıya :
a) Yaşlılık aylığı bağlanması,
b) Toptan ödeme yapılması,
Yaşlılık
aylığından yararlanma şartları :
Yaşlılık aylığından yararlanma esas ve şartları aşağıda gösterilmiştir.
(Değişik :
25.08.1999 – 4447 / 6 md. Y.T. 08.09.1999 )
A) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı
olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için ;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün
veya,
b) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan
beri sigortalı bulunması ve en az 4 500
gün,
Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları şarttır.
Eski Şekli :
(Değişik: 06.03.1981 – 2422/6.md.)Yaşlılık aylığından yararlanma esas ve şartları
aşağıda gösterilmiştir.
A) Sigortalının;
a) Kadın ise 50,
erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5000 gün veya,
b) Kadın ise 50,
erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması, 15 yıldan beri sigortalı bulunması ve en
az 3600 gün yahut,
c) Kadın ise 50,
erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, kadın ise 20, erkek ise 25
yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 5000 gün,
malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması şarttır.
B) (Değişik:
11/12/1981- 2564/1 md.)
a- 50 yaşını doldurmamış olmakla beraber en az 20 yıldan beri sigortalı
olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen maden işyerlerinin
yeraltı iş yerlerinde sürekli çalışan ve bu işlerde en az 5000 gün malüllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılara yazılı talepleri
üzerine yaşlılık aylığı bağlanır.
b- 50 yaşını doldurmamış olmakla beraber en az 25 yıldan beri sigortalı
olarak (B/a) fıkrasında sözü edilen iş yerlerinin yeraltı münavebeli işlerde
çalışan ve bu işlerde en az 4000 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
ödeyen sigortalılar da (...) 8100 gün prim ödemiş sigortalılar gibi yaşlılık
aylığından yararlanırlar.
(...)”25 yılı
doldurmuş ve” bu ibare 4447 sayılı yasa ile metinden çıkarılmıştır. 5000 rakamı
da 8100 olarak değiştirilmiştir.(01.01.2000 den geçerlidir.)
C) (Değişik: 29.07.2003 – 4958/ 34 md. Y.T. 06.08.2003)
a) Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı
tarihten önce bu Kanunun 53 üncü maddesine göre malul sayılmayı gerektirecek
derecede hastalık veya arızası bulunan ve bu nedenle malullük aylığından
yararlanamayan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az 15 yıldan beri
sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün malullük , yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar.
b) Sakatlığı nedeniyle vergi
indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılardan; ilgili
mevzuatı uyarınca, I. derece sakatlığı olanlar yaşları ne
olursa olsun en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak, II. derece sakatlığı olanlar yaşları ne olursa olsun en az onsekiz yıldan
beri sigortalı olmak ve en az 4000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak, III.
derece sakatlığı olanlar yaşları ne olursa olsun
en az yirmi yıldan beri sigortalı olmak ve en az 4400 gün malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi
ödemiş olmaları şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar. Sakatlığı nedeniyle
vergi indiriminden yararlanması dolayısıyla yaşlılık aylığına hak kazanarak yaşlılık aylığı alanlar
Kurumca kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
D) (Değişik:
11/12/1981- 2564/1 md.)
a- 50 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen,
b- 50 yaşını dolduran ve malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi
çalışmalarının en az 1800 gününü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit
edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçirmiş bulunan,
Sigortalılar da (A) bendinin (a) veya (b) fıkralarında belirtilen diğer
şartlarla yaşlılık aylığından yararlanırlar.
E) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen maden
işyerlerinin yeraltı veya yeraltı münavebeli işlerinde en az 1800 gün çalışmış
bulunan sigortalıların, bu işlerdeki prim ödeme gün sayıları toplamına dörtte
biri eklenir ve toplamı, bunların Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi
ödeme gün sayısı olarak kabul edilir.
01/04/1954 tarihinden beri yeraltı veya yeraltı münavebeli işlerde
çalışmış olan sigortalılar hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
F) (Değişik
: 29.07.2003 - 4958 / 34 md. Y.T. 06.08.2003) Bu kanuna göre sigortalı olarak tescil edilmiş bulunanların, er olarak
silah altında veya Yedek Subay Okulunda geçen sürelerinin tamamını veya bir
kısmını, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde
ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt sınırının
talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primlerini tebliğ tarihinden itibaren altı
ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılır, altı ay içinde primi
ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten
sayılmaz.
Ancak Kanunla kurulmuş
bulunan diğer sosyal güvenlik kuruluşları mevzuatına göre sigortalı veya
iştirakçi olanlar hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.
Sigortalıların grev ve
lokavtta geçen süreleri, grev ve lokavtın sona ermesinden itibaren altı ay
içinde kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve
bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt ve üst
sınırları arasında olmak suretiyle, talep tarihindeki tutarı üzerinden
hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde
ödemeleri şartı ile borçlandırılır.
Borçlandırılan sürenin
karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme gün sayısına katılır. Bu
kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler
için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan
gün sayısı kadar geriye götürülür.
Aylık bağlanmasına askerlik,
grev ve lokavt borçlanması ile hak kazanılması durumunda kendilerine, borcun
ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.
G) Bu maddenin uygulanmasında; 18 yaşından önce Malüllük, Yaşlılık ve
Ölüm Sigortalarına tabi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları
tarihte başlamış kabul edilir. Ancak, bu tarihten önceki süreler için ödenen
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının
hesabına dahil edilir.(*)
(*) Bu maddenin
uygulanmasında geçici 54. maddeye
bakınız.
H) Bu maddede belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için
sigortalının çalıştığı işten ayrılması ve yazılı istekte bulunması şarttır.
Yaşlılık aylığının
hesaplanması :
Madde
61- (Değişik: 25.08.1999
- 4447 / 7 md. Y.T. 01.01.2000)
Yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların aylığı, aşağıdaki hükümlere
göre belirlenecek ortalama yıllık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımının
1/12'si alınarak hesaplanır.
Sigortalının her takvim yılına ait prime esas kazancı, kazancın ait olduğu
takvim yılından itibaren aylık talep tarihine kadar geçen takvim yılları için,
her yılın Aralık ayına göre Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en
son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki artış oranı ve
gayrisafi yurt içi hasıla sabit fiyatlarla gelişme hızı kadar ayrı ayrı
artırılarak bulunan yıllık kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına
bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazancın 360 katı, aylığın
hesaplanmasına esas ortalama yıllık kazancı oluşturur. (*)
Aylık bağlama oranı, sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının
ilk 3600 gününün her 360 günü için %3.5, sonraki 5 400 günün her 360 günü için
%2 ve daha sonraki her 360 gün için % 1.5 oranlarının toplamıdır.
60 ıncı maddenin B, C ve D bentlerine göre aylığa hak kazananların aylık
bağlama oranı % 60'dan az olamaz.
Hesaplanan yaşlılık aylığı, aylık bağlanması için yazılı başvurunun
yapıldığı yılın Ocak ayı ile aylığın başlangıç tarihi arasında geçen her ay
için Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en son temel yıllı
kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki aylık artış oranları kadar
artırılarak bağlanır.
(*) Bu hükmün uygulanmasında ek 45.maddeye bakınız.
Maddenin eski şekli:(Değişik: 06/03/1981-2422/7 md.)
Yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanan sigortalıya,
bu Kanuna göre tespit edilen göstergesinin katsayı ile çarpımının % 60'ı
oranında ve aşağıdaki hükümler nazara alınarak yaşlılık aylığı bağlanır.
A) Yaşlılık Aylığı :
a) Sigortalının, kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından
sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi için % 60 oranı (1)'er
artırılarak,
b) (Değişik:
11/12/1981-2564/2 md.) Sigortalının, 5000 günden noksan ödediği her 240 günlük
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi için % 60 oranı 1
eksiltilerek,
Hesaplanır.
c) (Değişik: 11/12/1981-2564/2 md.) Yukarıdaki (b)
fıkrası hükmü, 60 ıncı maddenin (B-C-D) bentlerine göre aylığa hak kazananlar
için uygulanmaz.
Bu maddeye göre bağlanacak aylıkların oranı, her halde
% 85'i geçemez.
B) Yaşlılık aylığının hesabına esas alınacak gösterge,
sigortalının işten ayrıldığı tarihten önceki malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi ödenmiş son 5 takvim yılının prim hesabına esas tutulan kazanç
tutarlarına göre bulunacak ortalama yıllık kazanç esas alınarak tespit edilir.
5 takvim yılından daha az takvim yılında prim ödemiş
olan sigortalı için ortalama yıllık kazanç, prim ödediği takvim yılları esas
alınmak suretiyle hesaplanır.
C) Ereğli Kömür İşletmesi Müessesesinde çalışan
münavebeli (Gruplu) sigortalılar için,
yıllık kazançlarının iki katı alındıktan sonra yukarıdaki (B) fıkrasına göre
ortalama yıllık kazanç hesabedilir. Ancak, ortalama yıllık kazancın hesabında
esas alınan son 5 takvim yılının her birinde 180 günden fazla olan münavebeli
çalışmalara ait kazanç tutarları nazara alınmaz.
(*) Bu maddenin uygulanmasında ek 20. 21. 22. 23. ve 24.
maddelere bakınız.
Aylığının
başlangıcı:
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte
bulunan ve yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya bu isteğinden sonraki ay
başından başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır.
Erken yaşlanmış olması dolayısıyle yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalının
bu husustaki raporunun tarihi, yazılı isteğini takibeden takvim ayından sonraki
bir tarih ise, yaşlılık aylığı, raporun tarihinden sonraki aybaşından
başlanarak verilir.
Yukarıki fıkralara göre aylığının ödenmesine başlanacağı tesbit edilen
tarihte hastalık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği almakta olan
sigortalının yaşlılık aylığı geçici iş göremezlik ödeneği verilme süresinin
sona erdiği tarihten sonraki ay başından başlar. Şu kadar ki, bağlanacak
yaşlılık aylığı sigortalının hastalık sigortasından almakta olduğu geçici iş
göremezlik ödeneğinin aylık tutarından fazla ise, aradaki fark, yukarıdaki
fıkralara göre tesbit edilecek tarihten başlanarak verilir.
Yaşlılık aylığı
alanların yeniden çalışmaları:
Madde
63- (Değişik: 29/04/1986
- 3279/3 md.)
A) Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken, sigortalı olarak
çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları çalış maya başladıkları tarihte
kesilir.
Yukarıdaki fıkraya göre yaşlılık aylıkları kesilenlerden yeniden
çalıştıkları süre zarfında 78 inci maddeye göre prime esas kazançları üzerinden
73 üncü madde gereğince prim alınır. Yaşlılık aylıkları kesilenlerden işten
ayrılarak yaşlılık aylığı verilmesi için yazılı talepte bulunan sigortalıya
aşağıdaki fıkra hükmüne göre yeniden hesaplanarak, yaşlılık aylığı, talep
tarihini takip eden aybaşından başlanarak ödenir.
Bu sigortalılar için yazılı talep tarihlerine göre yeniden yaşlılık
aylığı hesaplanır ve bu aylık, önceden bağlanan yaşlılık aylığından fazla ise,
hesaplanan yeni aylık üzerinden ödeme yapılır. Hesaplanan yeni aylığın eski
aylıktan düşük olması halinde, eski aylık esas alınır. Ancak, aylığı
kesildikten sonra geçen prim ödeme gün sayıları bu Kanunun 61 inci maddesine* göre aylık bağlama oranının
tespitinde değerlendirilir.
* ”25.08.1999 – 4447
/ 56 md. ile (A) fıkrasının (a) bendine” ibaresi çıkarılarak “maddesine”
ibaresi getirilmiştir. Y.T. 01.10.1999”
B) Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak bir
işte çalışmaya başlayanların yazılı talepte bulunmaları halinde yaşlılık
aylıklarının ödenmesine devam olunur. Ancak bunlardan 78 inci maddeye göre
tespit edilen prime esas kazançları üzerinden % 30 oranında Sosyal Güvenlik
Destek Primi kesilir. Bu primin 1/4'ü sigortalı hissesi, 3/4'ü işveren hissesidir.
(25.08.1999 –
4447 / 56 md. ile % 24 oranı % 30
olarak değiştirilmiştir. Y.T. 01.10.1999)
(Ek : 25.08.1999
- 4447 / 8 Md.) Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı
almakta iken serbest avukat veya noter olarak çalışmalarını sürdürenlerin,
sosyal yardım zammı dahil, almakta oldukları aylıklarından %15 oranında sosyal
güvenlik destek primi kesilir.
Yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı bir işte çalışanlar, bu Kanuna
göre yaşlılık aylığı almakta olanlara ve bunların geçindirmekle yükümlü
oldukları eş ve çocuklarına, ana ve babalarına tanınan sosyal sigorta
haklarından aynen yararlanırlar.
Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenmiş süreler, bu Kanuna göre
sigortalılık süresinden sayılmaz ve 24/05/1983 tarih ve 2829 sayılı Sosyal
Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında
Kanun hükümleri uygulanmaz, 64 üncü madde hükmüne göre toptan ödeme yapılmaz.
Ancak iş kazası veya meslek hastalığı halinde 12 nci madde hükümleri uygulanır.
Bu Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı bir işte
çalışmaları dolayısıyla bu maddenin (A) fıkrasına göre yaşlılık aylığı
kesilenler, çalıştıkları süre içinde (B) fıkrasında yazılı hükümlerin
uygulanmasını; (B) fıkrasına göre yaşlılık aylığı kesilmeden çalışanlar ise
çalıştıkları süre içinde haklarında (A) fıkrasında yazılı hükümlerin
uygulanmasını isteyebilirler.
Toptan
ödeme:
Madde64- (Değişik:
23/10/1969-1186/9 md.)
Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılan ve malullük ve yaşlılık aylığı
bağlanmasına hak kazanamayan.
a)
(Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 56 Md.
Y.T. 08.09.1999) Kadın ise 58, erkek ise 60
yaşını doldurmuş bulunan sigortalıya,
b) 50 yaşını doldurmuş bulunan ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen
sigortalıya, Kendisinin ve işverenlerinin ödediği, malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primlerinin toplamı, yazılı isteği üzerine toptan ödeme şeklinde
verilir.
(*) Bu maddenin uygulanmasında ek 1. maddeye bakınız.
YEDİNCİ BÖLÜM
a)Ölen sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına aylık
bağlanması,
b) Ölen sigortalının eşine, çocuklarına, ana ve babasına toptan ödeme
yapılması,
c) Ölen sigortalı için cenaze masrafı karşılığı verilmesi.
Ölüm sigortasından
aylık bağlama şartları:
Madde
66- (Değişik:
06/03/1981-2422/8 md.)
a) Malüllük veya yaşlılık aylığı almakta iken, yahut malüllük veya
yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış
durumda veya,
b) Bağlanmış bulunan malüllük veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak
çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş durumda yahut,
c) Toplam olarak 1800 gün veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup,
sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün Malüllük, Yaşlılık
ve Ölüm Sigortaları primi ödemiş durumda,
Ölen sigortalının hak sahibi kimselerine aylık bağlanır.
Ölüm sigortasından
bağlanacak aylığın hesaplanması:
Madde
67- (Değişik: 06/03/1981-2422/9 md.) Sigortalının ölümü halinde, hak sahibi kimselerine bağlanacak aylığın
tespitinde aşağıdaki hükümler uygulanır:
A)
a) Sigortalının almakta olduğu veya bağlanmasına hak kazandığı malüllük
veya yaşlılık aylığı,
b) Malüllük veya yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra sigortalı olarak
çalışmaya başlaması sebebiyle aylığı kesilen sigortalının ölüm tarihine ve 58
veya 63 üncü maddelere göre tespit edilecek aylığı,
c) (Değişik:
25.08.1999 - 4447 / 9 md. Y.T. 01.01.2000)Toplam olarak 1800 gün
veya en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı
için ortalama olarak 180 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
ödemiş olan sigortalının, bu Kanunun 61 inci maddesine göre bulunacak ortalama
yıllık kazancının %60'ının 1/12'si olarak hesaplanan aylığı, hak sahiplerine
bağlanacak aylığın hesabında esas tutulur. Bu oran sigortalının 8100 ila 9000
gün arasında primi ödenen her 360 gün için 2, 9000 günden sonra ödenen her 360 gün için
de 1,5 artırılır. Bu şekilde hesaplanan ölüm aylığı 61 inci maddenin son fıkrası
hükümlerine göre artırılır.
* B) Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malul
sayılarak aylık bağlanmasına hak kazanmış ise, (A/a-b) fıkralarının
uygulanmasında bu durum nazara alınmadan bağlanabilecek aylık esas tutulur.
*
67/ C bendi olup, 25.08.1999 – 4447/ 9 md. ile (C) bendi (B) bendi olarak değiştirilmiştir.
Eski şekli: c) Toplam olarak 1800 gün veya en az 5
yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama
olarak 180 gün Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi ödemiş olan
sigortalının, bu Kanuna göre tespit edilecek göstergesinin katsayı ile
çarpımının % 60'ı üzerinden hesaplanacak aylığı,
Hak sahiplerine bağlanacak aylığın hesabında esas
tutulur.
d) (Mülga : 25.08.1999 - 4447 / 9 Md.) Yukarıdaki
(c) fıkrasında söz konusu
aylık bağlama oranı;
Sigortalının,
kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından
sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi (1) ‘er artırılır.
B) (Mülga
25.08.1999 - 4447 / 9 md. ) Yukarıdaki (A/c-d) fıkralarına göre bulunacak
aylık bağlama oranı % 70’ten az, % 85’ten fazla olamaz.
D) (Mülga 25.08.1999
- 4447 / 9 md. ) Yukarıdaki (A/c) fıkrasına göre hak sahiplerinin aylığının
hesabına esas alınacak aylığın göstergesi, sigortalının öldüğü tarihten önceki
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş son 5 takvim yılının prim
hesabına esas tutulan kazanç tutarlarına göre bulunacak ortalama yıllık kazanç
esas alınarak tesbit edilir.
5 takvim yılından
daha az takvim yılında prim ödemiş olan sigortalı için, ortalama yıllık kazanç
prim ödediği tak vim yılları esas alınmak suretiyle hesaplanır.
E) (Mülga: 25.08.1999
- 4447 / 9 md.) Ereğli Kömür İşletmesi Müessesesinde çalışan münavebeli (gruplu) sigortalılar için yıllık
kazançlarının iki katı alındıktan sonra yukarıdaki (D) fıkrasına göre ortalama
yıllık kazanç hesap edilir. Ancak, ortalama yıllık kazancın hesabında esas
alınan son 5 takvim yılının her birinde 180 günden fazla olan münavebeli
çalışmalara ait kazanç tutarları nazara alınmaz.
Eş ve çocuklara
aylık bağlanması:
Madde
68- (Değişik:
21/06/1973-1753/2 md)
Ölen sigortalının aylık bağlanmasına hak kazanan kimselerine aşağıdaki
hükümlere göre aylık bağlanır.
I- Ölen sigortalının 67 inci madde gereğince tespit edilecek aylığının;
A)
(Değişik: 20/03/1985-3168/2 md.) Dul eşine %50'si , aylık alan
çocuğu bulunmayan dul eşine % 75'i,
B) (Mülga:
20/03/1985 -3 168/6 md.)
C) Çocuklardan:
a) 18 yaşını , ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim
yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olan veya çalışamayacak durumda malül
bulunan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi çalışmalarından dolayı gelir
veya aylık almayan ( erkek ibaresi 29.07.2003 - 4958 / 35 md. ile metninden
çıkarılmıştır. Y.T. 06.08.2003) çocuklarla yaşları ne olursa olsun evli
olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte
çalışmayan, buralardan gelir ve ya aylık almayan kız çocukların her birine %
25'i ,
b) (a) fıkrasında belirtilen ve sigortalının ölümü ile anasız ve babasız
kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle ana ve babaları arasında evlilik
bağlantısı bulunmayan yahut sigortalı babanın ölümü tarihinde evlilik
bağlantısı bulunmakla beraber anaları sonradan evlenenlerin her birine % 50'si,
Oranında aylık bağlanır.
Sigortalının ölüm tarihinde 18 veya 20 yaşını doldurmuş olup, aylığa hak
kazanmamış durumda olan erkek çocuklar, sonradan öğrenim yaparsa (a)
fıkrasındaki haklardan yararlanırlar.
II- Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya nesebi
düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukları ile, sigortalının
ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan yukarıda belirtilen
esaslara göre yararlanır.
III- Hak sahibi eş ve çocuklara bağlanacak aylıkların toplamı
sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse
hak sahibi kimselerin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.
IV- Sigortalının erkek çocuklarına bağlanan aylıklar, çocuğun 18 yaşını,
ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25
yaşını dolduracağı tarihe kadar devam eder. Çalışamayacak durumda malül olan
erkek çocukların aylıkları bu yaşlara vardıktan sonra da kesilmez.
Ancak aylığı kesilen erkek çocuklardan sonradan çalışamayacak durumda
malul olanlara, Sosyal Sigortaya yahut Emekli Sandıklarına tabi çalışmalarından
dolayı gelir veya aylık almamaları şartıyla malüllük durumlarının tespitine
esas teşkil eden rapor tarihini takibeden aybaşından itibaren yeniden aylık
bağlanır. 101 inci madde hükmü saklıdır.
V) (Değişik:
20/03/1985-3168/2 md.) Sigortalının dul eşi evlenirse aylığı
kesilir. Aylığın kesilmesine yol açan evlenme son bulunca aylık yeniden
bağlanır. Sonraki eşinden de aylık almaya hak kazanan dul eşe bu aylıklardan
fazla olanı ödenir.
VI- Sigortalının kız çocuklarına bağlanan aylıklar, Sosyal Sigortaya,
Emekli Sandıklarına tabi işlerde çalışmaya
(Değişik: 29.07.2003 -
4958 / 35 md. Y.T. 06.08.2003) buralardan
gelir ve aylık almaya başladıkları veya evlendikleri tarihi takibeden devre
başından itibaren kesilir. (*) Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan
kalkması halinde 1 inci bölümün (C) fıkrası hükmü saklı kalmak şartıyla, bu
tarihten başlanarak yeniden aylık bağlanır. Ancak evliliğin son bulması ile
kocasından da aylık almağa hak kazanan kimseye bu aylıklardan fazla olanı
ödenir
(*) Bu hükmün
uygulanmasında ek 12 nci maddeye bakınız.
Ana ve babaya
aylık bağlanması:
Sigortalının
ölümü tarihinde eşine ve çocuklarına bağlanması gereken aylıkların toplamı,
sigortalıya ait aylıktan aşağı olursa, artanı, eşit hisseler halinde (Değişik: 29.07.2003 -
4958 / 35 md. Y.T. 06.08.2003) sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi
çalışmayan veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere
buralardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almayan ana ve
babasına aylık olarak verilir. Ancak, bunların her birinin hissesi sigortalıya
ait aylığın % 25 ini geçemez.
Sigortalının ölümü ile eşine ve çocuklarına bağlanabilecek aylıkların
toplamı sigortalıya ait aylıktan aşağı değilse ana ve babanın aylık bağlanma
hakları düşer.
Aylığın
başlangıcı:
Sigortalının ölümünde ölüm sigortasından hak sahibi kimselerine
bağlanacak aylıklar, ölümle aylığa hak kazandıkları tarihten sonraki ay
başından başlar.
Malüllük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalının hak sahibi
kimselerinin aylıkları, sigortalının hak kazandığı son aylık devresinin sona
erdiği tarihten başlar.
Toptan
ödeme:
Madde
71- Ölen sigortalının hak sahibi
kimselerinden hiç biri bu kanuna göre Ölüm Sigortasından aylık bağlanmasına hak
kazanamadıkları takdirde aşağıdaki hükümler uygulanır:
I- Ölen sigortalının kendisinin ve iş verenlerinin ödedikleri malüllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri toplamının:
A) (Değişik:
20/03/1985-3168/3 md.) Dul eşine % 50'si, toptan ödeme alacak
durumda çocuğu bulunmayan dul eşine % 75'i,
B) (Mülga:
20/03/1985-3168/6 md.)
C) 18 yaşını veya ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim
yapması halinde 25 yaşını doldurmamış yahut yaşları ne olursa olsun çalışamayacak
durumda malül bulunan ( erkek ibaresi 29.07.2003 -
4958 / 35 md. ile metinden çıkarılmıştır.
Y.T. 06.08.2003) çocuklarla evli olmayan kız çocukların her birine % 25'i,
Yukarıdaki fıkrada belirtilen ve sigortalının ölümü ile anasız ve
babasız kalan veya ana ve babaları arasında evlilik bağlantısı bulunmayanların
her birine % 50'si,
Toptan ödeme şeklinde verilir.
II- Sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi
düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukları, yapılacak toptan ödemeden
yukarda belirtilen esaslara göre yararlanırlar.
III- Hak sahibi eş ve çocuklara yapılacak toptan ödemelerin toplamı,
toptan ödenecek miktarı geçemez. Bu sınırın aşılmaması için, gerekirse, hak
sahibi kimselerin hisselerinden orantılı olarak indirmeler yapılır.
IV- Sigortalının ölümü tarihinde eşine ve çocuklarına yapılacak toptan
ödemelerin toplamı, toptan ödenecek miktardan aşağı olursa, artanı, eşit
hisseler halinde, (Değişik:
29.07.2003 - 4958 / 35 md. Y.T. 06.08.2003) sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmayan veya 2022 sayılı Kanuna
göre bağlanan aylık hariç olmak üzere buralardan her ne ad altında olursa olsun
gelir veya aylık almayan ana ve babasına verilir.
Ancak, bunların her birinin hissesi % 25'i geçemez.
V- Yukarıdaki esaslara göre toptan ödeme yapıldıktan sonra kalıntı
olursa, sigortalının ölümünden sonra doğacak çocukları ile nesebi düzeltilecek
veya babalığı hükme bağlanacak çocuklarına da bu madde hükümlerine göre toptan
ödeme yapılır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Primler
Prim
alınması:
Madde
72
-
İş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık, analık, malüllük, yaşlılık
ve ölüm sigortalarının gerektirdiği her türlü yardım ve ödemelerle her çeşit
yönetim giderlerini karşılamak üzere, Kurumca bu kanun hükümlerine göre prim
alınır.
(Değişik:
29/04/1986 - 3279/4 md.) Sağlık yönetim giderleri
hariç genel yönetim giderleri Kurumun yıllık genel gelirlerinin % 10'unu
aşamaz.
Prim
oranları:
Madde
73
- (Değişik:
06/03/1981 - 2422/10 md.)
A) Tarifesine göre tespit edilecek iş kazaları ile meslek hastalıkları
sigortası priminin tamamı işverenler tarafından verilir. Bu primin nispeti %
1,5'ten az, % 7'den fazla olamaz.
B) a) Hastalık sigortası primi, sigortalının
kazancının % 11'idir. Bunun % 5'i sigortalı hissesi % 6'sı da işveren
hissesidir.
3 üncü maddenin (II/B) fıkrasında belirtilen çıraklar için ise
kazancının % 4'üdür. Bunun % 2'si sigortalı hisse si, % 2'si de işveren
hissesidir.
b) (Mülga: 28/01
/1983 2795/6 md.)
C) Analık Sigortası primi, sigortalının kazancının % 1'idir.
Bu primin tamamı işverenler tarafından verilir.
D) Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi, sigortalının kazancının
% 20'sidir. Bunun % 9'u,sigortalı hissesi, % 11'i de işveren hissesidir.
Ancak, maden işyerlerinin yeraltı işlerinde
çalışanlar için, Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi, sigortalının
kazancının % 22'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 13'ü de işveren
hissesidir.(*)
(*) Bu hükmün
uygulanmasında ek 7. maddeye bakınız.
(**) İşsizlik sigortası prim oranları ( Bkz. 25.08.1999 –
4447/49 md.)
01.01.2000 tarihinden itibaren ;
Sigortalı Hissesi :
% 1
İşveren Hissesİ :
% 2
Devlet Hissesi :
% 1
İş kazalariyle
meslek hastalıkları prim oranının tesbiti:
İş kazalariyle meslek hastalıkları sigortası primi, yapılan işin iş
kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre
tesbit edilir.
İş kolları, tehlikenin ağırlığına göre sınıflara, bu sınıflar da özel iş
şartlarına ve tehlikeyi önlemek için alınmış olan tedbirlere göre derecelere
ayrılır.
Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği tehlike sınıf ve
derecelerine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin belli edilmesinde
uygulanacak esaslar, ilgili bakanlıkların düşünceleri sorulduktan sonra Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğe konacak bir tarife ile tesbit olunur.
Prim tarifesi gerekli görülürse aynı usulle değiştirilebilir.
Prim oranları, işkazaları ve meslek hastalıklarından dolayı yapılması
gerekecek her türlü sigorta yardımları ve idare masrafları ile bağlanacak
gelirlerin tesis sermayeleri toplamı gözönünde tutularak hesaplanır.
Tehlike sınıf ve
derecelerinin belli edilmesi:
Madde
75
-
Yapılan işin 74 üncü maddede belirtilen tarifeye göre hangi tehlike
sınıf ve derecesine girdiği ve ödenecek iş kazalariyle meslek hastalıkları
sigortası primi oranı Kurumca belli edilerek işverene yazı ile bildirilir.
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyecek tedbirler hakkındaki
mevzuat hükümlerine uygun bulunmadığı tesbit edilen işler, Kurumca daha yüksek
primli derecelere konulabilir.
Kurum, tesbit edilmiş bulunan
tehlike sınıf ve derecesini, yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden
veya işverenin isteği üzerine değiştirebilir.
Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az
bir ay önce isverene ve işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim
yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi şarttır.
Böylece, karara bağlanacak değişiklikler, yukarıdaki fıkrada yazılı
karar veya istekten sonraki takvim yılı başında yürürlüğe girer.
İşveren, tehlike sınıf ve derecesiyle prim oranı hakkında Kurumca
yapılacak yazılı bildiriyi aldıktan sonra bir ay içinde Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığına itirazda bulunabilir. Bakanlık bu itirazı inceleyerek 3 ay
içinde vereceği kararı ilgiliye bildirir.
İtiraz primlerin ödenmesini geciktirmez.
