BİLİM ÇAĞI – MESKA ve CETA

Ceta dünyası Sayı.2 Nisan 2001

Bu sayıda, ülkemizde, gelişmiş ülkelere göre çok az sayıda olan sivil toplum örgütlerinden MESKA’yı tanıtmak istiyorum.

1996 yılında çeşitli meslek disiplininden 63 kişi bir araya gelip emeklerini vakfederek “Meslek Hastalıkları ve İş Kazaları Araştırma ve Önleme Vakfı”nı kurdular. 2001 yılı itibariyle, üniversitelerimizin değişik bilim dallarından ve çeşitli meslek kollarından 83 üyesi bulunmaktadır. Bilgi beceri ve üniversite araştırmalarını yayın ve eğitim yoluyla topluma yansıtma ve bilgilendirme görevlerini yerine getirmeye çalışmaktadırlar. Bu ihtiyacın tarihsel gelişimine bir göz atarsak.

Kısaca sanayinin oluşumunu hatırlayalım. Sanayi devrimi ile batıda başlayan makineleşme sonunda insanı da makine olarak değerlendirmiş ve uzun bir süreçten sonra insan aklı sanayi devrimini bilim devrine dönüştürmüştür.

Biraz daha değişik bir pencereden bakarsak. Her şey çaydanlığın kapağını tıkırdatan buharın gücünü kullanabilme ile başladığını görüyoruz. İnsanlar hazır olmadıkları bir değişikliğin içine girmişler.Tarım alanlarına sahiplik ile doğru orantılı zenginlik makine gücüne sahip olmakla oluşmaya başlamış. İnsanlar bu süreçte iki büyük savaş geçirip bedelini ağır ödemişler. Ama hırs devam etmiş sanayi çalışması insanlar lehine disipline olmuş insanca yaşamanın hazzını bulmaya başlamışlar. Sanayinin temeli işçi, sağlıklı ve güvenli çalışmayı çabuk benimseyerek daha verimli ve ucuz üretme yolunu keşfetmiştir. Yaşamın temeli olan sağlıklı ve mutlu olmak, beraberinde bilgilenmeyi getirmiştir. Mühendisler, salt makinelerin daha fazla üretmeleri için tasarımlar geliştirmenin yanında sosyal olayları da istatistik bilgileri ile beraber kullanarak, olayları sayısal değerler haline dönüştürmeyi başarmışlardır. Böylece giderek, önlem alarak ve koruyucu kullanarak (robot kullanmayı da söyleyebiliriz) hem verimlilik artmış hem de insanların mutluluğu yükselmiştir.

Sonuçta günümüzde insanlar her şeyin insan mutluluğu için değer taşıdığına inanarak, makinelere sahip olmak yerine, gelişen bilim gücüne sahip olamakla zenginliği, diğer anlamda mutluluğu yakalamışlardır. O yüzden gelişmiş ülkelerde sanayi devrimi çoktan bitmiş bilim çağına geçilmiştir. Bilim borsası oluşmuş günümüzde en pahalı meta halini almıştır.

Meska, bu kültür ile, en pahalı kaynak bilgiyi paylaşmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği konularında araştırmalar yapmakta, yasal ihtiyaçlar ve standartların oluşmasında önemli çalışmalar yapmaktadır. İstanbulda, son bir kaç senedir Mayıs ayındaki “iş sağlığı ve güvenliği haftası” etkinliklerini başarıyla sürdürmektedir. Bu yıl ILO’dan da konuşmacı davet ederek “İnşaat iş kolunda iş sağlığı ve güvenliği” konulu iki günlük sertifikalı seminer düzenlemiştir.

Önceleri söylemekte olduğumuz, işçi sağlığı ve iş güvenliği cümlesine kulaklarımız öyle alışmış ki niye iş sağlığı diye akıllara soru takılmaktadır. Önceleri iş kazası sadece işçinin maruz kaldığı bir olay gibi algılanıyordu. Bir örnekle söylemeye çalışırsak, şöförün çalışırken geçirdiği bir kaza kendi işi ise iş kazası değil, başkasının hesabına çalışan ise yani işçi ise iş kazası idi (hala böyle). Meskanın girişimleri ile ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın da bu yönde uygun kararları ile toplumun her katındaki kazalara karşı duyarlı olmak amacıyla, iş kazası, işçiye has bir olay değil, işin özelliklerine bağlı bir olay olarak kabul edilmektedir.

Bu yılki iş sağlığı ve güvenliği haftasında, Meskanın Marmara Üniversitesinde tertiplediği, Türkiye’nin Avrupa Birliğine giriş sürecinde iş sağlığı ve güvenliği konulu panele Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız ve İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü de katılmışlardır. Bu konudaki çalışmalar hakkında ve Türkiyenin Avrupa Birliğine geçiş süreci içinde yaşadığı problemler dile getirilip çözümler tartışılmıştır.

Sonuçta, esas olan olayda mağdur olan insan olunca, onun işçi veya patron olması önemli değil. Kazanın gerekçesi önemli ki önlemi veya önlemleri doğru seçelim.

Sonuç olarak, Meska’nın bu etkinliklerinden faydalanmakta ve yönetiminde aktif görev alarak toplumumuzu bilgilendirme görevimizi yerine getirmekteyiz. Bilimin ışığında, kazasız, mutlu güzel günlere, hepbirlikte.