İşveren bu madde gereğince tehlike sınıf ve derecesine karşı Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığına yahut bu Bakanlığın vereceği karar üzerine
Danıştaya başvurursa, bu kanunun 81 inci maddesinin uygulanmasında, İcra ve
İflas Kanununun ilgili maddesinde yazılı bir yıllık süre, birinci halde
Bakanlık kararının iptal süresi sonunda, ikinci halde ise Danıştay kararının
kesinleştiği tarihten başlar.
Tehlike sınıf ve
derecelerine dokunabilecek değişiklikler:
Madde
76 -
İşveren, tehlike sınıf ve derecesine dokunabilecek her türlü
değişiklikleri bir ay içinde Kuruma yazı ile bildirmekle yükümlüdür.
Bu bildirme üzerine Kurum, yaptıracağı incelemeler sonunda tehlike sınıf
ve derecesini değiştirebilir.
Tehlike sınıf ve derecesini dokunabilecek değişiklik bir ay içinde
bildirilirse bu konuda Kurumca verilecek karar, değişikliğin meydana geldiği
tarihten sonraki ay başından uygulanır.
Tehlike sınıf ve derecesine dokunabilecek değişiklik bir ay içinde
bildirilmezse:
a) Tehlike sınıfı yükseliyorsa, değişikliğin meydana geldiği,
b) Tehlike sınıfı alçalıyorsa, değişikliğin Kurumca öğrenildiği,
Tarihler esas alınmak ve bu tarihlerden sonraki ay başından uygulanmak
üzere Kurumca karar alınır.
Prime esas
ücretler:
Madde
77 -
Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin
hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara
o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b)
fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde
yapılan ödemelerin,
Brüt toplamı esas alınır.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar
ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle
belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına
esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların
dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi
tutulur.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Her sigortalının prim hesabına esas tutulacak aylık
kazanç toplamının bin liraya kadar olan lira kesri nazara alınmaz.
Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp
da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden
ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük
kazançları, 78 inci madde hükmü saklı kalmak şartiyle, Bakanlar Kurulu
kararıyle belli edilir.
Şu kadar ki, sigortalının ayrıca belirli bir kazancı varsa, bu takdirde
prim ve ödeneklerin hesabında esas tutulacak günlük kazancı, yukarıki fıkraya
göre hesabedilecek günlük kazancına belirli kazancı üzerinden hesaplanacak
günlük kazancın ilavesi suretiyle bulunur.
Bu kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç,
sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.
Günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde
çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük
kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancı ücret aldığı gün sayısına
bölünerek hesaplanır.
Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları,
aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir.
Bir ay içinde çeşitli işverenlerin işinde çalışan sigortalının bu kanun
gereğince alınacak primlerine esas tutulacak aylık ve günlük kazancının
tesbitinde her işverenden elde ettiği aylık ve günlük kazanç tutarı ayrı ayrı
nazara alınır ve primler buna göre hesaplanır.
Günlük kazanç sınırları: (*) Ek Geçici Madde 2 ye bakınız.
Madde 78- (06/03/1981 - 2422/11 md.)
(Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 10 md. Y.T. 01.01.2000) Bu Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas
tutulan günlük kazancın alt sınırı 4.000.000 TL., üst sınırı ise alt sınırın üç
katıdır. Üst sınırı alt sınırın beş katına kadar yükseltmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir. Günlük kazanç alt sınırı her yıl, ilk olarak Nisan ayında bir
önceki yılın Aralık ayı ile ondan önceki
yılın Aralık ayına göre Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en son
temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki artış oranı kadar,
ikinci olarak bir önceki yılın gayrisafi yurtiçi hasıla sabit fiyatlarla
gelişme hızı kadar artırılarak belirlenir. Bu şekilde belirlenecek günlük
kazanç alt sınırının belirlenmesinde 1000 liranın kesirleri 1000 liraya
tamamlanır.
Eski Şekli: (Değişik:
20/06/1987 3395/4 md. , Mülga : 25.08.1999 - 4447 / 10 md.) Bu Kanun gereğince alınacak
prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı
bu Kanuna ekli gösterge tablosundaki en düşük göstergenin katsayı ile
çarpımının otuzda biridir. Üst sınırı ise, üst gösterge tablosundaki en yüksek
göstergenin katsayı ile çarpımının otuzda biridir Bu suretle bulunacak günlük
kazançların lira kesirleri tama çıkartılır.
Günlük kazançları alt sınırın altında olan
sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır
üzerinden, günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları
da üst sınır üzerinden hesaplanır.
Sigortalının kazancı alt sınırın altında ise, bu kazanç ile alt sınır
arasındaki farka ait sigorta primlerinin tümünü işveren öder.
Aynı zamanda birden fazla işverenin işinde çalışan sigortalıların
ücretlerinden kesilen primler, bu madde uyarınca tespit edilen üst sınır
üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, fark, sigortalının müracaatı üzerine
hissesi oranında kendisine geri verilir.
Prim
belgeleri:
Madde
79 - (Değişik:
20/06/1987 - 3395/5 md. , 29.07.2003
- 4958 / 37 md. Y.T. 06.08.2003) İşveren, bir ay
içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan
kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği
yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip
eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde işyeri
kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu
sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı
olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür. İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş
Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine
getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici
iş ilişkisi süresine ilişkin bu fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde
işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden işveren ile birlikte müteselsilen
sorumludur.
(Ek : 25.08.1999 -
4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı
ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını
açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.
(Ek : 25.08.1999 -
4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Sigortalıların otuz günden az çalıştığını
gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve
belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen
sürelere ait primler Kurumca re'sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde
hükümlerine göre tahsil olunur.
Uygulamanın usul ve esasları altı ay içinde yürürlüğe konulacak
yönetmelikle belirlenir.
İşveren, sigortalıların adını, soyadını, sigorta sicil numarasını ve
çalıştığı süreyi gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen bir belgeyi
işyerinde, birden ziyade işyeri olması halinde her işyerinde ayrı ayrı olmak
üzere, işçiler tarafından da görülebilecek bir yere asmaya mecburdur.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen işverenler hakkında 140 ıncı madde
hükümleri uygulanır.
140 ıncı maddenin uygulanması prim belgelerinin Kuruma verilmesine mani
teşkil etmez.
(Değişik:
29.07.2003 - 4958 / 37 md. Y.T. 06.08.2003) Fiilen
veya işyeri kayıtlarından tespit edilecek her türlü bilgiden ya da Kamu
Kuruluşları tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı
tespit edilen sigortalılara ait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma verilmesi
gereken belgelerin yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya
noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca re’ sen düzenlenir ve muhteviyatı
sigorta primleri Kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilir.
İşveren,
tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde
ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. İtiraz tahsilatı durdurur. İtirazın
reddi halinde, işveren kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde
yetkili mahkemeye başvurabilir. Yetkili mahkemeye başvurulması prim borcunun
tahsil ve takibini durdurmaz.
Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde 80 inci maddenin prim
borcuna ilişkin hükmü uygulanır.
Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya
çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını
hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl (Değişik :
01.06.1994 – 3995 / 3 md.) içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile
ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme
kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları
nazara alınır.
Sigortalının çalıştığı bir veya birkaç işte, bu Kanunda yazılı prim
ödeme şartını yerine getirmiş olmasına rağmen kendisi için verilmesi gereken
kayıt ve belgeler işveren tarafından verilmediği veya verilen kayıt ve
belgelerde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği
Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli yardım yapılır.
Ek
(29.07.2003 - 4958 / 37. md . Y.T. 06.08.2003)
Bu Kanunun 83 üncü
maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlar tarafından ihale yoluyla yaptırılan
her türlü işler, gerçek veya tüzel kişilerce yapılan inşaatlardan dolayı
yeterli işçilik bildirmiş olup olmadığı Kurumca araştırılır. Usul ve esasları
yönetmelikle belirlenecek bu araştırma sonucunda yeterli işçiliğin
bildirilmemiş olduğunun anlaşılması halinde, bildirilmemiş olan işçilik tutarı
üzerinden hesaplanan prim tutarı, gecikme zammı ile birlikte sigorta
müfettişince inceleme yapılması istenilmeksizin işveren tarafından ödendiği
takdirde, işyeri hakkında sigorta müfettişine inceleme yaptırılmayabilir.
Sigorta müfettişi
tarafından, Kuruma bildirilmediği tespit edilen asgari işçilik tutarı üzerinden
Kurumca re’sen tahakkuk ettirilen sigorta primleri bu Kanunun 80 inci maddesi
de nazara alınarak işverene tebliğ olunur.
İşveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir
ay içinde Kuruma itiraz edebilir. İtiraz
takibi durdurur. Kurumca itirazın reddi halinde, işveren, Kararın tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iş mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvurulması prim borcunun takip ve
tahsilini durdurmaz.
Sigorta müfettişince Kuruma
asgari işçilik tutarı bildirilmediği tespit edilen işyerleri hakkında ayrıca bu
Kanunun 140 ıncı maddesine göre işlem yapılır.
Kamu idari ve müesseseleri
(kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil) Kurumca yazı ile istenilecek
bilgileri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburdurlar.
Kuruma, yeterli işçilik
bildirilmiş olup olmadığının araştırılmasına ilişkin yöntem, işin yürütümü için
gerekli olan asgari işçilik miktarının tespitinde ve Kuruma yeterli işçilik
bildirmiş olup olmadığının araştırılmasında dikkate alınacak asgari işçilik
oranlarının saptanması ve asgari işçilik
oranlarına vaki itirazların ,incelenerek karara bağlanması amacıyla Kurum
bünyesinde ; Kurum teknik elemanlarından
beş kişi, Yönetim Kurulunda temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarınca
görevlendirilecek iki teknik eleman olmak üzere toplam yedi kişiden oluşan
Asgari İşçilik Tespit Komisyonu
kurulmuştur. Kurum Yönetim Kurulu kararı ile birden çok Asgari İşçilik Tespit
Komisyonu kurulabilir. Asgari İşçilik Tespit Komisyonunun çalışma usul ve
esasları ile işçi ve işveren konfederasyonlarınca görevlendirilecek teknik
elemanlara, komisyona katılan Kurum teknik elemanlarının yararlandığı tutarda
ek ödeme yapılmasıyla ilgili hususlar
yönetmelikle belirlenir.
(*) Bu maddenin uygulanmasında ek 31. maddeye
bakınız.
Primlerin
ödenmesi:
Madde
80- (Değişik: 1/12/1993
- 3917/1 md.)
İşveren, bir ay
içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı
üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden
kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi
ayin sonuna kadar Kuruma ödemeye mecburdur.
(Ek: 24.04.2003 - 4842 / 32 md.) Prim
borçlarının, katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenmesi
mümkündür. Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi ; kendisinin, mal
ya da hizmet satın aldığı veya iştirak ya da ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu
işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir. Kurumun bağlı olduğu
Bakanlık, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak
işverenleri, iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibariyle
belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme
süresini aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.
77 nci maddenin
(a) fıkrası gereğince hak edilen ve fakat ödenmemiş olan ücretler üzerinden
hesaplanacak primler hakkında da yukarıdaki hüküm uygulanır.
Kuruma fiilen
ödenmeyen prim tutarları Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında gider
yazılamaz.
(Değişik: 29.07.2003 - 4958 / 38 md. Y.T. 01.10.2003) Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve
alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanunun 51 inci maddesi hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, söz konusu
Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı, diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır. Şu kadar ki ; Kurumun prim ve diğer
alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin
bittiği tarihte % 10 oranında arttırılır. Bulunan bu tutara, ödeme süresinin bittiği tarihten
başlamak üzere borç ödeninceye kadar, her ay için ayrı ayrı Hazine
Müsteşarlığınca açıklanacak Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin
aylık ortalama faizi, bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak
ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır.
Yetkilerin
kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle tespit edilir.
Kurum
alacaklarının tahsilinde 21.7.1953 tarih ve 6183 sayılı Kanunun uygulanmasından
doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde, alacaklı Sigorta Müdürlüğünün
bulunduğu yer İş Mahkemesi yetkilidir.
Yetkili iş
mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.
Dava ve icra
takibi açılmış olsa bile, prim ve diğer alacakların ödenmemiş kısmı için
gecikme zammı tahsil olunur.
(Değişik: 29/9/1999 – KHK. 578/1 md.) Yangın, su
baskını ve deprem gibi tabii afete uğrayan ve bunu belgeleyen işverenler ile
isteğe bağlı sigorta ve topluluk sigortasına devam edenlerin hadisenin vukua
geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları halinde mevcut prim
borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık
prim borçları hadisenin vuku bulduğu tarihten itibaren bir yıla kadar
ertelenebilir.
Prim borcunun
ertelendiği bu sürede zamanaşımından sayılmaz ve ertelenen kısmına gecikme
zammı uygulanmaz.
Sigorta
primlerini haklı sebepleri olmaksızın, birinci fıkrada belirtilen süre
içerisinde tahakkuk ve tediye etmeyen kamu kurum ve kuruluşların tahakkuk ve
tediye ile görevli kamu görevlileri mesul muhasip, sayman ile tüzel kişiliği
haiz diğer işverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri kuruma karşı,
işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Bu Kanuna ek 24
üncü maddesinde belirtilen Kurum ve Kuruluşlar tarafından süresi içinde kuruma
ödenmeyen sosyal yardım zamları için bu madde hükümleri uygulanır.
Ödenmeyen primler ve verilen cezalar için
Kurumca düzenlenecek belgeler:
Madde
81- (Değişik: 20/6/1987 -
3395/6 md.)
Bu Kanuna göre
alınacak sigorta primleri ve para cezalarının ödenmesi için Kurumca işverene
yapılacak bildiri üzerine prim borçları ve para cezaları ödenmezse Kurumca
düzenlenen prim borcunu ve para cezasını gösteren belgeler resmi dairelerin
usulüne göre verdikleri belgeler hükmünde olup, icra ve iflas dairelerince
bunların tabi oldukları hükümlere göre işlem yapılır.
Prim borçlarına
halef olma:
Madde
82 -(Değişik:
06/03/1981 - 2422/13 md.)
Sigortalıların çalıştırıldığı işyeri devredilir veya intikal ederse,
eski işverenin kuruma olan sigorta primi ile gecikme zammı ve faiz borçlarından,
aynı zamanda yeni işveren de müteselsilen sorumludur.
Bu hükme aykırı sözleşmeler muteber değildir.
Teminatın ve
hakedişlerin prim borcuna karşılık tutulması:
Madde
83- (Değişik:
20/06/1987 - 3395/7 md.)
Genel ve katma bütçeli kuruluşlar, il ve belediyeler veya sermayesinin
en az yarısı genel ve katma bütçeli kuruluşlar ile belediyelere ait olan
teşekkül ve müesseseler, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müessese, bağlı
ortaklık ve iştirakleri, kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanarak
kurulan kurum ve kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşların ihale yolu ile
yaptırılan her türlü işleri üzerine alanları ve bunların adreslerini Kuruma
bildirmekle yükümlüdürler.
Sigorta primlerinin hakedişlerden mahsubu yapılmak şartıyla alıkonularak
ödenmesi esastır. Ödemenin ve teminatın geri verilmesine ait işlemlerin usul ve
esasları Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir.
Yersiz olarak
alınan primlerin geri verilmesi:
Yanlış ve yersiz olarak alınmış olduğu anlaşılan primler, alındıkları
tarihlerden on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere ve
sigortalılara geri verilir.
İşverenlere geri verilecek primler için Kurumca kanuni faiz de ödenir.
Bu faiz, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takib eden aybaşından iadenin
yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır.
Primleri geri verilenlere, primleri iptal edilen çalışmaları
dolayısıyla, Kurumca iş kazalariyle meslek hastalıkları sigortasından
yapılmakta olan yardım ve ödemeler durdurulur. Hastalık, Analık, Malullük,
Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından yapılmakta olan yardımlar ile verilmekte olan
ödenek ve aylıklar ise, ilgililer bu sebeple gerekli yardım tahsis ve ödeme
şartlarını yitirmiş olurlarsa durdurulur. Şu kadar ki, daha önce sağlanan
yardımlara ait giderler ilgililerden geri alınmaz.
DOKUZUNCU BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigorta
Şartlar:
Madde
85- (Değişik : 24.04.2003 - 4842 / 33 md. Y.T. 01.05.2003)
Malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına isteğe bağlı olarak devam edilebilmesi için:
A )
a) En az 1080 gün malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi ödemiş olmak,
b) Herhangi bir sosyal
güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da isteğe bağlı
sigortalı olmamak ve buralardan kendi sigortalılığından dolayı aylık
bağlanmamış olmak ,
c) İsteğe bağlı olarak her ay kesintisiz otuz gün
üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemek,
d) Örneği Kurumca hazırlanacak isteğe bağlı
sigorta talep dilekçesiyle Kuruma müracaatta bulunmak,
şarttır.
B) İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurumca
alındığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar. Şu kadar ki, isteğe
bağlı sigortanın başladığı tarihte, sosyal güvenlik kuruluşları ile ilgileri
kesilmediği tespit edilenlerin isteğe
bağlı sigortalılıkları başladığı tarih itibariyle iptal edilerek, ödedikleri
primler faiz uygulanmaksızın ilgililere
iade edilir.
C)
a) İsteğe bağlı sigortaya
devam etmek isteyenler, ödeyecekleri sigorta
primlerini bu Kanunun 78 inci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt
sınırı ile üst sınırı arasında olmak şartıyla kendileri belirlerler. İsteğe
bağlı sigorta primi oranı % 30 olarak uygulanır.
b) İsteğe bağlı sigorta
primlerinin, en geç ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödemesi
zorunludur. Ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primler için,
bu tarihten başlanarak 80 inci madde hükmüne göre gecikme zammı uygulanır.
D ) İsteğe bağlı
sigortalılık ;
a) Sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlayanların, çalışmaya başladıkları
günden,
b) İsteğe bağlı
sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, buna ait dilekçelerinin
Kurumca alındığı tarihten önceki primi ödenmiş son ayın bitiminden,
c) İsteğe bağlı sigorta
primini art arda üç ay ödemeyenlerin primi ödenmiş son ayın bitiminden,
d) Tahsis talebinde
bulunanların, aylığa hak kazanmış veya toptan ödeme yapılmış olmak koşulu ile
tahsis talep tarihinden,
e) Ölen sigortalının ölüm
tarihinden,
İtibaren sona erer.
E – (Değişik: 29.07.2003 - 4958 / 39 md. Y.T. 06.08.2003) Bu
maddenin (A) bendinin (a) alt bendinde belirtilen koşullar sosyal güvenlik
sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerin yurtdışındaki
işyerlerinde çalışmak üzere giden Türk işçileri için aranmaz. Bu maddenin (D)
bendinin (a), (b) ve (c) alt bentlerine göre isteğe bağlı sigortalılığı sona
eren sigortalının, yeniden isteğe bağlı sigortaya devam edebilmesi için tekrar
yazılı müracaatta bulunması şarttır.
Topluluk
sigortası:
Madde
86
-
Kurum, 2 nci ve 3 üncü maddelere göre sigortalı durumunda
bulunmayanların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onanacak genel
şartlarla (iş kazalarıyla meslek hastalıkları) (hastalık), (analık), (malullük,
yaşlılık ve ölüm) sigortalarından birine, birkaçına veya hepsine toplu olarak
tabi tutulmaları için, işverenlerle veya dernek ,birlik, sendika ve başka teşekküllerle
sözleşmeler yapabilir.
(Ek 29.07.2003 - 4958 / 40 md. Y.T. 01.09.2003) Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, bu Kanunun 78 inci maddesine göre
belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak şartıyla
kendilerinin belirleyeceği miktarın % 30’ udur. Ait olduğu ayı takip eden ayın
sonuna kadar ödenmeyen primler için bu tarihten başlanarak 80 inci madde
hükmüne göre gecikme zammı uygulanır.
(Ek 29.07.2003 -
4958 / 40 md. Y.T. 01.09.2003) Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş
üstlenen işverenlerin yurtdışındaki işyerlerinde çalışmak üzere giden Türk
işçilerine istekleri halinde 85 inci madde hükümleri uygulanır.
ONUNCU BÖLÜM
Ortak Hükümler
Üçüncü kişinin aracılığı:
Madde
87 -
Sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bununla
sözleşme yapmış olsalar bile, bu kanunun işverene yüklediği ödevlerden dolayı,
aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur.
Bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden iş alan ve
kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye aracı denir.
Ödenek ve
gelirlere esas tutulacak günlük kazanç:
İş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık ve analık hallerinde
verilecek ödenek ve gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç , iş
kazasının veya doğumun olduğu, yahut meslek hastalığı veya hastalık dolayısıyla
iş göremezliğin başladığı tarihten önceki üç takvim ayı içinde, bu kanunun
uygulandığı bir veya birkaç işde 77 nci maddenin (a) ve (b) fıkralarına göre
elde edilen ve sigorta primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamının 90 da
biridir.
Günlük kazancın hesabına esas tutulan üç takvim ayı içinde bazı iş
günlerinde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış olan
sigortalının ödenek ve gelire esas olan kazancı, o üç aylık devre içinde 77 nci
maddenin (a) ve (b) fıkralarına göre elde ettiği kazanç toplamının 77 nci maddenin (a) fıkrasına göre
ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
77 nci maddenin (c) fıkrasına göre yapılan ödemelerden, ödenek ve
gelirin hesabına esas tutulan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar,
günlük kazancın hesabında nazara alınmaz.
Günlük kazancın hesabında 77 nci maddenin (b) fıkrasında belirtilen
ödemeler de nazara alınmışsa, ödenek ve gelire esas alınan günlük kazancın
tutarı, 77 nci maddenin (a) fıkrasında yazılı ücret toplamının 90'a veya ücret
alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, bunun % 50'si oranında
bir ekleme yapılarak bulunan miktardan çok olamaz.
Günlük kazancın hesabına esas tutulan üç aylık
dönem içinde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalının günlük kazancının
tesbitinde, iş kazasının veya doğumun olduğu yahut meslek hastalığı veya
hastalık dolayısıyla iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki takvim ayı
içinde çalıştığı son üç aylık dönemde elde ettiği kazanç esas tutulur ve günlük
kazanç yukarıki fıkralara göre hesaplanır.
12 aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı işe girdiği
takvim ayı içinde iş kazası veya meslek hastalığı dolayısıyla iş göremezliğe
uğrarsa, günlük kazancı, iş göremezliğinin başladığı tarih ile işe girdiği
tarih arasındaki sürede elde ettiği kazanç toplamı ücret aldığı gün sayısına bölünerek
hesaplanır. İşe girdiği gün iş kazasına uğrayan sigortalının da taraflarca
kararlaştırılmış olan günlük ücreti günlük kazanç sayılır. Sigortalı olarak
çalışmaya ilk defa başlayanlar hakkında da bu fıkra hükmü uygulanır.
Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı gün iş kazasına uğrayan ve
parça başına veya yapılan iş miktarına göre ücret alan sigortalının günlük
kazancının hesabında aynı veya benzeri bir işte çalışan benzeri bir
sigortalının günlük kazancı esas tutulur.
Günlük kazancının hesabına esas tutulan dönem içinde aynı zamanda birden
çok işte çalışan sigortalının ödenek ve gelire esas tutulacak günlük kazancının
tesbitinde, bu işler dolayısıyla elde edilen ve sigorta primi hesabına esas
tutulan kazançlar ayrı ayrı nazara alınır ve günlük kazanç yukarıki esaslar
dairesinde hesaplanır.
Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden
ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı,
bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak yukarıki fıkralara göre
hesaplanır.
İş kazalariyle meslek hastalıkları sigortasından bağlanacak gelirlere
esas tutulacak yıllık kazanç yukarıki hükümlere göre hesaplanacak günlük
kazancın 360 katıdır.
Geçici iş göremezlik ödeneğinin hesaplanması:
Madde 89 -
(Değişik :
20/06/1987 – 3395 / 9 md.) İş kazası,
meslek hastalığı veya hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği,
sigortalının sağlık tesislerine yatırılmak yahut bakımı Kurumca sağlanarak
kaplıca veya içmelere gönderilmek yoluyla tedavi ettirildiği takdirde, 78 ve 88
inci maddeler gereğince hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayakta tedavi
ettirildiğinde ise üçte ikisidir.
Sürekli iş göremezlik geliri almakta olan sigortalı aynı arıza veya
meslek hastalığı dolayısıyla yeniden tedavi edilir ve yazılı istekte bulunursa,
sürekli iş göremezlik gelirine esas tutulan kazanca göre hesaplanacak bir
günlük geçici iş göremezlik ödeneği ile üç aylık sürekli iş göremezlik
gelirinin doksanda biri arasındaki fark, kendisine her gün için geçici iş
göremezlik ödeneği olarak verilir.
Geçici iş göremezlik ödenekleri haftalık olarak ve işledikten sonra
Kurumca verilir.
Kurumdan doğrudan doğruya alınmasında güçlük bulunursa, bu ödenek,
Kurumun talimatı uyarınca, işveren tarafından Kurum hesabına sigortalıya
verilir. Kurum, bu kanuna uygun olarak verilen ödenekleri belgelerine dayanarak
işverene öder.
Sigortalı kadının analığında verilecek günlük ödenek kazancının üçte
ikisidir.
Muayene için
verilecek belge:
Madde
90- (Değişik:
16/06/1975 - 1912/5
md.)
İşveren, işkazası meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde,
sigortalının kazancını ve prim ödeme gün sayılarını göstermek üzere örneği
Kurumca hazırlanacak belgeyi düzenleyerek sigortalıya vermekle yükümlüdür.
İşveren, 35 ve 40 ncı maddelerde öngörülen 120 günlük prim şartını yerine
getirmiş olan sigortalının karısı ve geçindirmekle yükümlü olduğu çocukları ile
sigortalı kadının geçindirmekle yükümlü olduğu kocası ve çocuklarının,
hastalıkları halinde, sağlık yardımlarından yararlandırılmalarını sağlamak ve
altı ay için geçerli olmak üzere prim ödeme gün sayılarını gösterir örneği
Kurumca hazırlanacak belgeyi, talebi halinde, düzenleyerek sigortalıya vermekle
yükümlüdür.
Yukarıdaki fıkralarda yazılı belgelerdeki bilginin eksik veya yanlış
olması sebebiyle, sözü edilen fıkralarda belirtilen kimseler için Kurumca
yersiz olarak yapılan her türlü masraflar işverene ödetilir.
Geçici iş
göremezlik ödeneklerinin birleşmesi:
Bir sigortalıda, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık
hallerinden birkaçı birleşirse, sigortalıya, iş kazalariyle meslek
hastalıkları, hastalık ve analık sigortalarından hak kazandığı geçici iş
göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.
Gelir ve aylıkların
birleşmesi:
Hem malullük hem de yaşlılık sigortasından aylık bağlanmasına hak
kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız
yaşlılık aylığı bağlanır.
Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile iş kazalariyle meslek
hastalıkları sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse,
sigortalıya veya hak sahibine bu aylık ve gelirlerden yüksek olanın tümü, eksik
olanın da yarısı bağlanır.
Bu aylık ve gelirler eşitse, iş kazalariyle meslek hastalıkları sigortasından
bağlanan gelirin tümü, malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından bağlanan
aylığın da yarısı verilir. Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık
bağlanmadan önce iş kazalariyle meslek hastalıkları sigortasından bağlanan ve
sermayeye çevrilen gelirler ile yaşlılık sigortasından yapılacak toptan
ödemelerde bu fıkra hükmü uygulanmaz.
Malüllük sigortasından aylık bağlanmasına ve yaşlılık sigortasından
toptan ödeme yapılmasına hak kazanan sigortalıya yalnız aylık verilir.
Ana ve babalarından
gelir veya aylığa hak kazanan çocuklar:
Madde
93
-
(Değişik 29.07.2003 - 4958 / 41 md. Y.T. 06.08.2003) Sigortalı olan ana ve babalarının ölümlerinde her
ikisinden de gelir veya aylık bağlanmasına hak kazanan çocuklara, ana veya
babadan bağlanan gelir ve aylıklardan, önce bu Kanunun 92 inci maddesi dikkate
alınarak, yüksek olanın tümü, eksik olanının da yarısı bağlanır
Ancak, 71 inci madde gereğince yapılacak toptan ödemelerde yukarıdaki
fıkra hükmü uygulanmaz.
(*) Bu maddenin uygulanmasında ek 47.maddeye bakınız.
Lira
kesirleri:
Bu kanuna göre sigortalıya veya hak sahibi kimselerin her birine
bağlanacak gelir veya aylığın aylık tutarındaki lira kesirleri liraya
çıkarılır.
Değişen gelir ve
aylıkların başlangıcı:
Madde
95
-
(Değişik: 29.07.2003 - 4958 S.K. / 42 md.Y.T. 06.08.2003)
Bu kanuna göre gelir veya
aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kimselerin durumlarında kendilerine
veya başka hak sahiplerine bağlanmış bulunan gelir veya aylık miktarının
değiştirilmesini gerektiren bir durum meydana gelirse, gelir veya aylık
miktarları, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ödeme dönemi başından
başlanarak yeni duruma göre değiştirilir. Bu Kanunun 25, 57 ve 101 inci maddeleri
hükümleri saklıdır.
Aylıkların alt
sınırı:
Madde 96- (Değişik : 06.03.1981
– 2422/ 14 md.)
(Değişik : 25.08.1999
- 4447 /
13 md. Y.T. 01.01.2000) Bu Kanuna göre bağlanacak
aylıklar, 78 inci maddeye göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt
sınırının aylık tutarının %35'inden az olamaz.
1 inci fıkranın
eski şekli: (Değişik : 06.03.1981 – 2422 / 14 md. Mülga : 25.08.1999 –
4447 / 13 md. Y.T.01.01.2000) Bu Kanuna göre Malüllük ve
Yaşlılık Sigortalarından bağlanacak aylıklar ile Ölüm Sigortasından hak sahibi
kimselere bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın alt sınırı,
gösterge tablosundaki en düşük göstergenin katsayı ile çarpımının % 70'inden az
olamaz.
Sosyal Sigortalar Kurumuna devrolunan sandıklardan 991 sayılı Kanunun
geçici 2 nci maddesine göre bağlanmış emekli, adi malüllük veya vazife
malüllüğü aylıkları ile mezkur kanunun geçici 1 nci maddesinin 1 nci fıkrasına
göre kurumca bağlanacak aylıklarla dul ve yetim aylıkları (aylık alan tek kişi
de olsa) toplamı, yukarıdaki fıkraya göre bulunacak alt sınırdan aşağı olamaz.
Hak sahibi kimselerin gelir ve aylıkları; hak sahibi bir kişi ise bu
maddenin 1 inci fıkrasına göre
hesaplanan alt sınır aylığının %
80'inden, hak sahibi iki kişi ise % 90'ından az olamaz.
İşgöremezlik derecesi % 25 ve daha yukarı olanlara bu Kanunun 20 nci
maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca bağlanacak sürekli kısmi işgöremezlik
gelirinin aylık tutarı bu Kanunun 78 inci maddesi uyarınca tespit olunacak
günlük kazanç alt sınırının 30 katının % 70' inden az olamaz.
(Ek : 29.07.2003 - 4958 / 43 md. Y.T. 06.02.2004) Sigortalı veya hak sahibine bu Kanun
hükümlerine göre bağlanan gelir ve aylıklardan, ilk hak edilen gelir ve aylık
dışında sonradan bağlanacak gelir ve aylıklar için yukarıdaki fıkralardaki
hükümler uygulanmaz. Aynı anda birden fazla gelir veya aylık hak edilirse,
yüksek olanın ilk hak edilen gelir veya aylık olarak esas alınır.
(Ek:
20/6/1987 - 3395/10 md.) Bu madde hükmü
sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan kısmi aylıklar için nazara
alınmaz.
Gelir ve
ödeneklerin, günlük kazancın alt sınırına göre artırılması:
Madde
97- (Değişik:
29/06/1978 - 2167/10 md. , Mülga :
25.08.1999 – 4447 / 62 md. Y.T.01.01.2000)
Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabına esas tutulacak ve 78 nci madde
gereğince saptanacak günlük kazançların alt sınırında meydana gelecek
yükselmelerde; iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık ve analık
sigortalarından, yeniden tespit edilen alt sınırların altında bir günlük
kazanç üzerinden ödenek veya gelir almakta bulunanların veya almaya hak
kazanmış yahut kazanacak olanların bu ödenek ve gelirleri, günlük kazançlarının
alt sınırlarındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak
yükseltilmiş günlük kazançların alt sınırına göre artırılır.
Madde 98- (Değişik: 20/03/1985 - 3168/4 md.) Sigortalıya veya
hak sahibi olan kimselere bağlanan gelir veya aylıkların her ay veya üç ayda
bir peşin olarak verilmesi ile gelir ve aylıkların ödeme tarihlerini
belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. (*)
Peşin verilen gelir ve aylıklar durum değişikliği veya ölüm halinde geri
alınmaz.
(*) 08.10.1992
tarih ve 92.3649 Sayılı BKK ile belirlenen ödeme tarihleri için 10.11.1992
tarih ve 21401 sayılı ,
- 29.12.1998
tarih ve 98/12321 sayılı BKK ile belirlenen ödeme tarihleri için 31.12.1998
tarih ve 23570 sayılı ,
- 19.02.1999 tarih ve 99/12473 sayılı BKK ile
belirlenen ödeme tarihleri için
05.03.1999 tarih ve 23630 sayılı ,
- 24.12.2002 tarih ve 2002 / 5001 sayılı BKK
ile belirlenen ödeme tarihleri için 28.12.2002 tarih ve 24977 sayılı,
RG’ye bakınız.
Zamanaşımı ve
hakkın düşmesi:
Madde
99 -
(Değişik:
29/04/1986 - 3279/5 md.) Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iş kazalarıyla meslek
hastalıkları ve ölüm sigortalarından hak kazanılan gelir ve aylıklar, hakkı
doğuran olay tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse zamanaşımına uğrar.
Bu durumda olanların gelir ve aylıkları yazılı istek tarihini takibeden
aybaşından itibaren başlar.
İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından kazanılan diğer haklar
ile hastalık ve analık sigortalarından doğan haklar ise, hakkı doğuran olay
tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer.
Geçici iş göremezlik ödeneğini veya herhangi bir döneme ilişkin gelir
veya aylığını beş yıl içinde almayanların, söz konusu ödenek, gelir veya
aylıkları ödenmez.
Avans:
(Değişik:
29/06/1978 - 2167/11 md.) Kurumca, gelir, aylık veya
toptan ödeme işlemlerine başlanmış bulunan ve gelir veya aylık bağlanmasına
veya toptan ödeme yapılmasına hak kazandığı anlaşılan sigortalı veya hak
sahiplerine; işlemlerin gecikmesi halinde gecikmenin her ayı için asgari aylık
veya gelirden az olmamak veya yapılacak toptan ödemenin % 75'ini geçmemek üzere
ilerideki alacaklarından kesilmek üzere avans ödenir.
Çocukların kontrol
muayeneleri:
(Değişik:
20/03/1985 - 3168/5 md.) Bu Kanuna göre gelir veya aylık bağlanan çalışamayacak durumda malül
çocuklar ile malüllük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının çalışamayacak
durumda malül çocukları, Kurumca kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
Bağlanmış bulunan gelir ve aylıklar, kontrol muayenesi sonunda tespit
edilecek malüllük durumuna göre gerekirse rapor tarihinden sonraki aybaşından başlanarak
eksiltilir veya kesilir.
Kabul edilir bir özürü olmadığı halde kontrol muayenesi, Kurumunun
yazılı bildirisinde belirtilen tarihten sonraki aybaşına kadar yaptırılmazsa,
çocukların çalışamayacak durumda malül sayılmaları sebebiyle bağlanmış veya
artırılmış bulunan gelir ve aylıklar kontrol muayenesi için belirtilen tarihten
sonraki ay başından başlanarak eksiltilir veya kesilir.
Şu kadar ki, kontrol muayenesi Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen
tarihten başlanarak üç ay içinde yaptırılır ve malüllük durumunun devam ettiği
tespit olunursa, eksiltilen veya kesilen gelir veya aylıklar eksiltildiği veya
kesildiği tarihten başlanarak verilir.
Kontrol muayenesi Kurumun yazılı bildirisinde belirtilen tarihten üç ay
geçtikten sonra yaptırılır ve malüllük durumunun devam ettiği tespit olunursa,
eksiltilen veya kesilen gelir veya aylıklar rapor tarihinden sonraki aybaşından
başlanarak ödenir.
Yol parası ve
zaruri masraflar:
(Değişik:
29/06/1978 - 2167/12 md.) Bu Kanun gereğince
sigortalılar ile bunların hak sahibi kimseleri ve 35, 36, 40 ve 42 nci
maddelerde sözü edilenler:
a) Muayene ve tedavi,
b)Protez araç ve gereçleri ile ortopedik cihazların sağlanması,
takılması, onarılması ve yenilenmesi,
c) Analık,
d) Sürekli iş göremezlik veya malüllük durumlarının tespiti,
e) Erken yaşlanma halinin tespiti,
f) Sağlık durumlarının tespiti,
g) Raporların kurumca yeterli görülmemesi yeniden muayene,
h) Kontrol muayenesi,
Dolayısıyla kurumca bir yerden başka bir yere gönderilirlerse, bunların
ve sağlık durumları sebebiyle başkaları ile birlikte gitmelerinin gerektiği
hekim raporu ile belgelenenler ile 15 yaşına kadar (15 yaş dahil) çocuklar ile
birlikte gidecek kimselerin gidip gelme yol paraları ile zaruri masrafları,
kurumca hazırlanacak bir yönetmeliğe göre ödenir. İlgililerin istekleri veya
itirazları üzerine kurumca muayeneye gönderilenlerden, sadece isteklerinin
doğru olduğu anlaşılanların gerektiğinde bunlarla beraber gidenlerin gidip
gelme yol paraları ile zaruri masrafları verilir.
Yukarıda belirtilen durumlarda gerek bulundukları gerek gönderildikleri
yerlerde yapılan muayene ve müşahadeler için ilgililerden kurumca masraf
alınmaz.
Cenaze masrafı
karşılığı:
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı ile sigortalı
olarak çalışmakta veya malûllük yahut yaşlılık aylığı almakta iken veyahut
sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldığı tarihten bir yıl geçmeden ölen
sigortalının ailesine, Bakanlar Kurulunca tesbit edilecek tarife üzerinden
cenaze masrafı karşılığı ödenir.
Cenaze gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılırsa, masrafların
belgelere dayanan ve Bakanlar Kurulunca tespit edilen tarifedeki miktarı
geçmeyen kısmı bunlara ödenir. Şu kadar ki, yapılan masraflar bu miktardan az
olursa artanı sigortalının ailesine verilir.
Cenaze masrafı, ölüm, iş kazasından veya meslek hastalığından ileri
gelmişse bu sigorta kolu hesabından, başka sebepten ileri gelmişse ölüm
sigortası hesabından karşılanır.
(09.10.1986 tarih ve
19246 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.10.1986 tarih ve 86/11065 sayılı
BKK: Mülga 11.07.1996 tarihli ve 96/8353 sayılı BKK / 2 md.) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı ile
sigortalı olarak çalışmakta ve ya malûllük yahut yaşlılık aylığı almakta iken
veyahut sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldığı tarihten bir yıl geçmeden
ölen sigortalının ailesine, yayımı tarihinden geçerli olmak üzere 440 gösterge
rakamının Devlet Memurlarının maaş kat
sayısı ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın cenaze yardımı olarak ödenmesi
ve 18.05.1983 tarihli, 83/6602 Sayılı Kararnamenin yürürlükten kaldırılması;
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 05.09.1986 tarihli ve 33044 Sayılı
Yazısı üzerine, 17.07.1964 tarihli ve 506 Sayılı Kanunun 103 maddesine göre,
Bakanlar Kurulunca 01.10.1986 tarihinde kararlaştırılmıştır.
(01.08.1996 tarih ve 22714 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
11.07.1996 tarih ve 96 / 8353 sayılı BKK)
Madde 1- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen
sigortalı ile sigortalı olarak çalışmakta veya malüllük, yaşlılık aylığı
almakta iken ya da sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldığı tarihten bir yıl
geçmeden ölen sigortalının ailesine; 5000 gösterge rakamının, sigortalının
öldüğü tarihte yürürlükte bulunan Devlet memurlarının maaş katsayısı ile
çarpımı sonucunda bulunacak miktar üzerinden cenaze masrafı karşılığı ödenir.
Kısa vadeli
sigorta kollarında nazara alınmayan süreler:
A) Herhangi bir sebeple silah altına alınan sigortalının askerlikte
geçen hizmet süresi,
B) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
C) İş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık veya analık
sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği
süre,
D) (Ek :29.07.2003
- 4958 / 44 md. Y.T. 06.08.2003) Sigortalının greve iştirak etmesi veya
işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre,
(Değişik:29.07.2003 - 4958 / 44 md. Y.T. 06.08.2003) Bu kanunun 32, 35, 37, 48, 49 ve 51 inci maddelerinde
belirtilen çalışma sürelerine girmediği gibi, iş göremezliğin başladığı veya
hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu tarihten önceki bir yılın ve on beş
ayın hesabında da nazara alınmaz.
Uzun vadeli
sigorta kollarında nazara alınmayan süreler:
Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında, malûllük veya
yaşlılık aylıkları kesilmiş bulunan sigortalıların kendilerine veya ölümlerinde
hak sahibi kimselerine aylık bağlanması gerekirse, malûllük ve yaşlılık aylığı
ödenen süreler, ortalama yıllık kazanç ve prim ödeme gün sayısının hesabında
nazara alınmaz.
Sigortalının
geçindirmekle yükümlü olduğu kimseler:
Madde 106 -
Bu kanunun uygulanmasında, sigortalının geçindirmekle yükümlü olduğu
kimseler:
a) (Değişik:
29.07.2003 - 4958 / 45 md. Y.T. 06.08.2003) Diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmayan ya da gelir
veya aylık almayan eşi,
b) (Değişik:
29/04/1986 - 3279/6 md.) 18 yaşını veya ortaöğrenim
yapıyorsa 20 yaşını, yüksek öğrenim yapıyorsa 25 yaşını doldurmamış veya 18
yaşını doldurmuş olup da çalışamayacak durumda malul erkek çocukları ile
yaşları ne olursa olsun evli bulunmayan ve sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi
olarak çalışmayan veya bunlardan aylık yahut gelir almayan kız çocukları,
c) Geçiminin sigortalı tarafından sağlandığı belgelenen ana ve
babasıdır.
Geçici iş göremezlik ödeneği verilmesine hak kazanılan tarihten önce,
sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş, yahut
babalığı hükme bağlanmış çocuklar da (b) fıkrası kapsamına girerler.
Sigortalılık
niteliğinin ne zaman yitirilmiş sayılacağı:
Madde 107- (Değişik: 23/10/1969 - 1186/18 md.)
2 nci maddede belirtilen sigortalılardan hastalık ve analık
sigortalarının uygulanmasında ödenen primin ilişkin olduğu günü takip eden onuncu
günden başlanarak yitirilmiş sayılır.
Ancak, sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya
işverenin lokavt yapması hallerinde sigortalılık niteliği bu sürelerin sona
ermesini takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır.
Sigortalılık
süresi:
Madde 108 -
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak
sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417
ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya
başladığı tarihtir.
Tahsis işlerinde nazara alınan sigortalılık süreleri, bu sürenin
başlangıç tarihi ile, sigortalının tahsis yapılması için yazılı istekte
bulunduğu tarih, tahsis için istekte bulunmuş olmayan sigortalılar için de ölüm
tarihi arasında geçen süredir.(*)
(*) Bu hükmün uygulanmasında ek 5,6, 30, maddelere
bakınız.
Raporlar:
Bu kanunun uygulanmasında:
A) Sigortalıların sürekli iş göremezlik, malûllük ve erken yaşlanma
hallerinin,
B) Hak sahibi kimselerin malullük durumlarının,
tespitinde, Kurum sağlık tesisleri sağlık kurullarınca verilecek
raporlarda belirtilen hastalık ve arızalar esas tutulur.
Raporları yeterli görülmeyen ilgililer Kurumca yeniden muayene
ettirilebilirler.
İlgililerin durumlarının tespitinde son muayene raporu esas
tutulur.
Yukarıda belirtilen raporlar üzerine, Kurumca verilen karara ilgililer
tarafından itiraz edilirse, durum Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara
bağlanır.
Sigortalının kastı
ve suç sayılır hareketi:
Madde 110- (Değişik: 29.07.2003 - 4958 / 46 md . Y.T. 06.08.2003)
Kasti bir hareketi yüzünden
iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya
geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik geliri verilmez.
Sigortalıya yalnız gerekli sağlık yardımları yapılır.
Suç sayılır bir hareketi
yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan
sigortalıya verilecek geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik
geliri, suça esas kusur derecesinin yarısına kadar indirilerek ödenebilir.
Sigortalının
bağışlanmaz kusuru:
Bağışlanmaz kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına
tutulan veya hastalanan sigortalıya verilecek geçici iş göremezlik ödeneği veya
sürekli iş göremezlik geliri, bu kusurun derecesine göre, Kurumca, yarısına
kadar eksiltilebilir.
Tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen yahut yetkili
kimseler tarafından verilen emirlere aykırı olan veyahut açıkça izne
dayanmadığı gibi hiç bir gereği veya yararı bulunmayan bir işi elinde olarak
sigortalının yapması veya yapılması gerekli bir hareketi savsaması kusurun
bağışlanmazlığına esas tutulur
ON BİRİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Emekli sandıkları kanunlarına tabi olanlar:
Askeri
Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı Kanununa tabi kimseler hakkında bu
kanunun analık sigortası hükümleri sözü geçen Sandık tarafından uygulanır.
Askeri
Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı ve Devlet Demiryolları İşletme Genel Müdürlüğü
İşçileri Emekli Sandığı ile ilgili bulunanlara iş kazası, meslek hastalığı ve
analık hallerinde ilgili teşekküllerce yapılacak yardımlar bu kanunla
belirtilen haklardan ve ödemelerden aşağı olamaz.
Maden işçileri:
Maden işçilerinin
iş kazası ve meslek hastalığı hallerinde gerek bakımları, gerekse kendilerine
veya bunların hak sahibi kimselerine verilecek ödenekler hakkında 10/09/1337
tarihli ve 151 sayılı kanun hükümleri yerine bu kanun uygulanır.
151 ve 1593 sayılı kanunlarla ilgili hükümler:
Bu kanunun
hastalık sigortası ile ilgili hükümlerinin uygulandığı yerlerde çalışan ve
hastalanan sigortalıların tedavileri hakkında, 151 sayılı Ereğli Havzaî
Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanunun 6 . ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzısıhha Kanununun 180 inci maddeleri hükümleri uygulanmaz.
Ancak, 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 180 inci maddesinin, hastalanan işçilerin
tedavileri ile ilgili hükümleri dışında kalan ve işçilerin sıhhi durumlarının
denetlenmesinin sağlanmasına, işyerlerinde hekim çalıştırılmasına, hasta odası
ve ilk yardım araçları bulundurulmasına ve diğer hususlara ilişkin hükümleri
saklıdır. Bu maksatla çalıştırılan hekim, Kurumun yapmakla yükümlü olduğu
muayene, tedavi ve ilk yardım hizmetlerinde Kurumca kullanıldığı takdirde buna
ait ücretler ve harcanan ilk yardım malzemesi bedelleri Kurumca ödenir.
Savcılıktan bilgi istenmesi:
Kurum, bu
kanunda belirtilen sigorta olayları dolayısıyla yapılan soruşturmaların sonucu
hakkında Cumhuriyet Savcılıklarından bilgi isteyebilir.
Bildiri ve itiraz:
Kurum malûllük
yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması
için gerekli belgeler tamamlanınca, bağlanacak aylıkları ve yapılacak toptan
ödemeleri hesap ve tesbit ederek en geç üç ay içinde ilgililere yazı ile
bildirir.
Sigortalı ve hak
sahibi kimseleri, kararı bildiren yazıyı aldıkları günden başlamak üzere bir
yıl içinde yetkili mahkemeye başvurarak Kurumun kararına itiraz edebilirler.
İtiraz kararın
uygulanmasını durdurmaz.
Hekimlerin ve sağlık tesislerinin sigortalılara
duyurulması:
Kurum,
sigortalılar ile eş ve çocuklarının muayene ve tedavi için başvuracakları
sağlık tesisleri ile hekim ve ebelerin isim ve adreslerini işverenlere
bildirir. İşverenler de bunları sigortalılara duyururlar.
Hastalananlar,
muayene ve tedavileri için, isim ve adresleri duyurulan hekimlerden birini
seçmekte serbesttirler.
Ancak, tedaviye
başlayan hekimin değiştirilmesi, tedavi eden hekimin yanına danışman hekimlerin
katılması ve sigortalılar ile eş ve çocuklarının sağlık müesseselerine
yatırılmaları, müdavi hekimin teklifi veya görülecek lüzum üzerine Kurumca
yapılır.
Sigortalı, sağlık
durumu bir sağlık tesisine yatırılmasını veya Umumi Hıfzısıhha Kanununa göre
bir sağlık müessesesinde tecridini gerektirirse, sağlık müessesesine yatırılır.
Tedavinin kurum hekimlerince yapılacağı:
Madde 118- (Değişik:
16/07/1965-672/1 md.)
Hastalık ve
analık yardımlarından yararlanacak olanlar Kurumca tesbit edilecek belgelerle
Kuruma bağlı sağlık müesseselerine veya Kurum hekimlerine başvurarak muayene ve
tedavi olurlar.
İkinci, üçüncü fıkra: (Mülga: 29/06/1978-2162/13 md.)
Hesap kartları için yapılacak itiraz:
Sigortalı hesap
kartları ve muhteviyatı hakkında Kuruma yapılacak itirazların yazı ile
bildirilmesi gerekir
Bu hesap
kartları ve muhteviyatına:
A) İşveren
tarafından düzenlenerek verilmesi gereken hallerde çalışılan takvim yılından,
B) Kurumca
düzenlenerek verilmesi halinde, sigortalılarca alındığı tarihten,
Üç yıl geçtikten
sonra yapılacak itirazlar dinlenmez.
Yaş:
İş kazalariyle Meslek Hastalıkları
sigortasının uygulanmasında, hak sahiplerine bağlanacak gelirlerle sigortalılara ödenecek sermayelerin
hesabında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim raporu ile ilk
defa tesbit edildiği tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri
esas tutulur.
Malûllük,
Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarına ilişkin yaş ile ilgili hükümlerin
uygulanmasında, sigortalıların ve hak sahibi çocuklarının, sigortalının
yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi
olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan
doğum tarihleri, sigortalının sigortaya tabi olarak ilk defa çalışmaya
başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının da nüfus kütüğüne ilk olarak
yazılan doğum tarihleri esas tutulur.
Nüfus
kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuzda, doğum ayı yazılı
olup da günü yazılı olmayanlar o ayın 1 inde doğmuş sayılır.
Sigorta yardımlarının
haczedilemeyeceği, yanlış ve yersiz ödemelerin tahsili : (Değişik:
06.08.2003 -4958 / 47 md . Y.T. 06.08.2003)
Bu kanun
gereğince bağlanacak gelir veya aylıklar ve sağlanacak yardımlar, nafaka
borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.
(Ek: 29.07.2003 - 4958 / 47 md . Y.T. 06.08.2003) Ancak, yanlış ve yersiz
ödendiği anlaşılan her türlü gelir, aylık ve sigorta yardımları 84 üncü
maddenin son fıkrası saklı kalmak kaydıyla, ilgililerin sonraki her çeşit
istihkaklarından kesilmek suretiyle geri alınır. Kurumun genel hükümlere göre
takip hakkı saklıdır.
İşe alıştırma:
Sürekli iş
göremezlik geliri veya malûllük aylığı almakta olan sigortalılardan çalışma
gücünün artırılabileceği umulanlar, Kurumca, kendi mesleklerinde veya yeni bir
meslekte çalışabilmelerini sağlamak üzere işe alıştırılmaya tabi tutulabilirler.
Kurumun bu
husustaki yazılı bildirisine rağmen işe alıştırılmaktan kaçınan sigortalıların sürekli
iş göremezlik geliri veya malûllük aylığının yarısı, bildiride belirtilen
tarihten sonraki ay başından başlanarak, alıştırma işine başlayıncaya kadar
kesilir.
Sağlık tesisi kurma ve sözleşme yapma
yetkisi:
Madde 123- (Değişik: 07.02.1972
– 1517 / 1 md.)
Kurum, bu
kanunla kendisine verilmiş bulunan görevleri yerine getirebilmek ve sağlık
yardımlarını yapabilmek için, hastane, sanatoryum, prevantoryum, yataklı ve
yataksız dispanser, sağlık istasyonu, eczane ve benzeri müesseseler
işletebileceği gibi gerekli gördüğü yerlerde hastane, eczane, hekim, eczacı ve
ebelerle ve diğer gerçek veya tüzel kişilerle sözleşmeler yapmaya da
yetkilidir. *
(*) Bu hükmün
uygulanmasında ek 11. maddeye bakınız.
Kurum , lüzum gördüğü takdirde her çeşit yataklı ve
yataksız sağlık tesislerinde eczane kurup işletebilir.
Kurum, bu
kanunla kendisine verilmiş bulunan görevleri yerine getirebilmek ve sağlık
yardımlarını yapabilmek için, ecza dolabı açabilir.
Sosyal
Sigortalar Kurumu ilaç fabrikaları da kurabilir.
Kurum ayrıca
lüzum gördüğü hallerde ve yerlerde serbest eczanelerden, biri veya birkaçı ile
anlaşma yapabilir.
Kurum
eczanelerinden, Kurumca yapılacak sağlık yardımlarından faydalanacak olanlarla
kurum mensuplarından başkasına ilaç ve tıbbi malzeme verilemez. Ancak, serbest
eczane bulunmayan yerlerde veya serbest eczanelerde bulunmayan hayat kurtarıcı
ilaç ve tıbbi malzeme bedeli karşılığında verilebilir.
Yedinci, Sekizinci, Dokuzuncu ve Onuncu fıkralar:
Mülga: 29/06/1978 2167/14 üncü madde ile getirilen Ek Md. 18)
(Ek : 29.6.1978 – 2167 / 14 üncü madde ile getirilen Ek 18 md ) Kurum hekimleri tarafından yazılacak ilaç ve tıbbi malzemenin listesi,
kurumca hazırlanacak bir yönetmelikle saptanacak esaslara göre, gerekli
görüldükçe kurumda görevli hekimler ve eczacılardan oluşturulacak bir komisyon
marifetiyle düzenlenir.
(Ek : 29.6.1978 – 2167 / 14 üncü madde ile getirilen Ek 18 md)
Bu liste Kurum Müdürler Kurulunun onayını müteakip kurumca ilan edilir.
(Ek : 29.6.1978 – 2167 / 14 üncü madde ile getirilen Ek
18 md.) Komisyon gerekli gördüğü hallerde dışarıdan uzman kimselerin görüşlerini
de alabilir.
Koruyucu tedbirler
alınması:
Kurum,
sigortalıları, sağlık durumlarını kontrol amacıyla, istediği zaman sağlık
muayenesine tabi tutabileceği gibi, koruyucu hekimlik bakımından gerekli her
türlü koruyucu tedbirleri de alabilir.
Kurum hekimlerinin raporları:
Kurum
hekimlerince sosyal sigorta işlemleri için düzenlenen raporlar işyeri hekimi
tarafından verilen raporlar yerine geçer.
Resim, harç ve damga vergisi muaflığı :
Kurum tarafından
yapılan bütün işlemlerle bu işlemler için ilgililere verilmesi veya bunlardan
alınması gereken her türlü evrak ve belgeler ve bunların suretlerinden hiçbir
resim, harç ve damga vergisi alınmaz.
Ücretlilerden kesinti yapılmayacağı :
İşveren, sosyal
sigortalar için kendisine düşen yükümlerden ve sair masraflardan dolayı,
sigortalıların ücretlerinden indirme yapamaz.
Yardımlaşma sandıkları :
Sigortalı
çalıştırılan her türlü işlerde ve işyerlerinde, herhangi ad altında kurulmuş
veya kurulacak olan borç verme, emekli ve yardım sandıkları ve benzerleri,
faaliyetlerine ve kuruluş amaçlarına göre ilgililere menfaatler sağlamaya devam
edebilir.
Bu sandıklara
paraca yardımda bulunmak ve bunların yüklerini paylaşmak halleri, bu kanun
gereğince işverene düşen ödevlerin yerine getirilmesine engel olamaz.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu
:
Madde 129- (Değişik:
29.07.2003- 4958 / 48 md. Y.T.
06.08.2003)
Bu kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek üzere öncelikle Ankara’
daki tıp fakülteleri tarafından seçilecek bir halk sağlığı, bir göğüs
hastalıkları ve bir psikiyatri profesörü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca görevlendirilecek bir dahiliye uzmanı ile bir nöroşirurji uzmanı, Sağlık Banklığınca görevlendirilecek
bir kalp damar cerrahisi uzmanı ile bir göğüs hastalıkları uzmanı, Sosyal
Sigortalar Kurumunca görevlendirilecek maluliyet işlemlerinde deneyimli bir
hekim ile bir ortopedi uzmanı, en fazla üyeye sahip işveren kuruluşu tarafından
seçilecek bir kardiyoloji uzmanı ve en fazla üyeye sahip işçi kuruluşu
tarafından seçilecek bir nöroloji uzmanından teşekkül eden Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık kurulu kurulur. Ayrıca, Kurula üye sayısı kadar yedek üye seçilir.
Profesörlükte kıdemli olan hekim
Kurula başkanlık eder. Bu Kurulda görevlendirilecek olan hekimlerin
hizmet süreleri üç yıl olup, yeniden görevlendirilebilirler. Bir takvim yılı
içerisinde birbirini izleyen beş veya toplam on toplantıya mazeretsiz olarak
katılmayanların görevleri kendiliğinden sona erer. Görevi sona eren hekimin
yerine bir başka hekim, yerini aldığı hekimin görev süresini tamamlayacak
şekilde aynı usulle görevlendirilir. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna
iştirak edenlere katıldıkları her toplantı günü için 4000 gösterge rakamının
memur aylık katsayısı ile çarpılarak bulunacak miktar üzerinden toplantı ücreti
ödenir. Kurulun çalışmaları ile ilgili
her türlü giderleri Kurumca karşılanır. Kurul, gerek gördüğü hallerde dışarıdan
uzman kimselerin görüşüne başvurabilir.
Kurul, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca
yürütülen inceleme ve soruşturma kapsamında, Teftiş Kurulu Başkanlığının
talebi üzerine, Sağlık Bakanlığının bünyesindeki Yüksek Sağlık Şurasının görev
alanına giren konular hariç olmak kaydıyla, mesleki bilgi ve tecrübeye dayalı
konularda bilirkişi sıfatıyla gerekli incelemeleri yaparak görüş bildirir.
Kurul, mahkemelerden intikal eden ve bilirkişi sıfatıyla rapor
düzenlenmesi talep edilen dava dosyaları hakkında, bu Kanunun uygulanmasından
kaynaklanan görevlerle sınırlı olmak kaydıyla gerekli incelemeleri yaparak
görüş bildirir. Anılan mahkemeler, bahse konu dosyalar için Adalet Bakanlığınca
belirlenen bilirkişi ücretini Kurul üyelerine iletilmek üzere Kurumun ilgili
birimine gönderir.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun görev, yetki, çalışma usul ve
esasları yönetmelikle düzenlenir.
Teftiş, kontrol ve denetleme
yetkisi:
(Değişik: 25.08.1999 - 4447 / 14 md. Y.T. 08.09.1999) Sigorta müfettişleri, bu Kanunun uygulanması bakımından, İş Kanununda
belirtilen teftiş, kontrol ve denetleme yetkisini haizdirler.
(Mülga : 29.07.2003 -
4958 / 57 md.) Kurum Yönetim Kurulu Kararı ile görevlendirilen
memurlar, sigortalıların işlemleri ile ilgili olarak işyerlerinde yoklama ve
tespit yapabilirler. Bunların nitelikleri ile
çalışma esasları 6 ay içinde yürürlüğe konacak yönetmelikle düzenlenir.
(Ek :
29.07.2003 - 4958 / 49 md. Y.T.
06.08.2003) İşverenin Kuruma, emsaline, yapılan işin nitelik, kapsam ve kapasitesine
göre işin yürütülmesi için gerekli olan
sigortalı sayısının, çalışma süresinin ve prime esas kazanç tutarının altında
bildirimde bulunduğunun Kurumca saptanması halinde, işin yürütülmesi için
gerekli olan asgari işçilik miktarı, yapılan işin niteliği, bünyesinde
kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan
işçi sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurları
dikkate alarak sigorta müfettişi tarafından tespit edilir.
Sigorta müfettişlerince görevleri sırasında saptanan Kurum alacağını
doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemler yemin hariç her türlü delille
ispatlanabilir.
Bu maddenin uygulamasında teftiş, kontrol ve denetleme yetkisine sahip
olanlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar muteberdir.
İşverenler ve sigortalılar ile
işle ilgili Kurum personeli, görevli sigorta müfettişleri tarafından bilgi
vermek üzere çağrıldıkları zaman gelmek, gerekli olan belge ve delilleri
getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı
sağlamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle
yükümlüdürler.
Sigorta müfettişlerine bu görevleri yaparken, tüm kamu görevlileri
gerekli kolaylığı gösterir ve yardımcı olurlar.
Kurum, sigorta yoklama memurları vasıtasıyla işyerlerinin mevcut
durumları, faal olup olmadığı, sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığı,
çalıştırılıyorsa kimlerin, hangi sürede ve ücretle çalıştırıldıkları, prime
esas kazanç ve prim ödeme gün sayılarıyla diğer bilgileri içeren ilgili belgelerin
işyerlerinde asılı olup olmadığı ile bu hususların tutanağa kaydedilmesi,
adres, mal varlığı ve sağlık yardımlarına müstahaklık ve kendilerine verilecek
benzeri görevlerde inceleme, araştırma, tespit ve yoklama yaptırabilir.
İhaleli işler ile özel bina inşaatı işyerleri işverenlerine, Kuruma prim
borçlarının bulunmadığını gösteren ilişiksizlik belgesinin verilmesinde,
01.06.1989 tarihli ve 3568 sayılı Kanuna göre yetki verilmiş serbest muhasebeci
mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından işyeri kayıtlarının
incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildiği tespit edilen işçilik tutarlarının
uygunluğu, Kurumun denetim yetkisi saklı kalmak kaydıyla, esas alınabilir.
Şu kadar ki, usul ve esasları Kurumca belirlenmiş hesaplama yöntemine
uygun olarak serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirce
düzenlenen rapor ile Kuruma yeterli işçilik bildirilmediği anlaşılan işyeri ve
işverenlerinin tespit edilen fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanacak prim ve
gecikme zammı tutarının bu Kanunun 140 ıncı maddesinin birinci fıkrasının ( c )
ve (d) bentleri uyarınca verilecek idari para cezaları ile birlikte ödemeleri
kaydıyla ilişiksizlik belgesi verilebilir. Kurumca belirlenen usul ve esaslara
aykırı hareket ederek, Kurum zararına sebebiyet verdiği anlaşılan meslek
mensuplarınca düzenlenen raporlar dikkate alınmaz ve bunların daha sonra
düzenleyecekleri raporlar hiçbir zaman Kurumca işleme konulmaz. Gerçeğe aykırı
rapor düzenleyen meslek mensupları hakkında Kurumun genel hükümlerine göre
takip hakkı saklıdır. Bu fıkranın uygulanmasıyla ilgili esas ve usuller Kurumca
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Genel bütçeye
dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanları kendi mevzuatları
gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında,
çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek sigortasız
çalıştırılanları Kuruma bildirmek zorundadırlar. Kurum bu bildirimler üzerine
gerekli yasal işlemi yapar. İlgililerin itiraz hakları saklıdır. Uygulamanın
usul ve esasları altı ay içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Hizmetlerin birleştirilmesi :
05/01/1961
tarihli 228 sayılı Kanunda sözü geçen maluliyet, ihtiyarlık ve Ölüm Sigortaları
Kanunu yerine bu kanun hükümleri uygulanır.
Bildiri :
Bu kanun
gereğince yapılacak bildiriler hakkında 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri
uygulanır.
Özel
sigortalar :
Özel sigortalara
ilişkin kanunlardaki hükümler, sosyal sigortalar hakkında uygulanmaz.
Uyuşmazlıkların çözüm yeri :
Bu kanunun
uygulanmasından doğan uzlaşmazlıklar, yetkili iş mahkemelerinde veya bu
davalara bakmakla görevli mahkemelerde görülür.
Tüzük ve yönetmelik :
A) :
a) İş kazası ve
meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik hallerinin meslekte kazanma
gücünü ne oranda azaltacağı;
b)
Sigortalıların hangi hallerde çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirmiş ve
hangi hallerde başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacakları;
c) İşe
alıştırmanın ne yoldan ve hangi esaslara göre yapılacağı ve 122'nci maddenin
uygulanma tarzı;
d)
Sigortalıların hangi hallerde erken yaşlanmış sayılacakları;
e) 129 uncu
madde gereğince kurulan Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu'nun, bu kanunda
belirtilenler dışında kalan ve bu kanunun uygulanması ile ilgili bulunan
görevleri ve çalışma şekil ve esasları;
f) Hangi
hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların, işten
ayrıldıktan en geç ne kadar zaman sonra meydana çıktığı takdirde o işten ileri
gelmiş kabul edileceği,
(Değişik
:29.07.2003 - 4958 / 50 md.
Y.T. 06.08.2003) Kurumca hazırlanacak yönetmelikler ile,
B) :
a)
Sigortalıların kazançları toplamı ile prim ödeme gün sayılarını ve sigorta
primlerini gösteren kayıt ve belgelerin ve sigortalı hesap kartlarının nitelik
usul ve esasları ile verilme süreleri;
b) Primler
hesabına esas tutulacak kazançlar toplamının hangi usul ve esaslara göre Kurumca
ölçümleneceği ve prim itiraz komisyonlarının teşekkül tarzı, çalışma usul ve
esasları ile üyelerinin ücretleri;
c)
Sigortalıların tescili, işverenler tarafından tutulacak kayıtlar ve
işverenlerin uymaya mecbur bulundukları usul ve esaslar; isteğe bağlı sigortaya tabi tutulanların prim
ödeme şekilleri;
d) Gelir ve
aylıkların ödenme zamanı;
e) Bu kanun
hükümlerinin, işin niteliğinin gerektireceği şartlarla ve ne gibi değişik
usullerle kara, deniz ve hava ulaştırma işlerinde çalışanlarla 7'nci madde
kapsamına girenlerin ve bunların işverenlerine uygulanacağı;
f) 8'inci maddenin son fıkrasındaki devirle
ilgili hükümlerin ne yolda uygulanacağı.;
g) 118'inci
madde hükümlerinin uygulanması ile ilgili esaslar;
h) Bu kanun
hükümlerinin uygulanma şekil ve esasları;
Kurumca
hazırlanacak bir Yönetmelik ile Tesbit olunur.
Kurumun adı:
4792 sayılı
Kanunla kurulmuş bulunan (İşçi Sigortaları Kurumu)nun adı (Sosyal Sigortalar
Kurumu) olarak değiştirilmiştir.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Karşılıklar ve Teknik Bilanço
Karşılıklar
:
Her hesap yılı
sonunda, o yıl içinde elde olunan iş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık,
analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden ve Kurumun diğer
gelirlerinden aşağıda yazılı karşılıklar ayrılır:
a)
Matematik karşılık,
b) Ödenmiş primler karşılığı,
b)
Diğer karşılıklar,
d) Olağanüstü karşılık .
Matematik karşılık; bu kanun
gereğince bağlanan gelir ve aylıkların ödenmesini sağlamak üzere hesaplanacak
peşin değerlerin toplamıdır.
Ödenmiş primler karşılığı; sigortalılar veya hak sahibi kimseleri için bu kanun gereğince ileride
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından Kurumca yapılacak ödemelerin bilanço
tarihindeki değeri ile bu sigortalılar için sonraki yıllarda ödenecek malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin peşin değerleri arasındaki farktır.
Olağanüstü karşılık; herhangi bir hesap yılına ilişkin gelirlerin, o yıl yapılacak
masraflarla yıl sonunda ayrılması gerekli karşılıklara yetmemesi halinde
kullanılmak üzere ayrılan karşılıktır.
Her hesap yılı
sonunda o yılın gelirlerinden matematik ve ödenmiş primler karşılıkları ile
yönetim giderleri sigorta masrafları ve ayrılan başka karşılıklar çıkarıldıktan
sonra kalanı olağanüstü karşılık olarak
ayrılır.
Sigorta kolları arasında borçlanma:
Kurum, herhangi
bir sigorta kolunun gerektirdiği yardım ve ödemelerle bunların yönetim
giderlerini karşılamak üzere, başka bir sigorta kolu fonundan, sonradan mahsubu
yapılmak şartiyle, gerekli harcamaları yapabilir.
Teknik bilanço:
Sosyal sigorta
kollarının mali bünyeleri ile bağlanan gelir ve aylıkların geçim şartları ve
sigortalıların genel ücret seviyelerinde meydana gelen değişiklikler
karşısındaki durumu, beş yılda bir ve gerekirse daha önce Kurum tarafından
incelenerek varılacak sonuç, gereği sağlanmak üzere, bir raporla Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.
ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ceza Hükümleri
Kurumca
Verilecek İdari Para Cezaları :
Madde 140- (Değişik: 29.07.2003 - 4958 / 51 md .
Y.T. 06.08.2003)
Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle;
a) Bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen
tarihte Kuruma vermeyenlere,
1 – Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için üç aylık
asgari ücret tutarında,
2 – Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için iki aylık asgari ücret
tutarında,
3 – Defter tutmak ile yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret
tutarında,
b) Bu Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen bildirgeyi yasal süresi
içinde Kuruma vermeyenlere, her bir sigortalı için aylık asgari ücret
tutarında, bildirilmeyen sigortalıların çalışma izninin olmaması
durumunda asgari ücretin iki katı tutarında ;
c) Bu Kanunun 79 uncu maddesinin birinci fıkrasın uyarınca verilmesi
gereken belgeleri anılan fıkrada belirtilen
sürede Kuruma vermeyenlere her
bir fiil için aylık asgari ücretin üç
katını geçmemek kaydıyla belgenin ;
1)
Asıl nitelikte olması halinde belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına aylık
asgari ücretin 1/5’ i tutarında,
2)
Ek belge niteliğinde olması durumunda sigortalı sayısına bakılmaksızın
aylık asgari ücretin 1/8’ i tutarında,
3)
Hiç belge vermeyenlere ise sigortalı sayısı üzerinde durulmaksızın her
ay için aylık asgari ücretin üç katı tutarında,
d) Defter ve belgeleri ibraz etme yükümlülüğünü Kurumca yapılan yazılı
ihtara rağmen on beş gün içinde mücbir sebep olmaksızın yerine getirmeyenlere;
1.
Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü iseler aylık asgari ücretin on iki katı tutarında,
2.
Diğer defterleri tutmakla yükümlü iseler
aylık asgari ücretin altı katı tutarında,
3.
Defter tutmakla yükümlü değil iseler
aylık asgari ücretin üç katı tutarında,
Defter ve belgelerinin tümünü bu
bentte belirtilen süre içinde ibraz etmekle birlikte, yönetmelikte belirtilen
usul ve esaslara uygun olarak düzenlemeyenlere, her bir geçersizlik hali için,
ibraz edilmemesi üzerine uygulanan miktarları aşmamak kaydıyla aylık asgari
ücretin yarısı tutarında,
e) Bu Kanunun 79 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yönetmelikle
belirlenen sürede yerine getirmeyenlere aylık asgari ücretin iki katı
tutarında,
f) Bu Kanunun 90ıncı maddesinde belirtilen yükümlülükleri Kurumca
yapılan yazılı ihtara rağmen üç gün için de yerine getirmeyenlere aylık asgari
ücret tutarında,
İdari para cezası verilir.
Bu madde hükümlerinin uygulanması, bu Kanunun 8, 9 ve 79 uncu maddelerinde
belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yükümlülüğünü kaldırmaz.
Bu maddenin uygulanmasında 10.06.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanununun 39 uncu maddesine göre sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük
işçiler için fiilin oluştuğu tarihte uygulanan asgari ücret esas alınır.
İdari para cezaları ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk eder ve tebliğ
tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde
Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca
itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren altmış
gün içinde idare mahkemesine başvurabilirler. Mahkemeye başvurulması cezanın
takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren on beş içinde
Kuruma ödenmeyen idari para cezaları, bu Kanunun 80 inci maddesi hükmü
gereğince hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
Fiilin işlendiği günden itibaren beş yıl içinde tebliğ edilemeyen idari
para cezaları zamanaşımına uğrar.
EK MADDELER
EK MADDE 1- (13/07/1967 - 899
sayılı Kanunun 3 üncü maddesi hükmü olup EK MADDEye çevrilerek teselsül için
numaralandırılmıştır.)
Evlenme dolayısıyla
işlerinden ayrılan kadın sigortalılara kendileri ve işverenleri tarafından 5417,
6900 ve 506 sayılı kanunlara göre ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinin yarısı, yazılı talepleri üzerine, toptan ödeme şeklinde verilir.
İşten ayrıldıkları
tarihten itibaren bir sene içinde evlenmiş veya evlendikleri tarihten itibaren
bir sene içinde işinden ayrılmış olan kadın sigortalılar, evlenme dolayısıyla işten
ayrılmış sayılırlar.
Evlenmeleri dolayısıyla
toptan ödemeden faydalanmış bulunan kadın sigortalılardan 506 sayılı Kanuna
tabi bir işe girenler, kendilerine verilen primleri aldıkları tarihten itibaren
% 5 faizi ile Sosyal Sigortalar Kurumuna iade ettikleri takdirde sigortaya tabi
eski hizmetleri 506 sayılı Kanunun tatbikatında nazara alınır. Toptan ödeme
şeklinde aldıkları primleri Sosyal Sigortalar Kurumuna iade etmeyenlerin
sigortalılık süreleri, 506 sayılı Kanuna tabi işlere yeniden girdikleri tarihten
başlar.
EK MADDE 2- (16/06/1975 - 1912/7 md. ile gelen ek l.md. hükmü olup madde numarası
teselsül ettirilmiştir. Mülga: 29/06/19782167/15 md.)
Muayene
ücreti:
EK MADDE 3- (16/06/1975 - 1912/7 md. ile gelen Ek 2 nci md. hükmü olup
madde numarası teselsül ettirilmiştir. Değişik : 06/03/1981 -
2422/15 md.)
506 sayılı Kanunun 35,
36. 40 ve 42 nci maddeleri uyarınca sağlık yardımlarından yararlanacak
olanlardan yapılacak her bir poliklinik muayenesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile 20 TL.'dan az olmamak
üzere muayene ücreti alınır. (*)
Şu kadar ki hekimin
gerekli görmesi üzerine yapılacak diğer poliklinik muayenelerinden ücret
alınmaz.
(Ek: 29.07.2003 - 4958 / 52 md. . Y.T. 06.08.2003) Kurum sağlık tesislerinde mesai
saatleri dışında acil sağlık hizmetleri hariç olmak üzere yürütülen sağlık
hizmetlerinden, bu Kanunun 32, 35, 36, 40 ve 42 nci maddeleri uyarınca
yararlananlardan sadece yapılacak muayene ve ameliyatları için her yıl Maliye
Bakanlığınca yayınlanan tedavi yardımlarıyla ilgili Bütçe Uygulama Talimatı ile
belirlenen fiyatların yarısı tutarındaki katkı payı alınır.
(*) Bu fıkrada yer alan
muayene ücreti 06.08.1992 tarih ve 92/3337 Sayılı BKK ile 01.10.1992 tarihinden
itibaren (20) gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu
bulunan miktar olarak belirtilmiştir.
EK MADDE 4- (16/06/1975 -
1912/7 md. ile gelen Ek 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
01/08/1968 tarihinden
önce Demiryolları Emekli Sandığı ile Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenat
Sandığınca aylık bağlanmış olan emeklilerle, 991 sayılı Kanunun geçici 1 inci
maddesinin birinci fıkrası gereğince aylık bağlanan ve mülga 2904 sayılı
Kanunun 5'inci, 3575 sayılı Kanunun 17 nci maddelerinde belirtilen hallere
müsteniden aylıkları kesilen emeklileri, aylıklarının ödenmesine 506 sayılı
Kanundaki esaslar dairesinde devam olunur.
1/8/1968 tarihinden önce
durumları birinci fıkra kapsamına giren sandık üyelerinden keseneklerini
almamış olanların Demiryolu Emekli ve Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandıkları
Kanunlarına göre geçen fiili hizmetleri Sosyal Sigortalara tabi olarak geçmiş
sayılır.
EK MADDE 5- 11/08/1977 - 2098/1 md. ile gelen ek 1
inci madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanuna göre
sigortalı sayılanların aşağıda sayılan görevlerde geçen sigortalılık
sürelerine, bu sürelerin her tam yılı için, hizalarında gösterilen süreler,
sigortalılık süresi olarak eklenir.
Sigortalılar Hizmetin Geçtiği Yer Eklenecek Süre
I-a) 212 sayılı Kanunla 5953
sayılı Kanunun 90
gün
değiştirilen 5953 sayılı değiştiren
212 sayılı
basın mesleğinde çalış- Kanunun
birinci mad-
tıranlar arasındaki mü- desi
kapsamına giren
nasebetleri düzenleyen
kanun kapsamına tabi
olarak çalışan sigorta-
lılar.
B) Basın kartı yönet- Basın
Müşavirlikleri 90
gün
meliğine göre basın
kartına sahip olmak
suretiyle gazetecilik
yaparken, kamu ku-
rumlarına giren ve
bu kurumlarda mes-
lekleriyle ilgili görev-
de istihdam edilen
sigortalılar
II- (Değişik :20.6.1987-
3395 / 13 md.)
basım ve gazetecilik a)
Solunum ve cilt
işyerlerinde 1475 sayılı yoluyla
vücuda geçen
kanun değişikliklerine gaz
ve diğer zehirleyici
göre çalışan sigortalı- maddelerle
çalışan
lar. İşyerleri,
b)Fazla gürültülü ve
ihtizaz
yapıcı makina
ve
aletlerle çalışarak
iş
yapılan işyerleri.
c)
Doğrudan doğruya
yüksek
hararete maruz
bulunarak
çalışılan iş
yerleri
d) Fazla ve devamlı ada
li
gayret sarf edilerek iş
yapılan
iş yerleri,
e)
Tabi ışığın hiç olmadığı
münhasıran
suni ışık
altında
çalışan işyerleri.
f)
Günlük mesainin yarı
dan
fazlası saat 20:00’den
sonra
çalışarak yapılan iş
yerleri 90
gün
III- (Ek :20.6.1987 -
3395 / 13 md.)
Gemi Adamları Denizde 90
gün
gemi ateşçileri, kömür-
cüler, dalgıçlar.
IV- Ek :20.6.1987 -
3395 / 13 md.)
Azotlu gübre ve şeker 1-
Çelik, demir ve tunç
sanayinde, fabrika, atölye, döküm.
havuz ve depolarda, trafo 2-Zehirli,
boğucu, yakıcı
binalarında çalışanlar. öldürücü
ve patlayıcı gaz
asit,
boya işleriyle gaz
maskesi
ile çalışmayı ge-
gerektiren
işlerde,
3-
Patlayıcı maddeler ya-
pılmasında,
4-
Kayak işlerinde çalı-
şanlarda. 90
gün
Kesirlerin hesaplanmasında
tam yıl 360 gün olarak alınır. Fiilen çalışılmış güne eklenecek itibari hizmet
günü sayısının bulunmasında (Çalışılan gün sayısı x 0,25) formülü uygulanır.
EK MADDE 6- (11/08/1977 -
2098/1 md. ile gelen ek 2 nci madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Malüllük, Yaşlılık ve
Ölüm Sigortalarına tabi çalışmalarının en az 3600 gününü EK MADDE 1'de
belirtilen işlerde geçiren sigortalılar, EK MADDE 1'de (Yukarıdaki EK MADDE 5 ) yer alan itibari hizmet
süresine ilişkin hükümlerden yararlanırlar.
EK MADDE 7- (11/8/1977 -
2098/1 md. ile gelen ek 3 üncü madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir; Değişik : 06/03/1981 2422/16 md.)
Ağır, yıpratıcı ve
zehirleyici işyerlerinden sayılan ve bu Kanuna tabi işyerlerinde çalışan
sigortalılardan alınacak Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları primi % 22'dir.
Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 13'ü işveren hissesidir.
EK MADDE 8- (11/8/1977 -
2099/2 md. ile gelen numarasız Ek md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanuna göre
sürekli işgöremezlik geliri, malüllük veya yaşlılık aylığı almakta olanlar bu
Kanunun 32'nci maddesinin (B) fıkrasındaki yardımlardan 34 üncü maddedeki
esaslara bağlı kalınmak kaydıyla yararlanırlar.
EK MADDE 9- (11/08/1977 - 2100/2 maddesi hükmü olup, EK MADDEye
çevrilerEK MADDE numarası teselsül ettirilmiştir.)
3 üncü maddenin 1 inci
bendinin (A) ve (D) fıkralarında yapılan değişikliklerin tazammun ettiği
tatbikat Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bir sene içinde hazırlanacak
tüzükle düzenlenir.
Bu tüzük yürürlüğe
girinceye kadar, Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak genelgeye göre işlem
yapılır.
EK MADDE 10- (29/06/1978 -
2167/14 md. ile gelen Ek 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bir veya birkaç işveren
tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları,
müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşıları içine alan bütün
güzel sanat kollarında çalışanlar, düşünür ve yazarlar bu kanun hükümlerine
tabidirler.
Yukarıdaki fıkrada
sayılan uğraşı alanlarına kimlerin gireceği, diğer ilgili bakanlık, kurum ve
kuruluşların görüşleri de alınmak suretiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı Kültür ve Turizm ve Tanıtma Bakanlıkları tarafından birlikte
saptanır.
EK MADDE 11- (29/06/1978 -
2167/14 md. ile gelen Ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Kurum, huzur evleri ile
son yardım hastaneleri (şifa yurtları) kurar ve işletir.
Huzur evleri ile son
yardım hastanelerinin kuruluşu ve işleyişi ile buralarda barındırılacakların
bakımı ve alınacak ücretlerin miktarı ve ödeme usulleri kurumca hazırlanacak
bir yönetmelikle düzenlenir.
EK MADDE 12- (29/06/1978 -
2167/14 md. ile gelen ek 3 üncü madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Sigortalının ölümünden
dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri
halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı
evlenme yardımı olarak verilir.
İki yıl içerisinde
meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için tekrar aylık veya
gelir ödenmez.
EK MADDE 13- (29/06/1978 - 2167/14 md. ile gelen Ek 4 üncü md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanununda belirtilen genel kadınlar da bu Kanun hükümlerine
tabidirler.
Bu kimseleri
çalıştıranlar bu Kanuna göre işveren sayılırlar.
Tasfiye Edilen Hizmetlerin
İhyası:
EK MADDE 14- (29/06/1978 - 2167/14 md.
ile gelen Ek 5 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.
Değişik: 29/04/1986 - 3279/8
md.)
Yürürlükten kaldırılmış
olan 2454, 3575, 5417, 6900 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanun ve bunların ek
ve değişikliklerine göre prim ve aidat iadesi veya toptan ödeme yapılarak
hizmetleri tasfiye edilmiş bulunanlardan;
a) Yeniden bu Kanuna tabi işlerde çalışmış yahut bu Kanunun 85 veya 86 ncı
maddesine göre prim ödemiş olanlar ile,
b) Tasfiye edilmiş veya edilecek hizmetlerin, varsa kanunla kurulmuş diğer
sosyal güvenlik kuruluşlarında geçmiş hizmetler ile toplanarak ölüm
sigortasından aylık bağlanmasına yeterli olması halinde ölenlerin hak
sahipleri,
Yazılı olarak müracaat
ederek, hizmetin tasfiyesinde ilgililere iade edilen prim ve aidat veya toptan
ödeme tutarının tamamını alındıkları tarihten yatırılacağı tarihe kadar
hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte bir defada Kuruma ödedikleri takdirde,
bu hizmetler ihya edilerek bu Kanunun uygulanmasında nazara alınır.
İhya edilen bu
hizmetler, 2829 sayılı Kanuna göre yapılacak birleştirmede de nazara alınır.
EK MADDE 15 (29.06/1978 - 2167/14 md. ile gelen Ek
6 ncı md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir; Mülga: 29/07/2003 -
4958/57 md.)
EK MADDE 16 (29/06/1978 -
2167/14 md. ile gelen ek 7 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir; Mülga: 06/03/1981 - 2422/20 md.)
EK MADDE 17 (29/06/1978 -
2167/14 md. ile gelen ek 8 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir; Mülga: 06/03/1981 - 2422/20 md.)
EK MADDE 18 (29/06/1978 - 2167/14 md. ile gelen ek
9 ncu md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanunun
07/02/1972 günlü, 1517 sayılı Kanunla değişik 123 üncü maddesinin yedinci ve
müteakip fıkraları kaldırılmış ve yerine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Kurum hekimleri
tarafından yazılacak ilaç ve tıbbi malzemenin listesi, kurumca hazırlanacak bir
yönetmelikle saptanacak esaslara göre, gerekli görüldükçe kurumda görevli
hekimler ve eczacılardan oluşturulacak bir komisyon marifetiyle düzenlenir.
Bu liste Kurum Müdürler
Kurulunun onayını müteakip kurumca ilan edilir.
Komisyon gerekli gördüğü
hallerde dışardan uzman kimselerin görüşlerini de alabilir.
Ödenmekte olan avanslar:
EK MADDE 19- (06/03/1981 -
2422 sayılı Kanunun 19 ncu maddesi hükmü olup, EK MADDE’ye çevrilerek numarası
teselsül ettirilmiştir. Mülga :25.08.1999 - 4447/ 67 md. Y.T.01.01.2000)
27/10/1977 tarih ve
7/13987 sayılı, 7/11/1979 tarih ve 7/18320 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarına
istinaden Sosyal Sigortalar Kurumundan İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları,
Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından gelir ve aylık alanlarla, 991 sayılı
Kanunla Kuruma devrolunan Sandıklar mevzuatına göre çeşitli aylık alanlara
ödenmekte olan avanslar, 01/03/1981 tarihinden sonrası için ödenmez ve bu
tarihe kadar ödenmiş ve ödenecek olan avanslar (yersiz yapılan ödemeler hariç)
geri alınmaz.
Katsayı
ve gösterge tabloları:
EK MADDE 20- ( 06/03/1981 - 2422/17 md. ile gelen Ek 1 nci md. hükmü
olup madde numarası teselsül ettirilmiştir; Değişik: 20/06/1987 -
3395/14 md. Mülga : 25.08.1999 – 4447/ 62 md. Y.T. 01.01.2000)
Bu kanuna göre gelir ve
aylıkların hesaplanmasında katsayı esasına dayalı gösterge sistemi uygulanır.
Göstergeler, derece ve
kademeler halinde, gösterge ve üst gösterge tablolarında belirtilir.
506 sayılı Kanuna göre
bağlanan gelir ve aylıkların hesaplanmasında 657 sayılı Kanuna tabi Devlet
Memurlarının aylıklarına uygulanan katsayı uygulanır.
Bu kanun gereğince
alınacak prim ve verilecek ödenekler ile bağlanacak gelir ve aylıkların
hesaplanmasına esas gösterge ve üst gösterge tabloları Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tesbit edilir.
Göstergelerin
tespit tabloları:
EK MADDE 21- (06/03/1981 - 2422/17 md. ile gelen Ek 2 nci md. hükmü
olup madde numarası teselsül ettirilmiştir; Değişik:
20/06/1987 3395/14 md. Mülga :08.09.1999 – 4447 / 62 md. Y.T.
01.01.2000)
Gelir ve aylıkların
hesabına esas alınacak göstergelerin tesbitinde kullanılmak üzere, aşağıda
belirtilen şekilde "Gösterge Tespit Tabloları" ve "Üst Gösterge
Tespit Tabloları" düzenlenir.
A)
Gösterge tespit tabloları:
a) İş kazaları ile Meslek Hastalıkları Sigortası için düzenlenecek Gösterge
Tespit Tablosunda, sigortalının gelire esas kazancının hesabına giren son
takvim ayında prim hesabına esas asgari günlük kazancın yıllık tutarı taban
rakamını, aynı aydaki gösterge tablosunun en yüksek göstergesi üzerinden
hesaplanacak azami günlük kazancın yıllık tutarı tavan rakamını oluşturur.
b) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için düzenlenecek gösterge tespit
tablosunda, sigortalının aylık talep veya ölüm tarihinden önceki beş takvim
yılında prim hesabına esas asgari günlük kazançların beş yıllık tutarının
yıllık ortalaması taban rakamını, aynı yıllara ait gösterge tablosunun en
yüksek göstergesi üzerinden hesaplanacak azami günlük kazançların yıllık
ortalaması tavan rakamını oluşturur.
c) 991 sayılı Kanunla Kuruma devredilen sandıklar mevzuatına göre bağlanacak
aylıklar için düzenlenecek gösterge tespit tablosunda, sigortalının aylık
bağlanmasında nazara alınan kazancının ait olduğu tarihteki prim hesabına esas
asgari kazancın yıllık tutarı taban rakamını, aynı tarihteki gösterge
tablosunun en yüksek göstergesi üzerinden hesaplanacak azami günlük kazancın
yıllık tutarı tavan rakamını oluşturur.
d) Yukarıdaki (a), (b) ve (c) fıkralarına göre tespit edilen taban rakamı,
gösterge tablosundaki en düşük göstergenin, tavan rakamı en yüksek göstergenin
karşılığı olarak alınır. Tavan rakamı ile taban rakamı arasındaki fark, en
düşük göstergenin karşılığı olan kademe hariç tutularak geriye kalan kademe
sayısına bölünür. Bölüm sonucunun kesir kısmı tama çıkarılarak elde edilen
rakam, en düşük göstergeyi takip eden göstergeden itibaren,her dilim bir
göstergeyi karşılamak üzere, taban rakamına ard arda ilave edilerek takip eden
göstergelerin karşılığı rakamlar tespit edilir.
B) Üst gösterge tespit tabloları:
a) İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları Sigortası için düzenlenecek üst
gösterge tespit tablosunda, sigortalının gelire esas kazancının hesabına giren
son takvim ayında, prim hesabına esas gösterge tablosunun tavanı üzerinden
hesaplanacak günlük kazancın yıllık tutarı taban rakamını, üst gösterge
tablosunda en yüksük gösterge esas alınarak hesaplanacak aynı aydaki prime esas
azam, günlük kazancın yıllık tutarı tavan rakamını oluşturur.
b) Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için düzenlenecek üst gösterge tespit
tablosunda, sigortalının aylık talep veya ölüm tarihinden önceki beş takvim
yılında prim hesabına esas gösterge tablosundaki en yüksek gösterge üzerinden
hesaplanacak günlük kazançların beş yıllık tutarının yıllık ortalama taban
rakamını, aynı yıllara ait üst gösterge tablosunun en yüksek göstergesi esas
alınarak hesaplanacak azami günlük kazançların yıllık ortalaması tavan rakamını
oluşturur.
c) 991 sayılı Kanunla Kuruma devredilen sandıklar mevzuatına göre bağlanacak
aylıklar için düzenlenecek üst gösterge tespit tablosunda sigortalının aylık
bağlanmasında nazara alınan kazancının ait olduğu tarihteki prim hesabına esas
gösterge tablosunun tavanı üzerinden hesaplanacak günlük kazancının yıllık
tutarı taban rakamını, üst gösterge tablosundaki en yüksek gösterge esas
alınarak hesaplanacak aynı tarihteki prime esas azami günlük kazancın yıllık
tutarı tavan rakamını oluşturur.
d) Yukarıdaki (a), (b) ve (c) fıkralarına göre tespit edilen tavan rakamı
üst gösterge tablosundaki en yüksek göstergenin karşılığı olarak alınır. (a),
(b) ve (c) fıkralarına göre tesbit edilen tavan rakamı ile taban rakamı
arasıdaki fark kademe sayısına bölünür. Bölüm sonucunun kesir kısmı tama
çıkartılarak elde edilen rakam gösterge tablosunun en yüksek göstergesine
karşılık gelen sayıya her dilim bir göstergeyi karşılamak üzere ardarda ilave
edilerek takip eden göstergelerin karşılığı sayılar tespit edilir.
(08.09.1999 tarih ve 4447
Sayılı Yasa ile 01.01.2000 tarihinden geçerli mülga madde)
Göstergelerin
tespiti:
EK MADDE 22- (06/03/1981 -
2422/17 md. ile gelen Ek 3 ncü md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir;
Değişik: 20/06/1987 - 3395 / 14 md. Mülga : 25.08.1999 – 4447 / 62
md. Y.T.01.01.2000)
Bağlanacak gelir ve
aylıkların hesabına esas alınacak göstergeler:
a) İş kazaları ile Meslek Hastalıkları Sigortasında, sigortalının, 506
sayılı Kanunun 88 nci maddesine göre hesaplanan yıllık kazancına, bu Kanunun Ek
2 nci maddesinin (A) ve (B) fıkralarının (a) bentleri,
b) Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarında, sigortalının 506 sayılı
Kanunun 55, 61 ve 67 nci maddelerine göre hesaplanan ortalama yıllık kazancına,
bu Kanunun Ek 2 nci maddesinin (A) ve (B) fıkralarının (b) bentleri,
c) 991 sayılı Kanunla Kuruma devredilen sandıklar mevzuatına göre,
sigortalının aylığa esas alınan kazancının yıllık tutarına, bu kanunun Ek 2 nci
maddesinin (A) ve (B) fıkralarının (c) bentleri,
Esas alınmak suretiyle,
aynı maddenin (A) ve (B) fıkralarının (d) bentlerine göre düzenlenerek
birleştirilmiş gösterge tespit tablosunda eşit sayısının karşılığı olarak
tespit edilir. Tabloda eşit sayı yoksa, en yakın sayı esas alınır.
Gelir
ve aylıkların hesaplanması:
EK MADDE 23- (06/03/1981 - 2422/17 md. ile gelen Ek
4 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir. Mülga : 25.08.1999
– 4447/ 62 md. Y.T. 01.01.2000)
Sigortalının gelir veya
aylığı, bu Kanunun ek 3 üncü maddesine göre tespit edilen gösterge sayısının
katsayı ile çarpılması sonucu bulunan miktarın gelir veya aylık bağlamaya esas
oranlarla çarpılması suretiyle hesaplanır.
Katsayının değişmesi
halinde , değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yeni katsayı esas
alınarak gelir ve aylıklar yeniden hesaplanır.(Ek 3. madde EK MADDE 22
olarak teselsül etmiştir.)
Sosyal yardım zammı
:
EK MADDE 24- (06/03/1981 - 2422/17 md. ile gelen Ek
5 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
a) (Değişik: 16/10/1985 - KHK / 251;
ve 07/01/1986 - 3251 / 1 md.)
506 sayılı Kanun ile ek
ve değişikliklerine göre iş kazaları ile meslek hastalıkları, malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortalarından gelir veya aylık alanlar ile 991 sayılı
Kanunla Kuruma devredilen sandıklar mevzuatına göre aylık alanlara her ay
sosyal yardım zammı olarak * 4.690.000 lira ödenir.
(Değişik:
16/02/1989 3522/1 md. Mülga : 25.08.1999 - 4447 / 15 md. Y.T.
01.01.2000) Bakanlar Kurulu, sosyal yardım zammı miktarını, gösterge, üst
gösterge ve geçici gösterge tablosundaki derece ve kademelere göre birbirinden
farklı olarak tespit etmeye yetkilidir.(BKK 1993 yılı 07.08.09. ayları için
1.225.000. Tl. 10.11.12. ayları için 1.380.000. TL. olarak tesbit edilmiş olup,
halen 4.690.000. Tl. dir.)
* Metindeki 12.919 rakamı
4447 Sayılı Yasa ile 4.690.000 olarak değiştirilmiştir. Y.T. 08.09.1999
Bu ödemeler, Kurumdan
gelir veya aylık ödemesine imkan veren dosyalar esas alınarak yapılır.
b) İş kazaları ile
meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta
olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranında
sosyal yardım zammı ödenir.
c) Yabancı ülkelerle
aktedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara
ödenecek sosyal yardım zammı, Türk mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme
süresinin, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme
süresine olan oranına göre hesabedilir.
d) İş kazaları ile
meslek hastalıkları sigortasından gelir alanlara ödenen sosyal yardım zammı,
506 sayılı Kanunun 22 nci maddesine göre ödenecek sermayenin hesabında nazara
alınmaz. Ancak, söz konusu maddede belirtilen tarife uyarınca hesaplanacak
peşin sermaye değeri, 506 sayılı Kanunun 26'ncı maddesi hükümlerine göre tespit
edilecek peşin sermaye değerleri toplamına katılır.
e) Söz konusu sosyal
yardım zammı, hak sahiplerine her dosya için tamamı tevzi edilecek şekilde ve
eşit oranda bölüştürülür.
f) İki ayrı sigorta
kolundan veya iki ayrı dosyadan gelir veya aylık alanlara, en fazla ödemeye
imkan veren bir dosya üzerinden sosyal yardım zammı ödemesi yapılır.
g) Hak sahibi kız
çocuklarının evlenmeleri nedeniyle ödenen evlenme yardımının hesabında sosyal
yardım zammı nazara alınmaz.
h) 05/01/1961 tarih ve
228 sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerine göre Kurumca aylık bağlananlara
ödenen sosyal yardım zammının hizmet süreleriyle orantılı olarak tespit edilen
miktarı, aynı nitelikteki zammı ödeyen ilgili sandık veya kurumdan tahsil
edilir.
i) Ödeme dönemlerine
göre peşin ödenen sosyal yardım zammı, ölüm halinde geri alınmaz.
j) Sosyal yardım
zammından icra ve diğer kesintiler yapılamayacağı gibi, her türlü vergi, resim
ve harçtan muaftır.
k) Yersiz yapılan sosyal
yardım zammı ödemeleri, ilgilinin varsa almakta olduğu gelir veya aylıktan % 25
oranında kesilmek suretiyle, yoksa genel hükümlere göre geri alınır.
l) (Ek : 20/06/1987 - 3395/15
md. Değişik : 01.06.1994 – 3995 / 1 md. ) Genel ve katma bütçeli idareler, mahalli
idareler, döner sermayeli kuruluşlar gibi kamu kuruluşları ile kanunla ve
kanunların verdiği yetkiye istinaden kurulan diğer kuruluşlar ve 233 sayılı
kanun hükmünde kararname kapsamına giren teşekkül ve kuruluşlarla bunların
müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerinden aylık bağlanmasına hak kazandıktan
sonra ayrılanlardan; 506 sayılı kanun hükümlerine göre malüllük, yaşlılık ve
ölüm aylığı bağlananların ilk sosyal yardım zammı ödemeleri, söz konusu
kuruluşlar adına kurumca yapılır.
Yukarıda belirtilen
kuruluşlar adına kurumca yapılan ilk sosyal yardım zammı ödemeleri ile maddenin
yürürlüğe girdiği tarihe kadar ilgili kuruluşlarca kuruma ödenmemiş sosyal
yardım zammı tutarları bu kuruluşlara yapılacak yazılı bildiri tarihinden
itibvaren en geç 1 ay içinde defaten kuruma ödenir.
Kurumun yazılı
bildiriminde isimleri belirtilenlere sonraki aylarda ödenmesi gereken sosyal
yardım zammı tutarları, yeni bir bildirim beklenmeksizin ilgili kuruluşlarca,
her ay emekli aylığı ödeme tarihlerinden önce kurumun ilgili hesabına
yatırılır.
Kurumlar vergisi
mükellefi olan kurum ve kuruluşlarca bu madde gereğince yapılan ödemeler, kurumlar vergisi uygulamasında gider
yazılabilir.
EK MADDE 25- (11/12/1981 -
2564/3 md. ile gelen Ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Değişik: 28/01/1983 - 2795/5 md.)
Sigortalılar ile bu
Kanunun 35, 36, 40 ve 42 nci maddeleri uyarınca sağlık yardımlarından
yararlanan kimselerin, Kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile
belirlenen ve uzun süre tedaviyi gerektiren; tüberküloz, kanser, kronik böbrek
hastalıkları ile organ transplantasyonları gibi durumlarda, ayakta yapılan
tedavileri sırasında verilmesine lüzum görülen ilaçlardan hayati önemi haiz
olduğu, bu Kanunun 123 üncü maddesinde sözü edilen Komisyonca tespit edilecek
olanların bedellerinden iştirak payı alınmaz.
EK MADDE 26- (20/03/1985 - 3168/7 md. ile
gelen Ek md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bu Kanunda yer alan
gelir ve aylıkların ödenmesine dair dönem ve devre tabirleri, bir aylık veya üç
aylık dönemi ifade eder.
EK MADDE 27- (24/12/1985 tarih ve 3246 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesi hükmü olup, EK MADDE ye çevrilerek numarası teselsül ettirilmiştir.
Mülga: 20/02/1992 - 3774/6 md.)
EK MADDE 28- (24/12/1985 - 3246/1
md. ile gelen Ek 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir;
Mülga : 20/02/1992 - 3774/6 md.)
EK MADDE 29- (24/12/1985 - 3246/1 md. ile gelen Ek 2 nci md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir; Mülga 20/02/1992 -
3774/6 md.)
EK MADDE 30- (24/12/1985 - 3246/1 md. ile gelen Ek 3
üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir; Mülga:
20/02/1992 - 3774/6 md.)
EK MADDE 31- (29/04/1986 -
3279/10 md. ile gelen Ek 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Sosyal güvenlik
sözleşmelerinin uygulanması ile ilgili olarak prim ödeme süreleri üç ayı
aşmamak üzere, Yönetim Kurulu kararı ile tespit edilebilir.
EK MADDE 32- (29/04/1986 - 3279/10 md. ile
gelen Ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Sigortalılar ile
Kurumdan sürekli işgöremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta
olanların geçindirmekle yükümlü oldukları çocuklarının ve Kurumdan hak sahibi
olarak gelir veya aylık alan çocukların, iyileşmelerine yarayacak yahut
işgöremezliklerini gidermeleri için gerekli görülen protez araç ve gereçleri,
Kurumca 34 üncü maddede belirlenen sağlık yardımları süreleri ile bağlı
olmaksızın sağlanır, onarılır ve tesbit edilen süre ve şartlarla yenilenir.
(Ek 25.08.1999 - 4447 / 15 md. Y.T. 01.01.2000) Sigortalıların
çocuklarına verilecek protez, araç ve gereçlerin bedellerinin %20'si
kendilerince ödenir. Ancak, sigortalıların çocuklarından alınacak katkı
miktarı, ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33
üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için
uygulanan aylık asgari ücretin birbuçuk katından fazla olamaz.
Sigortalıların
geçindirmekle yükümlü bulundukları eşlerinden %20, Kurumdan sürekli
işgöremezlik geliri, malüllük ve yaşlılık aylığı almakta olanların
geçindirmekle yükümlü bulundukları eşleri ile Kurumdan hak sahibi olarak gelir
ve aylık almakta olan eşlerden %10 katılım payı alınmak şartıyla protez, araç
ve gereç yardımlarından yararlanırlar. Ancak, sigortalıların eşlerinden
alınacak katkı miktarı, ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş
Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük
işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin bir buçuk katından, sürekli iş
göremezlik geliri, malüllük ve yaşlılık aylığı alanların eşleri ile Kurumdan
hak sahibi olarak gelir ve aylık almakta olan eşlerden alınacak olan katkı
miktarı aylık asgari ücretten fazla olamaz.
(25.02.2000/23975 RG.de
yayınlanan KHK ile değişik gelen)Yukarıdaki fıkra kapsamına girenlerden
17/8/1999 tarihinde ve daha sonraki tarihlerde meydana gelen depremler
sonucunda yaralanan veya sakat kalanlara verilecek protez, ortez, araç ve
gereç bedelleri için katılım payı alınmaz.)
(Değişik : 30.05.1997 –
KHK – 572 / 20 md.) Bu madde gereğince verilecek protez araç ve gereçleri
standartlara uygunluğu dikkate alınarak türleri, süre ve şartları ile yapılacak
ödeme miktarlarına ait esaslar Kurumca hazırlanacak yönetmelikle tesbit edilir.
EK MADDE 33- (20/06/1987 - 3395/16 md. ile
gelen Ek 1 nci madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Sigortalıların 12 yaşına
kadar (12 yaş dahil) çocuklarının hastalıkları sebebiyle, Kurum sağlık
tesislerinde veya giderleri Kurumca karşılanan diğer sağlık tesislerindeki
tedavileri sırasında, tıbben görülecek lüzum üzerine, yanlarında kalacak
refakatçiye ait ücret Kurumca ödenir.
EK MADDE 34- (20/06/1987 -
3395/16 md. ile gelen Ek 2 nci madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Değişik: 10.03.1993 - 3869/1 md. Mülga : 25.08.1999 - 4447 / 62 md. Y.T.
01.01.2000)
Malüllük, yaşlılık ve
ölüm aylıklarının hesabına esas alınacak üst gösterge, sigortalının işten
ayrıldığı veya öldüğü tarihten önceki malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi ödenmiş son on takvim yılının prim hesabına esas tutulan kazanç
tutarlarına göre bulunacak ortalama yıllık kazanç esas alınarak tesbit
edilir.
Şu kadar ki, yukarıdaki
fıkrada belirtilen on takvim yılı;
a) 1994 yılında aylık
bağlanması için tahsis talebinde bulunanlar ile ölenlerin hak sahiplerine
bağlanacak aylıkların hesabında altı,
b) 1995 yılında aylık bağlanması
için tahsis talebinde bulunanlar ile ölenlerin hak hak sahiplerine bağlanacak
aylıkların hesabında yedi,
c) 1996 yılında aylık
bağlanması için tahsis talebinde bulunanlar ile ölenlerin hak sahiplerine
bağlanacak aylıkların hesabında sekiz,
d) 1997 yılında aylık
bağlanması için tahsis talebinde bulunanlar ile ölenlerin hak sahiplerine
bağlanacak aylıkların hesabında dokuz,
Takvim yılı olarak
nazara alınır.
Yukarıda belirtilen
takvim yıllarında daha az sürede prim ödemiş sigortalılar için ortalama yıllık
kazanç, prim ödediği takvim yılları esas alınmak suretiyle hesaplanır.
Türkiye Taş Kömürü
Kurumunda çalışan münavebeli (gruplu) sigortalılar için, yıllık kazancın
iki katı alındıktan sonra yukarıdaki fıkralara göre ortalama yıllık kazanç
hesap edilir. Ancak, ortalama yıllık kazancın hesabında esas alınan yılların
her birinde 180 günden fazla münavebeli çalışmalara ait kazanç tutarları nazara
alınmaz.
Malüllük, yaşlılık ve
ölüm aylığı bağlamaya esas ortalama yıllık kazançları bu maddeye göre
hesaplananlar için, ek 21'inci maddeye göre düzenlenecek üst gösterge tesbit
tablolarında, son beş yılı yerine sigortalının tahsis talep veya ölüm yılına
göre bu maddede belirtilen takvim yılları esas alınır.
EK MADDE 35- (20/06/1987 - 3395/16 md. ile gelen Ek
3 ncü madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir. Mülga :
25.08.1999 – 4447 / 62 md. Y.T.
01.01.2000)
Üst Gösterge
Tablolarının tavan göstergesine göre hesaplanacak aylıkların aylık bağlama
oranı % 50'dir.
Üst Gösterge Tablosunun
tavan göstergesi ile Gösterge Tablosunun tavan göstergesi arasındaki derece ve
kademeler üzerinden bağlanacak aylıkların oranı Bakanlar Kurulunca tespit edilir.
Bu Kanunun 61 ve 67 nci
maddelerindeki, aylık bağlama oranının artırılması veya eksiltilmesi
hususundaki hükümler saklıdır.
EK MADDE 36 – (Ek : 01.06.1994 – 3995 / 2 md.)
17.07.1964 tarihli ve
506 Sayılı Kanunun Geçici 20. maddesine göre, bankalar, sigorta ve resaürans
şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil
ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıklardan; 25.04.1985
tarihli ve 3182 Sayılı Bankalar Kanununa göre birleştirilen, bir başka bankaya
devredilen veya bankacılık faaliyetleri sona eren bankaların personeline ait
olanlar ile mali durumları üyelerinin sosyal güvenlik yardımlarını sürdürmeye
elverişli olmadığı anlaşılanların yetkili organlarının ilgili mevzuat
hükümlerine göre fesih ya da devir için alacakları karar üzerine, bütün aktif
ve pasifleriyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilmesine Bakanlar
Kurulu yetkilidir.
Sandıkların devri
sırasında yapılacak aktüeryal hesaplamalar sonunda tesbit olunacak fiili ve
teknik açıklar, bu sandıkların iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlardan
tahsil edilmek üzere, Bakanlar Kurulunun karar tarihinden itibaren 3 ay içinde
Hazinece Sosyal Sigortalar Kurumuna nakden ve defaten ödenir.
Devredilen sandıklardan
yararlanan personelin hizmet yılları ve primleri ödemek veya ödenmiş olmak
suretiyle 17.07.1964 tarihli 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre emsallerine
uygun olarak intibaklarının yapılması da dahil olmak üzere, devire ilişkin usul
ve esaslar Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Dış Ticaret
Müşteşarlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca müştereken belirlenir.
Sözkonusu sandıklar ile
Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü, sandıkların mal varlıklarının devri
ile ilgili tüm işlemler nedeniyle doğacak her türlü vergi,resim ve harçlardan
muaftır.
Bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten sonra kurulacak sandıklar yukarıdaki hükümlerden
yararlanamazlar.
EK MADDE 37- (Ek:30.05.1997 – K.H.K 572 / 21 md.Y.T. 06.06.1997) Sigortalılar ile Kurumdan sürekli iş
göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta olanların
geçindirmekle yükümlü oldukları zihinsel, bedensel, ruhsal ve duygusal özürlü
bulunan çocukları ile Kurumdan hak sahibi olarak gelir veya aylık alan aynı
durumdaki çocuklardan, kurum sağlık tesisleri sağlık kurulu raporu ile resmi
veya özel eğitim merkezlerine gönderilenlerin, gelişim ve eğitimlerine ilişkin
yardımlar Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda Kurumca
sağlanır.
EK MADDE 38- (Ek: 25.08.1999 - 4447 –
16 md. Y.T. 01.01.2000)
Bu Kanuna göre bağlanan
gelir ve aylıklar ile geçici 76 ncı maddeye göre yapılan telafi edici ödemeler
her ay bir önceki aya göre Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en
son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksi artış oranı kadar
artırılarak belirlenir.
EK MADDE 39- (Ek : 25.08.1999 - 4447 / 16 md. Y.T.01.01.2000)
Bu Kanunun Ek 5 ve Ek 6
ncı Maddeleri gereğince sigortalılık süresine ilave edilen gün sayıları, beş
yıldan çok olmamak üzere bu Kanunun 60 ve Geçici 81 inci maddelerinde
belirtilen yaş hadlerinden indirilir.
EK MADDE 40- (Ek : 25.08.1999 - 4447 / 16 md. Y.T.01.01.2000 )
Bu Kanunun 2 nci
maddesine göre sigortalı sayılanlar, çalışmaya başladıklarını işe başladıkları
tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma bildirirler.
Bildirimler ile ilgili
Kurumca yapılacak işlemlerin usul ve esasları, yönetmelikle belirlenir.
EK MADDE 41- (Ek: 25.08.1999 - 4447 / 16 md. Y.T.01.01.2000 )
3/11/1980 tarihli ve
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylık
bağlananlara Kurumca sağlanan protez, araç ve gereç bedellerinden katkı payı
alınmaz.
EK MADDE 42- (Ek:29/9/1999 – KHK 578
/ 2 md.)
Genel hayati etkileyen
afetler nedeniyle, afet bölgesindeki il ve ilçelerde doğrudan veya dolaylı
olarak zarar gören işverenlerle, sigortalı ve hak sahiplerinin bu Kanuna göre
vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süreleri ile ödenmesi gereken
primlerin ve sosyal yardim zammı borçlarının ödeme sürelerini bu Kanundaki
sürelere bağlı kalmaksızın afet bölgesindeki şartları ve gelişmeleri göz önünde
tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.(*)
(*)Bu maddeye
"ödenmesi gereken primlerin" ibaresinden sonra gelmek üzere 21/1/2000
tarih ve 592 sayılı KHK´nin 3 üncü maddesiyle "ve sosyal yardim zammı
borçlarının" ibaresi eklenmiştir.
EK MADDE 43- (Ek : 29.07.2003 - 4958 / 53 md. Y.T. 06.08.2003) Sigorta prim ve ödeneklerinin
hesabında esas tutulacak ve 78 inci madde gereğince saptanacak günlük kazancın
alt sınırlarında meydana gelecek yükselmelerde; iş kazaları ve meslek
hastalıkları ile hastalık ve analık sigortalarından, yeniden tespit edilen alt
sınırların altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanların veya
almaya hak kazanmış yahut kazanacak olanların bu ödenekleri, günlük kazancın
alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak
yükseltilmiş günlük kazançların alt sınırına göre arttırılır.
EK MADDE 44- (Ek: 29.07.2003 - 4958 / 53 md.
Y.T. 06.08.2003 ) Bu Kanunun 20 nci ve 23 üncü maddelerine göre
hesaplanan yıllık gelirin 1/12’ si, gelire esas günlük kazanç hesabına giren
son takvim ayı ile gelir başlangıç tarihi arasında geçen her ay için Devlet
İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en son temel yıllı kentsel yerler
tüketici fiyatları indeksindeki aylık artış oranları kadar arttırılarak
sigortalının bir aylık geliri belirlenir.
EK MADDE 45- (Ek: 29.07.2003 -
4958 / 53 md. Y.T. 06.08.2003 ) Bu Kanunun 61 inci maddesinin ikinci
fıkrasına göre belirlenecek ortalama yıllık kazancın hesaplanmasında, bu
Kanunun geçici 82 nci maddesinin (a) bendinin ikinci alt bendine göre bulunacak
aylığın arttırılmasında esas alınan Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından
açıklanan en son temel yılı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki
artış oranı veya gayri safi yurtiçi hasıla sabit fiyatlarla gelişme hızının
eksi olması halinde, yine bu Kanunun ek 38 inci maddesinin uygulanmasında esas
alınan aylık tüketici fiyat indeksinin artış oranının eksi olması halinde bu
değer nazara alınmaz.
EK MADDE 46- (Ek: 29.07.2003 - 4958/ 53
md. Y.T. 06.08.2003 ) Bu maddenin yürürlüğe girmesinden sonra ölen sigortalının
anne ve babalarına bağlanan gelir ve aylıklar sosyal güvenlik kuruluşlarına
tabi olarak çalışmaya başladıkları veya 01.07.1976 tarihli ve 2022 sayılı
Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere, bunlardan her ne ad altında
olursa olsun gelir veya aylık almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme
dönemi başından itibaren kesilir.
EK MADDE 47- (Ek: 29.07.2003 -
4958 / 53 md. Y.T. 06.08.2003 ) Bu Kanuna göre gelir veya aylık
almakta olan kız çocuklarının sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki
sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmaya başlamaları veya bu ülkelerin
sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almaya başlamaları halinde,
bağlanan gelir ve aylıkları kesilir.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Hükümler
Kanunun uygulanma
alanı:
Bu kanun hükümleri, şehir ve kasabalarda belediye
sınırları içinde bulunan yerlerde 4 kişiden, bunlar dışında kalan yerlerde de 8
kişiden az kimse çalıştıran işverenler ile bunların çalıştırdıkları kimseler
hakkında, ihtiyacı karşılayacak sağlık tesisleri ve Kurum teşkilatı kurulduktan
sonra, Bakanlar Kurulunca tesbit edilerek karara bağlanacak tarihlerden
başlanarak uygulanır Bakanlar Kurulunca bu fıkraya göre alınacak uygulama
kararları sigorta kollarının hepsini veya bir kısmını kapsayabilir.
Yukarıki fıkranın
uygulanmasında:
a) Yılın bazı dönemlerinde tam veya fazla çalışılan,
bazı dönemlerinde de kısmen çalışılan veya hiç çalışılmayan işler için, tam
veya fazla çalışılan dönemdeki çalışanlar sayısı,
b) Aynı işverenin aynı şehir, kasaba veya köyde bulunan
işlerinde çalışanlar sayısının toplamı,
Esas tutulur.
Çalıştırılanlar sayısının tesbitinde, 3 üncü ve geçici
20 nci maddelerle istisna edilen kimseler nazara alınmaz.
Çalıştırılanlar sayısı, sonradan yukarda belirtilen
sınırların altına düşmüş olsa bile, bu işlerde çalışanlar hakkında bu kanun
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Sigortaya tabi olma halinin
devamı:
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 3008 sayılı iş
Kanunu, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin
Tanzimi hakkındaki 5953 sayılı Kanun ve 6379 sayılı Deniz İş Kanunu kapsamına
alınmış ve bu sebeple sosyal sigorta kanunlarına tabi tutulmuş durumda olan
işlerde çalışanlarla bu işlerde sonradan çalıştırılacak olanlar ve bunların
işverenleri hakkında bu kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
İtiraz:
İşverenler ile bunların çalıştırdıkları kimseler, bu
kanun hükümlerinin uygulanması hakkında Kurumca yapılan tesbite karşı, bu
kanunun geçici 1 inci maddesinde belirtilen sayılardan az kimse
çalıştırıldığını ileri sürerek, Kurumca yapılacak bildiri tarihinden sonraki
bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilirler.
İtirazlar bu kanun hükümlerinin uygulanmasını
durdurmaz.
Primleri mahkeme kararı ile geri verilenler hakkında 84
üncü maddenin son fıkrası hükmü uygulanır.
Sigortalı çalıştırıldığını bildirme süresi
:
8 inci maddede belirtilen haller bu kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten önce meydana gelmişse, 8 inci madde hükümleri bu kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten başlanarak uygulanır.
8 inci maddede belirtilen bir aylık süre bu kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten başlar.
Sağlık yardımlarının eş ve çocukları
kapsaması:
35'inci madde hükmü, ihtiyacı karşılayabilecek sağlık
tesisleri kurularak Kurumca her türlü hazırlıkların tamamlandığı yerlerde,
Bakanlar Kurulu kararı ile uygulanır.
Bu madde hükmünün uygulanmadığı yerlerde hastalık
sigortası primi sigortalının kazancının % 4'üdür. Bu miktarın yarısı işveren,
yarısı da sigortalı hissesidir.
Doğumdan ileri gelecek hastalıkların tedavisi:
35'inci maddenin uygulanmadığı yerlerde çalışan
sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının doğumdan ileri gelecek hastalık
veya arızası dolayısiyle gerekli sağlık yardımları yapılır.
Ancak, bu yardımdan yararlanabilmek için, doğum
tarihinden başlanarak üç ay içinde Kuruma başvurulması gerekir.
Kurum sağlık tesisi veya hekimi bulunmayan yerler de
veya acil vakalarda, sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının doğumdan
ileri gelen hastalık veya arızası dolayısıyla yapılan sağlık yardımlarının
belgelere dayanan masrafları, tedaviye başlandığının bir ay içinde Kuruma
bildirilmesi şartıyla, Kurumca ödenir.
Eski hakların devam edeceği:
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar, yürürlükten kaldırılmış 4772, 5417, 5502 ve
6900 sayılı kanunlar ile eklerine ve değişikliklerine göre hak kazanılmış
bulunan her türlü yardım, tahsis ve ödemeler, bunların dayandığı kanun
hükümleri gereğince kurumca sağlanır ve iş kazalariyle meslek hastalıkları,
hastalık, analık, malüliyet, ihtiyarlık ve ölüm sigortalarından hak kazanılmış
olan gelir ve aylıkların ödenmesine, yardımların yapılmasına ve ödeneklerin
verilmesine bu kanunda yazılı hüküm ve esaslara göre devam olunur.
Ancak, malüliyet, ihtiyarlık ve ölüm sigortalarından
bağlanmış bulunan veya bağlanılmasına hak kazanılmış olan gelir ve aylıkların
alt sınırı hakkında bu kanun hükümleri uygulanır.
İleri yaştakilere aylık bağlama
şartları:
Geçici Madde 8- (Değişik:
29/06/1978-2167/13md.)
A) Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 30 yaşını
geçmiş bulunan sigortalılardan kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmakla
beraber 60 ncı maddede yazılı şartları yerine getiremediklerinden Yaşlılık
Sigortasından aylık bağlanmasına hak kazanamayan ve :
a) Sigortalılıklarının başladığı tarihten önceki 10 yıl
içinde, 3 üncü maddenin 1 nci bendinin
(C) fıkrasında belirtilen işlerden gayri işlerde en az 2000 gün çalıştıklarını
tevsik eden,
b) Sigortalılık süresince her yıl için en az ortalama
200 gün sigorta primi ödemiş olan,
c) En az 5 yıl sigortalı bulunan,
Sigortalılara, sigortalılık süresi 15 yılı doldurmuş
olanlar gibi, 61 inci maddedeki esaslara göre yaşlılık aylığı bağlanır.
3 üncü maddenin 1 inci bendinin (B,E,F,G,H,İ,J ve K)
fıkraları kapsamına giren çalışmalar yukarıdaki (a) fıkrasında belirtilen en az
2000 günlük çalışma süresine katılmaz .
Bu maddede belirtilen eski çalışma süreleri, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihte sigortalı bulunanlar için Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten başlayarak 2 yıl, sigortalılıkları iş bu kanun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra başlayan sigortalılar için de sigortalılıklarının başladığı
tarihten itibaren en geç bir yıl içinde kuruma verilecek belgelerle tevsik
edilir.
01/03/1966 tarihinden bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihe kadar kuruma tevdi edilen çalışma belgeleri de kanuni süresi içinde
verilmiş çalışma belgesi olarak kabul edilir.
İşverenler bu çalışma belgelerini düzenlemekten kaçınırlarsa,
sigortalıların ilgili işverenden zarar ve ziyan isteme hakları saklıdır.
Ancak, bu kanunun ek 1 nci maddesine göre sigortalı
sayılanlar işverenlerinin bulunmaması halinde bu kanunda öngörülen eski
hizmetlerini bağlı oldukları Sendika veya Meslek kuruluşlarından alacakları ve
kanuni süresi içinde kuruma verecekleri belgelerle tevsik edebilirler.
Çalışma belgelerinin gerçeğe uymadığı bir hükümle
tespit edildiği takdirde, gerek bunu düzenleyenler gerekse ilgili sigortalılar,
kurumun bu yüzden uğrayacağı zararları % 50 fazlasıyla ve kanuni faiz ile
birlikte kuruma ödemekle yükümlüdür.
Bu gibiler hakkında, ayrıca genel hükümlere göre ceza
kovuşturması da yapılır.
B) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte 30 yaşını
geçmiş bulunan sigortalılardan 50 yaşını doldurup erken yaşlanmış oldukları
tespit edilen ve 60 ıncı maddede yazılı şartları yerine getiremediklerinden
aylık bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara, (A) fıkrasındaki şartlarla,
sigortalılık süreleri 15 yılı doldurmuş olanlar gibi 61 inci maddedeki esaslara göre yaşlılık
aylığı bağlanır.
5417 ve 6900 sayılı
kanunlara göre kazanılan haklar
Yürürlükten kaldırılmış 5717 ve 6900 sayılı kanunların
geçici 1 inci maddelerine göre bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar kuruma
eski hizmet çalışma belgesi vermiş bulunanların sözü edilen maddelerde belirtilen
hakları saklıdır.
Ağır ve yıpratıcı işlerde geçen
hizmetler:
1 Nisan 1950 tarihinden bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihe kadar, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 Sayılı Kanunlara göre ağır
ve yıpratıcı sayılan işlerde çalışmış olan sigortalıların bu işlerde geçen
hizmet süreleri üzerinden hesaplanacak yıpranma payı gün sayısı toplamı, bu
kanunun 60'ıncı ve geçici 8'inci maddelerinin (A) fıkralarına göre yaşlılık
aylığından yararlanabilecek yaşlardan indirilir.
Münavebeli işlerde geçen hizmetler:
1 Nisan 1950 ile 31 Mart 1954 tarihleri arasında
yürürlükten kaldırılmış 5417 sayılı Kanuna göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca
tesbit edilmiş bulunan münavebeli işlerde çalışmış olan sigortalıların bu
işlerdeki prim ödeme gün sayıları toplamına dörtte biri eklenir ve tutarı,
bunların malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısı olarak
kabul edilir.
Eski primler ve gün
sayıları:
Sigortalılar namına, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve
6900 sayılı kanunlara göre ödenen primler ile bunların prim ödeme gün sayıları,
bu kanuna göre ödenen malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ve prim
ödeme gün sayısı olarak kabul edilir.
Yabancı uyruklular:
31 Mayıs 1957 tarihinden sonra, yürürlükten kaldırılmış
6900 sayılı Kanun ve bu kanun hükümlerine tabi olmamış bulunan yabancı uyruklu
sigortalıların, yürürlükten kaldırılmış 6900 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihe kadar, yürürlükten kaldırılmış 5417 sayılı Kanuna göre ödedikleri
ihtiyarlık sigortası primlerinden doğan tahsis hakları saklıdır.
Şu kadar ki, bu gibi sigortalılar yazılı istekte
bulunduklarında, yürürlükten kaldırılmış 5417 sayılı Kanuna göre yalnız
kendilerinin ödedikleri ihtiyarlık sigortası primleri geri verilerek, adlarına
ödenmiş primlerden doğan hakları tasfiye edilmiş olur.
Birden çok karısı bulunanlar:
Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girmesinden önce
evlenen ve birden çok karısı bulunan sigortalının ölümünde, bu kanuna göre
bağlanacak dul aylıkları bunlar arasında eşit surette paylaştırılır.
Bunlardan birinin aylığının kesilmesini gerektiren bir
durum meydana gelirse, aylığı, kalan dul bir ise onun aylığına, birden çok ise
eşitlikle bunların aylıklarına eklenir.
Tüzükler yürürlüğe girinceye kadar yapılacak
işlem:
135 inci maddede belirtilen tüzükler bu kanunun yayımı
tarihinden başlanarak en geç altı ay içinde düzenlenir.
Bu tüzükler yürürlüğe girinceye kadar, bu kanunda
tüzükle tesbit olunacağı belirtilen hususlarda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca
çıkarılacak genelgelere göre işlem yapılır.
Hastalık sigortasının Ereğli Kömür Havzasında
uygulanması:
Bu Kanunun hastalık sigortası ile ilgili hükümleri,
Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Mütaallik 151 sayılı Kanunun
uygulandığı yerler için, Bakanlar Kurulu kararı ile belli edilecek tarihten
başlanarak uygulanır.
Eski gelirlerin artırılması:
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce meydana
gelmiş olan iş kazaları veya bu tarihten önce anlaşılmış bulunan meslek
hastalıkları dolayısıyla bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanılacak olan
gelirler, işbu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak, ekli (1 ) numaralı
cetvelde gösterilen katsayılara göre artırılır.
Yukarıki fıkra hükmünün, 6 liradan az günlük kazançlar
üzerinden bağlanmış olup 7232 sayılı Kanunla bu sınıra göre yükseltilmiş olan
gelirlere uygulanmasında bu yükselmeler nazara alınmaz.
(1) NUMARALI CETVEL
İş kazalariyle
meslek hastalıkları sigortasından, kaldırılmış 4772 sayılı kanun ile ek ve
değişiklikleri gereğince bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanılacak gelirlerin
artırılmasında kullanılacak katsayılar.
İş kazasının
meydana geldiği Gelir
veya meslek
hastalığının
artırma
anlaşıldığı
yıl
katsayısı
1946 - 1950
3.46
1951
3,37
1952
3,02
1953
2,83
1954
2,50
1955
2,16
1956
1,89
1957
1,69
1958
1,43
1959
1,17
1960 1,08
1961
1
1962 1
Eski aylıkların
artırılması:
Geçici Madde 18-
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce bağlanmış veya bağlanmasına hak
kazanılmış olan malüliyet ve ihtiyarlık aylıklariyle ölen sigortalıların hak
sahibi kimselerine bağlanan aylıklara esas tutulan aylıklardan:
a)
Tutarları, yürürlükten
kaldırılmış 5417 sayılı kanun ile ek ve değişikleri gereğince tesbit edilmiş
olanlar ekli (2) numaralı cetvelde yazılı katsayılara göre,
(2) NUMARALI CETVEL
(Geçici Madde
18-a)
Kaldırılmış 5417 sayılı kanun
ile ek ve tadilleri gereğince tesbit edilen aylıkların artırılmasında
kullanılacak katsayılar.
Aylık artırma
Sigortalılık
Süresi katsayıları
1 yıl -1
yıl 1 aydan az 74,81
1 “ 1 Ay - 2 “
“ 69,06
1 “ 2 “ - 3 “
“ 64,13
1 “ 3 “ - 4 “
“ 59,85
1 “ 4 “ - 5 “
“ 56,11
1 “ 5 “ - 6 “
“ 52,81
1 “ 6 “ - 7 “
“ 49,87
1 “ 7 “ - 8 “
“ 47,25
1 “ 8 “ - 9 “
“ 44,89
1 “ 9 “ - 10 “
“ 41,00
1 “ 10 “ - 11 “
“ 39,14
1 “ 11 “ - 2 yıldan
az 37,43
2 yıl - 2 yıl 1 aydan az 35,88
2 “ 1 ay - “
2 “ “ 34,44
2 “ 2 “ - “ 3 “ “ 33,11
2 “ 3 “ - “ 4 “ “ 31,89
2 “ 4 “ - “ 5 “ “ 30,75
2 “ 5 “ - “ 6 “ “ 29,69
2 “ 6 “ - “ 7 “ “ 28,70
2 “ 7 “ - “ 8 “ “ 27,77
2 “ 8 “ - “ 9 “ “ 26,91
2 “ 9 “ - “ 10 “ “ 25,06
2 “ 10 “ - “ 11 “ “ 24,32
2 “ 11 “ -
3 yıldan az 23,63
3 yıl - 3 yıl 2
aydan az 22,97
3 “ 2 “ - “ 4 “
“ 21,76
3 “ 4 “ - “ 6 “
“ 20,67
3 “ 6 “ - “ 8 “
“ 19,69
3 “ 8 “ - “ 10
“ “ 18,79
3 “ 10 “ - “ 4
yıldan az 17,06
4 yıl - 4 yıl 2
aydan az 16,35
4 “ 2 “ - “ 4 “
“ 15,70
4 “ 4 “ - “ 6 “
“ 15,09
4 “ 6 “ - “ 8 “
“ 14,53
4 “ 8 “ - “ 10
“ “ 14,02
4 “ 10 “ - “ 5
yıldan az 12,72
5 yıl - 5 yıl 3
aydan az 12,29
5 “ 3 “ - “ 6 “
“ 11,71
5 “ 6 “ - “ 9 “
“ 11,18
5 “ 9 “ -
6 yıldan az 10,00
6 yıl - 6
yıl 3 aydan az 9,59
6 “ 3 “ - “ 6 “
“ 9,21
6 “ 6 “ - “ 9 “
“ 8,85
6 “ 9 “ -
7 yıldan az 7,97
7 yıl - 7
yıl 3 ay 7,69
b) Tutarları. yürürlükten kaldırılmış 6900 sayılı kanun
gereğince tesbit edilmiş olanlar ekli (3) numaralı cetvelde yazılı katsayılara göre,
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlanarak
artırılır.
Bu artırmaların hesaplanmasında, aylık tutarlarının,
yürürlükten kaldırılmış 5417, 6708, 6900 ve 7231 sayılı kanunlarla tesbit
edilen en az sınırlara çıkarılması için yapılan yükseltmeler nazara alınmaz.
(3) NUMARALI CETVEL
(Geçici Madde 18-b)
Yürürlükten kaldırılmış 6900 sayılı kanun gereğince
tesbit edilen aylıkların artırılmasında kullanılacak katsayılar.
Sigortalılığın sona ererek aylık bağlandığı yıllara
göre aylık artırma katsayıları.
Sigortalının
Başladığı 1962
ve daha
Yıl 1957 1958 1959 1960 1961 sonraki yıllar
1950 2,46 2,28 2,08 1,92 1,78
1,68
1951 2,36 2,18 1,99 1,84 1,71
1,61
1952 2,25 2,08 1,90 1,75 1,63
1,54
1953 2,14 1,98 1,80 1,66 1,55
1,47
1954 2,02 1,86 1,70 1,57 1,47
1,39
1955 1,87 1,75 1,60 1,48 1,38
1,32
1956 1,78 1,65 1,50 1,39 1,31
1,25
1957 - 1,55 1,40 1,30 1,23 1,18
1958 - - 1,29 1,21 1,15
1,12
1959 - - - 1,12 1,08 1,06
1960 - - - - 1,04
1,03
1961 - - - - - 1,00
Bağlanacak aylıklarda eski kazançların artırılması:
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak
başvurmalar üzerine bağlanacak malüllük veya yaşlılık aylıkları ile bu
tarihten sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm sigortasından
bağlanacak aylıkların tutarları, sigortalıların 1950 - 1960 yıllarındaki
kazançları ekli (4) numaralı cetvelde yazılı katsayılara göre artırılarak
hesaplanır.
(4) NUMARALI CETVEL
(Geçici Madde 19)
Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından bağlanacak
aylıkların tesbitinde, sigortalıların 1950-1960 yıllarına ait kazançlarına
uygulanacak artırma katsayıları,
Kazancın taalluk
ettiği yıl Katsayı
1950 3,46
1951 3,37
1952 3,02
1953 2,83
1954 2,50
1955 2,16
1956 1,89
1957 1,69
1958 1,43
1959 1,17
1960 1,09
Bankalar, sigorta şirketleri,ticaret ve sanayi odaları
ve borsalar:
Bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret
odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler
personelinin malüllük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere, bu kanunun
yayımı tarihine kadar tesis veya dernek olarak kurulmuş bulunan sandıklar, bu
kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içinde:
a) İlgili bulundukları banka, sigorta şirketi, reasürans
şirketi, ticaret odası, sanayi odası, borsa veya bunların birliklerinin bütün
personelini kapsıyacak,
b) Bu personelin, iş kazalariyle meslek hastalıkları,
hastalık, analık, malüllük, yaşlılık ve ölüm, eşlerinin analık, eş ve
çocuklarının hastalık hallerinde, en az bu kanunda belirtilen yardımları
sağlayacak,
c) Sandıkların statülerine tabi personelin bu madde
şümulüne giren banka, sigorta şirketi, reasürans şirketi, ticaret odası, sanayi
odası, borsa veya bunların birliklerinden birinden diğerine geçmesi halinde bu
gibi personelin kendi sandıklarındaki müktesep haklarının da diğer ilgili
sandığa veya aralarında kuracakları müşterek bir sandığa intikalini temin
edecek,
Birer tesis haline getirildiği ve bunu tevsik eden
statülerini, bu kanunun yayımı tarihinden en geç altı ay içinde Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığına verdikleri takdirde, bu teşekküllerin ve
sandıkların personeli işbu kanunun uygulanmasında sigortalı sayılmazlar.
Şu kadar ki, bu sandıkların statüleri ve statü
değişiklikleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onaylanmak suretiyle
tekemmül eder. Mali durumları da Çalışma, Maliye ve Ticaret Bakanlıklarınca
müşterek kontrol ve murakabe edilir. Mali durumlarının kontrol ve murakabesi
sonunda alınmasına bu Bakanlıklarca müştereken lüzum gösterilecek tedbirleri,
sandıklar ve ilgili bulundukları teşekküller yerine getirmekle yükümlüdür.
Sözü edilen sandıkların mevzuatına tabi olarak geçen
hizmetler ile emekli sandıkları kanunlarına veya malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tabi olarak geçen hizmetler, yazılı istek halinde, 05/01/1961
tarihli 228 sayılı kanunun aylık bağlanmasına ilişkin esasları dairesinde
birleştirilerek tahsis yapılır.
Geçici Madde 21- (Ek: 13/07/1967-899/4 md.)
01/03/1965 tarihi ile bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarih arasındaki sürede evlenmeleri dolayısıyle işlerinden ayrılmış bulunan
kadın sigortalılardan yazılı talepte bulunanlar hakkında da, bu kanunun 3 üncü
maddesinde belirtilen esaslar dairesinde gerekli işlemler yapılır.
(Bu
maddede ifade edilen 3. madde, ek 1 madde olarak teselsül ettirilmiştir.)
Geçici Madde 22- (Ek:
13/07/1967-899/5 md.)
01/04/1950 tarihinden bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihe kadar maden işyerlerinin yeraltı işlerinde malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tabi olarak çalışmış bulunan sigortalıların, bu hizmetleri,
bunların çalıştıkları iş yerlerinden alacakları örneği kurumca hazırlanacak
belgeleri Sosyal Sigortalar Kurumuna vermeleri suretiyle tevsik edilir.
Geçici 8 inci maddedeki çalışma belgelerinin düzenlenmesi
bakımından işverenler ve sigortalılar için belirtilen hükümler, yeraltı
hizmetlerine ait çalışma belgeleri hakkında da uygulanır.
Geçici Madde 23- (23/10/1969 -
1186/ 21 md. ile gelen Geçici 1 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, iş kazaları ve
meslek hastalıkları sigortasından gelir almakta olanlar ile malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortalarından aylık almakta olanlar ve gelir veya aylık bağlanmasına
hak kazanmış durumda olup da, henüz işlemi tamamlanmamış bulunanlar, yürürlük
tarihinden,
Daha önce gelir veya aylığı kesilenlerden kanunun
yürürlük tarihinden sonra gelir veya aylığın kesiliş sebebinin ortadan
kalkmasiyle gelir veya aylık ödenmesine tekrar hak kazananlar, hak kazandıkları
tarihten itibaren gelir veya aylık tutarları bu kanunun hükümlerine göre yeniden
tespit edilir.
Yukarıdaki fıkralara göre yeniden tespit edilecek gelir
ve aylık tutarları gelir veya aylıklara esas olan eski yıllara ait kazançlar
ile kanunun yürürlük tarihinden sonra bağlanacak aylıklara esas olan yıllık kazançlar bu Kanuna bağlı cetvelde yazılı katsayılarla
çarpılmak suretiyle hesaplanır.
Şu kadar ki;
a) Yeniden tespit edilecek ve bundan böyle bağlanacak
aylık tutarı bu Kanunun 96 ncı maddesine göre hesaplanan azami aylık tutarını
aşamaz.
b) Aylıkların hesabına
esas olarak seçilen 3 yıl kazançlarının ait oldukları katsayılarla çarpılarak
meydana gelen değerleri, en yüksek yıllık kazancın katsayısı ile çarpılan
değerini geçemez.
Artırmalar
neticeleninceye kadar ödenmekte olan gelir veya aylıklar sonradan mahsubu
yapılmak üzere % 20 zamlı olarak ödenebilir. Ancak, 506 sayılı Kanunun 96
ncı maddesi uyarınca alt sınıra göre
kendilerine gelir veya aylık bağlananlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Geçici Madde 24- (23.10.1969 - 1186/ 21 md. ile gelen geçici 2. madde
hükmü olup, madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihten önce çeşitli sigorta kanunları hükümlerine göre
bağlanmış olan iş kazası ve meslek hastalığı gelirleri ile malüliyet,
ihtiyarlık ve ölüm aylıkları da 506 sayılı kanunun bu kanunla değiştirilen 20,
23, 24, 55, 60, 61, 67 inci maddelerinde
belirtilen esaslara uygun olarak bağlanacak aylıklar seviyesine getirilir.
Geçici Madde 25- (23/10/1969-1186/21
md. ile gelen geçici 3 ncü madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir : İptal : Ana.Mah.Kar. 17.10.1972 – E 1972 / 16, K 1972 / 49 )
Bu kanunun yayımından önce çeşitli işyerlerinde fikir
ve beden işçisi olarak çalışmakta olup, her ne sebeple olursa olsun Sosyal
Sigortalar Kurumuna veya bu Kuruma devredilen çeşitli emekli sandıklarına
emekli veya yaşlılık aylığına esas olacak prim ödememiş olanlar hizmetlerini
belgelendirdikleri ve o zamana ait ilk aylık ücretleri üzerinden işçi ve
işveren sigorta primlerini en geç beş yıl içinde defaten veya eşit taksitlerle
ödedikleri takdirde toplam olarak en çok 10 yıllık hizmetleri Sosyal
Sigortalarda veya Sosyal Sigortalara devredilen sandıklarda geçen hizmetleriyle
birleştirilir.
Geçici Madde 26- (23/10/1969-1186/21
md. ile gelen Geçici 4 üncü md, hükmü olup numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bu kanunun uygulanmasına ait işlemlerin zamanında
yapılmasını ve prim tarifesi ile teknik bilançonun hazırlanmasını sağlamak
maksadiyle, çalışma saatleri dışında görevlendirilecek personele, Kurum
Müdürler Kurulunca tespit edilecek esas ve miktarlar dahilinde bir ücret
ödenir.
Yukarıdaki fıkra hükmü 506 sayılı Kanunun tatbiki
dolayısiyle munzam mesaiyi gerektiren her türlü haller için de uygulanır.
Bu ücretler, 7244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi hükmüne
tabi değildir.
Geçici Madde 27- (23/10/1969-1186/21
md. ile gelen Geçici 5 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Sigortalılık hakkı tanınan görevlerde bulunup da,TBMM
üyesi seçilenler, seçildikleri tarihten itibaren altı ay içinde Sosyal
Sigortalar Kurumuna müracaat ettikleri takdirde bu kanunun sigortalılara
tanıdığı haklardan faydalanırlar. Sigorta primlerinde işveren hissesi TBMM
Başkanlığınca ödenir.
Geçici Madde 28- (07/03/1973
-1698/2 md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanun yürürlüğe girdiği tarihte iş kazalarıyla
meslek hastalıkları sigortasından gelir almakta olanlarla gelir bağlanmasına
hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış bulunanların gelirleri, 01/04/1973
tarihinden başlamak üzere, iş kazasının vuku bulduğu veya meslek hastalığının
anlaşıldığı yıllara göre, aşağıda yazılı katsayılarla çarpılmak suretiyle
arttırılır.
1968 veya daha
eski yıllar 1.40
1969 1.30
1970 1.20
1971 1.10
Ancak yukarıdaki fıkra hükmünün 18 liradan daha az
günlük kazançlara göre bağlanmış olup 25/08/1971 tarih 1474 sayılı Kanunla bu
sınıra yükselmiş olan gelirlere uygulanmasında, bu yükseltmeler nazara alınmaz.
Artırılan gelir tutarı 78 inci maddede öngörülen günlük
kazancın alt sınırına göre hesaplanacak gelir tutarından az ve üst sınıra göre
hesaplanacak gelir tutarından fazla olamaz.
Yukarıdaki fıkralar, bu kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra bağlanacak gelirler için de uygulanır.
Geçici Madde 29- (07/03/1973-1698/2
md. ile gelen Geçici 2 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, malüllük,
yaşlılık veya ölüm aylığı almakta olanlarla bu aylıklara hak kazanmış olup
henüz işlemi tamamlanmamış bulunanların aylıkları, 01/04/1973 tarihinden başlamak
üzere, aylığın hesabına esas olan ortalama yıllık kazancın tayininde nazara
alınan son takvim yıllarına göre, aşağıda yazılı katsayılarla çarpılmak
suretiyle artırılır:
1968 veya daha
eski yıllar 1.40
1969 1.30
1970 1.20
1971 1.10
Ancak, malullük veya yaşlılık aylıklariyle ölen
sigortalıların hak sahibi kimselerine bağlanan aylıklara esas olan aylığın
yıllık tutarı 6480 liradan az olup 25/08/1971 tarih ve 1474 sayılı kanunla bu
hadde yükselmiş olan aylıkların artırılmasında, yukarıda yazılı katsayılar,
aylığın bu hadde yükselmesinden önceki tutarlarına uygulanır.
Yukarıdaki fıkralar, bu kanun yürürlüğü girdiği
tarihten sonra bağlanacak aylıklar için de uygulanır.
506 sayılı Kanunun 1186 sayılı Kanunla değiştirilen 96
ncı maddesi hükmü saklıdır.
Geçici Madde 30- (07/03/1973-1698/2
md. ile gelen Geçici 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
991 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumuna
devredilen Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı ile Devlet Demiryolları
ve Limanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı mevzuatına göre
bağlanmış iş kazası, emekli, adi malullük, vazife malullüğü, dul ve yetim
aylığı almakta olanlarla bu aylıklara hak kazanmış olup henüz işlemleri
tamamlanmamış bulunanların bu aylıkları 01/04/1973 tarihinden başlamak üzere
geçici 28 veya geçici 29 uncu maddelerde
belirtilen katsayılarla çarpılmak suretiyle ve bu maddelerde belirtilen
esaslara göre artırılır.
Geçici Madde 31- (7/3/1973-1698/2
md. ile gelen Geçici 4 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Geçici 28 inci ve 29 uncu maddeler gereğince yapılacak
aylık ve gelir artırmaları, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en çok
9 ay içinde tamamlanır.
Sosyal Sigortalar Kurumunun bu işler için görevlendirilecek
personeline, yukarıda yazılı süre içinde, ay da 80 saati geçmemek üzere fazla
çalışma yaptırılabilir. Ödenecek fazla çalışma ücreti, bütçe Kanunundaki
sınırları aşmamak üzere, Kurumun Müdürler Kurulunca tespit edilir.
Geçici Madde 32- (21/06/1973-1753/4
md. ile gelen Geçici 1 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ölen
sigortalıların, gelir veya aylıkları kesilmiş olan yahut gelir veya aylık
bağlanmamış bulunan kimselerinden, bu kanun gereğince gelir veya aylığa hak
kazananlarına kanunun yürürlük tarihinden sonra yazılı talepte bulunmaları
halinde, bu kanunun yürürlük tarihini takibeden dönem başından itibaren gelir
veya aylık bağlanır.
Bu kanunun 1 inci maddesi ile değiştirilen 23 üncü
maddenin V, VI ve VII nci bölümleri ile 2 nci maddesi ile değiştirilen 68 inci
maddenin IV, V ve VI ncı bölümleri hükümleri saklıdır.
Çeşitli sigorta kanunlarına göre eş ve çocuklara
ödenmekte olan gelir ve aylıklar aynı dönem başından itibaren bu kanunla
değiştirilen 23 ve 68 inci maddeler de belirtilen esaslara uygun olarak
bağlanacak gelir ve aylıklar seviyesine getirilir.
Geçici Madde 33- (21/06/1973 - 1753/4
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
991 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kanununa
devredilen Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı ile Devlet Demiryolları
ve Limanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı Mevzuatına göre
bağlanmış ölüm aylıklarının ödenmesine, 23 üncü madde nin V, VI ve VII nci
fıkraları ile 68 inci maddesinin IV, V ve VI ncı fıkralarındaki şartlarla devam
olunur.
Anılan Sandıkların Sosyal Sigortalar Kurumuna devrinden
önce ölen sandık üyelerinin, aylıkları kesilmiş olan veya aylık bağlanmamış bulunan
kimseleri hakkında da geçici 32 inci madde hükmü uygulanır.
Geçici Madde 34- (16/06/1975- 1912/7 md. ile gelen Geçici 1 nci md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
31/12/1974 ve daha önceki yıllarda iş kazaları ve
Meslek Hastalıkları Sigortasından gelir almakta olanlarla, bu gelirlere hak
kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış bulunanların aylık gelirlerine, gelir
bağlamaya esas olan hisse ve oranları nazarı itibara alınmak şartıyla aşağıda
gösterilen miktarlarda zam yapılmıştır.
Üç aylık gelir
grubu
Aylık zam miktarı
0-3.600 450.--Lira
3.601-6.000
400.--Lira
6.001-Daha
Yukarı
350.--Lira
Ancak; iş kazaları, Meslek Hastalıkları Sigortasından
bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulan gelirlerin tutarı, 506 sayılı
Kanunun, bu kanunla değiştirilen 97'nci maddesine göre hesaplanan asgari
gelirlerin tutarından aşağı olduğu takdirde, artırma, gelirin asgari hadde
yükseltilmesinden önceki tutarlarına uygulanır.
Şu kadar ki, artırılan
gelir tutarları İş Kanunu gereğince tespit edilen en düşük asgari ücrete göre
hesaplanacak gelir tutarından az olamaz.
Yukarıdaki fıkralar; esas hak doğurucu olayın vuku bulduğu
tarih, 1974 ve daha önceki yıllara ait olmak kaydı ile, 506 sayılı Kanunun 19,
değişik 23, değişik 24 ve 25 inci maddeleri uyarınca sonradan gelire hak
kazanacak olanlar hakkında da uygulanır.
Geçici Madde 35- (16/06/1975-1912/7
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
31/12/1974 ve daha önceki yıllarda Malullük, Yaşlılık
ve Ölüm Sigortalarından aylık talebinde bulunarak halen aylık almakta
olanlarla, bu aylıklara hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış
bulunanların malullük ve yaşlılık aylıkları ile, ölen kimsenin hak sahiplerinin
aylıklarına da hisseleri oranında olmak şartıyla aşağıda gösterilen miktarlarda
zam yapılmıştır.
Üç aylık ,gelir
grubu
Aylık zam miktarı
0-3.600 450.--Lira
3.601-6.000 400.--Lira
6.001-Daha
Yukarı 350.--Lira
Ancak malullük, yaşlılık aylıkları ile ölenlerin
hak sahiplerine bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın tutarı, 506
sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilen 96 ncı maddesine göre hesaplanan asgari
aylıkların tutarından aşağı olduğu takdirde, artırma, aylığın asgari hadde
yükseltilmesinden önceki tutarlarına uygulanır.
Şu kadar ki; artırılan aylık tutarları 506 sayılı Kanunun
1474 sayılı Kanunla değişik 78 inci maddesinde öngörülen üst sınıra göre
hesaplanacak aylık tutarından fazla olamaz.
Yukarıdaki fıkralar; esas hak doğurucu olayın vuku bulduğu
tarih, 1974 ve daha önceki yıllara ait olmak kaydı ile 506 sayılı Kanunun 57,
58, 63, değişik 68 ve 69 uncu maddeleri uyarınca sonradan aylık bağlanmasına
hak kazanacak olanlar hakkında da uygulanır.
Geçici Madde 36- (16/06/1975-1912/7
md. ile gelen Geçici 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
991 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumuna
devredilen sandıklar mevzuatına göre çeşitli aylık almakta olanlarla bu
aylıklara hak kazanmış olup henüz işlemleri tamamlanmamış bulunanların
aylıkları için de bu Kanunun geçici 34 ve 35 nci maddeleri uygulanır.
Geçici Madde 37- (16/06/1975-1912/7
md. 1 ile gelen Geçici 4 ncü madde hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanun gereğince yapılacak aylık ve gelir artırmaları,
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde tamamlanır.
Sosyal Sigortalar Kurumunun bu işler için
görevlendirilecek personeline yukarıda yazılı süre içinde ayda 80 saati
geçmemek üzere fazla çalışma yaptırılabilir. Ödenecek fazla çalışma ücreti,
Kurumun Müdürler Kurulunca tespit edilir.
Borçlanma:
Geçici Madde 38- (16/06/1975-1912/7
md. ile gelen Geçici 5 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yayımı tarihinden önce:
A)
a-) 506 sayılı kanuna
göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş bulunan,
b- ) Borçlanma
isteğinin yapıldığı tarihte 506 sayılı Kanuna tabi işte çalışmakta olan,
Sigortalıların hizmet akdine dayanarak çalıştıkları
süredeki en çok on yıllık hizmetleri talepleri halinde borçlandırılır.
Borçlandırılan hizmetler prim veya kesenek ödeyerek
geçmiş hizmetlere katılır. Şu kadar ki, 506 sayılı Kanuna göre tespit edilen
sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde,
sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye
götürülür.
Borçlanılması
talep edilen hizmet için evvelce Sosyal Sigortalar Kurumuna prim veya Emekli
Sandıklarına kesenek ödenmemiş olması şarttır.
Borçlanma isteği, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren örneği Kurumca hazırlanacak belge ile bir yıl içinde Kuruma yapılır.
Borçlanılan hizmetlere ilişkin primler, 01/04/1950 tarihinden sonraki sürelere
ait borçlanmalarda cari asgari günlük kazanç, 01/04/1950 tarihinden evvelki
sürelere ait borçlanmalarda talep tarihindeki son 3 aylık kazanç ortalaması
esas alınmak suretiyle hesaplanır ve toptan veya 5 yıl içinde eşit taksitlerle
ödenir. Borçlanan sigortalının ölümü halinde hakkının doğumuna yetecek prim
miktarı hak sahiplerinden alınır.
B)
a-) 506 sayılı
Kanunun 3 üncü maddesinin birinci bendi uyarınca sigorta kapsamına girmeyen
hizmetler,
18 yaşından
önce geçmiş hizmetler,
506
sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde sayılan sandıklarda geçen hizmetler,
Sigorta mevzuatına göre kendilerine toptan ödeme
yapılmak suretiyle tasfiye edilmiş hizmetler, borçlanılamaz.
b- ) 1186 sayılı Kanuna göre borçlanılmış ve bu Kanunla
borçlanılacak hizmetler toplamı 10 yılı aşamaz.
c- ) Borçlandırılan
süreler 506 sayılı Kanunun değişik geçici 8 inci maddesi uygulamasında nazara
alınmaz.
Geçici Madde 39- (16/06/1975-
1912/7 md. ile gelen Geçici 6 ncı md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Geçici 38 inci maddenin (A) bendinin 4 üncü fıkrasında
belirtilen belgeleri, işverenler, sigortalının isteği halinde doğru, eksiksiz
ve usulüne uygun olarak düzenleyip onaylamakla yükümlüdürler.
Kurum, belgelerdeki bilgilerin sahte veya gerçeğe
aykırılığı konusunda re'sen inceleme yapabilir ve yaptırabilir. Sahteliği ve
gerçeğe aykırılığı saptanan borçlanma belgeleri geçerli olmaz.
Borçlanma belgelerinin gerçeğe uymadığı anlaşılırsa
bunları düzenleyenler ve ilgili sigortalılar, Kurumun bu yüzden uğrayacağı
zararları müştereken ve müteselsilen tazmin etmekle yükümlüdürler. Genel hükümlere
göre ceza kovuşturması da yapılır.
Geçici Madde 40- (16/06/1975-1912/7 md. ile gelen Geçici 7 nci md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
36 ve 42 nci maddeler gereğince, ana ve babalara
yapılacak sağlık yardımı uygulaması, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren en
geç üç yılda bütün illeri uygulama kapsamına alacak şekilde Bakanlar Kurulunca
düzenlenir.
Sigortaya tabi olma halinin devamı:
Geçici Madde 41- (11/05/1976-1992
sayılı Kanunun 3 üncü md.si ile gelen geçici md. hükmü olup madde numarası
teselsül ettirilmiştir.)
Bu kanunun yayımı tarihinden önce sigortalı sayılan
çiftçi mallarını koruma bekçilerinden primleri ödenmemiş olanların, 506 sayılı
kanuna göre tahakkuk ettirilecek prim borçlarının tamamı, kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 1 yıl içinde ödendiği takdirde bu süreye ilişkin
sigortalılık hakları saklıdır.
Geçici Madde 42- (11/08/1977-2098/1
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
a) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar, bu Kanuna
tabi işyerlerinde çalışan sigortalının hizmet hesabında bulunacak itibari
hizmet günü sayısı toplamı (prim borçları; borçlanma suretiyle sigortalıca
ödenmek kaydıyla) sigortalılık süresinden indirilir.
b) Borçlanmada, borçlanma isteği, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren örneği kurumca hazırlanacak belge ile azami bir yıl
içinde kuruma yapılır. Borçlanılan itibari hizmetlere ilişkin primler,
01/04/1950 tarihinden sonraki sürelere ait borçlanmalarda cari asgari günlük
kazanç, 01/04/1950 tarihinden evvelki sürelere ait borçlanmalarda talep
tarihindeki son 3 aylık kazanç ortalaması esas alınmak suretiyle hesaplanır ve
toptan veya 5 yıl içinde eşit taksitle ödenir.
Geçici Madde 43- (11/08/1977-2099
sayılı Kanunun 3 üncü md.si ile gelen geçici md. hükmü olup madde numarası
teselsül ettirilmiştir.)
Bu Kanunun birinci maddesi ile tespit olunan oranlar bu
kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce aylık bağlanmış olan hak sahipleri
hakkında da Kanunun yayımlandığı tarihi takibeden dönem başından itibaren
uygulanır.
Geçici Madde 44- (29/06/1978-2167/14 md. ile gelen Geçici 1 inci
md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bu kanunun yayımı tarihinden önce:
A) a) Bu kanuna göre Malullük,
Yaşlılık ve Ölüm sigortalarına tescil edilmiş bulunan,
b)
Borçlanma isteğinin yapıldığı tarihte bu kanuna tabi işte çalışmakta olanlarla,
isteğe bağlı veya topluluk sigortasına prim ödemekte bulunan kimselerin hizmet
akdine dayanarak çalıştıkları işlerden en çok 10 yıllık hizmetleri talepleri
halinde borçlandırılır.
Borçlandırılan hizmetler prim veya kesenek ödeyerek
geçmiş hizmetlere katılır; şu kadar ki, bu Kanuna göre tespit edilen
sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde
sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye
götürülür.
Borçlanması talep edilen hizmet için evvelce Sosyal
Sigortalar Kurumuna prim veya emekli sandıklarına kesenek ödenmemiş olması
şarttır.
Borçlanma isteği, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl içinde kuruma yapılır. Borçlanılması istenen hizmetin örneği
kurumca hazırlanacak belgeler ile tevsik edilmesi şarttır.
Borçlanılan hizmetlere ilişkin primler, 1 Nisan 1950
tarihinden sonraki sürelere ait borçlanmalarda istek tarihindeki asgari günlük
kazanç, 1 Nisan 1950 tarihinden önceki sürelere ait borçlanmalarda talep
tarihinden önceki son üç aylık kazanç ortalaması esas alınmak sureti ile
hesaplanır ve toptan veya beş yıl içinde eşit taksitlerle ödenir.
Borçlanan sigortalının ölümü halinde hakkın doğumuna
yetecek prim miktarı hak sahibinden alınır.
B) a) 506 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci
bendi uyarınca sigorta kapsamına girmeyen hizmetler,
18 yaşın tamamlanmasından önce geçmiş hizmetler,
Bu Kanunun geçici 20 nci maddesinde sayılan sandıklarda
geçen hizmetler,
Sigorta mevzuatına göre kendilerine toptan ödeme
yapılmak suretiyle tasfiye edilmiş hizmetler bu maddeye göre,
Borçlandırılmaz.
b) 1186, 1912 ve 991 sayılı kanunlara göre borçlanılmış
ve bu Kanunla borçlanılacak hizmetler toplamı 10 yılı aşamaz.
c) Borçlandırılan süreler, bu Kanunun geçici 8 inci
maddesinin uygulanmasında nazara alınmaz,
İşbu geçici maddenin (A) bendinin 5 inci fıkrasında
belirtilen belgeler; işverenler, sigortalının isteği halinde doğru, eksiksiz ve
usulüne uygun olarak düzenleyip onaylamakta yükümlüdürler.
Kurum, belgelerdeki bilgilerin sahte ve gerçeğe
aykırılığı konusunda resen inceleme yapabilir ve yaptırabilir. Sahteliği ve
gerçeğe aykırılığı saptanan borçlanma belgeleri geçerli olmaz.
Borçlanma belgelerinin gerçeğe uymadığı anlaşılırsa
bunları düzenleyenler ve ilgili sigortalılar, kurumun bu yüzden uğrayacağı
zararları müştereken ve müteselsilen tazmin etmekle yükümlüdürler. Genel
hükümlere göre ceza kovuşturması da yapılır.
Geçici Madde 45- (29/06/1978-
2167/14 md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
1136 sayılı Kanunun 1238 sayılı Kanunla değişik geçici
1 inci maddesine göre düzenlenecek avukatlık süresi belgesi ile, 1512 sayılı
Kanunun geçici 14 üncü maddesine göre düzenlenecek noterlik süresi belgesini
sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren en geç 2 yıl içinde kuruma
vermeyenlerden, bu belgeleri bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en
geç 6 ay içinde kuruma verenler de yukarıda belirtilen geçici madde
hükümlerinden yararlandırılır.
Geçici Madde 46- (29/06/1978-2167/14
md. ile gelen Geçici 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
23 üncü maddenin 8 inci fıkrasına ilişkin hüküm, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önceki ölümler için de hak sahiplerinin istemleri
halinde uygulanır.
Ancak gelire hak kazanma, bu Kanunun yürürlük tarihini
takip eden aybaşından itibaren başlar.
Geçici Madde 47- (29/06/1978-2167/14
md. ile gelen Geçici 4 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun 3 ve 12 nci maddeleriyle, ek 11 nci
maddesinde belirtilen yönetmelikler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en
geç 3 ay içinde düzenlenir.
Yönetmelikler yürürlüğü girinceye kadar, Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak genelgelere göre işlem yapılır.
Geçici Madde 48- (29/06/1978-2167/14
md. ile gelen Geçici 5'inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
A) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, iş kazası ve
meslek hastalıkları sigortası ile malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından
gelir veya aylık almakta olanlar ile gelir veya aylık talebinde bulunmuş olup
da henüz işlemleri tamamlanmamış bulunanların göstergeleri aşağıdaki şekilde
tayin edilir.
Aylık veya gelir bağlama oranları ile maluliyet derecelerine
göre halen ödenmekte olan aylık veya gelirlerin yüzde yüz değeri, on bire bölünmek suretiyle göstergeler tesbit edilir.
Ancak, asgari kazanç üzerinden aylık ve gelir
alanların, yukarıdaki fıkra nazara alınmadan, gösterge tablosunda en düşük
gösterge esas alınarak yeni aylık ve gelirleri hesap edilir.
B) 991 Sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme
Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığı ile, Askeri Fabrikalar Tekaüt ve
Muavenet Sandığının Sosyal Sigortalar Kurumuna devri hakkındaki Kanun ile ek ve
değişikliklerine göre, kurumdan aylık almakta olanların bu aylıkları, 1189
sayılı Kanunun geçici 2'nci madde esasları uygulanmak suretiyle yeniden
hesaplanır. (*)
(*) Bu maddede
sözü edilen geçici 2 nci madde kanunları tek metin haline getirmek amacı ile
13/11/1969 tarih ve 1189 sayılı Kanunun 23/01/1968 tarih ve 991 sayılı Kanunla
birleştirilmesi ve madde numaralarının teselsül ettirilmesi için 991 sayılı
Kanunun geçici 12 nci maddesi haline getirilmiştir.
Geçici Madde 49- (29/06/1978-2167/14
md. ile gelen Geçici 6 ncı md. hükmü
olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
506 sayılı Yasanın geçici 20 nci maddesinde sözü edilen
sandıklardan bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye edilen veya
tasfiye halinde olanların borç ve alacakları ve diğer bütün mameleki bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde çıkarılacak yönetmelik esasları
dahilinde Sosyal Sigortalar Kurumuna devredilir.
Bu yönetmelikte devir şekilleri, aktüeryal hesapların
nasıl yapılacağı belirtilir.
Birinci fıkrada sözü edilen sandıklara ait işyerlerinde
506 sayılı Yasaya tabi işlerde çalışanların hizmetleri Sosyal Sigortalar
Kurumunda geçen hizmetleri ile birleştirilir .
Birleştirilen hizmetlere göre gelir ve aylık almaya hak
kazanmış olanların gelir ve aylıkları ile, birinci fıkra da sözü edilen
sandıklarca bağlanmış gelir ve aylıklar Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenir.
Yapılacak aktüeryal hesaplar sonunda tespit olunacak
teknik açıklar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren % 5 faizle ve 5
yılda eşit taksitler halinde, ilgili banka veya sigorta şirketi tarafından
Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenir.
Teknik açığın Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenmesindeki
gecikme, Kurumca bu Kanuna göre yapılması gereken ödemeleri durdurmaz.
Göstergelerin Yeniden Tespiti:
Geçici Madde 50- (06/03/1981-2422/18
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte gelir veya aylık
almakta olanlar ile gelir veya aylık bağlanmasına hak kazanmış olup, henüz
işlemleri tamamlanmamış olanların gelir ve aylık hesabına esas göstergeleri aşağıdaki
şekilde yeniden tesbit edilir.
a) İş Kazaları ile meslek hastalıkları sigortasından
bağlanan gelirler için, 1967 yılından itibaren bu Kanunun ek 21 nci maddesinin
(a) ve (d) fıkraları uyarınca hazırlanan gösterge tespit tablolarından,
sigortalının 506 sayılı Kanunun 88 inci maddesine göre hesaplanan yıllık
kazancı esas alınarak göstergesi tespit olunur.
Gelire esas kazancının hesabına giren son takvim ayı
1967'den önceki yıllara ait olan sigortalıların göstergesi, 1186 sayılı Kanuna
göre hesaplanan kazançları esas alınarak 1967 yılına ait gösterge tespit
tablosundan belirlenir.
b) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından bağlanan
aylıklar için gösterge tespit tabloları, 1969 yılından itibaren aylık talep
veya ölüm yılları gözönünde tutularak, bu tarihten önceki 3 takvim yılına ait
prim hesabına esas asgari günlük kazançların 3 yıllık tutarının yıllık
ortalaması taban sayısını aynı yıllara ait azami günlük kazançların 3 yıllık
tutarının yıllık ortalaması tavan sayısını oluşturmak üzere bu Kanunun ek 21
nci maddesinin (2) fıkrasına göre hazırlanır.
Bu tabloların hazırlanması sırasında asgari ve azami
kazançların yıllık ortalaması hesap edilirken, hesaba 1969 ve daha önceki
yıllar girdiği takdirde, bu yıllar için asgari ve azami kazançların hesabına,
506 sayılı Kanuna 1186 sayılı Kanunla eklenen geçici 23 üncü madde hükmü
uygulanmak suretiyle tesbit edilen miktarlar esas alınır.
Sigortalıların aylık talep veya ölüm yıllarına ait
gösterge tesbit tablosundan, aylık bağlamaya esas alınan ortalama yıllık
kazançlarının karşılıkları olan göstergeleri tespit edilir. Aylık bağlamaya
esas ortalama yıllık kazancın hesabına 1969 ve daha önceki yıllar girdiği
takdirde bu yıllar için, sigortalının, 1186 sayılı Kanuna göre hesaplanan
kazançları nazara alınır.
Aylık talep veya ölüm yılları 1969 ve daha önceki
yıllara ait olanların aylık hesabına esas göstergeleri, 1969 yılına ait
gösterge tespit tablosundan tespit edilir.
c) 991 Sayılı Kanunla Kuruma devredilen sandıklar
mevzuatına göre çeşitli aylık alanlardan 01/07/1978 tarihinde ve daha evvel
aylık bağlanmış olup, 2167 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesi uyarınca
intibakı yapılmış olanların, 18/05/1979 tarih ve 7/17515 sayılı Kararnameye
göre tespit edilen göstergelerine (60) sayısı eklenmek suretiyle yeni
göstergeleri tespit edilir ve aylıklar bu yeni göstergeler üzerinden
hesaplanarak ödenmeye devam olunur. 01/07/1978 tarihinden sonra aylık bağlanıp
halen aylık almakta olanlar ile aylık bağlanmasına hak kazananların
aylıklarının hesabına esas göstergeleri, bu Kanunun ek 2 nci maddesinin (c) ve
(d) fıkralarına göre hazırlanan gösterge tespit tablolarına göre tespit edilir.
d) Gelir veya aylık almakta olanların yukarıdaki
fıkralara göre yeniden tesbit edilen göstergesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce tespit edilmiş olan göstergesine (60) sayısı eklenmek suretiyle
bulunan gösterge sayısından küçük olamaz.
e) 01/03/1981- 31/03/1981 tarihleri arasında gelir veya
aylık bağlanmasına hak kazananların gelir veya aylık hesabına esas
göstergeleri, durumlarına uyan yukarıda ki (a), (b) veya (c) fıkrası
hükümlerine göre düzenlenecek gösterge tespit tablosu esas alınarak tespit
edilir.
Avans ödenmesi:
Geçici
Madde 51- (06/03/1981 - 2422/18 md. ile gelen Geçici 2 nci md,
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Ödenmekte olan gelir ve aylıklar, yukarıdaki geçici 50
inci madde hükümleri uyarınca göstergelerin yeniden tespiti işlemlerinin
tamamlandığı tarihi takip eden ödeme dönemi başına kadar, avans mahiyetinde
olmak ve sonradan mahsubu yapılmak üzere gelir ve aylıkların hesaplanmasına
esas alınan gösterge sayılarına (60) sayısı eklenmek suretiyle bulunacak yeni
gösterge sayıları üzerinden hesaplanarak ödenir.
Geçici Madde 52 - (06/03/1981-
2422/18 md. ile gelen Geçici 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun 5, 7 ve 9. maddelerinin yürürlüğe gireceği
tarihe kadar tahsis talebinde bulunan veya ölen sigortalılar için 506 sayılı
Kanunun 1186 sayılı Kanunla değişik 55. 61 ve 67 nci maddelerinin
uygulanmasında, aylık hesabına esas alınacak gösterge; sigortalının işten
ayrıldığı veya öldüğü tarihten önceki Malullük,Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları
primi ödenmiş son 5 takvim yılının prim hesabına esas tutulan kazanç tutarları
toplamı en yüksek olan 4 takvim yılına göre bulunacak ortalama yıllık kazanç
esas alınarak tespit edilir.
5 Takvim yılından daha az takvim yılında prim ödemiş
olan sigortalı için ortalama yıllık kazanç prim ödediği takvim yılları esas
alınmak suretiyle hesaplanır.
Geçici Madde 53- (06/03/1981-2422/18 md. ile gelen Geçici 4 üncü md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Bu Kanunun ek 21 nci maddesinin (b) fıkrasının
uygulanmasında, 31/12/1981 (dahil) tarihine kadar, aylıkların hesabına esas
alınacak göstergelerin tespitinde kullanılmak üzere, aşağıda belirtilen şekilde
"Gösterge Tespit Tabloları" düzenlenir.
Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları için
düzenlenecek gösterge tespit tablosunda, sigortalının aylık talep veya ölüm
tarihinden önceki 4 takvim yılında prim hesabına esas asgari günlük kazançların
4 yıllık tutarının yıllık ortalaması taban sayısını, aynı yıllara ait azami
günlük kazançların yıllık ortalaması tavan sayısını oluşturur.
Taban sayısı, gösterge tablosundaki en düşük
göstergenin, tavan sayısı en yüksek göstergenin karşılığı olarak alınır. Tavan
sayısı ile taban sayısı arasındaki fark, en düşük göstergenin karşılığı olan
kademe hariç tutularak geriye kalan kademe sayısına bölünür. Bölüm sonucunun
kesir kısmı tama çıkarılarak elde edilen sayı, en düşük göstergeyi takibeden
göstergeden itibaren,her dilim bir göstergeyi karşılamak üzere, taban sayısına
ard arda ilave edilerek takip eden göstergelerin karşılığı sayılar tespit
edilir.
Geçici Madde 54- (11/12/1981-2564/4
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
01/04/1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında 60 ıncı maddenin (G) fıkrası
hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 55- (24/10/1983-2934/5
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanunun 2100 sayılı Kanunla değişik 3 üncü
maddesinin I/A bendinin yürürlüğe girdiği 24/11/1977 tarihinden 01/01/1984
tarihine kadar, özel sektöre ait tarım ve orman işlerinde ücretle ve süreksiz
olarak çalışanların 506 sayılı Kanun yönünden sonuçlandırılan sigortalılık
işlemleri ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından prim ödeme gün
sayılarına ilişkin hakları saklıdır.
Geçici Madde 56- (24/10/1983-2934/5
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yayımı tarihinden önce kasıt ve kusuru
sonucu meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle ölen
sigortalıların hak sahiplerine karşı, Kurumca açılmış davalar düşer.
Geçici Madde 57- (24/10/1983-2934/5
md. ile gelen Geçici 3'üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince alınacak
prim ve verilecek ödenekler ile bağlanacak gelir ve aylıkların hesaplanmasında
1984 yılı için ekteki gösterge tablosu uygulanır.
Geçici Madde 58- (17/11/1983-2959/1
md ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanuna, 2167 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi
ile eklenen Ek 10 uncu madde ile kanun kapsamına alınanlardan 11/07/1978
tarihinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar 506 sayılı Kanunun değişik
Geçici 8 inci maddesinde belirtilen çalışma belgesi ile 2167 sayılı Kanuna göre
borçlanmaya esas hizmet belgesi verenler veya bunların ölümü halinde hak
sahipleri, bu belgelerde kayıtlı hizmetlerin tamamını;
A) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en
geç üç ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmak,
B) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan
prime esas asgari günlük kazanç üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları prim borcunu, tebliğ tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde
kuruma ödemek,
Şartı ile borçlanabilirler.
Bunlar için ayrıca borçlanmaya esas hizmet belgesi
istenmez.
Kuruma tevdi edilen ve meslek kuruluşlarınca veya
ilgili dernek veya vakıflarca onaylanmış bulunan borçlanma belgeleri için
ayrıca işveren onayı aranmaz.
Bu suretle borçlandırılan hizmetler prim veya kesenek
ödemek suretiyle geçmiş veya daha önce borçlanılmış hizmetlere katılır.
Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin
borçlandırılması halinde sigortalılığın başlangıç tarihi,borçlandırılan gün
sayısı kadar geriye götürülür.
Geçici Madde 59- (17/11/1983-2959/1
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanuna 2167 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle
eklenen Ek 10 uncu madde ile Kanun kapsamına alınanlara, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihe kadar yapılan ödemeler geri alınmaz.
Geçici Madde 60- (20/03/1985-3168/8
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ölen
sigortalıların gelir veya aylık bağlanmamış dul kocalardan bu Kanun gereğince
gelir veya aylığa hak kazananlara yazılı talepte bulunmaları halinde, bu
Kanunun yürürlük tarihini takip eden ödeme dönemi başından itibaren gelir veya
aylık bağlanır.
Geçici Madde 61- (20/03/1985-3168/8
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanunun 23 ve 68 inci maddelerinin (1 )
numaralı bentlerinin yürürlükten kaldırılan (B) fıkralarına göre gelir veya
aylık bağlanmış bulunanlardan, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte evli
olanların yeniden evlendikleri tarihe kadar gelir veya aylıklarının ödenmesine
devam olunur. Sonraki eşinden de gelir veya aylık almaya hak kazananlara bu
gelir veya aylıklardan fazla olanı ödenir.
Geçici Madde 62- (20/03/1985-3168/8 md. ile gelen Geçici 3 üncü md.
hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı ile Devlet
Demiryolları ve Limanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İşçileri Emekli Sandığının
Sosyal Sigortalar Kurumuna devrinden önce ölen sandık üyelerinin hak sahipleri
hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
Geçici Madde 63- (20/03/1985-3168/8
md. ile gelen Geçici 4 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, ödenecek ilk
aylık ödeme, bir defaya mahsus olmak üzere bir aydan fazla müddeti
kapsayabilir.
Geçici Madde 64- (24/12/1985-3246/2
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Mülga: 20/02/1992-3774/6 md.)
Geçici Madde 65- (24/12/1985-
3246/2 md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir; Mülga: 20/02/1992-3774/6 md.)
Geçici Madde 66- (20/06/1987-3395/17
md. ile gelen Geçici 1 inci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine muhalefetten açılan ve devam eden
davalardan, Kanunun değiştirilen hükümlerine göre mahkemelerin görev alanı
dışına çıkarılan suçlarla ilgili olanları hakkında görevsizlik kararı
verilerek, dosyalarındaki tutanak ve belgeler para cezası vermeye yetkili
Sosyal Sigortalar Kurumu ilgili ünitelerine gönderilir.
Kurum, gönderilen tutanakların ilgilileri
hakkında,tutanaklarında yazılı suçun Kanun değişikliğinden önceki para
cezasının, asgari haddini uygulamak suretiyle para cezası tutanağı düzenler.
Geçici Madde 67- (20/06/1987-3395/17
md. ile gelen Geçici 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Prim İtiraz
Komisyonu nezdinde İtirazda bulunulmuş dosyalar tasfiye oluncaya kadar, Prim
İtiraz Komisyonları görevlerine devam eder.
Geçici Madde 68- (20/06/1987-3395/17
md. ile gelen Geçici 3 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
506 sayılı Kanuna 2167 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi
ile eklenen ek 10 uncu madde ile Kanun kapsamına alınanlardan, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde 506 sayılı Kanunun değişik
geçici 8 inci maddesine göre düzenlenecek çalışma belgelerini Kuruma verenler
bu belgelerde kayıtlı hizmetlerinin tamamını:
A) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı
ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmak,
B) Borçlanma talebinde bulunduğu tarihte geçerli olan
prime esas asgari günlük kazanç üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi borcunu, tebliğ tarihinden itibaren en geç bir yıl
içinde Kuruma ödemek,
Şartı ile borçlanabilirler.
Bu suretle borçlandırılan hizmetler, prim veya kesenek
ödemek suretiyle geçmiş veya daha önce borçlanılmış hizmetlere katılır.
Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin
borçlandırılması halinde sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün
sayısı kadar geriye götürülür.
Çalışma belgelerinin gerçeğe uymadığı Kurumca tespit
edildiği takdirde, gerek bunu düzenleyenler, gerek ilgili sigortalılar, Kurumun
bu yüzden uğrayacağı zararları % 50 fazlası ile ve kanuni faizi ile birlikte
Kuruma ödemekle yükümlüdürler.
Bu gibiler hakkında ayrıca genel hükümlere göre ceza
kovuşturması da yapılır.
Geçici Madde 69- (20/06/1987-3395/17
md. ile gelen Geçici 4 üncü md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden yıl
başından itibaren 5 takvim yılından daha az süre için; Ek 2 nci maddenin (B)
fıkrasının (b) bendine göre düzenlenecek üst gösterge tespit tablosunun tavan
sayısının tespitine esas olan; sigortalının aylık talep veya ölüm tarihinden
önceki beş takvim yılında üst gösterge tablosunun en yüksek göstergesi
üzerinden hesaplanacak günlük kazançların beş yıllık tutarının yıllık ortalaması:
1 inci takvim yılı için bir,
2 nci takvim yılı için
iki,
3 üncü takvim yılı
için üç,
4 üncü takvim yılı için dört,
Yıllık tutarlarının yıllık ortalaması alınmak suretiyle
tespit edilir.
Geçici Madde 70- (Ek : 20/06/1987-
3395/17 md. İptal: Ana. Mah.Kar. 26/10/1988 - E. 1988/19, K. 1988/33)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, 506 Sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu ile 991 Sayılı Kanuna göre malüllük,yaşlılık ve ölüm
sigortalarından gösterge tablosunun en üst göstergesinden aylık almakta olanlar
ile aylık talebinde bulunmuş olup, henüz işlemleri tamamlanmamış olanlardan
gösterge tablosunun en üst göstergesinden aylık bağlanmaya hak kazananlar;
1-Bakanlar Kurulunca tesbit edilecek geçici gösterge
tablosundaki derece ve kademelerden
hangisi üzerinden borçlanarak prim ödeyeceklerini tesbit ederek altı ay
içinde Kuruma yazılı olarak bildirmek,
2-Müracaat tarihini takip eden ay başından başlamak
üzere her ay için 30 gün itibariyle ve 1. bende göre seçeceği derece ve
kademenin karşılığı göstergenin, aynı tarihte yürürlükte olan katsayı ile çarpımına
göre bulunacak borçlanmaya esas matrah üzerinden % 20 oranında prim ödemek.
3- Zaman aşımı içerisindeki süreler için prime esas
azami kazancın üzerinde ücret aldığını belgelemek,
4- Zamanaşımı süreleri dışında kalan süreler için ise
ücretini beyan etmek,
Şartı ile borçlanabilirler.
Aylıklıya, seçtiği derece ve kademe üzerinden,
hesaplanacak 5 yıllık prim tutarı tebliğ edilir.
Tebliğ edilen borcun azami beş yıl içinde ve her yıla
isabet eden bölümünün o yılın sonuna kadar ödenmesi şarttır. Primlerin süresi
içinde ödenmemesi halinde, primi ödenmeyen ilk aydan itibaren borçlanma hakkı
düşer.
Borçlanma hakkı düşenler bu maddeye göre yeniden
borçlanma yapamazlar.
Aylıklının borç ödeme süresi içinde ölümü halinde
borçlanmaya ait primlerin bakiyesi aynı süre içinde olmak şartıyla hak
sahipleri tarafından ödenebilir.
Borçlanma sebebiyle prim veya kesenek ödemek suretiyle
geçmiş veya daha önce borçlanılmış hizmetlere hizmet ilavesi yapılmaz.
B) Borçlanmak suretiyle prim ödeyenlerin geçici göstergeleri
ve geçici göstergelere göre bağlanacak aylıkları aşağıda belirtilen şekilde
tespit edilir.
a) Geçici Göstergenin Tespiti:
1- Tebliğ edilen borcun tamamı süresi içinde ödendiği
takdirde; aylıklının borçlandırıldığı derece ve kademenin karşılığı olan geçici
gösterge esas alınır.
2- Tebliğ edilen borcun bir bölümünün süresi içinde
ödenmemesi sebebiyle borçlanma hakkı düşenlerle bakiye borcunu ödemeyeceğini
yazılı olarak Kurum bildirenlerin geçici göstergesi, ödediği miktarın borcun
tamamına oranı esas alınarak tespit edilir.
Bu şekilde tespit edilen sayının geçici gösterge
tablosunda eşiti yoksa, buna en yakın geçici gösterge esas alınır:
b) Geçici Gösterge Aylığının Bağlanması:
1- Tespit edilen geçici göstergelerin cari katsayı ile
çarpılması sonucu bulunacak matrah üzerinden geçici gösterge aylığı bağlanır.
2- Borçlandırılan aylıklının geçici gösterge aylığının
hesaplanmasında da almakta olduğu malüllük, yaşlılık ve ölüm aylığı bağlama
oranı nazara alınır.
Tebliğ edilen borcun tamamı, süresinden önce ödendiği
takdirde, ödemenin yapıldığı tarihi takibeden aybaşından itibaren, (B)
fıkrasının (a) bendinin 2 nci alt bendine göre kısmi ödeme yapanlara da
ödemenin sona erdiği tarihi takibeden aybaşından itibaren,
Geçici gösterge aylığı bağlanır.
3- Borçlanma talebinde bulunanların tahsisi yapılmış
aylıklarının ödenmesine devam edilir.
Geçici Madde 71- (04/04/1987 - KHK
- 277/1 md. ile gelen Geçici 1 md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Mülga : 09/05/1990 - 3642/1 md.)
Geçici Madde 72- (04/04/1987 - KHK
- 277/1 md. ile gelen Geçici 2 md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Mülga : 09/05/1990 - 3642/1 md.)
Geçici Madde 73- (04/04/1987 - KHK
- 277/1 md. ile gelen Geçici 3 md. hükmü olup madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Mülga : 09/05/1990 - 3642/1 md.)
Geçici Madde 74- (20/05/1988 - KHK
- 323/1 md. ile gelen Geçici Madde hükmü olup, madde numarası teselsül
ettirilmiştir. Mülga: 09/05/1990- 3642/1 md.)
Geçici Madde 75- (Ek: 16/02/1989-3522/2
md.)
Geçici 70 inci madde uyarınca, geçici gösterge aylığına
hak kazananların, malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının Aralık 1988
tarihindeki gösterge tabloları ile memur aylıklarına uygulanan 100 katsayıya ve
53 000 lira olarak tespit edilmiş sosyal yardım zammına göre hesaplanacak
tutarları üzerinden aşağıda belirtilen esaslar dahilinde ödenmesine devam
olunur.
A) Bu aylıklarda; katsayı, gösterge tablosu ve sosyal
yardım zammındaki değişiklikler nedeniyle herhangi bir artış yapılmaz.
B) Bu madde kapsamındaki aylıkların, geçici 70 inci
maddeye göre borçlanma hakkından yararlanmamış olsalardı, almaya hak
kazanacakları (sosyal yardım zammı dahil) aylık tutarları, kendilerine
ödenmekte olan (sosyal yardım zammı dahil) aylık tutarlarını geçeceği tarihten
itibaren, bu ödemeler yerine; cari katsayı gösterge tablosu ve sosyal yardım
zammı esas alınmak suretiyle hesaplanacak aylık tutarları üzerinden ödeme
yapılır.
Geçici
Madde 76- (Ek: 07/03/1991- 3702/1 md. Değişik: 06/05/1993-3910/2 md.)
a) Anayasa Mahkemesince iptal edilen Geçici 70 inci
madde uyarınca Kuruma 4.200.000 TL. veya 5.040.000 TL. borçlanma primi ödemiş
olup malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından aylık almakta olanlara ödenmekte
olan aylıkları ile; (6400) gösterge üzerinden, sigortalının prim ödeme gün
sayısı ve tahsis talep veya ölüm tarihindeki yaşı dikkate alınarak ek 35 inci
maddeye göre yeniden tespit edilecek aylık bağlama oranları ve cari katsayı
esas alınmak suretiyle hesaplanacak malüllük, yaşlılık ve ölüm aylıkları
arasındaki fark tutarın da telafi edici ödeme yapılır. Ancak, (6400)
göstergeden maaş alanların göstergelerinde bir değişiklik yapılması halinde bu
değişikliklerden doğan fark telafi edici ödemeye aynen yansıtılır.
4.200.000 TL. veya 5.040.000 TL.'den daha az borçlanma
primi ödemiş olanlara yapılacak telafi edici ödeme, yukarıda öngörülen esaslar
dahilinde ve ödedikleri borçlanma primi ile orantılı olarak hesaplanır.
Telafi edici ödemeler ilgililere her ay aylıkları ile
birlikte, malüllük, yaşlılık ve ölüm aylığı aldıkları sürece yapılır.
Ödeme dönemine göre peşin ödenen telafi edici ödeme,
ölüm halinde geri alınmaz.
b) (Değişik 06/05/1993-3910/2 md,) Ölüm aylığı almakta olanlara yapılacak telafi edici
ödeme, ölüm aylığı ödenmesine imkan veren her tahsis dosyası için ayrı ayrı
hesaplanır ve hak sahiplerinin aylıktaki hisseleri oranında ödenir.
c) Hak sahibi kız çocuklarının evlenmeleri nedeniyle,
Ek 12 inci maddeye göre ödenen evlenme yardımının hesabında, telafi edici
ödeme nazara alınmaz.
d) Telafi edici ödeme almaya hak kazandıktan sonra ölen
aylıklının hak sahipleri hakkında da yukarıdaki esaslara göre işlem yapılır.
e) Telafi edici ödeme, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik
Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun
hesaplaşma ile ilgili hükümlerinin uygulanmasında nazara alınmaz.
f) Telafi edici ödeme her türlü vergi, resim ve harçtan
muaftır.
Geçici Madde 77- (Ek : 07/03/1991-
3702/1 md.)
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay
içinde kuruma yazılı olarak başvuranların, geçici 70 inci madde uyarınca kuruma
ödedikleri borçlanma primi tutarının tamamı kendilerine iade edilir. Primleri
iade edilenler hakkında Geçici 76 ncı madde hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 78- (Ek:
05/03/1992-3786/1 md.)
Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve kuruluşları ile
belediyeler dışında kalan işverenler ile topluluk sigortası ve isteğe bağlı
sigortaya devam edenlerden, 31.12.1991 tarihi iıibariyle prim, gecikme zammı ve
faiz borcu bulunanlar;
a) Prim borçlarını 15.04.1992 tarihine kadar ödemeleri
halinde, ödeme tarihine kadar tahakkuk eden gecikme zammı ve faizlerinin %
100'ü,
b) Prim borçlarının tamamı ile ödeme tarihine kadar
tahakkuk eden gecikme zammı ve faizlerin % 25'ini, 15.6.1992 tarihine kadar
ödemeleri halinde, kalan gecikme zammı ve faizleri.
c) Prim borçlarının tamamı ile ödeme tarihine kadar
tahakkuk eden gecikme zammı ve faizlerin % 50'sini 15.8.1992 tarihine kadar
ödemeleri halinde, kalan gecikme zammı ve faizleri,
d) Prim borçlarının tamamı ile ödeme tarihine kadar
tahakkuk eden gecikme zammı ve faizlerinin % 75'ini 15.10.1992 tarihine kadar
ödemeleri halinde, kalan gecikme zammı ve faizleri,
Terkin edilir.
31 .12.1991 tarihine kadar ödenmemiş prim borçlarının
yukarıda belirtilen süreler içinde kısmen ödenmesi halinde, ödenen primler için
ödeme tarihine kadar tahakkuk eden gecikme zammı ve faizler hakkında birinci
fıkra hükümleri uygulanır.
Şu kadar ki, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
tahsil edilmiş gecikme zammı ve faizler geri verilmez ve mahsup edilmez.
Prim gecikme zammı ve faiz borçları için haklarında
cebri icra yoluna müracaat edilen işverenler, 31.12.1991 tarihi itibariyle
ödenmemiş prim borçlarının 1/4'ünü, 15.04.1992 tarihine kadar icra dairelerine
veya Kuruma ödemeleri halinde; 15.10.1992 tarihine kadar icra takipleriyle,
ceza ve hukuk davalarına devam edilmez, bu davalara ilişkin kanuni süreler
işlemez. Bu işverenlerin prim borçları, gecikme zammı ve faizlerini birinci
fıkrada belirtilen esaslar ve süreler içerisinde icra ve yargılama giderleri
ile birlikte icra dairelerine veya Kuruma ödemeleri halinde, gecikme zammı ve
faiz borçları birinci fıkra hükmüne göre terkin edilir.
Takside bağlanmış ve henüz ödenmemiş bulunan prim
borçları ile gecikme zammı ve faizlerini birinci fıkrada belirtilen esaslar ve
süreler içerisinde ödemek isteyen işverenler hakkında da bu madde hükümleri
uygulanır.
Bu maddede belirtilen esaslar ve süreler içerisinde
ödenmeyen primler ile ilgili olarak 80 inci maddenin uygulanmasına devam
edilir.
09.05.1990 tarih ve 3642 sayılı Kanunla yürürlükten
kaldırılan 277 ve 323 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler gereği ertelenen
gecikme zammı ve faiz borcu bulunan işverenler, bu borçlarının % 75'ini
30.06.1992 tarihine kadar ödemeleri halinde, bakiye gecikme zammı ve faiz
borçları terkin edilir. Bu borçlarından dolayı aleyhlerine icra takibi yapılan
işverenlerden icra giderleri tahsil edilir.
Bu Kanunun 80 inci maddesinde sözü edilen yönetmelik yürürlüğe
girinceye kadar açılmış olan icra takipleri önceki hükümlere göre
sonuçlandırılır.
Bu yönetmelik en geç 1 yıl içinde hazırlanarak
yürürlüğe konulur.
Geçici Madde 80- (Ek : 08.12.1994 – 4056 / 1 md.) 17.07.1964 tarih ve 506 sayılı Kanunun ek 10 uncu
maddesi ile Kanun kapsamına alınan sigortalılar, örneği Kurumca hazırlanan ve
ilgili işveren, birlik, sendika, dernek, sanatsal vakıf kuruluşlar veya ilgili
kamu kuruluşları tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip, Kültür
Bakanlığınca onaylanmış borçlanma belgeleri ile Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde Kuruma başvurmaları ve borç ödeme tarihindeki
78 inci maddeye göre belirlenen asgari günlük kazanç üzerinden hesaplanacak
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini bir defada Kuruma ödemeleri
şartı ile borçlanma belgesinde kayıtlı meslekleri ile ilgili çalışma
sürelerinin tamamını veya bir bölümünü borçlanabilirler.
Borçlandırılan hizmetler, prim veya kesenek ödemek
suretiyle geçmiş veya daha önceki borçlandırılmış hizmetlerle birleştirilir.
Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki hizmetlerin borçlandırılması
halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye
götürülür.
Önceki borçlanma kanunlarına göre borçlandırılmış veya
Kanuna göre borçlandırılacak hizmetlerin toplamı 15 yılı geçemez.
Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına prim ödeyerek geçen
hizmetler ile 18 yaşın altında geçen hizmetler borçlandırılmaz.
Borçlanan sigortalının ölümü halinde, borçlanma
tutarının tümü veya hakkın doğumuna yetecek bölümü birinci fıkradaki koşullarla
hak sahipleri tarafından ödenir.
Belgelerdeki bilgilerin doğruluğu konusunda Kurumca
yapılacak ve yaptırılacak inceleme sonunda gerçeğe aykırılığı tespit edilen
borçlanma belgeleri geçerli sayılmaz, bu belgelere göre yapılmış bulunan
işlemler iptal edilir.
Gerçeğe aykırı belge düzenleyenler ve ilgili
sigortalılar Kurumun bu yüzden uğrayacağı zararları müştereken ve müteselsilen
% 50 fazlası ve kanuni faizi ile birlikte ödemekle yükümlüdürler. Bunlar
hakkında ayrıca genel hükümlere göre ceza kovuşturması da yapılır.
Geçici Madde 81- (Ek :25.08.1999 - 4447 / 17 md. Y.T. 08.09.1999)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;
A) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce yürürlükte
bulunan hükümlere göre yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlar ile
sigortalılık süresi 18 yıl ve daha fazla olan kadınlar ve sigortalılık süresi
23 yıl ve daha fazla olan erkekler hakkında, bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce yürürlükte bulunan hükümler uygulanır.
B) 23.05.2002 tarihinde; (Değişik : 23.5.2002
- 4759 / 3 md.
Y.T. 01.06.2002)
a)
(A) bendi
kapsamında olanlar hariç sigortalılık süresi 18 (dahil) yıldan fazla olan
kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 40 yaşını doldurmaları,
sigortalılık süresi 23 yıldan (dahil) fazla olan erkekler 25 yıllık
sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,
b) Sigortalılık süresi
17 (dahil) yıldan fazla, 18 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık
sigortalılık süresini ve 41 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 21 yıl 6
ay (dahil) dan fazla, 23 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık
süresini ve 45 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,
c)
Sigortalılık
süresi 16 (dahil) yıldan fazla, 17
yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 42 yaşını
doldurmaları, sigortalılık süresi 20 yıl (dahil) dan fazla, 21 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık
süresini ve 46 yaşını doldurmaları ve en az 5075 gün,
d) Sigortalılık süresi
15 (dahil) yıldan fazla, 16 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık
sigortalılık süresini ve 43 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 18 yıl 6
ay (dahil) dan fazla, 20 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık
süresini ve 47 yaşını doldurmaları ve en az 5150 gün,
e) Sigortalılık süresi
14 (dahil) yıldan fazla, 15 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık
sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 17 yıl
(dahil) dan fazla, 18 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık
süresini ve 48 yaşını doldurmaları ve en az 5225 gün,
f)
Sigortalılık
süresi 13 (dahil) yıldan fazla, 14
yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını
doldurmaları, sigortalılık süresi 15 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 17 yıldan az
olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları ve en
az 5300 gün,
g) Sigortalılık süresi
12 (dahil) yıldan fazla, 13 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık
sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 14 (dahil)
yıldan fazla, 15 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini
ve 50 yaşını doldurmaları ve en az 5375 gün,
h) Sigortalılık süresi
11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık
sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 12 yıl 6
ay (dahil) dan fazla, 14 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık
süresini ve 51 yaşını doldurmaları ve en az 5450 gün,
I) Sigortalılık
süresi 10 (dahil) yıldan fazla, 11
yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını
doldurmaları, sigortalılık süresi 11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıl 6 aydan az
olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları ve en
az 5525 gün,
j)
Sigortalılık
süresi 9 (dahil) yıldan fazla, 10 yıldan
az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları,
sigortalılık süresi 9 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 11 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve
53 yaşını doldurmaları ve en az 5600 gün,
k)
Sigortalılık
süresi 8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıldan
az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları,
sigortalılık süresi 8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıl 6 aydan az olan erkekler 25
yıllık sigortalılık süresini ve 54 yaşını doldurmaları ve en az 5675 gün,
l)
Sigortalılık
süresi 7 (dahil) yıldan fazla, 8 yıldan
az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları,
sigortalılık süresi 6 yıl 6 ay (dahil)
dan fazla, 8 yıl dan az olan erkekler 25
yıllık sigortalılık süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5750 gün,
m) Sigortalılık süresi
6 (dahil) yıldan fazla, 7 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık
süresini ve 52 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 5 (dahil) yıldan fazla,
6yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını
doldurmaları ve en az 5825 gün,
n) Sigortalılık süresi
5 (dahil) yıldan fazla, 6 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık
süresini ve 53 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 3 yıl 6 ay (dahil) dan
fazla, 5 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 57 yaşını
doldurmaları ve en az 5900 gün,
o) Sigortalılık süresi
4 (dahil) yıldan fazla, 5 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık
süresini ve 54 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 2 yıl 8 ay 15 (dahil)
günden fazla, 3 yıl 6 aydan az olan
erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 58 yaşını doldurmaları ve en az
5975 gün,
p) Sigortalılık süresi
3 (dahil) yıldan fazla, 4 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık
süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,
r)
Sigortalılık
süresi 2 yıl 8 ay 15 (dahil) günden fazla, 3 yıldan az olan
kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmaları ve en az
5975 gün,
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş
bulunmaları şartı ile yaşlılık aylığından
yararlanabilirler.
C) (Değişik :23.5.2002 - 4759 / 3 md. Y.T. 01.06.2002)
a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık
süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde
yaşlılık aylığı bağlanır.
b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde
öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları;
ba) 24.5. 2002 ile 23.05.2005 tarihleri
arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,
bb) 24.5. 2005 ile 23.05.2008 tarihleri
arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,
bc) 24.5. 2008 ile 23.05.2011 tarihleri
arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,
bd) 24.5. 2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar
58, 24.05.2011 ile 23.05.2014 tarihleri
arasında yerine getiren erkekler 59
yaşını doldurmuş olmaları,
be) 24.5. 2014 tarihinden sonra yerine
getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları,
Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler.
Geçici madde 82- (25.08.1999 -
4447 / 17 md. Y.T. 08.09.1999) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı bulunanlara bağlanacak
aylıklar, aşağıdaki (a) ve (b) bentlerine göre hesaplanacak aylıkların
toplamından oluşur.
a) Sigortalının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe
kadar prim ödeme sürelerine ait aylığı aşağıdaki şekilde belirlenir.
Sigortalının aylık talep tarihine kadarki toplam prim
ödeme gün sayısı üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi itibariyle ve bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önceki hükümlere göre hesaplanacak aylığının sigortalının bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadarki prim ödeme gün sayısı ile orantılı
bölümü, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren aylık başlangıç tarihine kadar
geçen takvim yılları için, her yılın Aralık ayına göre Devlet İstatistik Enstitüsü
tarafından açıklanan en son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları
indeksindeki artış oranı ve gayrisafi yurt içi hasıla sabit fiyatlarla gelişme
hızı kadar ayrı ayrı artırılarak hesaplanır.
Hesaplanan yaşlılık aylığı, aylık bağlanması için yazılı
başvurunun yapıldığı yılın Ocak ayı ile aylığın başladığı takvim yılının
başlangıç tarihi arasında geçen her ay için Devlet İstatistik Enstitüsü
tarafından açıklanan en son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları
indeksindeki artış oranları kadar artırılır.
b) Sigortalının bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
sonraki prim ödeme sürelerine ait aylığı ise, sigortalının aylık talep tarihine
kadar toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden bu Kanunun 61 inci maddesi
hükümlerine göre hesaplanacak aylığının, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki
prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır.
c) Sigortalıya yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre
bağlanacak aylıkların toplamı, sigortalının aylık talep tarihindeki toplam prim
ödeme gün sayısı üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi itibariyle, bu Kanunun
yürürlük tarihinden önceki hükümlere göre hesaplanan aylığının, bu Kanunun
yürürlük tarihi ile aylık başlangıç tarihi arasında geçen takvim yılları için
her yılın Aralık ayına göre Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan en
son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki artış oranına ve
bu Kanunun 61 inci maddesinin son fıkrasına göre artırılmış değerinin altında
olamaz.
Bu Kanunun
yürürlük tarihinden sonra malüllük aylığına hak kazananlar ile ölen
sigortalıların hak sahiplerinin aylıkları, yukarıdaki fıkralarda belirtilen
hükümler esas alınarak, 55 veya 67 nci madde hükümlerine göre hesaplanır. Bu
Kanunun yürürlük tarihinden sonra prime esas kazancı bulunmayanların malüllük
ve ölüm aylıkları, bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki hükümlere göre
hesaplanır ve yukarıdaki (a) bendindeki esaslara göre artırılarak bağlanır.
Geçici madde 83- (04.10.2000 - KHK 616
/
64 md ile gelen 83 madde hükmü olup,
Ana. Mah. Kar. 31.10.2000- E. 2000 / 65,
K. 2000 / 38 ile iptal.)
Geçici madde 84- (04.10.2000 - KHK 616 / 64
md ile gelen 84 madde hükmü olup,
Ana. Mah. Kar. 31.10.2000- E. 2000 / 65,
K. 2000 / 38 ile iptal.)
GEÇİCİ MADDE 85- (Değişik : 24.04.2003 - 4842
/ 34 md.Y.T. 01.05.2003 )
Bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce ;
a) İsteğe bağlı
sigortalı olanların sigortalılıklarının devamında,
b) isteğe bağlı sigortaya müracaatta bulunanların
sigortalılıklarının kabulünde, 85 inci maddenin birinci fıkrasının (A) bendinin
(a) alt bendi hükümleri uygulanmaz.
c) Bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce isteğe bağlı sigortalı olup, Kuruma prim borcu
bulunanlar bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde prim
borçlarını gecikme zammı ile birlikte ödemeleri halinde sigortalılıkları devam
eder, ancak bu süre içinde borcun
ödenmeyen kısmına ait süreler hizmetten sayılmaz.
GEÇİCİ MADDE 86- (Ek
: 29.07.2003 - 4958 / 54. md.
Y.T. 06.08.2003)
8/9/1999 ile
31/12/1999 (dahil) tarihleri arasında işe alınan sigortalılar için en geç bir
ay içinde Kuruma verilen veya iadeli taahhütlü olarak gönderilen işyeri
bildirgesi ile işe giriş bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır.
Belirtilen süre içerisinde 8 inci maddenin birinci fıkrası ve 9 uncu maddedeki
yükümlülükleri yerine getirmemeleri sebebiyle, yine bu Kanuna göre haklarında
idari para cezası uygulanan işverenlerin ödedikleri idari para cezası ve
gecikme zammı tutarı müteakip aylardaki prim borçlarından mahsup edilir.
GEÇİCİ MADDE 87- (Ek
: 29.07.2003 - 4958 / 54 md.
Y.T. 06.08.2003)
506 sayılı sosyal sigortalar kanununun 60
ıncı maddesinin ( C ) bendinin (b) alt bendinde yapılan değişikliğin
uygulanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte;
a) 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi
bulunanlar hakkında sakatlık derecesi ne olursa olsun bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten önce yürürlükte bulunan hükümler uygulanır.
b) 9 yıldan fazla 12 yıldan az sigortalılık
süresi bulunup II. Derece sakatlığı olanlar 15 yıl 8 ay sigortalılık süresi ve
3680 gün,
9 yıldan fazla
12 yıldan az sigortalılık süresi bulunup III. Derece sakatlığı olanlar 16 yıl
sigortalılık süresi ve 3760 gün,
c) 6 yıldan
fazla 9 yıldan az sigortalılık süresi bulunup II. derece sakatlığı olanlar 16 yıl 4 ay sigortalılık
süresi ve 3760 gün,
6 yıldan fazla 9
yıldan az sigortalılık süresi bulunup III. derece sakatlığı olanlar 17 yıl
sigortalılık süresi ve 3920 gün ,
d) 3 yıldan fazla 6 yıldan az sigortalılık
süresi bulunup II. derece sakatlığı olanlar 17 yıl sigortalılık süresi ve 3840
gün ,
3 yıldan fazla 6
yıldan az sigortalılık süresi bulunup III. derece sakatlığı olanlar 18 yıl
sigortalılık süresi ve 4080 gün,
e) 3 yıldan az sigortalılık süresi bulunup II.
derece sakatlığı olanlar 17 yıl 8 ay sigortalılık süresi ve 3920 gün,
3 yıldan az sigortalılık süresi bulunup III. derece
sakatlığı olanlar 19 yıl sigortalılık süresi ve 4240 gün,
Malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından
yararlanırlar.
EK GEÇİCİ
MADDELER
Ek Geçici Madde 1- (Ek: 15/04/1987 -
3351/1 md.)
Bu Kanuna tabi olarak çalışan veya isteğe bağlı sigortaya
yahut topluluk sigortasına prim ödemekte olan sigortalılardan; kamu kurum ve
kuruluşları ile askeri iş yerlerinde Kurulmuş olan resmi nitelikteki çıraklık
okullarına çıraklık mukavelesi ile giren ve okullarını başarı ile bitirenlerin
çırak okullarında 05/07/1977 tarihinden önce geçen başarılı eğitim ve öğrenim
sürelerini, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde
yazılı talepte bulunmaları halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile
belirlenen prime esas kazancın alt sınırının talep tarihindeki tutarı üzerinden
hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin tamamını 2 yıl
içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılır.
Borçlandırılan sürenin karşılığı olan gün sayısı,
sigortalının prim ödeme süresine katılır. Şu kadar ki bu Kanuna göre tespit
edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma
halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye
götürülür.
01/04/1981 tarihinden önce malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında 60 ıncı maddenin (G) fıkrası
hükmü uygulanmaz.
Borçlanılan hizmet süresinin malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları yönünden değerlendirilebilmesi için borç tutarının tamamı ilgili
tarafından ödenir. Ancak sigortalının müracaat süresi içerisinde ölümü halinde
hak sahiplerinin yazılı talebi üzerine tahsis hakkının doğumuna yetecek prim
tutarının tahsil edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren kendilerine
aylık bağlanır.
Borçlanılması istenilen hizmetin örneği kurumca
hazırlanacak belgeler ile tevsik edilmesi şarttır.
Ek Geçici Madde 2- (Ek : 31.05.2000 -
4571 / 1.md. Y.T. 01.04.2000) 01.04.2000 ile 31.03.2001 tarihleri arasında alınacak
prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı
5.000.000- TL. olarak uygulanır. Bu alt sınır 01.04.2001 tarihinden itibaren 78
inci maddenin birinci fıkrası hükmüne göre artırılır. Ancak, Bakanlar Kurulu bu
artışı 01.04.2001 ile 31.03.2002 dönemi için hedeflenen enflasyonu dikkate
alarak yeniden belirlemeye yetkilidir. 01.04.2000 tarihi ile bu Kanunun yayımı
tarihi arasındaki döneme ait ödenen
fazla primler, sonraki dönemlerin prim borcuna mahsup edilir.
Bu Kanunun yayımı tarihini takip eden ödeme dönemi
başından itibaren 96 ncı madde uyarınca bağlanmış gelir ve aylıklar birinci
fıkrada belirtilen alt sınır üzerinden hesaplanır.
(31.05.2000 - 4571 / 5 md. ile
gelen Geçici Madde 1 e göre; ) Bu Kanunun çerçeve 1 inci
maddesiyle getirilen ek geçici 2 nci maddesinde belirtilen miktarlar üzerinden
bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 79
uncu maddesinde öngörülen sürede Sosyal Sigortalar Kurumuna verilen aylık
sigorta prim bildirgeleri ve dört aylık prim bordroları ek geçici madde hükmü
kapsamındadır.)
17/07/1964 TARİH
VE 506 SAYILI KANUNA İŞLENMEYEN GEÇİCİ MADDELER
29/04/1986 Tarih ve 3279 Sayılı Kanunun Geçici Maddeleri :
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, iş kazaları ile
meslek hastalıkları ve ölüm sigortasından gelir veya aylık hakkı düşen ve bu
Kanunun yürürlük tarihinde hak sahibi durumunda bulunan veya bu Kanunun
yürürlük tarihinden sonra hak sahibi durumuna girenlerin yazılı olarak Kuruma
müracaatları halinde, müracaat tarihini takibeden aybaşından başlanarak gelir
veya aylıkları ödenir.
Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamına alınmış
olan ve bu Kanunun 1 inci maddesine göre kapsam dışında bırakılan köy sınırları
içindeki bina, inşaat, tamirat, tadilat, tesisat ve benzeri işler için
ödenmemiş bulunan sigorta primleri terkin edilir.
Geçici Madde 3- 506 sayılı Kanuna 06/03/1981 tarih ve 2422 sayılı Kanunun
17 nci maddesiyle eklenen EK MADDE 20 ile getirilen ve 24/10/1983 tarih ve 2934
sayılı Kanunla değişik gösterge tablosunda 31/12/1986 tarihine kadar, ileri
yılları da kapsayacak şekilde değişiklikler yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
Son hükümler
Kaldırılan
hükümler:
4772, 5502 ve
6900 sayılı kanunlar ile bu kanunların ek ve değişiklikleri, 3008 sayılı
kanunun yedinci faslı 5953 sayılı kanunun 23, geçici 2 ve 3 üncü, 6379 sayılı
Kanunun 36, geçici 3 ve geçici 4 üncü maddeleri ve 4792 sayılı kanunun 5565
sayılı kanunla muaddel 8 inci maddesi hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük tarihi :
Bu kanunun 126
ncı maddesi 1 Kasım 1964 tarihinde, diğer hükümleri ise yayımını takibeden aybaşından
altı ay sonra yürürlüğe girer.
Ancak, geçici 7,
17 ve 18 inci maddeler ile 96 ncı madde hükümlerine göre yapılacak zamlar bu
kanunun yayım tarihini takibeden ilk üç aylık dönemden itibaren hesabedilerek
kanun yürürlüğe girdikten sonra verilir.
Yürütme organı:
Bu kanunu
Bakanlar Kurulu yürütür.